More
    KreuLetërsiBibliotekëLirika nga Martin Camaj

    Lirika nga Martin Camaj

    VJETI 1968

    Ndjenjat e mia janë farë maranxhash
    e plasin nën diellin e fortë
    mbi rrasë.

    E vetmja dashuni ime,
    pse m’i len ndjenjat
    të plasin nën diellin e fortë
    mbi rrasë?

    Ndjenjat e mia janë farë cipresash
    e plasin nën diellin e fortë
    mbi rrasë.

    Dashunia shkon e më len
    pa dheun e pranverës
    e mbes i vetëm në kohën e pa ngjyrë,
    e mbes i vetëm pa stinë
    në vjetin njimij nandqind
    e gjashtëdhetë e tetë.


    HERA

    (Ai mal akulli kishte nji emën
    e s’mund ta thom,
    ai mal akulli kishte nji emën tabú.)

    Para se mbylleshin sytë në gjumë, Hera,
    pashë malin e akullit të bardhë
    te kambët e mia.
    Hera e fortë, shkrije akullin
    te kambët e mia
    me diell, Hera!
    e qitni nji bimë të blerë
    aty te kambët e mia.

    Mos e le akullin të rritet
    ndër netët e ftofta e të preki
    kambët e mia.
    Në kohën e hijeve më merr në gji
    deri në dritë, Hera!
    Me zemër të flakët e me diell,
    me trup të blerë, Hera,
    deri në dritë me mue.

    (Ai mal akulli kishte nji emën
    e s’mund ta thom,
    ai mal akulli kishte nji emën tabú.)

    München, 1968


    LUMTUNIA

    Pranë meje rrjedh lumi
    i qytetit të madh.
    Nga uji del fryma e pishave
    të ngime me rrëshinë
    dhe dej pëllumbat e fjetun
    nën diellin e verës së vonë.

    Dritat e syve tu të mbyllun
    dy molla të tejpashme
    me bërthamë të kuqe në mes
    përshkojnë rrezet e diellit
    nalt në qiell.

    Dhe rrezet e diellit zbresin
    përsëri shkallave
    npër rrembat e ajrit
    deri nër tokë
    dhe në ujin e lumit
    dhe në botën time të lashtë.

    Prandaj dhe lumtunia në mue
    asht nji rrotull e bardhë.

    München, verë 1968


    LIDHJA

    Ngrite dorën e këputi rranjët e shlira
    që të lidhin me dheun tand, e Mbara,
    para se me vlue mushti ndër degë.
    Njeriu, që i thonë Uliks, po vien
    me trajtën e re tue pru me vete
    ullij të zez nga Jugu.

    Hapësia asht jeta: a e ndien?
    Njeriu, që i thonë Uliks, njeh
    rrahjet e zemrës sate kur ti pushon
    me fëtyrë të sjellun, pa e pa.

    Ti nisesh e njeriu, që i thonë Uliks,
    njeh hapat tu në hapësinë
    me fëtyrë të sjellun, pa të pa,
    e të ndien.

    25.5.68


    PESHA

    Pesha e skamnisë
    po më ndrydh, Hera.
    Pranë meje lumej grunoresh
    e unë jam i unshëm.

    E jam sytrishtë, Hera,
    kur shoh mes grunoreve
    ty, tue ecë si frymë
    me bukë në krah.

    München 16.6.68


    ME TY

    Jam si jam, thëngjill
    që digjet në gji, dy, tri herë
    e mandej bie në letargun

    e mendimeve, Hera,

    dhe hini mbulon qenjen time.
    Mbrenda në gjallninë e jetës
    jam me ty.
    Dhe jam me tokën
    nën peshën e bimëve gjithfare
    në këtë verë.

    Në takim me ty
    hini bie prej zemrës sime
    e nuk jam i zi e shëndris.

    München, 29.6.68


    FATI

    Shikoje fatin, Hera, ndër yj
    që duken në largësi.
    Andej dhe lumtunia u nis
    kah na, yll i shkëputun,
    e rrokulliset prej agimi
    në agim.

    Magjypja vren dorën tande
    e flet e flet
    për yllin e largët n’udhëtim.

    Besimi rritet në tokën e butë
    mes pemëve tjera
    te bregu i lumit
    nën diellin e fortë qershor.

    Besimi rritet n’atë tokë.


    KËSHTJELLI MBI UJË

    Nuk kemi shtëpi askund, Hera,
    e ajri sillet rreth nesh
    në fushën e gjanë
    e ajrin’a ndan.

    Nuk kemi shtëpi askund
    dhe rrezet e hanës këpusin
    gishtat e duerve tona në rrugë.
    Me gurët e banesës sonë
    losin fëmija e rritun
    brigjeve mbi ranë.

    Ndigjo këtu, Hera!
    Larg mbi ujë në det e kam
    nji kështjell të msheftë
    punue me hala peshku e alga
    e shëndrit si ar gjithnatën.

    Kur të lodhesh prej njerëzve
    që shtrydhin gjurmën tande në kalim,
    eja atje natën, mbi ujë e rri
    në kështjellin tim.

    Edhe nën mëngjes ti ke me gëdhi
    në nji kullë guri mbi dhe.


    GAZI I NDALUN

    Gazi i ndalun shëndrit sytë tu
    e ledhatimi i tyne zbulon
    nji anë të shpirtit tim.
    A i sheh ti retë?
    Ato s’e kqyrin tokën
    tue u nxi nga hijet e fundit
    të ditës e kthejnë në liqej
    e bahen ujë.

    Hera, gazi i ballit tand
    po humb në mue
    e bahet zjarr.


    PO S’ERDHE TI

    Po s’erdhe ti,
    vien nata.

    Më kujtohet dita jonë
    – rreze mes gjetheve në pyllë.
    Hera, kthe përsëri aty
    ku na zuni nata.

    Po s’erdhe ti,
    vien nata.

    Kur të zbardhen majet e alpeve
    pres zanin tand
    te dita jonë.

    Po s’erdhe ti,
    vien nata.


    NGRITJA

    zâ brini ndër alpe
    ulet muzgu, Hera, e pushon
    në ne.
    Malli im lëshon rranjë në ty
    dhe ndiej si rritet gjelbrimi
    në patalogjet e blera.
    dhe rritet zemra ime
    e flurim ngjitet përpjetë
    ka maja gurore
    në kapin e qiellës, në re,
    ke lumtunia ime.

    Sonte atje nalt do të shoh
    andrrën e pakufi të ngjyrave:
    zi, gjelbër, blerë,
    ngjyra si grunë e si qiell
    tue u derdhun në ty.


    AGIMI I DITËS SË RE

    Jam i lumtun, Hera,
    që zjarri bie zjarr
    e bebëzat e synit tand
    shëndrisin
    n agimin e ditës sonë.

    Ngjyra e sendeve ndrroi
    n’agimin e ditës sonë.

    A ndien? Vera jonë
    leviz n’ajrin e kullutë
    n’agimin e ditës sonë

    e ka me na zanë vjeshta
    me pemë të pjekuna ndër duer.


    E VETMJA DRITARE

    E vetmja dritare mbeti e çelun
    në banesën time vorri:
    shoh nji yll, nji zog rrëmbyes
    tue qindrue në ajr.

    Hera, due luftën e zogut
    kundra yllit,
    luftën e yllit kundra zogut.
    Due sosjen e shpendit
    due ramjen e yllit
    në shplakën e dorës sime,
    në trajtën e gurit
    të paçmueshëm,
    rrezen e diellit në te
    për nji jetë, Hera.

    Poqese këta nuk ndodh
    e mbylla dritaren vetë.


    TI QË KALON

    Me kohë u rrxue nji gur
    nga mali im
    dhe shkeli vetëm filizat e ahave
    e mandej pushoi, i randë, në mue
    dhe shtresat e ndjenjave e banë
    themel qindrese së tyne në botë.

    Ti që kalon para meje
    mos vre me kureshtje
    ndërtesën e ndjenjave të mia,
    por ndiej gurin që pushon në mue
    dhe merre me mend peshën e tij
    në parzmin tand

    pse çdo stinë e vjetit tim
    të pakryem
    ka rranjët e veta në ty.


    PASHË NJI QYTET TË VJETËR

    Pashë nji qytet të vjetër
    mesjetar
    se si lulëzon në blerim.
    Mandej erdhe ti
    dhe harrova qytetin
    e blerimin dhe u ula
    me ngranë
    qershiza të zeza
    pranë gjive tu,
    qershizat e rrituna
    rranxë mureve të qytetit
    mesjetar,
    atje ku tash bie shi
    i qetë, i qetë.

    Sy tu e qartë si qiella
    më shikojnë e bashkë
    i ndiejmë piklat e shiut
    mbrenda nesh dhe jashtë.
    Kokrra qershizash, zi, zi
    mbrenda nesh
    e në kupën përpara nesh
    e në gji.


    ANDËRRTARI

    Ecte udhës shtegëtari përpjetë
    kalin tue mbajtë për kripi.
    Kishte kambët e përgjakuna:
    dy ditë rrugë kish bâ zdathë
    me kalë për dore
    e asnji dhimbë s’kish ndie,
    i tretun në mendimet e veta.
    E qeshë kishte me vete
    tue kujtue kalesën
    dhe sende tjera, si për shembull:
    si mbruhet buka në magje
    e si rritet brumi, tue u ajë.
    Ashtu rriten edhe vashat
    dhe parzmin me dëshira
    nuk iau nxuni as shtëpia e atit
    e duelën nji nga nji nuse.
    Dhe qeshte me vete
    për shijen e vashave të katundit
    që muerën për burra
    djelm të hajshëm, të zbehtë
    me sy grizhle të zvogluem
    si nejt e zez të tryezave,
    si nej të zez në drrasa.

    Mandej vrente trishtueshëm
    udhën e gjatë, pa pasë kohë
    të mendojë
    se a mbaron ndokund.


    KAM SHIKIMIN TAND NË SHPIRT

    Kam shikimin tand në shpirt
    dhe melodinë e pavdekshme
    të gjakut në pasion.
    Freskia mëngjesore
    dhe bari i lagun fryjnë
    zemrën time të zgjueme
    nga prania jote në te.

    Kam shikimin tand në shpirt.

    Filli i zanit tand
    depërton gjymtyrët e mija
    dhe trajtat tua rrijnë
    të pashlyeme
    në bebzat e syve të mij,
    që lahen për të parën herë
    në jetë
    në këtë mëngjes me diell.

    Kam shikimin tand në shpirt.


    MJEDJES

    Erandja e makthit të katundares
    të Nënshkodrës mbas vargjeve
    të duhanit herë hera
    ta ndjeva ndër vargje të dlirta
    në kohën e parë. Në kohën e parë
    më tërhoq vetmia e mbramjeve
    tua të qeta
    dhe në zemrën tande idhnake
    s’besova kurr.

    Shum vonë zbulova mbas fjalëve
    të kristalta
    drojen e zbërthimit të bulzave
    para ngrijes dimnore, në fillim,
    dhe para diellit të fortë, mâ vonë.
    Shum vonë për ty, Poet.

    Zemrat njerzore i mbylle
    me druj çeliku para vehtes.
    Vetmitar mes njerëzve tu
    shujtoheshe me frytet e heshtjes
    e na solle shpinën ftoftas
    mue me shokë, pa kend tonin
    në nji leteraturë.


    KULLOSHTRA

    Fijet e para të barit dhe kingjat
    prej barqeve të ngrofta të dhenve vijshin
    bashkë. Kulloshtra e re e fijet e para
    të barit përziheshin bashkë e u zijshin gjatë.
    E kur mâ të rijt pyetshin: pse kjo gja?
    Gjegja ishte e thjeshtë: pse âsht mirë.

    Breznitë e reja skeptike pyesin për së dyti:
    e pse âsht mirë? Zani i etënve – jehonë
    kumbon: pse âsht mirë!
    E vrajnë të vjetrit pse donë me vra
    në shpirt kujtimin e të njomit të bukës
    mbas nji dimnit të gjatë të fëminisë.

    Bari i njomë kulloshtra në zjarm
    e dielli tue u ulë në luginë
    âsht e vetmja lirikë e tatgjyshit
    e s’don ta ndrrojë me vargjet
    që shkruejmë ndër letra, na.


    RELIKET E KOHËS

    E kujtoj fëmi endè para kandilit
    ftyrën tande mâ të ndritun se flaka.
    Dhe e dijsha se ke me u bâ e hijshme
    kur pijshe ujë etshëm mbas shujte.
    E dijsha se vjeshta ka me mbushë pusat
    me pika shiut plot e për maje.

    Tash del hana e re çdo muej
    e më bjen me vehte jehonën
    e vonueme të kohës sate.

    E pyes vehten: si mundet ajo
    me kthye buzë pusave të ngimë
    ku tash janë mure punue me gur
    të latuem dhe ndoshta ndrisin dhe kandila të ri
    ngarkue me tym.

    Dhe dashunoj mâ tepër ate grue
    pse endè merr pranverën e jetës
    në atë trup të mbuluem me tesha
    të ashpra zhguni
    pse ajo âsht nji rreth në vargonin
    e jetës seme që e due të tanësishme.


    DHE PLOTNI TË PËRSOSUN

    Vapa e mbasdites ngjitet prej gropave
    e shenanve të thatë në kodrina te era.
    Ti zemër, e era bashkë përzieni
    rrezet e diellit njanën me tjetrën
    e të gjithë bashkë gatoni gëzimin
    per darkë.

    Asht vapë e pushoni në prehnin e saj
    e në parzëm, ti dhe era, zemër.

    Ajo quhet Mena dhe e dashunoj
    për zytë e zez që ka: ata shkëlqejnë
    nën hijen e vetullave e ballit
    të mrekullueshëm dhe gëzohen
    për njimij kënaqsina të vogla.

    Ajo, zemra eme dhe era përftojnë
    lumtuninë në vapën e thyemjes së ditës
    dhe timtat e orës e ora
    përbâjnë nji tansi të pandame sendesh
    dhe plotni të përsosun.


    XXX

    E ndjej frymën tande në buzë
    e drue se jet afsh vere
    e digjet në re.
    E dora në sup
    ndoshta bahet flutur
    e tret në livadhe.

    Zani yt do tëbesë
    i gjatë, i gjatë, në mue.


    FORTUNA

    Prej gjinint të ujit ngriten
    mija sende e rroken me vala.
    Nata e errët
    mbulon turbullimin e detrit.

    Kush harroj mbramë
    barkat në breg
    nesër nuk i gjen mâ atje.

    Andrrat e mija të shqetësueme
    ikun në terr.

    Agimi tash vien
    e zbardh andrrat e mija
    mes detit të qetë
    mbi barkat e humbuna natën.

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË