Ndërkohë, në qiej retë patën marrë trajta demash të fryrë në muskuj e deje, e për këtë arsye po ndeshnin brirët ndaj njëri-tjetrit kur, re a dema?, të flurtë, të egër të butë, të bardhë të zinj, bash në një çast, në një të vetëm dhe zor të shpjegueshëm për natyrën kimike të qiejve dhe reve në trajtë demash, dy (re a dema?) syresh u ndeshën, i përpoqën brirët dhe shkëndija që lëshuan u bë rrufe dhe u derdh teposhtë, çau qiejt për të zbritur në dhé por, medet hej!, në vend që të shkarkohej aty, shkoi dhe çau dhe hyri dhe përcëlloi dhe shumë e shumë gjëra që ne s’mund t’i përshkruajmë ngase zor t’i ngjasë një qenieje njerëzore, e pra, shkoi dhe çau dhe ra dhe hyri mu në vulvën prej shtaze të lopës së vetme që gjendej në lëndinën e madhe, dhe u zhyt brenda si të mos kish qenë rrufe, por aleti i një demi. Hohoho, u shkrinë gazit gjithë burrat e krahinës; uaaa, u turpëruan gratë e djallëzuara, duke sajuar sojsoje fantazish të marra për net që s’do u mbërrinin kurrë në shtretër. Lopa u shemb përtokë, me barkun kah qiejt. Dhe barku iu fry e iu fry, sa gjymtyrët e humbën kontrollin e nisën të lëvizin poshtë e përpjetë, sa majtas sa djathtas, pa fre, sikur të kishin fituar një mëvetësi prej barkut nga ku qenë ngulur, dhe lopa, që herë fryhej e herë shfryhej e sërish fryhej e shfryhej, që lëshonte prej vrimave tinguj e tinguj e tinguj të mrekullueshëm sa edhe të çuditshëm, s’mund të thuhej se ishte më lopë, por një gajde; dhe s’guxoj të hamendoj kush mund të qe gajdexhiu i saj – rrufeja që i hyri aty ku iu rrëfeva, a ndokush që nuk guxoj t’ia përmend emrin. Veç ta shihnit lopën, çfarë shtaze e mrekullueshme ishte ajo në atë çast dhe sa mallëngjyese ta shihje ashtu përtokë, të shndërruar në një gajde që të gatonte përbrenda një ndjesi të përzishme mallëngjimi dhe tronditjeje. Kështu u ndodh krejt rastësht përpara gjithë kësaj skene Cubi i Thethajve, kur mendoi t’i binte përmes asaj lëndine për të shkuar te Gropat e Çara, dhe u shkri gazit, mandej gazi i tij u shtri si të qe llastik dhe u zgjat e u zgjat, sa çiku në fytet e gjithë burrave të krahinës, dhe, ashtu si sëmundjet ngjitëse, iu gatua edhe atyre ky gaz që nuk sosej. “Ku, ku e goditi rrufeja lopën e Gjekës?”, cyste Ag Marria, “Mu në piçkë he burr!”, ia kthente Cubi i Thethajve. Dhe hahaha-të ia krisnin po aq fort, sa pushkët e tyre maleve. Gjeka, i zoti i lopës, kur e lajmëruan për gjithë sa kish ngjarë, brofi në këmbë dhe tha një lutje nën zë, në fund të saj e pushtoi një tmerr dhe ia dha vrapit si i marrë. Kur mbërriti te lopa (apo gajdja?), i thirri në emër dhe zu t’ia kapte dhe t’ia mbërthente këmbët (apo fyejt?). Lopa u qetësua pas shumë orësh, teksa nata i kish nderë në qiell gjithë çfarë mundej të nderte në një ditë të tillë çudish. Nuk ndihej as fryma e bulkthave, as rrjedha e përrenjve të shumtë asaj krahine, as tingulli i thatë që lëshonin gurët kur diçka u përplasej sipër, as qetësia psherëtitëse që mbart në vetvete nata.
