MONOLOGU I POÇIT
Jeta ime është varje.
Siç e dinë të gjithë, unë jam i varur për një tavani të bardhë. Frymoj, gjithnjë atje, me frymën e asaj bardhësie shoqëruese. Jeta ime është sipër, është veç. Vetmia është fati im.
Gjithë ditën e ditës, prania ime s’i bie ndërmend kurkujt. Gjithë ditën e ditës, jam i fikur, e nuk shoh gjë. Sytë e mi vuajnë nga verbëria e ditës, nga verbëria e dritës. Siç e thashë më sipër, vetmia është fati im.
Duke qenë gjithnjë i vetmuar dhe i verbër përgjatë ditës, kam fituar një afinitet të çuditshëm për ndjesinë e prekjeve, që më ndodhin rrallë, rrallë, shumë rrallë. Përjetoj shumë thellë, kur vjen e më prek ndonjë mizë vërvitëse, që e shoqëron herë pas here vetminë time ditore, duke u kruar në lëmueshtinë time qelqore.
Gjithë ditën e ditës, njerëzit e shtëpisë nuk çajnë kokën për mua e për praninë time. Përgjatë gjithë ditës, unë gjumin e vdekjes bëj.
Por, kur perëndon dita e dielli ik për në gjumë, sytë e njerëzve fillojnë të rrudhosen nga terri dhe sakaq kujtohen për mua. Gjithnjë, gjendet dikush që kujtohet i pari të zgjasë dorën drejt ndërprerësit të shpirtit tim, që rri atje, në murin e bardhë dhe vertikal.
Ahere, shpirti im merr udhë drejt meje, sytë e mi hapen me një faaaap, dhe kështu fillon jeta ime dritësore. Kështu filloj të shoh përposhtë, përposhtë. Shoh larat mbi qylymin e dhomës, palëvizshmërinë e tyre të vdekshme. Shoh orenditë e ftohta, pikturat pa fare shpirt, mbi muret e bardha… Shoh gjësendet që gjithnjë rrinë gatitu përpara njerëzve. Shoh tiraninë e hekurt të njerëzve mbi gjësendet dhe mbi veten. Shoh disciplinën pothuajse ushtarake në jetën normale, dhe dëshpërohem, dëshpërohem shumë.
Nga ky dëshpërim tmerrak, dal vetëm kur i shoh duart e zonjës, me gishtat e saj të bukur e të njomë… Vetëm prekja e rrallë e duarve të zonjës së shtëpisë (kur vjen e ma heq pluhurin), më shpie në orgazëm.
Por, përse kaq pak pluhur bie mbi mua, dhe ajo ma heq aq rrallë?!…
MONOLOGU I ZJARRIT TË VOGËL NË FUSHËN E MADHE
Kam shumë epsh, shumë etje, shumë zjarrmi.
Pasioni im i zjarrtë është flakërimi. E shikoj këtë fushë të gjërë përpara e përreth meje, e lëpij këtë bar të gjelbërt me gjuhët e mia të vogla, e digjem për ta djegur të tërën.
Siç duket, e siç më duket, edhe kjo fushë, ka një ankth gllabërues e të gjelbërt brenda vetes, që s’dihet ç’është. Por, ai ankth gllabërues i fushës, është i dukshëm dhe i pafund. Unë e ndjej këtë. Unë e kuptoj këtë përmes gjuhëve të mia flakëruese. Çasti i përprekjes sime me fijet e barit, ma pohon këtë. E pafund është dëshira e fushës për t’u djegur. I pafund gjakimi. I pafund dhe i pa masë, si epshi im për djegje.
Tash për tash, unë e kjo fushë, jemi në një lloj paqe të kontrollueshme. Unë jam shumë i vogël, ajo e madhe shumë. Por, sa për më vonë, asgjë nuk dihet.
Sipër meje e sipër fushës, ka një qiell të hapur e të kaltërt, një qiell nazik e të këndshëm, me një kaltëri të tillë, që nga çasti në çast mund të marrë msyshë.
S’do menduar shumë thellë, e s’do menduar shumë gjatë: ky qiell kaltërosh është në rrezik të vërtetë dhe trefishor: nga dëshira e ime e pafundshme për ta djegur fushën, nga dëshira e pafundshme e fushës për t’u djegur prej meje, dhe, nga pasioni vetanak qiellor i pafund, për të parë përballjen e zjarrit që djeg, dhe zjarrit që digjet.
Këtë qiell paqësor (që për fat të keq ose të mirë, edhe ai është shumë i etur për të parë një përballim përndezës mes meje e fushës), mund ta shpëtojë nga përzjarrmimi, vetëm një gjë: ajo reja e vogël, e vogël, që mezi duket atje lart, në zemrën e vet qiellit. Kuptohet, nëse nuk ka rënë akoma, edhe ajo, në vrullin e zjarrtë të pasionit, për të parë përballimin e gjuhëve të mia epshore, me epshin pafundsor të fushës…
MONOLOGU I LISIT TË VETMAR NË FUSHËN E GJËRË
Fusha ku i kam rrënjët unë, quhet Karagaq. Kjo fushë është e gjërë dhe e shtrirë, dhe dominohet prej një klime shpezësh. Klima e shpezëve, siç mund ta dini të gjithë, është këngë. Që domethënë se është një klimë e mirë dhe e përshtatshme për jetesë.
Por, ç’e do klimën që është e mirë, kur unë kam mbetur krejt i vetëm në këtë fushë të gjërë, pa shoqe, pa shokë.
Ja si tani, shpesh më ndodh të flas me veten, por edhe me erën, që herë pas here di të bëhet shumë e egër me mua. Për fatin tim të keq, unë jam i vjetër me moshë, dhe shumë i gjatë me shtat. Kryqet e trupit, edhe krahët, shpesh herë më kërcëllojnë gjithë dhembje, nën furrinë e erës.
Por, se si më duket, se shpirtin e kam të ri. Këtë e kuptoj nga ndjesia që më krijohet, kur në krahët e mi ulen shpezët. Apo thënë më saktë, këtë e kuptoj nga xiglimet ndjesore që ngjallen brenda meje, kur majëkthetrat e shpezëve m’i përprekin degët.
Siç mund ta kuptoni nga kjo që ju thashë më sipër, këto xiglime janë bërë disi, pjesa më e bukur e jetës sime lisnore.
Kjo fushë përreth meje, punohet prej njerëzish. Por, përgjatë gjithë jetës sime, rrallë më ka ndodhur të shoh njerëz të lumtur e të buzëqeshur. Gjithë ata që vijnë e bëjnë punë këtej, janë me ca fytyra të ftohta, dhe dëshpërimisht të mrolura.
Me shpezët është ndryshe. Me gjasë, shpezët kanë një mënyrë tjetër jetese, që edhe ajo është e ndryshme, varësisht nga lloji i shpezëve. Pëllumbat, për shembull, janë gjithnjë të qeshur e të gëzueshëm. Kjo, nuk është e zorrshme të shihet në gugutë e tyre dashurore. Me sa më duket mua, pëllumbat dashurojnë e dashurohen shumë, dhe dashuria e tyre bëhet me një lloj përprekje qafash e sqepësh, butë e pa lëndime. Ndryshe nga pëllumbat, sorrat dashurojnë e dashurohen disi më ftohtë. Bufët, edhe më ftohtë. Lejlekët janë krejt ndryshe. Ata nuk bëjnë dot dashuri jashta foleve. Me gjasë, janë shumë të turpërueshëm lejlekët. Më me zjarr, më me gjak, e më me përgjakje, dashurojnë e dashurohen shqiponjat. Për kaq jetë, sa jam me rrënjët e mia në këtë fushë, nuk më ka ndodhur të shoh dashuri shqiponjash pa gjak e pa plagë.
Sido qofshin, me gjak e pa gjak, me plagë e pa plagë, dashuritë e shpezëve janë, shumë, shumë joshëse. Dridhem, rrënjë e degë, kur i shoh shpezët si dashurojnë e dashurohen. Digjem përbrenda, për një përprekje t’atillë.
Por, ç’e do, kur jam, vetëm një lis i vetëm në këtë fushë, ku nuk ka lis tjetër. Ndaj, s’më mbetet tjetër, veçse t’i shkoj prapa fatit tim të parashkruar: me majën time ndjesore, të depërtoj përjetësisht në vaginën e qiellit dashuror.
MONOLOGU I MERIMANGËS SË ZËNË, NË SKAJIN E SIPËRM TË NEVOJTORES VERORE
Jemi, një soj i rrallë, ne merimangat. Vërtet jemi disa llojesh, për nga madhësia e për nga konstrukcioni trupor, por, një veti e kemi shumë të përbashkët: digjemi nga pasioni jonë, për të thurrur rrjetë e për të gjurmuar e hetuar, me sytë tanë të vegjël, në jetët e njerëzve. Digjemi, siç digjen zogjtë e malit, për të parë si bëjnë dashuri lepujt.
Misioni apo detyra jonë, për të hetuar në jetët e njerëzve është punë shenjti. Në të shumtën e herëve, apo pothuajse gjithnjë, ne i ngrisim rrjetat tona pikërisht në këndet e sipërme të kthinave banuese. Që andej, me përimtësi, ne shohim e lexojmë gjithë lëvizjet e njerëzve, fytyrat e tyre, trupat e tyre, gjymtyrët e tyre… Kështu dhe vetëm kështu, ne lexojmë pa vështirësi edhe në ndjenjat e tyre, e në mendimet e tyre. Dhe kënaqemi, e kënaqemi, e kënaqemi, me punën tonë, e me misionin tonë prej merimangash, sidomos, kur vemë e raportojmë atje lart.
Por, këso here, jam zënë tepër keq, në rrjetën time.
Jam zënë keq, pikërisht në skajin e sipërm të kësaj nevojtoreje verore, që është e ndërtuar në skajin e oborrit të shtëpisë së këtyre njerëzve. Pres, e pres. Por kot! Nuk e hap njeri derën e kësaj nevojtoreje. Vera është tepër e nxehtë, tepër përcëlluese. Kjo nevojtore ku jam e zënë, për çudi, frekuentoheshka shumë rrallë nga familjarët, ose fare. Mbase, pse kjo familje është e vogël, vetëm katër anëtarëshe, me një zot shtëpie që…, me një zonjë shtëpie që…, me një çun pubertetli që…, dhe me një çupkë pubertetlie, që poashtu…
Eh, u lërofsha nënën të gjithëve! Ua lërofsha dhe që…-të atyre!
Pyes veten: pse vallë, kjo familje qenka e tillë? Verë është, e, askush nuk e bën nevojën në nevojtoren verore!… Aq pata shpresuar, e…kot! O, çudi, çudi!
Që nga çasti që jam futur në këtë kënd rrjetor, nga të zotët e shtëpisë, u mbyllën edhe dera edhe dritarja e nevojtores. Jam e zënë dyfish këtu: në nevojtore, dhe në rrjetë. Kështu si jam e zënë në nevojtore e në rrjetë, kam shumë hamendësime, që prej sa e sa ditësh më torturojnë. Por, më shumë se hamendësimet, më torturon uria. Burgu im më i vërtetë, është kjo rrjetë që vet e thurra me gjymtyrët e mia.
E pabesueshme, por unë, në këtë kënd nevojtoreje, jam zënë edhe nga një kurreshtje personale: nga kurreshtja për t’ua parë, pas së gjithash, edhe bythët, edhe gjenitalet, njerëzve të kësaj familjeje!
Por, si asnjë herë tjetër, jam zënë tepër keq në rrjetën time! Pasioni po të shtyka në vdekje! Po vdes! Po vdes! Ka ditë të tëra që rri këtu, e terem e thahem për së gjalli. Kam shumë etje, kam shumë uri, dhe jam në pamundësi absolute për t’u çliruar nga kjo rrjetë e mallkuar. Nuk kam kufarë gjase për të mbijetuar. Madje, nuk kam kurfarë gjase, të zbres e ta ha, as atë copkën e vogël të mutit të tharë të këtyre njerëzve, që, se si paska mbetur pa u larë nga dyshemeja, prej sa ditësh.
Copëza e mutit të tharë, po m’i çon ligat, për atë zot!
MONOLOGU I FLAMURIT MBI VARRIN E DËSHMORIT QË RA PËR FLAMUR
Qëndroj në këtë bythë kodre, mes varresh. Ka vite që më kanë ngulur mbi kryet e varrit të këtij dëshmori, që ra për mua.
Jeta mes varresh është një tmerr i rrallë. Qetësia, e padrueshme. Era që m’i rreh pandalur trup e krahë, poashtu e padurueshme. Dielli përcëllues, i padurueshëm, poashtu. Digjem në diell e përcëllohem në erë, ditë për ditë, përgjatë shumë vitesh, gjithë verës. Dimrash, lagem e ngricem.
Dita kur më ngulën mbi këtë varr dëshmori, qe dita e varrimit të tij. Ishte një ditë korriku, e nxehtë, e nxehtë. Dielli vërtet përcëllonte mu si sot, por njerëz kishte shumë. Me mijëra e mijëra, besoj. Ajo qe dita e kulmit të përkrenimit tim.
Por, diagrami i jetës sime dhe i përkrenimit tim, është drejtëzë që bie. Ata që e njohin gramatikën e dhembjes dhe vetmisë, e dijnë se ç’dua të them.
