Përktheu nga origjinali Oana Anca Mihaela Glasu
VIANU MUREȘAN ka lindur në 1969. Jeton në Cluj-Napoca dhe Bukuresht. Shkrimtar, publicist, doktor në Filozofi, i diplomuar në Universitetin Babeș-Bolyai të Cluj-Napoca (2003), i specializuar në fenomenologjinë franceze. Ai botoi ese, studime, trajtesa mbi përvojën fetare, teologjinë dhe artin e ikonave, filozofinë e magjisë, mbi tjetërsinë në perspektivën etike, krijimtarinë tek fëmijët. Ai gjithashtu shkruan poezi dhe prozë. Në vitin 2005, ai mori çmimin «Henri Jacquier” nga Qendra Kulturore Franceze për tezën e tij të doktoratës – “Heterologjia. Hyrje në etikën e Lévinas ”. Ai aktualisht punon si redaktor libri dhe referent shkencor në Shtëpinë Botuese Eikon. Libra të botuar: “Themelimet Filozofike të Magjisë” (2000), “Heterologjia. Hyrje në etikën e Lévinas ”(2005),“ Simboli, ikona, fytyra ”(2006),“ Pavese, njeriu i ofenduar ”(2015),“ Tjetër përveç Zotit ”(2017),“ I çmenduri i Zotit ”(Roman, 2014),“ Sophia Leopold, le të luajmë duke bërë art ”(2014),“ Vetë-portrete në pasqyrat e librave ”(2016); “Bravo, kampion!” (2019)
E MBËSHTOLLE VETEN
NË NJË FUSTAN TË ZI
E mbështolle veten në një fustan të zi
që të dukesh e padepërtueshme.
Kujtove se heshtja do mjaftonte
për të mbetur e padukshme,
besove se nëse do të të gozhdoja me sy
nuk do të më mahniste shushurima
që lije pas tek zhdukeshe hijeve.
Vetëm se papritur qetësia në ty u thye
si nga një sirtar ku shfryn erë
shqisat e tua fërfëllojnë në sy të botës –
shalle në erë!
Dehja të bëri të harroje ndrojën,
nuk dije t’i fshihje duart që të dridheshin,
t’i ndaloje buzëqeshjet misterioze
që të qëndisnin përsosmërisht faqet,
të heshtje kur gjuhës të rrjedhshin lëvdata…
Ishe varur në ajër nga dashuria jote,
rrymat ta bënin trupin muzikë
që hovte në çdo dridhje.
Askush nuk guxonte të të fliste në emër
për të mos rënë,
dukej që larg trazimi i gjoksit tënd,
dukej qartë si ngopeshe me erën që të zhbironte,
dukeshin vezullimet e ylberit
që trupin ta tretshin…
Ajër i përvëlimtë shfrynte nga ty
në çdo fjalë që më thoshe,
por shpirti yt i rrokullisur jashtë
turpëruar prej lakuriqësisë
më shikonte i dridhur,
priste fjalën time si strehë,
sytë e të huajve e vinin në siklet,
trembur edhe nga kurioziteti më i vogël.
Ti nuk dite ta përballosh atë lakuriqësi
me gjithë shpërthimin
që ta shpërndante trupin në sytë e botës.
Nuk dite të bëheshe e padukshme
pa e tërhequr zvarrë pas vetes rrjedhën
ku gjoksi yt lahej me ditë…
I LINDUR PAK NGA PAK
Nuk linda papritmas;
shpirti im ka vonuar, ka vonuar,
kam arritur të mërmëris fjalët,
kam filluar të rrokullisem dhe të qesh,
të shikoj me habi sytë e kafshëve,
të ngrohem në avullin e gojës së tyre,
të rris fëmijë që nuk ishin të mitë,
ta shoh veten të braktisur nga ca gëzime
që vetëm i kam ëndërruar,
të ngre ujë nga pusi edhe sot, edhe nesër
megjithëse i paetur…
Më në fund erdhi dhe shpirti,
dukej i lodhur, i mplakur.
