EGO – Më në fund unë mund të shkruaj ndryshe në Amerikë. Gjithsesi: Walcome në terminalin e aeroportit JEK në Nju Jork, a nuk është një shpresë?!
ALTEREGO – Pse gënjen veten, pse s’thua të vërtetën se ti ke dështuar me kohë në poezi dhe Amerika të shërben si një alibi. Ti je një frikacak, nuk erdhe kurrsesi për t’i shërbyer poezisë po ekzistencës banale. E ç’të pret? Nj punë manuale, rraskapitëse, se ti nuk ke asnjë zanat. S’di as të ngulësh një gozhdë…
EGO – Po kam një shpresë, të siguroj se diçka e mirë do të ndodhë me mua. Ma ndien zemra po ta them me guxim se mua do të më ecë.
ALTEREGO – Ti je një dështak optimist. Ty të prej barku i Nju Jorkut, jo koka e tij. Ti je thjesht një numër në statistikat e emigracionit. Unë nuk shoh asnjë shenjëz sado të vogël drite dhe ti e parandien këtë, po s’do ta pohosh, se nuk të lë hunda.
EGO – E vërteta është me ty gjithmonë, po ajo është shumë cinike. Po vuaj. S’po më ecën fare, po unë nuk e them me zë, kam turp, po vetëm gënjej, se ndryshe do t’ia kisha hequr vetes. Ti e pe si filloi zbrazja e iluzioneve, erdha me dy valixhe me libra e dorëshkrime, librat i dhurova, dorëshkrimet i dogja. Pse? Mua më kishin lënë të gjitha: e para letërsia, madje habitesha si kisha shkruar disa libra me poezi dhe prozë.
ALTEREGO – Ti ishe i harruar dhe u harrove sërish. Zure një punë të rëndomtë që të siguroje ca para për qiranë, taksat dhe ushqimin dhe gëzimi yt më i madh ishte kur muaji mbyllej mirë. Dhe kjo do të vazhdonte gjersa ti të mendoje për t’u kthyer, po të vinte turp të ktheheshe, se kishe gënjyer.
EGO – Po ç’të bëja? Erdha me shumë dëshirë, pa e kuptuar se thjesht iu kisha besuar iluzioneve. Ishte një përplasje e egër me realitetin. Kisha fituar dekorin e Nju Jorkut, po s’më kishte hapur derën njeri për të hyrë brenda. Mbeta jashtë duke gënjyer se isha brenda.
ALTEREGO – Dhe s’hoqe dorë nga iluzionet. Kjo vinte nga pafuqia jote. Ti, gjithmonë prej paaftësisë ke pritur të ndodhte ndonjë mrekulli. E mohon?
EGO – Jo. Jam një provues i krisur. Dua të jem i sinqertë me ty. Me pasaportë jam amerikan, po s’ndjehem i tillë, sepse jam mbyllur, nuk jam shfaqur. Të bësh një kërcim të tillë kaq të hareshëm, me një ëndërr të çmendur se pikërisht në Nju Jork do të ndodhë ajo që të është pëshpëritur në ekstazë prej një fuqie të panjohur. Duro! Përpara e ke! Po çfarë kam? Heshtje! Kur i kisha humbur shpresat, plotësisht i dështuar, i harruar, i harruar, tmerrësisht i harruar, një telefonatë në mëngjes herët, një zë i ngrohtë gruaje; të kam gjetur një punë, mos e refuzo! Dhe unë, pa u menduar, si Shvejku: Pranoj, zonjë! Faleminderit!
ALTEREGO – Sërish fitoi iluzioni tek ty, sepse ti këmbëngulshëm nuk u përpoqe ta gjeje fatin me punë, po prite të vinte ai tek ty dhe të ndodhte ajo mrekullia që veç mrekulli nuk është!
EGO – Një tryezë e madhe, një kompjuter ku shkrova gati tremijë poezi, pesëmbëdhjetë romane, qindra ese, tregime. Më dukej vetja si në një bibliotekë. Kush ishte ajo grua që ma gjeti atë punë?
ALTEREGO – Dhe gënjeve veten. Po me entuziazëm. Nuk rroje në Nju Jork, s’merrje metronë, nuk banoje në një shtëpi me qira, nuk shikoje varfërinë që të rrethonte, po e kishe mendjen tek ato që shkruaje me aq frymëzim, pa e çarë kryet për të përmirësuar jetesën, për ta lënë atë punë, të ngjiteshe lart më në fund, të mos e ndieje veten thjesht një spektator lozhe i dekorit të Nju Jorkut! Nuk i hyre brenda, as që të interesonte sepse ti ishe dështaku i jetës dhe i suksesshmi i iluzionit. E ç’fitove?