Javën e parë mbi këtë varr, e kalova disi. Vinin ca më shumë njerëz, dhe nuk e ndjeja aq fort vetminë. LAVDI!-të që shqiptoheshin nga gojët e njerëzve mbi këtë varr, më jepnin përkrenim. Tek-tuk, merrja kurrajo edhe nga ndonjë fytyrë e përlotur. Lotët e familjarëve, nuk do t’i harroj, edhe kur të mos jem më. Lotët e asaj nëne plakë dhe lotët e asaj zonje të re, sidomos.
Por, për çudinë time, njerëzit shpejt rralluan! Për ditë e më pak njerëz vinin mbi këtë varr. Dhe, si rrallonin vizitat e njerëzve, ashtu shtohej vetmia ime, për aq sa, një ditë e kuptova se përkrenimi im dhe jeta ime qenkëshin të varura nga lotët.
Në javët që pasuan, nuk erdhi kush, përveç asaj nëne shamizezë, dhe asaj zonje të re, poashtu shamizezë, që filloi të vinte gjithnjë e më rrallë, me dy fëmijë përdore.
Si u bënë gjashtë muaj, e si nisi dimri e acarri, sytë e mi s’e panë më as zonjën e re me fëmijët. Veç zonja plakë vinte të premteve, aty kah mesdita, e derdhte lotë me grushte. Nuk më del mendsh figura e saj e zezë, tek ngjitej e kërrusur drejt varrit, mbi borën e bardhë.
Siç e thashë, vetmia ime shtohej. Dimri bëhej edhe më i egër. Era më rrehte, krah e m’krah. Përkrenimi im binte ditë për ditë, sipas diagramit të drejtëzës që bie.
Një të premte shkurti, s’u duk as zonja plakë! Me vete thashë: “Ç’ndodhi, o Zot? Oooo, vetmi, vetmi! Ooooo, dimërjetë!…”
Pas dy javësh, një të shtune që dhunohej misheshpirt nga dimri i egër, pashë katër figura të zeza njerëzish, që ecnin drejt varresh. Mbanin, mbi krahët, trupin e një kufome. Kur hynë në varreza, e u afruan tek unë dhe te varri i këtij dëshmori të ngratë, e mora vesh se e kishin sjellur ta varrosnin zonjën plakë.
Ah, do të harroja!
Pas një viti, në këtë rrugën që kalon këtu përposhtë varrezave, më ndodhi ta shoh duke kaluar zonjën e re. Nuk ishte me të zeza. I ngjitej një burri për krahu, me shumë dashuri. U kujdesa ta përkujtoj, me ca valëvitje dëshpëruese në erë, por ajo as kokën nuk e ktheu nga varrezat!
Tashmë, kanë kaluar vite, e s’shoh njeri të na kujtojë. Trupi im kalbet. Fytyra ime zbehet. Nuk jam më, as i kuq, as i zi. Po ndodhi të ju sjellë rruga këtej, do shihni se jam veç një leckë në erë. Leckosja dhe rrahjeera, paskan qenë fati im.
MONOLOGU I DIELLIT ME SY ZJARRI NË NJË AKT PERËNDIMI
Sytë e mi janë prej zjarri. Por, dita qe kaq. Kaq qe dëfrimi im me ju. Për sot, kaq. Mjafton, besoj.
Po ndahem i kënaqur nga ju. Mendoj se u kënaqa. Besoj se u kënaqët edhe ju. Ju kam ngrohur, ju kam dritësuar, e ju kam avulluar, si rrallë herë. Misioni im i vetëm është dritësimi, ngrohja dhe avullimi. Shkrihem në ndjenja, kur lëshohem e bij mbi tokë, mbi oqeane, e mbi detëra. Në ditët e mia, i dritësoj, i ngroh, e i avlloj, një për një, edhe liqejt, edhe lumenjtë, edhe përrockat, edhe gjallesat, edhe bimësinë.
Kur bie ora e perëndimit, e mbështes mjekrën time mbi këtë kreshtë mali, dhe mendoj për avullimin e ndjenjave. Pavarësisht, unë mendoj se ndjenjat e njerëzve dhe ndjenjat e luleve, janë me tharm prej uji, ndaj dhe avullojnë e bëhen re, njësoj si uji. Që këtej mendoj se vjen edhe dallimi në llojësinë e reve, në këtë qiell të madh e të mëshirshëm, ku lodrojmë gjithësisht.
Qielli, ku lodrojmë gjithësisht, është i madh. Aty ka vend edhe për re uji, edhe për re ndjenjash.
Me mjekrën mbështetur mbi këtë kreshtë mali, duket sikur po perëndoj, por sytë e mi të zjarrtë nuk perëndojnë kurrë. Ndjenjat e mia nuk janë me tharm uji. Me tharm zjarri janë. Nuk avullojnë, nuk bëhen re, nuk fiken…
Nejse, po e lë me kaq se s’më del kohë. Po iki, ta ngroh e dritësoj, fytyrën e dashur të Hënës. Ç’prej se ekziston bota, jam i dashuruar në të.
MONOLOGU I TAKETUKES NË KAFENENË E VOCKËL TË QYTEZËS N.
Gjë për gjëje s’dija, para se të më sillnin këtu. Këtu, ç’nuk kanë parë sytë e mi! Ç’nuk ka përjetuar, lëkura ime! Këtu, jeta ime u bë përdjegje. Këtu, jeta ime u bë edhe fikje!
Besoj, e kuptoni, se jam në këtë kafene të vogël të qytezës N.
Drita që njoha këtu është ndryshe. Dhe terri, është ndryshe këtu.
Nga mëngjesi deri në mesnatë, faqja ime zjarrin e përdjegjes duron. Pas mesnate, misterin e territ e të heshtjes, duron kjo faqe.
E këtillë siç jam, e ndjeshme, e qelqtë dhe e lëmuar, duroj. Duroj e shoh në fytyra njerëzish, në fytyra meshkujsh e në fytyra femrash. Kam parë të shfryhen shumë psherrëtima, prej gojësh të llojllojshme. Kam parë lloj lloj buzëqeshjesh. Kam vërejtur edhe këtë gjë: psherrëtimat janë të pak llojeve, ndërkohë që buzëqeshjet janë të llojeve të shumta. Ka buzëqeshje të çiltërta, që më ngjajnë me çastin e shpërthimit lulor të një pipthi. Ka buzëqeshje të lëmashkëta, disi të varura, të mezorrshme e të mezibëshme, që më ngjajnë me vyshkjen lulore.
Më kanë prekur, lloj lloj gishtash e lloj lloj duarsh. Gishta të lyer, dhe gishta të zverdhur prej cigaresh. Duar të buta, dhe duar të lodhura, me plasaritje të thella.
Kam parë lloj lloj sysh. Kam parë sy të ngërdheshur, sy të boshatisur, dhe sy të lodhur. Kam parë sy të shndritshëm, të gëzuar. Kam parë dhe sy të kuq, të frikshëm, që tmerrin ta shtyjnë më bark.
Po. Kam parë dhe barqe të llojllojshëm, por më shumë kam parë barqe të pangishëm.
Ç’nuk më kanë zënë veshët, në këtë tavolinë. Më kanë zënë biseda të ëmbla dashurie, dhe fjalë të zjarrta, që të bëjnë të mpakesh, nga ndjenjat që të zgjojnë. Më kanë zënë fjalë të gënjeshtërta, fjalë hipokrizie, të ftohta akull, dhe fjalë hidhërimi. Më kanë zënë veshët, edhe fjalë kërcënimi, fjalë goditëse dhe fjalë vrasëse.
Më ka ndodhur ta shijoj, edhe çastin e një vrasjeje, që ndodhi këtu përballë meje. Kam parë, me atë rast, në fytyrën e vrasësit, edhe mllefin vrasës, dhe vetëm një çast më pas, po në atë fytyrë, kam parë edhe pendimin, e i kam bërë vetes këtë pyetje: “Është apo s’është e njëjta fytyrë?…”
Nga ku jam, e nga ç’kam parë e ç’kam provuar mbi këtë faqe të përdjegur, më vjen t’i lëshoj këto psherrëtima: jeta është njëkohësisht, lule dhe gjak, buzëqeshje dhe psherrëtimë, etje dhe fresk, ngopje dhe uri, urrejtje dhe dashuri, vrasje dhe pendim, ikje dhe kthim, frikë dhe guxim, mërdhifje dhe zjarrmim…
Eeeeeee, asgjë nuk ju thashë, prapë se prapë, e as koha nuk më lë.
Është mesnatë, dhe po afrohen çastet e lumturimit tim. Ja, tek po vjen, e ëmbla, kamarierja. Vetëm edhe ca sekonda, dhe unë do jem në duart e saj. Vetëm edhe ca minuta, dhe faqja ime e përdjegur, do përjetojë freskun e ujit dhe freskun e fërkimit të duarve të saj. E dua atë fresk. E dua atë butësi duarsh. E dua atë lëmim. E di se çdo jetë ka një fund të vetin. Ndaj, lutem që fundi im të jetë, pikërisht në atë çast fresku uji e duarsh.
Ah, sikur të bij e të thehem, nga dorë e saj.
