Xhelaludin RUMI
(1207-1273)
Përtej mendimit: të bësh mirë apo keq,
Është një fushë. Më prit të takohemi aty.
Kur shpirti shtrihet mbi bar,
Bota është tepër e ngarkuar të flasësh për të.
Idetë, gjuha, madje dhe togfjalëshi – njëri-tjetri
Nuk kanë asnjë kuptim.
Wislawa SZYMBORSKA
(1923-2012)
LAVDËRIMI I MOTRËS TIME
Motra ime nuk shkruan poezi
Të gjitha shanset janë që ajo nuk të mos fillojë të shkruaj poezi.
I ka ngjarë Nënës që gjithashtu nuk shkruajti poezi
Po ashtu dhe Babait që dhe ai nuk shkruajti poezi,
Poshtë çatisë së motrës time e ndjej veten xham!
Asgjë nuk do ta tundoj burrin e saj që të shkruaj poezi
Dhe, ndonëse tingëllon si një poezi e Adam Maqedonskit,
Asnjë nga farefisi im nuk është i ngatërruar me shkrimin e poezisë.
Në tavolinën e motrës time nuk gjen poezi të vjetra,
Dhe as poezi të reja në çantën e saj të dorës,
Dhe kur më fton për darkë,
E di se nuk ka asnjë qëllim që të më lexoj poezitë e veta,
Motra gatuan supëra të mrekullueshme pa provuar në intervale të na lexoj poezi,
Dhe kafja e saj nuk derdh njolla në dorëshkrime.
Ka shumë familje ku askush nuk shkruan poezi,
Por dhe kur ndodh që shkruajnë, është veç një që shkruan.
Ndonjëherë poezia rrjedh në katarakte brezash
Gjë që krijon shtjella frike në marrdhënjet familjare.
Motra ime krijon një prozë të shkëlqyer me të folur,
E gjithë krijmtaria e saj janë kartolinat nga vend-pushimet,
Ku ajo premton të njejtën gjë vit pas viti:
Se, sapo të kthehet
Do na rrëfej çdo gjë,
Çdo gjë,
Çdo gjë!
LAVDËRIMI I VETË-PËRÇMIMIT
Skifteri nuk gjen asgjë për ta quajtur veten fajtor,
Ngurrimet janë të huaja për panteren e zezë,
Piranjat nuk kanë asnjë dyshim për drejtësinë e veprimit të tye,
Gjarpërinjt me zile e aprovojnë vetveten pa asnjë rezervë,
Nuk ekziston çakalli që bën auto kritikë,
Karkalecët, krokodilët, krymbat, mizat e kalit
Jetojnë ashtu siç jetojnë dhe janë shumë të kënaqur nga jeta.
Zemra e balenes-vrasëse peshon 100 kile
Dhe nga pikëpamjet e tjera është shumë e lehtë
Nuk ka asgjë tjetër që të ngjasoj më shumë me kafshën,
Se një ndërgjegje e pastërt,
Në planetin e tretë të Diellit.
MEI YAO CH’EN
(1002-1060)
NJË ËNDËRR NATËN
Në dritë të diellit shoh ëndërr
Sikur jemi së bashku. Natën ëndërroj :
Ajo është bri meje. Mban
Lëmshin me fije të ngjyera.
E shoh të përkulur,
Mbi trastën ku mbani fijet e mëndafshit. Ajo
Arnon a kthen mrapsht rrobat e mia,
Ka frikë se mos do të dukem
I lodhur dhe zhele-mel. E vdekur
Më sheh në çdo hap. Kujtesa e përhershme
E saj më shtyn drejt vdekjes.
Blaise CENDRARS
(1887-1961)
FRISCO-CITY
Është një skelet i ngrën prej ndryshkut,
Motori i riparuar njëzet herë nuk bën më shumë se 13-14 kilometra në orë,
Për të kursyer thëngjijt dhe qymyrin e shtrenjt, veç pluhur -qymyri është lënda djegëse e saj,
Velat e bëra shkel e shko ngrihen kur ka erë të mbarë,
Me fytyrën e vet kuqaloshe vetullat shkurrake hundën me puçrra
Zoti Hopkins është një detar i vertetë
Vathë prej argjëndi i varen prej veshëve të shpuar
Ngarkesa e anijes janë arkivolet eskluzive të Kinezëve
që kanë vdekur në Amerikë dhe kanë lënë amanet
të varrosen në atdheun e tyre
Kutitë e stërzgjatura janë lyer me të kuq a blu të lehtë ose të mbuluara me
gërma të arta
Nga ato kutitë e tipit të tregtisë që është e paligjshme për transport!
Valery LARBAUD
(1881-1957)
PAMJE
1.
