SYTHET
Ishim të dy në lirishtë. Kërkonim lulet që bëheshin gati të çelnin. Të fryra prej epshit të natyrës, apo nga fantazia e shfrenuar? Ajo ishte bashkëstudente me mua, me një trup të hollë dhe me gjoks të madh. S’kisha parë gjoks aq të ngurtë e të plotë dhe një fytyrë me tipare të imta por me rrumbullakësi të rrallë. Mendova një çast se sythi i lulelofatës kishte një fryrje të tillë që të ngacmonte, madje të përfshinte. Nganjëherë përfytyroja se sythet ngjanin si formë me gjinjtë e saj. Mandej ajo qeshte, me një vështrim që s’di pse më dukej disi i ashpër, ndonëse me sy të mëdhenj xiglues. I mbahej goja. Nuk e kuptonte sesi i këputeshin fjalët dhe i mbeteshin në cepat e gojës së madhe sensuale, si flluska të vogla. Të ngjante se në buzët e saj do të çelnin sythe dhe pastaj përplot mëri s’e kishte për gjë të këpuste në mes të fjalës një nga ato të sajat që dinte t’i kripte mirë. Me bisht të syrit, rrudhur në cep – fryt i të qeshurit aq të ëmbël, – dukej se çante muzgun e mbrëmjes së verës me ca yje të veshur me mjegull, hedhur si vello përsipër, në nusërimin e ajrit të kaltëremë. I preka me sy gjithë çka ishte përreth dhe u ndala te sythet e lulelofatave, kisha frikë t’i prekja se mos më plasnin në mollëza prej bymimit. Më dukej sikur do bëhej hataja nga shpërthimi i tyre. Isha i bindur se sythet po përjetonin dhimbje të padurueshme. Si foshnja që sapo del në kontakt me botën e re ku përplaset, i kredhur në britmat e para dhe tmerrësisht i llahtarisur… Edhe ajo po shihte sythet. Më pëshpëriti duke i quajtur se ata qenë shkaktarë të asaj dhimbjeje, krejt e pafajshme, po që të trondiste me themel. Sa herë të gabosh fjalët që të ngecin në buzë, do t’i kafshoj e t’i bëj gjak, jo fjalët e tua, po buzët, do sillem brutalisht. Dhe sa herë ta shqiptosh saktë do t’më puthësh ti. Fillojmë?
«I çmendur je? Kjo është jeta jonë e fshehur»…
«Tani një strofë nga Mjeda, pastaj një strofë nga Migjeni.»
Ajo e kuptoi se e kisha me të vërtetë. E kisha diskutuar me të disa herë dhe e ndjeva që më kuptoi. Pengca e saj ishte frenimi që i ndodhte papritur, ndaj dhe e vendosëm së bashku që ta mënjanonim me ushtrime të tërthorta, që ta gënjenin mendjen. Jo të bësh me sikur, po të bësh diçka tjetër, të largët, që, me një të goditur vrisnim dy zogj: edhe njihnim më thellë Migjenin, edhe i largoheshim asaj pengce.
«Sythat mbajnë dietë? – më pyeti duke qeshur me sytë nga lulelofatat që në muzg të krijonin përshtypjen e një velloje vjollcë.
Ajo e qeshur mahnitëse!
«Eh? Po të mbanin dietë, do të ishin si ti. Ato janë fryrë nga lëngu veshtullor që ushqen
petlat që rriten tërë marramendje dhe jashtëzakonisht shpejt. Ato do të shpërthejnë tani, këtë
çast.
Sa filloi të fliste atë e përfshiu pengca. Menjëherë tha strofën e Mjedës dhe më pas të Migjenit. Këtë të fundit e përsëriti dy herë. Dhe fjala e ngecur u tha lirshëm dhe natyrshëm. Dhe më mbyti me të puthura, ndërsa unë i kisha harruar kafshimet e premtuara.
«Po çfarë atëherë, thuaj? Çfarë të doni, bëni! Çift. Çoçarja…»
Zëri i saj më erdhi ngasës dhe ajo nëpër muzg dukej më e bukur se ç’ishte. U ul sërish.
«Kështu vazhdo. Mëso përmendësh Migjenin dhe s’do të kesh kurrë pengca në të folur. Ç’t’i bësh, ky qenka njeriu!»
Nuk iu mbajt goja, nuk i lëndoi fjalët, mendova. Le të thotë sa më shumë «ç». Dhe tek Migjeni ato paraprijnë pasthirrmat dhe janë tërë shfrenim nëpër vargjet e tij.
«Ona!», thirra i habitur nga skena që pashë pas kokës së saj. Kishin shpërthyer sythet të gjithë menjëherë, pa zhurmë por me klithma të heshtura, duke krijuar në sfondin e muzgut një re të mahnitshme vjollcë. Sythet ishin bërë lule. Të nesërmen aty do të vinin bletët. Në atë sfond të ndezur në muzgun që mori i gjithë ngjyrën vjollcë mbetëm duke u puthur…
BURIMI I THATË
Çdo mëngjes me të, po edhe në muzg e njëjta gjë. Si me akull më dukej. E ndarë në dy pjesë: edhe burim, edhe i thatë… Sipër burimit kish çelur një lofatë e bukur e hajthme. Thoshin se rrënjët e lofatës, që e donin të gjithë sidomos për lulëzimin e saj të veçantë, e kishin tharë burimin. Natën te Burimi i thatë vallëzonin zanat. Zanat që s’dilnin kurrë ditën. Ata që i kishin parë tregonin gjëra të mahnitshme. Mbrëmjeve aty frynte një brizë e hollë që dukej sikur ta përshkonte trupin tejpërtej dhe ajri i pastër ta mbushte gjoksin plot. Aty, askush nuk vinte re gjëra të papërfillshme.
Burimi i thatë, me dy lyfyte gjithashtu të thatë dhe dy anësore muri shtruar me pllaka e rrasa guri, priste e përcillte fëmijë, vasha e djem, burra e gra, pleq e plaka, që vinin drejt e nga rruga dhe ia shtronin me fjalë. Njerëzia, aty, qeshnin sa gajaseshin, bile mbyteshin me lot, ndërkohë që nuk e fshihnin buzëqeshjen e hollë sa herë binte fjala për ndonjë gjë të rrallë. Një nga gratë që në fillim pëshpëriste dhe pastaj e ngrinte zërin lart, natën që gdhiu mëngjesin dhe burimi mbeti pa ujë, tha se ujin e kishin pirë zanat e pyllit, të cilat më pas kishin tundur dheun me vallet dhe s’u dukën më. Kurse tundja e dheut mbeti.
Zanat nuk i zinte gjumi kurrë. Ku s’të çonin mendimet për to. Një cigane që kërcente më bukur se to, në shtegtimet e saj të verës, thoshte se burimit do t’i vinte uji po të kthehej mëma e saj. Mirëpo e ëma s’po kthehej! Ajo kishte ikur me një cigan të ri fare, mustaqe pa dirsur. Se ajo të merrte më qafë kur të shihte në sy. Të binte të fikët. Tërë qyteti e harroi Burimin e thatë, bile edhe premtimin e ciganes dhe po të mos kish ndodhur ajo që ndodhi, fare pa pritur e pa kujtuar, as që do t’i binte në mend kujt për ta sjellë në bisedat e ditës. Shkak u bë një udhëtar i rastit që e zuri nata e harruar. Ai njeri, shkonte sa andej këtej, nga të frynte era. Kur plasën ujërat! Një grua erdhi po aq papritur dhe po këndonte një këngë të vuajtur. Ishte një gjë sa e bukur, edhe e shthurur. Gruaja kërcente lakuriq dhe lahej. Ishte dimër. Frynte erë e marrë. Britmat shponin qiellin. I mbaj mend të gjitha ato që tregonin ata që s’i kisha parë kurrë në shtëpinë time dhe në qytet. Gruaja, cigania, dhe burri udhëtar ikën, u larguan nëpër natë. Por Burimit i erdhi ujët dhe lofata e bukur u tha. Ujët e burimit nuk pihej më dhe nuk ua shuante dot etjen njerëzve. Pikërisht këtu më humbi filli edhe mua, aty te Burimi i thatë…
PORTRETI
Herë-herë aty i përqeshnin fluturimet e njëri-tjetrit. Sa mbaronte ajo skenë, më jepnin të shtymën. Kaq i shkurtër të jetë një çast humori?
Im bir kishte zgjedhur një kënd tejet të veçantë, një kaluç me ligustra të qethura bukur, krejt i gjelbër, me muret e kruar nga shpatullat e gjithë shokëve të tij, gati t’i nxirrnin tullat përjashta, të gjenin pezhishka të varura në cepat e lartë të tavaneve, si të tymosur me art. Rrinte vetëm dhe mendonte kot për ndryshimet e orarit për mësimet të nesërmen, apo për sytë e varur të melankolisë dhe hapjes tej mase të gëzimit…