EGO – Librat!
ALTEREGO – Sa lexues ke?
EGO – Ndoshta asnjë! Mbase jam lexuesi i tyre i vetëm.
ALTEREGO – Kush ishte ajo grua? E njohe më në fund?
EGO – Jo!
ALTEREGO – Poezia. Dhe të mori më qafë!
EGO – Vërtet?! Më pëlqen ta besoj.
ALTEREGO – Unë prisja tjetër gjë. Që ti të hiqje dorë nga iluzioni përfundimisht, t’i lije librat që s’të dhanë asgjë dhe të përplaseshe me jetën, të bëje prokopi. Por ti ke lindur nën njën një yll aventurier. Edhe tani që flas ti ke ndërmend të shkruash, romanin e ri. Të paktën të bëje një pauzë, të vije kryet mbi dy pëllëmbët e duarve e të bije në mendime si Mendimtari i Rodenit. Diçka më e mirë do të dilte, padyshim, por ti nuk vë mend dhe prej Mendimtarit të Rodenit.Ka mbetur fama, por jo mësimi i tij. Je i pandreqshëm!
EGO – Ke të drejtë. Ti thua të vërteta me fytyrë nga jeta, unë them të vërteta me fytyrë nga iluzioni. Sa të trishtë e ke ti, sa të gëzuar e kam unë! Sepse ia arrita edhe pse ti më quan një dështak të suksesshëm me atë ironinë tënde morbide. A nuk është një festë e paharruar që një botues të tregojë për mua një gjest të lartë kalorësiak: të ma botojë në katërmbëdhjetë libra poezitë e Amerikës? Ti më thoshe të bëja të kundërtën e asaj që më thoshte poezia. Dhe ta dish, poezia është më e fortë se jeta, natyrisht dhe më e fortë se vdekja. Dhe në qofsha i dështuar, prapëseprapë jam i lumtur që shkruaj poezi. Si u shkruan ato? Si u botua një pjesë e tyre? Nëpër portale, gazeta elektronike. Pikërisht aty i ranë në sy mikut tim Xhevair Lleshi, shkrimtarit dhe botuesit të njohur, që më nxiti t’i botoj në katërmbëdhjetë libra. Nuk kisha para, se unë nuk luftova për jetën që të bëhesha i pasur, po ishte dashamirësia dhe ndihma e tij që ky projekt kaq ambicioz u realizua. Po tani?
ALTEREGO – Asgjë. Po ajo heshtje do të ndjekë se asnjëherë s’më dëgjove, nuk iu binde të vërtetës. Nuk të mbështes në këtë përpjekje të fundit (se ti je plak) për të bërë njëfarë emri. Ti do të thuash se nuk e bën për emër. Po të gjithë e duan famën.
EGO – Ti s’më ke kuptuar kurrë. Vetëm më ke tallur. Pa e kuptuar se ajo që duhet të ndodhë, pra kjo sakrificë për poezinë, edhe të mos doja, do të ndodhte.
ALTEREGO – Jo, ti e ke ndjellë. E ke lutur, je përgjëruar për të, pa fare krenari, pa fare finesë. Sikur e ke detyruar që të vijë. Dhe ajo për mëshirë ka ardhur.
EGO – Jo. Këtu gabon. Vinte poezia kur kisha ndjesinë e poshtërimit dhe përuljes për të më dhënë kurajë dhe vetëbesim. Dhe dalëngadalë, i marrosur pas saj, nuk e di sesi një ditë rashë në gjunjë dhe i hapa kutinë duke i treguar unazën: i propozova për martesë! Jo, tha, jo dhe jo! E ndoqa nëpër strite dhe avenju nga njëri cep i Nju Jorkut te tjetri, gjersa i humba shpresat. Por ajo erdhi vetë me atë parfumin trullosës prej një femre të lirë që shkon me kë t’i teket. Dhe s’më braktisi në orët më të këqija, në metro, në autobusë, në parqe, nëpër kate gratacielësh, në orët e Times Square, kur unë kisha punën, në orët më madhështore përplot lumturi për të tjerët dhe shumë vetmi dhe mërzi për mua, gjersa një ditë e bëra timen përfundimisht. Në Amerikë u bëra poet. Nuk e di si ndodhi kjo. Shkrova aq shumë poezi në çastet kur sirenat e Uliksit ma bënin me dorë dhe unë krejt naiv dhe i pambrojtur, si një ballkanas aventurier, në vend që të mposhtja tundimin e madh, shkoja drejt tyre, sepse kisha poezinë, i besoja asaj, i dashuruar marrëzisht pas saj, i çmendur pothuajse. Dhe nuk e prisja që një ditë poezitë do të dilnin në dritë, në disa vëllime, sepse më fort i kisha shkruar në errësirën para agimit kur nisesha në punë dhe në errësirën e natës kur kthehesha në shtëpi. Pra këto janë poezi të errësirës së Amerikës, kur lindin më fort shpikjet dhe Apoloni zbret në Times Square dhe merr poshtë në metro që të popullojë vetminë e poetëve. Kështu paskësh qenë e thënë, që unë 70 vjeçari të kisha në shpirt njëzetvjeçarin e përjetshëm…
Do të më lërë një ditë? Bashkë me vdekjen, sigurisht.
ALTEREGO – Po e përsëris, ti je një dështak plak!
EGO – Fuck You!
GJASHTË POEZI
KËTU S’MË NJEH NJERI
Libri 1 f.43
këtu s’më njeh njeri
dhe ketrat që i shoh përditë
kanë frikë prej meje
dhe zogjtë kur kaloj e ndryshojnë këngën
dhe ujërat e pellgut te parku marrin një ngjyrë mavi prej brenge
diku dëgjohet boria e makinës si qyqe
dhe treni trokon mbi çati gjëmshëm
si luftë botërore e papritur
qukapiku ende s’e ka hapur vrimën
dhe krimbi manjolën po ha
tjetër ndriçim ka agimi
mbi thinjat e mia të rralla
këtë ma tregojnë pasqyrat
e ujërave ku lahen makinat
diçka po ndodh kur eci
dhe gratë se si më shohin
janë gati të më japin ndihmë
dhe vajzat tregohen të sjellshme
po shkon? sa keq që na vjen
po shkon përgjithmonë? ç’të bësh
një ditë të gjithë do të ikim
por ja, që kurrë s’e mendojmë!
dhe unë që e fsheh ku po shkoj
kam dashuri dhe për plehrat
një trashaluqe që s’shihet me sy
merr prej meje një shenjëz
dhe çehrja e saj vrarëlije
çelet si lulja mbi pleh
jam gati t’i jap dashuri dhe nje vrasësi
dhe çastet e mërzisë më të thellë
më duken më të shtrenjtë se balzaku
dhe shkoj të shoh si del hëna
nga fundi i oqeanit
e plotë e kuqe e mistershme
mbi ujërat si vaginë e përgjakur
prej saj të lindja dhe unë!
dhe shoh si kalon gjersa vjen agu
natyra e ka në dorë, ave maria
ndoshta nuk bie
më le të dëgjoj ende bethovenin dhe bahun.
NËNA PO GATUAN BUKË
Libri 1, f.42
nëna po gatuan bukë
kryqin bën
dhe pëshpërit lutje
moj, nënë, kush të shikon na heq fillin
nuk gatuhet bukë në amerikë!
landush, ti vëri mendt punës
pa nëna bën gati brumin
dhe mblatën shtyp përsipër
me shenjën e zotit krisht
e bëj për shëndetin tënd
plastë syri i lig
dhe të marrshin të keqen!
kjo bukë të bëri poet!
LOTËT E GRAVE
Libri 1, f. 30
gratë mbajnë çelësa argjendi në dorë
janë çelësa loti
ato janë të padukshëm, po
unë i shoh si feksin e vezullojnë
një të tillë mban dhe gruaja ime e vogël
është tretur
është mbledhur sa një grusht
çelësin shtrëngon fort në gishtërinj
që nga mëngjesi i akullt i nju jorkut
gjer në natën e gjatë pa gjumë
po se përdor, s’hap e s’mbyll asgjë
se ai çelës s’hap dyer
dyer s’mbyll, se nuk di të gjitha gratë e fashion,
të mollëve mondan të nju jorkut
blumingdell, safora, mejsi
tërë ditën qëndrojnë në këmbë
si qirinjtë e katedraleve të vjetra, ende të pa ndezur në shandan
orë pa fund qëndrojnë në këmbë
duke u buzëqeshur blerësve me një thank you të ëmbël
njëmilion thank you në ditë
një milion thank you më në fund vjen nata
nata, po më e errët dhe më e dendur plot melankoli dhe marramendje është nata e metrosë
të gjorat gra e gjora gruaja ime e vogël
i dhembin këmbët shputat i ziejnë
variçet i çajnë si thikë
në pulpa e në kofshë damarët e ënjtur
ngjiten e zbresin si zhivë
plot gra borgjeze janë zbukuruar prej saj në fashion
veshur e mbathur me firmato,
rrotulluar para pasqyrës, e, si te dukem?
ndërsa ajo ka shtyrë karrot, ka ngarkuar e shkarkuar
pa e harruar atë thank you, very good
thank you, very good
një milion herë thank you, very good!
gruaja ime e vogël
e ka mbajtur të qarën me dorën e shtrënguar në gojë
ne sytë e buhavitur e ka mbajtur dorën
ka pasur turp të qajë në metro
në sy të njerëzve i ka ardhur zor
sa hyn në shtëpi kërcet çelësi
çelësi i lotit në qepallë
dhe shpërthen një krua e vogël, një lumë, një oqean
mbushet shtëpia, hëna, nju jorku
prandaj shkëlqen turbullt nju jorku natën
nga lotët e grave
STACIONET JANË PREJ XHINSESH
Libri 3, f. 20
vjen dita
stacionet janë prej xhinsesh
këpucësh najk
kafesh të gjata amerikane
vjen nata
stacionet janë prej puthjesh
me një aureolë përsipër
si në ikonat e lashta
qëndroj aty për disa minuta
pres një vajzë të bukur
po ajo më vjen nga kujtimet
nëpër dritat e reklamave
stacionet si puthje
me një aureolë përsipër
si në ikonat e onufrit
ajo më vjen nga kujtimet
me takat e larta
fundin e shkurtër
ishin vitet gjashtëdhjetë
kur vajzat imitonin sofia loren
2
nata vjen për të shuar gjithçka
në nju jorkun e pagjumë
në grataçiela nuk fiken dritat kurrë
reklamat si zjarre që s’shuhen
vë duart mbi to
t’i ngroh
vë buzët
m’i puth rita ora
bebe rexha
dua lipa m’i puth
më mbushen duart me të kuq buzësh
si me flamuj
janë motrat e mia të mrekullueshme
në nju jorkun e pagjumë
gjërave mund t’iu shohësh vetëm pjesën
të tërën e ka marrë nata
në qytetin e bilionerëve
që janë mësuar si nata të marrin gjithçk
eci
në qytetin e boshatisur nga ëndrrat.
këtu
njerëzit lindin zgjuar
dhe zgjuar vdesin
nuk di si rrojnë pa fjetur njujorkezët
zotin prej ajri
e kanë kthyer në zot teknologjik
in god we trust
ky varg nga bibla
në dollar.
mos shikoni lart
po kthejini sytë poshtë
te bankat, kuletat
zoti është bërë para.
in god we trust.
eci
në qytetin e boshatisur nga ëndrrat.
E ZBEHTË ISHE MBRËMË
Libri 1, f. 30
e zbehtë ishe mbrëmë
po e kaluam me një heshtje prej mbrëmjeje
i zbehtë isha unë
po shkoi ashtu si lumi nën urë
s’tregojmë më asgjë për vete
ç’kishim e dhamë për fëmijët që u rritën
dy qenie pa brendësi
dy boshësi që plotësojnë dy plotësi
tani s’kemi ç’japim më
e zbehtë ishe mbrëmë
po e kaluam me një heshtje prej mbrëmjeje
i zbehtë isha unë
po shkoi ashtu si lumi nën urë
kur të vijë vdekja kemi vdekur qëkur
MUNGOJNË GISHTËRINJTË E TU
Libri 1, f. 161
e dashur, këtij qielli në manhattan
i mungojnë gishtërinjtë e tu
s’ka qenë asnjëherë kaq i pastër dhe blu
më shkruaj një letër me qiell
si në kohët klasike
palose qiellin
vëri buzët për ta puthur
si një lindje dielli
pastaj hidhe në postat ajrore të grataçielave
dhe nise për tek unë
E pres
po ende s’ka mbërritur
marr grataçielat me radhë
të gjej letrën tënde
ç›idiot që jam!
i njëjti qiell i pastër dhe blu
mungojnë gishtërinjtë e tu