S’di në më përshtatej,
s’di a ishte i imi,
por e mora siç ishte,
e lashë në mua.
Kisha jetuar pa të,
por nuk di
ndihesha më keq apo më mirë.
u mësova ashtu.
Shumë gëzim sikur të kisha atëherë
do të isha rinuar befas
pa ditur si të sillesha.
Gjithmonë kisha jetuar në një moshë
kur çdo ditë i ngjan ditës së shkuar,
çdo natë sjell gjumë të përjetshëm.
Në atë moshë mëngjeset janë mrekulli,
humbjet në ëndrra
më të dhimbshme se ora e lindjes.
Shumë mirëkuptim
do të më kishte prishur qetësinë,
deri atëherë fola pa gjuhë,
gjithçka që nuk mund të thosha
m’i jepte aromë gojës,
ngrohja ajrin me faqet e mia
kur mbetesha pa fjalë.
Por askush nuk pa një shenjë të mirë,
kam dashuruar deri atëherë
pa pasur asnjë dashuri,
ka rrahur më fort herë pas here zemra
që të dëgjohej përreth
një lëvizje e nxituar, e zhurmshme,
një thirrje…
Por nëse dikush do të më dilte përballë
do turpërohesha dhe zemra më s’do rrihte.
Rrija kokulur për ca kohë
gjersa bota vithisej rreth meje,
më në fund vinte nata,
errësira e natës isha unë…
SHIU I ARTË
Nuk e dija emrin e saj,
nëse ishte të paktën një bimë e vërtetë.
E kam parë vetëm një herë
kur kam hapur librin e një poeti province,
por edhe atëherë u ndjeva në ëndërr.
Ai e quajti atë forsythia në një poemë misterioze
me fjalë shkruar nga kryqe të artë
në vend të shkronjave
që mund të lexoheshin vetëm në terr.
Atëherë vargjet shkëlqenin
dhe në zhurmën e asaj ndezjeje
dëgjohej shiu
nën dritaren ku poeti shkruante me kaligrafi
përkulur mbi fletët e kartonit,
kishte mbirë një kaçubë që vetëm ai mund ta shihte.
Kur thyhej nata poeti fikte dritën në dhomë
dhe tërhiqej drejt dritares
ashtu, i ndrojtur sikur po e ndiqnin,
sikur e ndenjura në terr qe punë e pamenduar –
gjumi i tij ishte shiu i ndritshëm
që i rridhte syve,
mëngjesi e gjente të habitur,
me faqet larë në ar…
Një natë doli fshehtaz nga shtëpia
kur gjithë fqinjët flinin.
Theu një degëz nga kaçuba nën dritare
dhe shkoi të endej varrezës.
Kishte kaluar mesnata
kur ia behu papritmas stuhia;
qielli derdhte ujëra të arta,
nëpër ajrin kristal shikohej gjer te shpirtrat;
të gjithë dridheshin plot ndrojë,
ishin mësuar mbetur fshehur e harruar
largimi nga sytë e tokësorëve
i mbronte si hiena,
mosbesimi se ka jetë në parajsë
i mbante në një letargji të ëmbël.
Vetëm kur në ta ngjitej një i ri,
i panjohur, i hutuar
dëgjohej një zhurmë konfuze
dhe fjalët u dilnin nga goja
të pakuptueshme.
qielli i madhërishëm
zbriti ta preknin me dorë,
kryqet e varreve
u zverdhën si lule forsythia,
një krah i egër e tërhoqi poetin
nga ngurosja marramendëse
dhe e hodhi diku mbi varrezë.
“Vetëm poeti si zog fluturues” mbi tokë
i bënte me britma shkëndijë erës,
vetëm fryma e tij nëpër erë
kumbon kallamishtes si lirë…
Pa poshtë, varrezë libri i tij,
kryqet – petalet e arta që shkroi poemën.
Atëherë pranvera
zgjati veç një natë,
kush lexon poemën forsythia
thotë se është për natën e Ngjalljes…