Në fund të korridorit pa shoqen e bangës së tretë nga ana e dritareve, që shikonte nga lagjja, ku përditë mund të gjeje lloj-lloj skenash. Ato fytyra, gra, burra, djem, vajza, nuse, fëmijë të vegjël, pleq e plaka, dasma, vdekje, festa të vogla, sherre të papërmbajtshme, britma dhe… të qeshura të llahtarshme. E gjithë lagjja, meqë ngjitej në kodër dukej në pëllëmbë të dorës. Oborre, pjergulla, trarë, dritare, sy njerëzish që herë-herë vërenin të habitur. Mësimi harrohej brenda klasës. Ditë për ditë ajo dhe Xhani ishin atje, tek shtëpitë e ulëta të lagjes së shkollës. Në njërën nga dritaret ishte një vajzë e bukur, me flokët gështenjë që shihte nga ata. Çdo ditë. Çdo orë. Gjithnjë kur kishin mësim. Vetëm kur qenë në palestër jo, ose në natyrë, në kopsht, në fushë, apo në laboratorin e fizikës e të kimisë. Herët e tjera e kishin aty. Ia mësuan emrin dhe habiteshin me qëndrimin e saj të pa lëvizur, të qeshur. Me orë të tëra, shikonte një pikë të pacaktuar. Tiparet i dalloheshin qartë, s’dukej se mund t’i kapte syri ndonjë gjë, ngrinte tufën e flokëve me një lëvizje plot hijeshi të kokës, pa zhurmë dhe me një përulje tërë fshehtësì…
Shoqja e bangës së tretë nga ana e dritareve nuk shihte kurrë nga dritarja. Kurse të tjerët vdisnim për të parë andej, jashtë qelqeve. Edhe kur i lyen xhamat me gëlqere, ata i rropën të gjalla e i bënë të ndritshme, pak si qiqërim. Dritaret qenë nga lindja dhe dy orët e para e kishin të vështirë. Nuk i linte dielli me përqeshjet e tij të mahnitshme. Dhe ajo ishte po aty, paksa e përkulur mbi pezul, me kokën e anuar, flokët e dalldisur, sytë e hapur tej mase, sikur të kërkonte diçka nëpër mjegull. Ajo si të gjitha vajzat vishej lehtë dhe fustanet, bluzat apo fundet i rrinin bukur dhe i shkonin shumë. Më ngacmojnë fort, thoshte një nga ata të bangos pas Xhanit dhe ndihej një e hequr e thellë. Dukej se i vuante shpirti. Ajo që s’ta kapte syri tek ajo, dhimbja, nuk shihej dhe as kuptohej se ekzistonte. E kush i donte hollësirat që s’duken? Ajo i bëri djemtë të çmendeshin. E kërkonin pasditeve, mbrëmjeve, gjatë shëtitjeve, në lulishte, në park, nga bregu i lumit, nga rruga e Kalasë, nëpër sokakë, kudo. Nuk e gjetën kurrë. Kurse të nesërmen kur sa uleshin nëpër banga hidheshin fjalë e romuze të kripura, ndaheshin e pajtoheshin me njëri-tjetrin, rriheshin edhe me grushte ose qëllonte të shanim e të pështyheshin. Dukej se vërtet ndiheshin të përkëdhelur që dikush atje matanë, as tridhjetë metra nga dritaret tona, i shihte krejt indiferente. Çfarë budallallëqesh, çfarë ekrani që kishin, as në filma jo ashtu. Diçka që i bënte të ndiheshin të famshëm. Dikush i shihte, kurdoherë me një sy të mjegullt, sikur mezi priste ndonjë skandal, sidomos nga ata që mbahen mend, që shkëlqejnë ashtu kot së koti… As emrin nuk ia mësuan kurrë. Nga viti i parë në të dytin, nga i dyti në të tretin ajo aty. Sikur ndiqte rritjen tonë. Dukej se i përkëdhelte me sy. Por ajo nuk shihte asnjëherë nga dritaret e tyre. Edhe kur e kapnin fluturimthi shikimin e saj mbeteshin keq. Ulnin sytë. Psherëtinin…
Ata mendonin sesi do të qe bota kur ajo do të ishte larguar përfundimisht, po befas Xhanit ia kapi syri. Një psherëtimë e gjatë, e bukur, si frymë e ngrohtë e përshkoi tërë klasën. Kishin hartim dhe asnjë nuk po shkruante. Tema «Portreti». Ajo u mbështet si më shumë dhe gati do varej mbi pezul. Përsëri një psherëtimë. Profesori nuk po na ndiqte. Diçka lexonte, duket. Ajo ishte psherëtima më e bukur që kishin dëgjuar ndonjëherë. Portreti u tërhoq pas dhe një «ah» mbeti pezull. Shoqja e bangës së tretë bëri një lëvizje dhe vajza në dritare mbeti në profil. Një dorë burri ra mbi faqen e kundërt, pas profilit të vajzës… Një “uuu” e gjatë, fëshfëritëse, i mbuloi si një cergë. Përsëri profesori nuk i dëgjoi. Ata besonim se i dëgjoi tërë shkolla, kurse zërat tanë do kenë qenë të shuar… Ajo u largua duke mbajtur kokën me dorë.
Nuk e pamë më as ditët që erdhën.
Nuk e pamë më…
– Hartim më të keq se ai i asaj dite s’kam bërë kurrë, – më tha Xhani. – Vonë, në mbarim të vitit shkollor, dëgjova një zë të ngrohtë: Për ty kam ardhur. Ktheva kokën. Ishte shoqja e bangës së tretë. Nuk të shkon fare mërzia, tha. E njoha nga zëri. E ktheva kokën prapë dhe pashë që ajo po fliste me Lean, shokun tonë, që buzën e poshtme e kishte të varur tmerrësisht keq…
Kujtoi për një çast se do kishte ardhur në korridorin e jashtëm të shkollës vajza me portretin më të bukur në botë, që do t’i duhej ta përfytyronte si të gjithë, çdo ditë…