Një ditë në lagjen popullore të Kharkovit
( Në Jug të Rusisë ku të gjitha gratë
Mbajnë shalle-koke të bardhë si të ishin Madonat!),
Pashë një grua të re që kthehej nga kroi,
Tek mbante, në stilin -rus,si gratë e Romës në kohën e Ovidit),
Dy kova në cepat e një shkop-druri,
Të mbajtur në drejtpeshim mes qafës dhe supeve,
Dhe pashë dhe një fëmijë me lecka që u afrua dhe diç i tha asaj.
Gruaja, duke përkulur trupin hijshëm nga ana e djathtë
Uli kovën me ujë të kthjelltë poshtë afër kalldrëmit,
Në një nivel me buzët e fëmijës që u përkul të pinte etshëm.
2.
Ishte mëngjez, në Rotterdam, në Gjiun Boompjes
( 18 Shtator, 1990), rreth orës tetë )
Kur vura re dy zonjushe që qenë nisur për punë,
Në anën e kundërt me urën e madhe të hekurt, tek i thonin Mirupafshin njëra-tjetres,
Rrugët e tyre ndaheshin;
Me aq butësi u përqafuan, duart u dridheshin,
Donin, por nuk mund të ndaheshin, buzët e tyre
U shtërnguan trishtueshëm duke parë njëra tjetren në sy…
Qëndruan kështu gjatë mes turmës së rrëmuejshme,
Ndërkohë që motobarkat bënin zhurmë në lum,
Dhe trenat vërshëllues manovronin në urën e hekurt.
3.
Mes Kordoves dhe Sevijës
Është një stacion ku të gjithë trenat ekspres të Jugut
Pa asnjë shkak të dukshëm, ndalen.
Më kot udhëtarët përpiqen të shohin ndonjë fshat
Përtej stacioni të fjetur, poshtë eukalipseve
Mund të shohësh çdo gjë, veç fshatrave të gjelbërt dhe ngjyrë ari të Andaluzisë,
Përtej rrugës, në anën tjetër të shinave,
Është një kasollë bërë nga degë të zeza dhe baltë,
Nga fishkëllimat e trenit, fëmijë me zhele dalin poshtë- përpjetë,
Motra më e madhe u prin drejt platformës,
Duke buzëqesh, pa thënë as dhe një fjalë,
Kërcen për monedha;
Këmbët i duken të zeza nga pluhuri i dendur,
Fëtyra e errët, e pistë nuk ka asgjë të bukur;
Kërcen, dhe përmes vrimave të mëdha të fustanit të rrjepur gri,
Mund të shohësh hovet e lekurës së saj, kofshët e çveshura
Dhe ulje-zbritjet e barkut të verdhë e të vogël;
Nga kjo pamja, shumë burra,
Mes aromës së purove, zgërdhihen me epsh në vagonat e ngrënjes.
Post- Scriptum:
O Zot, a mund ta bësh të mundur
Që unë ta njoh atë gruan e ëmbël në jug të Rusisë,
Dhe ato dy vajzat mike në Rotterdam,
Dhe vajzën lypëse të Andaluzisë,
Që të mund të bashkohem me to,
Me një miqësi të pandashme?
( Edhe pse kurr nuk do ta lexojnë këtë poezi,
Edhe pse nuk e dijnë emërin tim, dhe atë çfarë ndjej në zemër,
Prapë ato ekzistojnë, dhe jetojnë në këto çaste),
A mund ta bësh të mundur që unë të provoj gëzimin e madh veç duke i njohur?
O Zot, për ca arsye, e ndjej se me këto katër njerëz
Mund ta pushtoja tërë botën !
Jean FOLLAIN
(1903- 1971)
PASQYRË
Duke ngjitë shkallët lart,
Me shkallaret dru lisi të errët,
E sheh veten përballë pasqyrës,
Me kornizë të ngrënë nga krymbat;
Kqyr torson e vet lakuriq dhe të virgjër
Gjithë peisazhi jashtë ndizet flakë
Derisa te këmbët e saj vjen
Një kafshë e zbutur shtëpijake
Veç për t’ia kujtuar
Pjesën e gjallë të kafshës
Që fsheh në vetvete
Trupi i Gruas.
LI PO
(701-762)
U ZHDUKËN ZOGJT
U zhdukën zogjt në qiell,
Tani dhe reja e fundit do të çbëhet.
Rrimë së bashku, mali dhe unë,
Derisa veç mali mbetet!
DAVID KIRBY
(1944- )
NJË STRUKTURALISTI FRANCEZ
Pa asnjë modesti, Teodorov
Në parkun ku po lexoj,
Nënat e reja dhe gratë punëtore
Ngrenë fustanet dhe hapin bluzat e veshura
Në diell, teksa fëmijët lozin,
Pleqt përgjumen, ndersa unë përpëlitem
Me Poetikën tënde. Kur do ngre sytë prapë
Ndoshta të gjitha do jenë të çveshura,
Të gatshme të tunden në shilarse a në xhunglën e palestres,
Gjokset e tyre do shkojnë lart -poshtë dhe këmbët e gjata do flakërojnë
Në mesin e dritës së mesditës. Ah, ai zyrtari
I Policisë Bashkiake
Që më pa me aq përçmim,
Kur më pyeti se çfarë bëja në Paris,
Dhe unë që e rrejta, Teodorov
Kur mblodha supet dhe thashë- Asgjë!
ADAM ZAGAJEWSKI
(1945-2021)
PASQYRË-MAKINE
Në pasqyrës e pasme të makinës papritë,
Pash madhështinë e Bulevardit Beauvais.
Gjërat e mëdha jetojnë brenda sendeve të vogla
Për një çast!
WILLIAM BUTLER YEATS
(1865-1939)
KUR TË JESH PLAKË
Kur të jesh plakë, me thinja dhe tërë gjumë,
E pranë zjarrit të kotesh, e kapë kët’libër në dorë,
Ngadalë lexon, dhe ëndërron për atë vështrim hyjnor
Që sytë e tu kishin, dhe hijet e thella që kanë lënë gjurmë;
Sa njerëz i deshtën çastet e tua plot hir e gëzim,
Dhe deshën bukurinë tënde-me dashni a rrenë,
Por veç një burrë e deshi shpirtin tënd që s’pren,
Dhe desh pikëllimin e fytyrës tënde gjithë ndryshim.
Dhe tek përkulesh pranë flakëve që kanë mbetë
Pëshpërit, me pak trishtim,se si Dashnia ikë,
Dhe se si Dashnia ecën lart përmbi malet thik’
Dhe në grumbull yjesh fsheh fytyren e vet.
YEHUDA AMICHAI
(1924-2000)
SA KEQ, NE ISHIM NJË SHPIKE KAQ E MIRË
Erdhën dhe i ndanë me thika
Kofshët e mia nga kofshët e tua,
Me sa di unë,
Ata qenë të gjithë kirurgë. Kirurgë të gjithë.
Erdhën dhe na çmontuan
Njerin menjanë dhe tjetrin menjanë.
Me sa di unë,
Ata qenë të gjithë inxhinierë. Inxhinierë të gjithë.
Sa keq. Ne ishim një shpikje
Kaq e mirë, kaq e bukur.
Ishim një aeroplan i bërë prej burri dhe gruaje.
Me krahë, në ajër ca kohë qëndruam,
Bile për pak sa nuk fluturuam!
LETER
Të qëndrosh në veranden e një hoteli, në Jeruzalem
Dhe të shkruash: Sa bukur ikin ditët
Ng shkretëtira në det. Dhe të shkruash : Lotët këtu
Thahen menjëherë. Kjo njollë e vogël
Është një lot i shndrruar në bojëshkrimi. Kështu
Shkruanin një herë e një kohë.
Kam vizatuar një sferë përreth lotit.
Koha ikën-si ajo në telefon
Që qesh a qan larg prej meje,
Çfardo që dëgjoj, nuk mund ta shoh,
Çfardo që shoh, nuk arrij ta dëgjoj.
Nuk ishim të kujdes-shëm kur thamë ‘Vitin tjetër,
Ose ‘ Një muaj më parë,. Fjalë të tilla
Janë si copa të thyera xhamash. Mund të vritesh me to,
Ose mund të presësh venat. Ka plot që bëjnë gjëra të tilla.
Por ti je mrekullisht e bukur, si interpretimi i librave të shënjt,
Numri i madh i grave në vendin tënd të largët,
Të solli tek unë, por statistikat e tjera
Të rrëmbyen prej meje.
Të jetosh do të thotë me ndertu një anije
dhe një port detar, njëkohsisht.
Dhe ta përfundosh Portin
shumë kohë pasi anija është mbytë.
Dhe ta mbarosh: Mbaj mënd
Se ishte mjergull. Dhe kushdo
Që mban mënd mjergullën
Çfarë tjetër mund të mbaj mënd ai?
WILLIAM SHAKESPEARE
(1564-1616)
KJO NESER, NESER, NESER
Kjo Nesër, Nesër, Nesër,
Na heq zvarrë me çapa të vegjël nga dita në ditë,
Der’ tek rrokja e fundit e kohës që mbajmë mend,
E të gjitha të Djeshmet mashtrueshëm na kanë sjellë në pritë
Në rrugën e Vdekjes së pluhurt.
Shuaju, shuaju, o qiri jet’shkurtë!
Jeta nuk është gjë tjetër veç një hije që ecë a një aktor i mjerë
Që në një orë të vetme fryhet, e pastaj është gjithë pezmatim,
E pastaj harrohet. Jeta është një përrallë,
Q’e tregon një i marrë gjithë tinguj dhe tërbim,
Që nuk thotë asgjë e nuk ka asnjë kuptim.
