More
    KreuLetërsiBibliotekë"Arti i parë" tregim nga Andreas Dushi

    “Arti i parë” tregim nga Andreas Dushi

    Tim eti!

    Një moment i parë

    Gjithnjë e kujton mëngjesin e ditës së parë të jetës. Është i bindur se jeta fillon me kujtesën, ndaj harresa dhe vdekja, për të janë e njëjta gjë.

    Thonë se është artist. Dhe artisti, sikurse dihet, është sypatrembur. Por ai i druhet diçkaje. I druhet shumë!

    Gjyshja. Nga ajo mban në mend qëndrimin, syzet dhe fjalët. Edhe mallkimet. Apo mallkimet, fjalë janë? Intertekstualitet nuk do të ngurronin t’i quanin teoricientët postmodernë.

    “Dhashtë Zoti, të hin vedja në qejf!” ushtonte në veshët e tij, mëngjes për mëngjes, pas lutjes së orës së parë kanonike, e vetmja lutje që thoshte ngase përmblidhte falënderimin për natën e shkuar dhe kërkesën për lumturi në atë çka do të vinte pas mëngjesit.

    Ja, kjo ishte droja e tij: mos do t’i hynte vetja në qejf. Dita kur nuk e përcolli gjyshen deri në kishë të Dielën e Pashkëve pasi donte të pikturonte pulën e bardhë sqepngrënë nga forca e gurtë e grurit, e mbështillte me grinë e pendesës. Po të mos kishte vepruar ashtu, mallkimi s’do të ishte lëshuar.

    Në vetvete, ai i druhet edhe drojës. Ndaj, nuk e ndan me askënd frikën e tij. Më mirë të shuhet ndër zjarret e vrullta të mallkimit që ndjek sesa të qetësohet nga kataraktët e qetë që ranë prej syve të gjyshes kur dëshira mos ta kishte shqiptuar atë fjali zuri vendin e çdo arsyeje tjetër për të qarë.

    Ka kohë që qyteti e sheh me mospërfillje. Dikur, kureshtia qe ulur në fronin e saj të drunjtë. Edhe pse mjekrra vijon t’i varet e parregulluar e shpesh i hy nën jakën e grisur të këmishës apo syzet ngjajnë si t’i kenë zënë ferra ngase ballin e ka gjithnjë të përgjakur, ata të cilët dikur e quanin budalla, tani as që e vënë re praninë e tij. Prandaj edhe ai, përkarshi qytetit ku lindi, krijoi Qytetin ku jeton, plot ngjyra e personazhe të pikturuar bukur.

    Qyteti dhe Qyteti qëndrojnë tangjent njëri me tjetrin. Pikëtakimi mes tyre nuk është ai, por personazhi i ditës së parë, krijuar prej botës pjesë e së cilës është qyteti në mënyrë të atillë saqë edhe Qyteti i piktorit më realist e besnik, do ta kishte si një banor të idealizuar deri në kufij që kalojnë trillimin.

    Father and son – Stuart Christie

    Një moment i dytë

    Ishte datëlindja e tij e dhjetë. Familja pati menduar t’i organizonte një festë. Sa e tmerrshme për një artist të ardhshëm! Trishtimi që mbështolli të tjerët (për të nuk them se ishte trishtim) qe vetmia me të cilën ajo kaloi: asnjë mike apo mik, shoqe apo shok, mace apo qen nuk erdhi të ndante me të arritjen e suksesshme: kapërcimin e pragut ferishte – fëmijë. I vetmi gëzim ishte ati, një burrë shtat’hedhur, me flokë rinor, buzëqeshje çiltërsisht fëminore, lëkurë butësisht të ferishtë dhe mustaqe diturisht të plakura. Ishte burrë i bukur; është burrë fisnik.

    Në frymënxjerrjen e errët të luleve ku qirinjtë fikeshin nga erëra misterioze akoma pa u ndezur, rrezatim i vetëm, plot dritë, i gjatë e i hollë, ngjyrë të verdhë në të bardhë kalonte nga buzët në sytë e atit dhe përplasej akullt në ballin e artistit që akoma nuk dinte ç’ishte, kush ishte dhe atë ditë thuajse u bind që nuk ishte. S’ndjente mërzi, as shqetësim, as zhgënjim, por befasi. Jo pse askush nuk kishte ardhur në datëlindjen e tij, por ngase për të parën herë, pa që nga ati dilnin rreze. Kuptoi se sido të ishte moti, sado të rënda të ishin retë e sado pranë bryma e lagësht e ajrit të shkuar, dielli nuk do t’i mungonte asnjëherë! Shtati i tij fitoi sigurinë, flokët e tij fituan përkëdhelinë, buzëqeshja e tij fitoi buzën, lëkura e tij fitoi ndjeshmërinë dhe mustaqet e tij… Nuk kishte mustaqe atëherë, ishte dhjetë vjeç.