Pas tri javësh, – ndërkohë që fisi i Gurkuqëve ia kish marrë gjakun fisit të Bardhajve duke kthyer kësisoje në vend nderin që u ish nëpërkëmbur e zgjatur si llastik mbathjesh (siç këndonte Rapsodi Pitagora) për katëmbëdhjetë vjet; ndërkohë që Hana, e bukura e krahinës, u gjend duke i çuçuritur seksit të ngrefur të Ag Marrisë, gjë kjo që nuk ish parë e dëgjuar, ndaj dhe i ati e ngujoi në kullën andej kah Përroi i Verbën, teksa Ag Marria, me gjithë trupin e tij vigan, ia krisi pushkën mu në zemër të atit të Hanës, ndërkohë që duhej të kish ndodhur krejt e kundërta; dhe kur në krahinë një ditë u duk një mal mu përballë (çka i tronditi burrat e i lemeriti gratë) dhe të nesërmen u zhduk, nuk qe më, a thua ishte një shaka, një tallje, një tmerr; e pra, pas tri javësh, teksa ndodhën kësi ndodhish, – në të gjithë krahinën u përhap lajmi se lopa e Gjekës kish mbet me barrë. Tashmë në krahinë nuk flitej pos për barrën e kësaj lope, veçse qesëndisë së mëparshme i qe zgjeruar stomaku e mbartte më shumë fjalë e ngjyra përbrenda për t’i nxjerrë jashtë, në ajër, duke u sjellë nëpër veshë e mjekra burrash si këngë e si tym duhani. “Diçka duhet të dalë nga kjo barrë”, e hidhte njëri, “Po çfarë mundet të nxjerrë një barrë e tillë de?”, e priste tjetri, “E çfarë mund të nxirret veçse fishekzjarr mor mik?”, dhe gajasje, “Po po, një shkop fishekzjarri që kam për t’ia ndezë vet fitilin”, dhe zënka se unë dhe jo ti jam në sërën dhe nderën për ta kryer këtë akt e për ta shpërndarë në krahinë këtë kumt, por ja që një fjali e pasuar pas kësaj zënke, “Nga kjo barrë më duket se ka për të dalë fundi ynë”, e thënë butë dhe me një bindje njerëzore aq të patrandur, i vuvitte të gjitha gojët dhe në ajër mbeteshin një grimëherë veç telat e bardhë të tymrave që i kish pjellë duhani e flaka. Burrat vështronin njëri-tjetrin, e pastaj njeriun që e kish nxjerrë këtë fjali, e pastaj sikush merrej me një punë të vetëm të atypëratyshme, trazonte duhanin brenda barkut të llullës si për t’u kujdesur mos fikej, apo ndokush kërkonte të dridhte një cigare të re për ta pasur pa mbaruar ajo që po digjej, e ndokush pyeste a gjendej ndonjë gur pasi i kishin mbetur dy lajthi në xhep. Me fytyrë të trishtë, me rrobe të bardha si ato të një shenjti apo mrekullibërësi, me një mjekër të gjatë ngjyrë hiri po aq sa sytë e mëdhenj, tmerrësisht të mëdhenj e të panatyrshëm për sytë e burrave, njeriu që e tha këtë fjali ishte Pitagora, rapsodi i krahinës. Mund t’i kishte tetëdhjetë vite, po aq sa mund t’i kishte edhe njëqind. Askush s’mundej ta dinte me siguri, as më të motmotshmit ndër pleqtë e krahinës. “Ndoshta Dajna Balsha mundet ta dijë”, i kish pëshpëritur njënatëzaj e shoqja njërit prej burrave të pranishëm në këtë çast rrëfimi. Dajna e Balshajve ishte njëqind e tridhjetë e dy vjeçe dhe padyshim duhej ta dinte pasi kish jetuar më shumë se të gjithë burrat e motmotshëm që kishin jetuar ndonjëherë në krahinë. Pitagora ishte hon e jo njeri. Një hon i thellë e plot me fshehtësi. Thuhej se ish dukur në krahinë andej nga viti 1894, pasi e lidhnin me vrasjen që i qe bërë të gjithë pleqësisë së krahinës brenda një kulle të re, siç ishte ajo e një të ardhuri prej Francës së largët, dhe që ky i ardhur, emri i të cilit nuk u mbajt mend kurrë ngase brezi i ri i udhëheqësi e fshiu nga çdo kronikë dhe kujtesë e njerëzve, ky i ardhur pra, që të mos e holloj tepër, u kish ngjitur disa prej burrave disa sjellje jo fort të hijshme dhe pjesës tjetër disa gjeste e lëvizje që nuk u janë parë kurrë burrave t’i bëjnë, porse grave e nuseve të tyre. Por disa të tjerë ishin të bindur se kjo ngjarje nuk kish ndodhur kurrë dhe se nuk mund të gjindej assesi te libri i kronikave që ish mbajtur gjer më atë kohë, pasi kjo ndodhi kish qenë jo më shumë sesa pjellë e vetë Pitagorës pas mbërritjes së tij me bujë. Disa ishin më të bindur se ai kish mbërritur fill pas kurorëzimit të mbretit, pak rëndësi ka se cilit syresh, pasi në të gjithë banorët e kësaj krahine gjallonte bindja se mbretërit nuk janë veçse disa lule të veshura me rroba e stolisje dhe s’mund të pritej e të hidhej short tjetër mbi ta veç atij se sa do të zgjatte pa u vyshkur kjo lule e rrallë. Më shumë gjasa kishte që Pitagora të kish mbërritur përpara shtatëdhjetë e tre vitesh, fill kur Dajna e Balshajve mbeti e ve në moshë pesëdhjetë e nëntë vjeçare, pas lëngimesh të forta të të shoqit, lëngime që thuhej se i kishin krisur muret e kullës së vet, ato krisje që mund t’i shohësh edhe sot me sy po të afrohesh pranë gardhikut me dru të kalbët. Pitagora ishte një djalë i hijshëm, shtatlartë, me onde të arta që sikur përpëliteshin dhe i zinin ethet kur binte fryma e qiellit mbi të. Sytë e bruztë dukej se hem tash e hem më pas do t’i derdheshin, sa më shumë të ecte e të hidhej, aq më të shumta ishin këto gjasa, por ujërat e syve nuk derdheshin, as pikonin në lëkurë, vetëm sa anoheshin sa majtas-djathtas, sipas lëvizjes që i jepte trupit apo hapit që i merrnin këmbët. Ditën e parë të ardhjes shkoi e trokiti te porta e Hanit Shurdhë. Tom Shurdha, hanxhiu, ishte një burrë kokëshkretë dhe nuk dëgjonte që prej lindjes, një cen ky që ai vazhdonte ta trashëgonte me nder, ashtu siç e kish trashëguar i ati, mandej i gjyshi, ati i të atit të tij, e sa etër e gjyshër përpara këtij gjyshi të atit. Dhe për një marrëzi të tyre, të gjithë djemtë, këta bijë etër gjyshër shtërgjyshër pafundagjyshër, qe bërë me fjalë të quheshin Tom, vetëm djemtë me këtë emër trashëgonin Hanin Shurdhë dhe punët a borxhet e tij, kështu që nuk dihej se sa dhjetra tomër kishin trashëguar dhe udhëhequr këtë han. Pitagora nuk lëshoi asnjë fjalë, dhe kjo qe aq e pritur për hanxhiun që i dëgjoi të gjitha. Të nesërmen, fill pas zgjimit, Pitagori zbriti të hante dhe në sofrën e shtruar, përpara se t’i përvishej ushqimeve të freskëta që lëshonin një avull të hollë e të drejtë qiri, ai nxori prej xhepit një vegël të çuditshme, trekëndore, prej teneqeje, e me disa shenja të shënuara në anë. E vendoste veglën përsipër çdo ushqimi, të cilit diçka i bënte dhe pastaj e hiqte veçmas. Padyshim që ata pak të pranishëm aty u çuditën dhe përgjigjet i kërkonin te sytë e Tom Shordhës, dhe nuk u desh shumë që gojët e tyre të pranishme ta ndanin këtë ndodhi nëpër veshë të tjerë të papranishëm, të cilët s’ka dyshim se të nesërmen e shndërruan papranishmërinë e tyre në pranishmëri të pashmangshme. Por kjo ndodhi u harrua sapo të nesërmen pas asaj të nesërmeje që u mbërriti asokohe, këto gjeste me veglën mbi ushqimet u përsërit e u përsërit për një dekadë të plotë. Jetonte me çudi, pinte me bollëk dhe nuk dihej nëse kish futur gjë në gojë përgjatë këtyre pesëdhjetë viteve të fundit. Një herë ndodhi që në krahinë kaluan disa të huaj, e ku ta dish prej cilit vend?, dhe atëherë ai zu të rrëfente. Rrëfente dhe zëri i tij ishte si leshi që tirrnin gratë. Pas kësaj ai u kuptua se ishte rapsod, se bridhte nëpër vise të largëta, dëgjonte e rrëfente. Rrëfente dhe të dukej sikur prej gojës së tij dilnin kuajt e betejave me sulltanë dhe pashallarë, sikur prej aty ai nderte stofrat e mbretërve persë që dëshironin të flinin mbi kërraba barinjsh për të matur rëndësinë e tyre, sikur prej asaj goje të kuqe, e pas shumë vitesh ngjyrë disi në vjolë, vinte për të rënë jashtë dëbora e carëvve të fisshëm e të tmerrshëm njëherit. Tani këto rrëfime ishin të tjera, më të afërta me të vërtetat përreth kësaj krahine. Edhe kjo frazë, “Nga kjo barrë më duket se ka për të dalë fundi ynë”, e thënë po me atë thjeshtësinë dhe çudinë e dikurshme kur ai diçka u bënte ushqimeve me atë veglën prej teneqeje, dukej si një frazë e afërt me të vërtetat e kësaj krahine. Dukej si e kohës. Por sërish, edhe pse për veshët e tyre nuk cytte kurrfarë kuptimi, kjo frazë, e lëshuar si një shtëllungë tymi, e parëndësishme, pa peshë, diçka u dukej se mbartte në vetvete. “Nga kjo barrë mundet me dalë më e shumta një viç që merr flakë”. “Atëherë lipset të presim”, shtoi Pitagora duke nënqeshur, dhe mustaqet e varura mbi buzë sikur iu zbardhën paksa. Dhe dihet: kur qeshet, mustaqet vërtet zbardhen.
Lajmet për shtatzaninë e lopës ishin ato që i zunë vendin lajmeve për ardhjen në fron të mbretit të ri, edhe pse ende nuk mbahej mend të kishin mbërritur më parë lajmet për rrëzimin e të parin, apo nuk kish patur një përpara këtij?, bënin çudi disa të tjerë. Në çfarë viti gjendeshin ata tani? Mos ndoshta lajmëtarit, rrugës për në krahinë, tek kish kapërcyer mbi Urën e Zezë që lidhte dy pjesët e kranihës që i ndante Përroi i Verbën, i qe verbuar kujtesa dhe, po kujdesa nuk verbohet he burrë! jo mor lum miku, se te nâ gjithçka mund të ngjasë!, ngase s’mund ta gërmonte mirë sërën e titullit, mund të kish kapur me grep, nga ato grepet që përdorin gratë tona për be!, titullin e mbretit, kur në fakt as që bëhej fjalë se duhet të ishte një kryeministër apo ndoshta dhe president. Por gjithsesi, pavarësisht mëdyshjes së titullit, kryeministër, president a në mos dhe mbret, personi fizik ekzistonte, ishte i gjallë si unë e si ti, thoshte lajmësi, ishte një burrë i gjatë me sy si qelqet dhe me një hundë qukaloshe. Porsa kish marrë detyrën, kish mbledhur ushtrinë për të vendosur rendin dhe për të shkruar një kod të ri, dhe ky kod duhej të luftonte, prapësonte, asgjësonte kodin e tyre zakonor, pasi kryeministri, presidenti a në mos mbreti ishte fort në dijeni për çka ngjasnin në veriun e egër dhe sidomos i kishin mbërritur në vesh edhe zërat e trimërive gjakësore të kësaj krahine. Të vij t’ia bëj qukat vrima!, thirri me të madhe Bosh Bardhaj. Hehehe, nga hundë qukaloshe në hundë vrimoshe, ia zbukuroi fjalën Cubi i Thethajve, dhe hohohotë u ngritën në qiej si krismat e asaj ngrefosjeje tipike të burrave të kësaj krahine. Dhe gjithë këto sa u thanë, përpara rëndësisë që zinte shtatzania e lopës, qenë më shumë si mahí për të kaluar një fill kohe, apo reklama, siç u thoshin andej nga fusha, andej nga kryeqyteti. Lajmet për shtatzaninë e lopës ishin ato që i zunë vendin urdhëresave të kisharit, që e mbante veten për zërin e Papës në krahinë, urdhëresa që u varën në derën e kishëzës së krahinës, por që askush nuk i kuptoi pasi qenë shkruar në një gjuhë të huaj, Ajo gjuhë ngjet me atë që lëshojnë pulat e mia kur i shqep kaposhi, ia mbante gjithnjë të njëjtit refren Tom Shurdha. Urdhëresat rrinin të renditura aty me muaj me ditë me orë e me minuta, por askush nuk mund t’ua gjente fillin. Çka dashur të na thotë ky?, pyeste një burrë i vjetër i Gurkuqëve, E ku ta dish, ndoshta do të na u ndajë grave tona receta për ndonjë gjellë më të mirë. Zoti e di çfarë betejash bëjnë zorrët tona!, dhe e gjitha kjo thuhej me një seriozitet të pashoq, për këtë nuk ngrinte dyshim kush. Por kishari, Mikeli i Dytë, nuk ua merrte për keq mahive të tyre. Ai kish mbërritur në krahinë pas vdekjes së kishar Antonit, dhe të gjithë burrat talleshin nën zë se i rrihte mendja shumë me atë numër që i kish shtuar emrit, Pa shih, nuk ia mbajti të zëvendësonte ndonjë kaliks apo benedikt dhe shkoi e zëvendësoi një kurvar që na hiqej shenjt. Kurvari për të cilin flisnin ishte kishar Mikeli, i cili pas kësaj marrisë së Mikelit të sotëm, tashmë kujtohej si Mikeli i Parë, një burrë që të gjithë e mendonin për një deledash me ato gjestet e veta dhe me zërin e hollë. Ama ç’zë që na paska dërguar Zoti, ia hidhte njëri, Epo është Zot, jeton atje lart dhe zëri pas reve mund të burrërohet, e gjente argumentin tjetri. Por ja që Mikeli i Parë, ky burrë pa qime e gjer në atë çast mendohej edhe pa bilbilush, na doli një gruar i fshehtë, një gjarpër që nuk i dukej fallusi. Dhe kujt ia bëri se, bash gruas së Big Gjetës, atij që kishte rrëzuar dy krajlë dhe një luigj. Mikeli i Dytë nuk kishte nga ia mbante, me sa dukej ky qe fati i tij, të pasonte një ndyrësirë të tillë, meqë emrinia kish në tjetërkush dhe as që e kishte pyetur, epo ku ta dinte ai çdo të ngjaste më vonë, në këtë kohë të tashme të rrëfimit tim. Kur erdhi së pari në krahinë dhe u tha emrin, të gjithë u vrenjtën, pasi kishin kaluar pas kësaj historie të ndyrë një anton, tre shtjefën dhe një lukë. Ende pas tridhjetë e katër vjetësh anton-shtjefën-lukësh, historia e Mikelit të Parë i bënte të kollisnin burrat e krahinës. Lajmet për shtatzaninë e lopës ishin ato që i zunë vendin gjithçkaje tjetër, ato ishin të parat, të rëndësishmet, komanda për gatishmëri ndaj një beteje që mund të dukej një horizont, siç u duk njëherëzaj edhe mali përballë krahinës, andej nga jug-perëndimi, e që u zhduk të nesërmen po aq qetësisht. Hë burra, a ka dëgjuar kush ndonjë shkëndijë andej nga stalla e Gjekës?, pyeste Tom Shurdha sapo ndonjë prej burrave ia behte te hani i tij, por lajmet nuk ishin të frytshme, sikur t’ua kish tharë sythat nga pritej të buthtonte brisku i ajërt i veriut. Epo nuk e dëgjon dot o dashamir, ia qante hallin po sërish Tom Shurdha, sepse shkëndija del nga një vrimë dhe stalla prandaj është aq e madhe, që ta mbuloj atë të gjithën, dhe, sigurisht, padyshim, zhurmërinin ato të qeshurat, të qeshurat që zhurmëruan që në fillim të kësaj ndodhie. Por puna e lopës kishte mbërritur gjer në kishëz. Mikeli i Dytë, pasi kishte marrë vesh çfarë i kishte ngjarë lopës së Gjekës, sikur nuk ishte fort në terezi, kaherë i merrej goja dhe fjalët i rrotulloheshin e trazoheshin si kore buke në përshesh. Ai mbërriti në Hanin Shurdhë bash kur një prej burrave të krahinës po u rrëfente të pranishmëve rëndësinë e kodeve të tyre zanokore. Epo unë nuk mund të pranoj që kryeministri, presidenti a në mos mbreti të më vijë e të më thotë se nuk duhe ta marrë gjakun e Lukës tim që dergjet në dhé aq shumë kohë, sa i kanë dalë eshtrat, dhe pushonte një çast, Ku mbetet ndera? Çka t’i them gruas sime, fëmijës sime që duhet të marri shembull, çka t’i them fisit?, që u tuta?, që u fsheha pas rrobes së kryeministrit, presidentit a në mos mbretit?, dhe pohimet vinin të njëzëshme nga burrat përreth. Po gjaku i Krishtit?, ndërhyri Mikeli i Dytë porsa hyri dhe ende pa u ulur. Epo unë s’jam Zoti kishar, iu kthye ky, s’jam Zoti që e ka rrugën të largët për të mbërritur gjer këtu poshtë, se më gjaku që lipset të marrë është përball meje, kulla e tij më sheh nga matanë rrugës dhe unë s’kam si ta shemb gur pas guri, dhe më duket vetja si një burracak që rri pas vrime duke pritur një kokë që të dalë pas atyre gurësh. Mikeli i Dytë e dinte që s’mund t’i jepte përgjigje, e ndërsa do herë e më shumë dëgjonte historitë e gjaqeve të tyre, se si brenda u vlonte dhimbja e turpi përzier më shumë sesa hakmarrja e dukshme, pyeste veten ku ishte Zoti i tij vallë, a ishte ai i njëjti me atë që i kishin mësuar, apo mos në të vërtetë Zoti s’mund të shihte dot gjithë sa thuhej, s’mund të kishte kaq qindra-mijëra sy, dhe kjo krahinë ishte kaq e vogël, kaq e mërzitshme, sa të mos ia vlente t’ia hidhje sytë edhe pot ë kishe qindra-mijëra të tillë. Por, ndërsa kalonte pragun e kishëzës dhe hynte në barkun e saj, një ndjesi e çuditshme i vinte nga brenda stomakut, ky ia sekretonte, e pastaj shpërthente, gjente vrima dhe i përhapej si helm nëpër trup, dhe i vinte një e qarë, një e qarë e gjatë, e papërmbajtshme, që e pushtonte tërësej dhe ia shkrehte gjithë ndjesitë e tjera, dhe ndoshta kjo ishte pendesa, përgjigjja e atij dyshimi të pakmëparshëm. Por ja që kjo përsëritej, pasi ai, më shumë si kishar sesa si një njeri i thjeshtë pa bindje fetare, kishte dyshime që i ndjente më fort e më thellë se çdokush, dhe e qara vinte sërish, e sërish shkrehej në të, sepse nuk mund ta shmangtte futjen brenda barkut të kishëzës, si brenda barkut nga kish dalë e do të dilte çdo mëngjes, për t’u ndëshkuar siç ndiente se ndëshkohej. Kështu që u ul dhe kërkoi t’i sillnin çajin e tij prej boronicash, gjethe dafine dhe bërthamash, të ëmëblsuar me mjaltë të egër. Në këtë kohë hyri në han edhe Pitagora, dhe të gjithë e përshëndetën, u ngritën dhe e përnderuar. A nuk duhej përnderuar po kështu a mos më tepër edhe njeriu që dërgoi Zoti?, mendoi Mikeli i Dytë, por ai ishte kaq i verbër saqë edhe burrat e krahinës e kuptonin se Zoti i tij, por edhe i tyre tekefundit, mirë a keq, ishte një braktisës i papërgjegjshëm bijsh.
Pitagora ishte fjalëpakë për të qenë rapsod, por askush nuk ia merrte për keq. Pitagorë, kjofsh i lumnuem, a ke ndonjë histori për të na rrëfyer?, e pyeti Gjoka i Marriajve. Po, mirë e ka Gjoka Pitagorë, duhet me e shthurë atë shall leshi që mban rreth fytit, dhe jo, nuk kish të qeshura përpara Pitagorës, i nderuar në mot të moteve, por vetëm harqe buzëqeshjesh burrash të sinqertë. Pitagori miratoi me krye dhe futi dorën në xhep për të nxjerrë llullën. Ishte një llullë e bukur, e bardhë prej fildishi, dhe në fillime, atëherë kur datonte edhe ardhja e tij në këtë krahinë, u pat thënë burrave të asokohshëm se kjo llullë kish pasë qenë më parë bri elefanti. Ia kish bërë dhuratë një mbret i persisë, i njohur si Padishahu i Purpurt ngase vishej me stofra në këtë ngjyrë. Shërbimi që i kishte bërë Pitagora Padishahut të Purpurt ishte i pamatë, as aret e xhivahiret e botës nuk mund ta shlyenin, por askush nuk e dinte se për çfarë shërbimi bëhej fjalë dhe ta rrokte mendja se më tepër tashmë endeshin spekulimet sesa vetë historia e vërtetë. Mos ishte shterpë padishahu dhe ti ia gjete ilaçin?, e pyeti asokohe një bari, Po ilaçin e vet për të shoqen, ia krisën burrat me të qeshura. Pitagora e ndezi llullën dhe e shijoi mirë e mirë tymin që i mbushi gojën, i kaloi nëpër grykë pa i shkuar poshtë, e pastaj u kthye e gjeti shteg të kalanet e hundës, i përshkoi e doli prej flegrave të hundës së drejtë e të gjatë jashtë ne botë. Dhe u bë tym. Dhe tymi isht mirë për rrëfim.
Burra të nderuar të krahinës, mikpritësi Tom Shurdha e ti Mikel i Dytë, zë i Zotit ndër ne, ia nisi Pitagora me formulën e tij që kurrë nuk e kish ndryshuar prej motesh, madje as te emri i hanxhiut për shkaqe që ne i dimë, por veç te emri i kisharit që më parë kish qenë një shtjefën, një mikel, një lukë e të tjerë e të tjerë. Kohëve të fundit mendjen na e ka trazitur një e ngjarë që nuk dimë t’i gjejmë emër për ta quajtur, ndokush ka bërë mahi mbi të dhe mirë ka vepruar, por unë pyes kaherë veten, tek gjindem i vetëm me këtë llullë e me qiellin sipër, a mos po bëjmë mëkat?, dhe fytyrat e çelta u zijosën, u ngrysën si një mot i keq në ardhje. Shumë vite më parë kam dëgjuar një histori, pastaj kam parë edhe rrënojat ku kjo histori ka ngjarë, por sot nuk mund të them me bindje se kjo që kam menduar t’ju rrëfej është ajo e para, e vërteta, pasi vitet i kanë shtënë mjegull dhe kujtesa ime e ka mbuluar me miell për të mos ia humbur masën brumit. Është historia e një demi të lashtë, një demi që nuk ishte kafshë por perëndi!, dhe Mikeli i Dytë bëri kryqin, pa guxuar ta ndërpriste Pitagorën. Ju e mbani mend se ju kam folur për faraonët, se si pas vdekjes ata i përgatisnin për një zgjatim tjetër të jetës, përtej kohës dhe hapësirës që u ishte dhënë mbi tokë, dhe se këto përgatitje përfshinin zbrazjen e trupit të tyre prej mëlçive, shpretkave, zorrëve dhe çdo të brendshmeje tjetër, pasi gjithçka brenda trupit është e dëmshme dhe e rrezikshme, dhe faraoni balcamosej, lëkura nuk u tretej, kockat s’mund t’u dilnin në dritë, dhe ende i gjen sot në varret e tyre sikur të ishin shtrirë dje. E pra, ashtu siç trajtohej një faraon, ashtu trajtohej edhe ky dem për të cilin ju rrëfej, pasi ishte kafsha më e shenjtë në egjipt, një zot i mishëruar në kafshë, dhe quhej Api. Padyshim që ta gjeje atë dem nuk ishte e thjeshtë, kishte disa karakteristika që i dallonte nga demat e tjerë dhe pasi gjindej, përkujdesja për të ishte e barabartë me atë të një faraoni. Por aty nga vitet 525 përpara Krishtit Egjipti nuk ishte më ai i pari, përçarjet dhe luftërat civile e kishin thyer, e kishin dobësuar. Në këtë vit mësynë persët me mbretin e tyre, Kambisis i Dytë. Ishte vet ky mbret që e vrau Apin, nën hundën e një Egjipti dikur madhështor, dhe thuhet se urdëhroi që të brendshmet e demit, mëlç shpretkë zorrë mushkëri, ti gozhdonin në dërrasa të bëra kryq dhe populli i egjiptit t’i shihte. Populli i pa, dhe në egjipt pllakosi errësira. Koka e demit, e vënë mbi një hu të gjatë, dukej sikur lëngonte dhe për shumë net populli dhe ushtritë perse e dëgjonin të pëlliste. Pas një jave, në Egjipt ra murtaja, e lëshuar prej të brendshmeve të gozhduara në kryqe, dhe gjithçka mori fund, nuk mbeti më askush.
Ti po bën blasfemi Pitagorë, u ngrit Mikeli i Dytë me zë të dridhur. Në cilën pjesë Mikel i Dytë?, e pyeti PitagorA dhe gjerbi çajin e tij. Në të gjithën, si mund të përdhosësh kryqëzimin e Krishtit duke na dhënë kryqëzime zorrësh? Si mundet t’i shtrembërosh thirrjet e Krishtit në kryq ndaj Atit të tij në pëllitje demi? Si, si…, Kishar, ti nuk di të dëgjosh anipse ke dy veshë të bukur, e ndërpreu Pitagora, unë rrëfeva një histori përpara Krishtit, që është edhe i imi po aq sa i yti. A ta ka rëfyer Zoti këtë histori, po atë të mbretit të Kretës? Çfarë kishari je ti kur nuk mund ta paralajmërosh popullin tënd për fatkeqësinë që do të pllakosë? Mikeli i Dytë u ngrit në këmbë, Ti nuk e di çfarë flet Pitagorë, dh eta them duke i kërkuar ndjesë moshës sate, por goja nuk duhet të rrëshkasë përtej rrëfimit që lipset. Cili rrëfim?, ai që gënjen, ai që mbart kanunet që duan disa?, e pyeti Pitagora, A të ka thënë Zoti yti që do të mbërrijë një Antikrisht? Më ka thënë Pitagorë, mos harro se unë jam kishari i kësaj krahinë, gjuha e Zotit në këtë krahinë. Do të vijë Antikrishti, por duhet të ndodhin disa ngjarje, duhen përmbushur profecitë, dhe ai do të vijë dhe do ta kemi lehtë ta njohim, me zë e fytyrë pasi fytyra e tij do t’i shembëllejë…, por Pitagora sërish e ndërpreu, Do t’i shëmbëllejë asgjësë Mikel i Dytë, sepse ti nuk do ta kuptosh se kush është, ti i pari nuk do ta dallosh atë, e pas teje unë, e pas nesh të gjithë këta burra, i gjithë ky popull në këtë dhé. A nuk është lopa e Gjekës një shenjë? Një lopë që mbetet me barrë prej një rrufeje? Jua thashë, do të vijë fundi ynë nga kjo barrë. E pret Antikrishtin?, epo ja ku do të të vijë për pak kohë kishari im naiv…
