Opera e oborrit të qytetit perandorak, Vjenës, galeria e katërt, vendi 40 krojcer gratis nga kryetari i grupit k. k. të të angazhuarve për duartrokitje. Me stomakun hungërues te personazhi Gounod i “Faustit”. Çfarë bën kjo tetëmbëdhjetë vjeçe e gjysmë.
Pranë meje një vajzë. Shikimi im anash jashtëzakonisht më i shpeshtë, me gjithë errësirën, mund të vinte re: fytyrën shumë tërheqëse, bionde të errët. Përpara fillimit të aktit të dytë ne flasim me njëri-tjetrin. Një zë i dashur. Lumturia është aty, më në fund! Po të jesh kaq i ri, thua gjithmonë “më në fund”, nuk ke kohë. (Aty ku pret kaq shumë kohë.) Jam i magjepsur në mënyrë të papërshkrueshme nga fqinja ime dhe kam frikë… me faqe të rrufitura, më shumë sesa i thjeshtë në veshje, jo i gjatë, jo i bukur… si mund të shpresoja…
Akti i kopshtit: “të dashuroj, kaq thellësisht, jam krejtësisht i yti…”. Unë hapa dorën time, të djathtën e zgjas – në mënyrë vërtet të pandërgjegjshme – paksa kundrejt saj… Dhe ajo, pa më parë në sy, vendos dorën e saj të majtë, – atë të zemrës – heshturazi, tek e imja. Nuk guxoj ta shtrëngoj këtë dorë të vogël që dridhet, e mbaj atë me kujdes si një zogëz të gjorë, e mbaj atë gjatë, gjatë – përgjatë tërë aktit të kopshtit.
Çfarë lumenjsh lumturie më ngrohnin tejpërtej! Ajo apo asnjë! (Ju lutem, mos harroni, tetëmbëdhjetë vjeçe e gjysmë!) Pushimi i madh. Më kot lutja ime të shkonim të shëtisnim pak. Bëhem më këmbëngulës. Ajo më falënderon me vështrim të pashpjegueshëm të druajtur, qëndron e ulur. Unë nuk i ndahem asaj, dëshiroj ta bind për një ekskursion, nesër, pasnesër, së shpejti, vetëm shumë shpejt, në pyllin e Vjenës dëshiroj të endem bashkë me të mbi një det gjethesh të verdha, sepse është vjeshtë, është në këtë moshë të dhimbjes së botës, stina ime. (Qysh atëherë të katër stinët më përkasin mua.)
“Megjithatë, sa bukur do të ishte… Nuk e besoj se ju do të ecni me mua”, – përgjigjet ajo në mënyrë enigmatike. Unë bëj be e rrufe, betohem, harroj çdo masë. – “Shttt! Shtt! Qetësi!” – buçet nga të gjitha anët. (Me të drejtë! Por o Zot! Tetëmbëdhjetë vjeçe e gjysmë!)
“Kori i engjëjve, grupi qiellor, shpirti yt përjetësisht”. …Perdja. Unë përmbush detyrën time si duartrokitës i operës, pastaj ngrihem. Ajo qëndron e ulur.
“Është më mirë, të shkoni… Ikni, unë nuk do të vij me ju, sigurisht që jo”, – përgjërohet ajo. Unë i marr nga dora kuponin e gardërobës. Triumf, unë kam një peng! Sjell mantelin e saj, qëndroj duke pritur me pallton e saj atje dhe ia ngul sytë derës. Dhe pres. Më në fund… një vajzë që çalon ecën me mundim drejt meje. Më lë që ta ndihmoj të veshë pallton. “Shumë faleminderit”, – thotë ajo, duke parë në zbrastësi, me zë të ashpër. Nuk mund ta fshihja tmerrin tim, belbëzoj diçka si mirupafshim…
Ka kaluar thuajse një jetë njeriu qysh prej asaj mbrëmjeje. Sa e sa pije më janë ofruar qysh atëherë. Të ëmbla, të tharta, të hidhura… Megjithatë: Ky çerek shekulli nuk ishte i ëmbël, as i hidhur, as i thartë në mënyrë të mjaftueshme, që të më bëjë të harroj se dikur mund të shuhej i gjithë ngazëllimi, e gjithë magjepsja, sepse… një këmbë ishte më e shkurtër sesa tjetra. Këtë qenie të mjerë e kam kërkuar gjithë këto vite, si një i syrgjynosur në errësirë që kërkon dritën, kam kërkuar me sy dhe me zemër. Unë atë nuk e takova kurrë sërish.
Kam parë një pjesë të mirë të rruzullit tonë tokësor të xhungosur, kam harruar pabesisht shumë gjëra të përjetuara, disa i kam ruajtur dhe mbajtur. Por kurrë nuk do ta harroj atë, çaluesen e gjorë, e cila ishte e ulur pranë meje në galerinë e katërt dhe nuk donte të ngrihej me çdo çmim, për të fshehur këtë defekt përpara një vështrimi që e përkëdheli atë.
Sot, pas njëzet e pesë vjetësh, unë i them asaj “Më falni” – dhe i puth fajtor duart e saj…
Përktheu nga gjermanishtja Elda Gjana- Boriçi