    Çastet e kujtesës që solli fragmentimi i asaj dite kalëruan njëri mbi tjetrin si ndër pengesa të buta e ngjitatokase. Dhjetëvjeçarit tani nuk i interesonte më diçka si përvjetori apo dikush si të paardhurit, veç dëshira të ruante çastet në diçka apo diku. Prandaj pikturoi. Atin e tij.

    Fitoi vetveten. Fituam Artistin.

    Një moment i tretë

    Artisti kërkonte mbështetje. Kërkon akoma. Por punë nuk kishte. Akoma nuk ka. Jetonte në provincë. Aty vijon të jetojë. Ku nuk kishte para. Se mos do të ketë ndonjëherë. I duheshin telajo. I duhen, do i duhen gjithnjë. I duhej kryeqyteti. Tani i duhet kryeqytetit. Aq shumë donte. Aq shumë do. Kaq pak duhet! Aq pak mundej. Aq pak mundet. Koha dhe hapësira thurin një rrjetë ku ai nuk mbështetet dot. Por ati thyen kohën, gris hapësirën dhe nga të çarat që krijohen, rrjedhin mundësitë. Aty mbush gotën me të cilën i biri pi Vechia dhe ia jep Artistit. Ai as që e falënderon, e shpraz me një të ngritur dhe me arrogancë ia kthen t’ja mbushë sërish. Kur nuk mund të krijojë të tillë çarje, ati është gati të çajë veten, por mundësitë që prej aty rrjedhin janë të pakëta. Ah sa të pakëta!

    Zymtësia e Artistit nuk zbehet dot me bojërat që errësojnë çeltazi telajot. Vetëm bojërat e atit mund ta bëjnë këtë. Me patjetër, ai do të ishte i gatshëm të mbyllte sytë dhe qenien e vet ta fokusonte te mendimi, të thërriste çdo forcë të hapësirës dhe gjithë ngjyrat e tija t’i mblidhte në pëllëmbën e lugët. Kjo do ta linte të pangjyrë atin, por nuk i interesonte; mjaft që peneli i Artistit të prehej qetësisht diku e pastaj të shkundej butësisht mbi të, birin e tij.

    Sikur e gjitha të ndodhte, nuk do të kishte më vjeshtë, ashtu sikurse tani nuk ka për atin. Gjethet, gjithnjë të gjelbra, nuk do t’i binin në truallin e mediokritetit dhe stinët do të harroheshin nga xhelozia. “Mos i lëviz stinët!” lutet heshturazi Artisti para kryqeve që ndërton, shenjtërve që pikturon dhe Krishtit që sundon.

    Artisti e di se një dritë e zbon errësirën, por asnjëherë nuk e ndez. Kur rrethohet prej saj, thërret atin. Edhe në dritë, krijon errësirë veç që të ketë një arsye pse të kërkojë praninë e tij. Ati ështe ati i dritës, ndërsa Artisti, ati i errësirës! Do të tregojë fuqinë e të atit, ndaj e bën. Prandaj është i tillë.

    Një moment i katërt

    Tani që Artisti e ka mbyllur një dekadë si i tillë, frikësohet prej plakjes së babait. Dëborën e viteve që i ka rënë mbi mjekërr, ja mbledh me të shpejtë dhe me të, krijon gra prej bore. Tok kërcejnë valse italiane deri kur shkrihen nga nënballi i të atit.

    Mallkimin e gjysesh nuk e kujton më. Madje, them se e ka harruar. E di se është babai që e ruan. Ngase Artisti gjithnjë ka dashur vetëm t’i ngjaj atij, vetëlavdërimin e mundshëm të së ardhmes e sheh si pasqyrimin e krenarisë dhe gëzimit me të cilin babai tregon për të.

    I buzëqeshur, babai pranon arsyetimin e të birit.

    17 gusht

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË