More
    KreuLetërsiBibliotekë"Të zbresësh në tokën e shenjtë", poezi nga Visar Zhiti

    “Të zbresësh në tokën e shenjtë”, poezi nga Visar Zhiti

    TEL AVIV, RRETHINË…

    Ç’janë këta kryqe të mëdhenj nëpër erë

                      mbi Tokën e Shenjtë?

    Avionët. Sa herë ulen poshtë,

    aq herë një Krisht ngrihet lart në Qiell.

    Erdhëm dhe ne të shohim gjurmët

    e Ringjalljes, e ndjeva që trupi

                      m’u mbush me ato gjurmë

    si me copëza ndriçimesh

    në një festë tronditëse.

    U bëra rruga që del

                      nga rrethinat e Tel Avivit

    për të vazhduar më përtej, ku fillon Bibla.

    Pemët e ullinjve janë mbushur

                      me sy të rinj që të vështrojnë

    me dhimbje, sidomos kur je shqiptar,

    kështu m’u duk. Kemi plagë të njëjta,

    holokaust, përndjekje…

                      burgun e Krishtit…

    Që nga kohët e vështira

    mbeti ai shtrëngim duarsh                 

                      si Mali i shenjtë i Tomorrit,

    si lumi Jordan… Po unë kam etje,

    dua ujë… dhe gota m’u bë plot me verë.

    Peshku mbaroi, na tha kamerieri,

    teksa në pjatën bosh m’u shfaq

                      një goxha peshk.

    Në njërën anë të pllajës

    shoh kopetë e deleve të kullosin diellin

                  e paradites,

    në anën tjetër një kope me tanke

                      nën hijet e pasdites.             

    Ç’janë këta kryqe të mëdhenj

                      nëpër erë mbi Tokën e Shenjtë?

    Avionët.  Sa herë ngrihen lart,

    aq herë një Krisht zbret nga Qielli

                      me krahët e hapur.

    Mësona, o Biri i Zotit,

    si t’i kthejmë tanket në dele?

    Dhe nxitoj të hap njërin nga ungjijtë

    të gjej se ç’ke thënë pikërisht këtu, ku jemi… 

    Rrugës, 8 nëntor, 2022… Po 8 nëntor ishte,

    kur më arrestuan dikur në vendin tim… dhe shikoja hijen e Krishtit në muret e burgut…


    PAGËZIM I RI

    Lumi Jordan,

    e di, buron nga agsholet qiellore

    dhe derdhet në shpirtin prej toke

                      të njeriut,

    ja, si tani mbi trupat tanë.

    Mbështjellë jemi me këmisha të gjata

                      në ngjyrën e ndjenjave,

                      në çastin e bardhë të pagëzimit.

    Shoh fytyrën e Edës time,

    që e mbuluan ujrat tre herë

    dhe doli me fytyrën e Madonës,

    nga flokët e gjatë pikonin bulëza drite.

    Edhe unë me fytyrën time isha,

    e zhyta tre herë në rrjedhën e shenjtë

    dhe dola me fytyrën e Hyjit,

    nga flokët e gjatë pikonin bulëza drite.

    Kujtesa e ujit,

                      plot me pasqyrime të Krishtit,

    të nxjerra mbi brigje… që përhapen

    bashkë me erën

                      si përtëritja e premtimeve

    nëpër ditët pelegrine pa mbarim…

                      Buzë lumit Jordan, 9 nëntor, 2022


    *   *   *

    Kërkoj kësaj rruge

    të gjej një sandale të Krishtit,

    se Ai këtej shkoi… ja, gjurmët

    si zemra të vizatura mbi rërë

                                  nga duar të dashuruara.

    Rendin veturat… trenat… dëshirat…

    Sandalet e tij janë…

    Po këtu Krishti ishte i zbathur si fjalët.

    Ik kënga ime, ashtu zbathur dhe ti

    dhe mos u kthe!

    Po gjete ndonjë sandale, aty qendro

                  si një zog hebre në folenë e tij.

    Shoh lart sandale që fluturojnë…

    Kush po ecën nëpër Qiell?

    Betlehem, 14 nëntor 2022


    PLLAJA E SHKRETËTIRËS

    Ç’zbardhëllen ashtu tej në pllajë?

    Të jenë dele të shndërruara në gurë?

    Të jenë gurë që do të bëhen dele?

    Nuk janë kryqe ato ndanë rruge,

    por shtylla elektrike.

                      Kanë venë dhe reklama,

    me mirazhe burrash dhe grash që qeshin,

    kaq shumë Adamë dhe Eva pa fund,

                      u zbardhëllejnë dhëmbët

    më shumë se mermeret e tempujve larg.

    Çudi që s’e kishim kuptuar

                  që kjo është mrekullia…

    Masada, 14 nëntor 2022.


    NË FUSHËN E BARINJVE, TEJ NË BETLEHEM…

    Të ecësh pa u ndaluar

               nëpër Tokën e Shenjtë

    në kërkimi të Birit…

    Pelena resh të bardha

    mbështjellin të qarat prej foshnje

                                                          të shiut…

    Në anë kanë mbetur

                      të mbërthyera si kryqe

    stinë dhe troje,

                      fjalë dhe heshtje të vjetra.

    Një varrezë na pret përpara.

    Vetëm me ringjalljen Tënde

                    mund të ecë e qetë jeta

    mespërmes epitafeve prej mermeri.


    *   *   *

    Paraditja – Izrael,

    Pasditja – Palestinë.

    E njëjta e diel

    Sovranshëm ndrin.

    Manteli i Jezusit

    Eshtë era që fryn.

    Xhami autobuzit

    Ka lot apo brymë?

    Dhe rruga si gjarpër

    Në Edenin parajsor.

    Ky kufi kaq afër,

    Këpute me dorë!

    Shkretim dhe plehra,

    Manastir mbi shpate.

    Teleferik në humnera

    Ç’i bashkon dy fate?

    E dritës psherëtimë

    Nga çdo portë del.

    Tani – Palestinë,

    Pastaj – Izrael.

    Mes nëntori 2022


    NË SHPELLËN E LINDJES

    Te Shpella të shkojmë, 

                      ku lindi Biri i Hyut.

    U çuam herët, pasmesnate. Do ta gjejmë

    drejtimin nga yjet

    që bien andej me shkrepëtima

                      si fishekzjarre ditlindjeje.

    Kodërzat, kupolat… si bark i fryrë gruaje…

    Të gjatë rreshtat, të gjatë, me pelegrinë

    nga e gjithë bota. Po ata para nesh,

                      mos kanë ardhur para një jave

    dhe ata para tyre para një viti?

    Ka një mijë vjet që ecim,

                      dy mijë vjet e më shumë…

    për të mbërritur te kjo shpellë.

    Mbi kryet tona si u gjend ky tavan bazilike

                      si një qiell nate?

    Po këto kolona të larta që hovin anëve

    për të mbajtur qiellin? Kjo kriptë sipër Shpellës?

                      Me ç’urdhër u ngritën të gjitha?

    Të Helenës, nënës së perandorit Kostandin,

                      dëgjoj një zë.

    Ou, po ky është ilir, nga viset e mia,

                      më vjen të thërras.

    Ja, ja, guva, – barku i Maries. 

    E vogël hyrja, duhet të biesh më gjunjë

                                        për t’u futur brenda!

    Shpellë moj, e lindjes së Jezusit,

    Kishë-lindje, që lëkundesh si djep,

    Psalme shpirti si nga fundi i pusit

    me ujë bekimesh, të lutem, më jep!

    Po ç’u bë varësja e Edës time, ku i ra

    Medalja Mrekullibërëse e Shën Mërisë?

    Mos ia mori një dorë foshnje

    siç bën kur luan me gushën e mamit të vet?

    Po, po, doçka e Jezusit ta këputi

                      zinxhirin e hollë të ndjenjave,

    nuk e pe? E puthi dhe ja, ku e ka lënë,

    mbi një napë, nga ato që mbështillnin

                  qingjat, kur lindnin,

    me një të tillë mbështollën

                      dhe Jezusin foshnjë.

    Ai po qesh.

    Bir, që na solle këtu, për t’u ndjerë më shumë

                                        baba dhe nënë,

    At’jon! – shungëllon ajri në Betlehem.

    Mes shkulmeve të natës doli një hënë

                      si gjiri i Maries.

    Jeta do qumësht përherë si foshnja,

    që lëvrin duart, luan me hënën

                      dhe buzëqesh sërish.

    …rruga si kordoni ombelikal…

    …toka si djep na lëkundet, si djep… toka…

    Dhe themi midis nesh fjalë të mëdha:

    Një erë e re, pas Krishtit, mori atë buzëqeshje,

    këtu nisi historia e buzëshjes së botës…

                                Shpellë,13 nëntor 2022,

    nga ora 3.06 deri në orën 5.05 pasdite,

    Betlehem, Palestinë…


    E MADHËRISHME GAMILE E PALESTINËS

    E madhërishme gamile e Palestinës,

    Ku shkon ashtu me çap të rëndë?

    Të vetmet lule të shkretëtirës

    Janë në qilim mbi kurrizin tënd.

    Sa e trishtuar je pranë turistëve,

    Pesë dollarë një shëtitje me ty.

    Me ç’fjalë arabe në gjunjë bie?

    Dhe rrëkenë e lotit ç’ta heq në sy?

    Të rrjepur gjunjët me plagë të thata,

    Profil i zgjatur – emblemë durimi!

    Nga toka ngrihesh mbi këmbët e gjata,

    Si gdhendje e hijshme në dru ulliri.

    Mos bjerë në gjunjë, gamile, për mua,

    Jo, nuk hipi! Dhe pse na mban?

    S’e duroj durimin tënd të nënshtruar

    Dhe loti i kafshës prapë është human.

    Gjithnjë më e lodhur mbart fatin tënd

    Apo mallkimin e shkretëtirës?

    Kurrëkund nuk shkon me atë çap të rëndë,

    E madhërishme gamile e Palestinës.

    Jeriko, West Bank… nëntori 2022.


    DETI I VDEKUR

    …të vdekurit tanë…

    si me ujin, me vajtime i kemi larë

                      në Ballkan.

    Sot pasdite ishim në një Det të Vdekur,

    që na lante ne, të gjallët.

    Me baltën në breg,

    lyenim trupin dhe fytyrën.

    Mos donim të ribënim veten nga balta

    si në ditën e parë të jetës?

    Ashtu shkuam te klubi më i ulët në botë, Kalia Beach, nën nivelin e detit, 14 nëntor 2022.


    JERUZALEMI NË MBRËMJE

    Dritat e kësaj nate,

    të gjitha përreth meje

                       mahnitshëm

    si qirinj

    në duar murgeshash të bardha.


    Ballkoni im – frymëzim karuseli,

    avitet të shkojë

                      në një tjetër ballkon. 

    Ç’drita djegin më shumë,

                      janë plagë prej Krishti.

    Sido të ndiçojnë, njëlloj nuk janë dritat,

    ja, ato të universitetit me të spitalit,

    të Sinagogës me ato të shatërvanit,

    të klubit të natës me njollën e dritës

                      në ballin e një të çmenduri,  

    dritësira e puthjes së fundit te dera,

    fenerët e alarmuar të një makine policie,

    shkëlqimi që frushullon,

    që s’e dimë nga na erdhi,

    që na ngjan me qirinj pa mbarim

    në procesionin e mbarimit të vjeshtës.

    Ballkoni tjetër si një frymëzim karuseli

                      avitet të vijë te ballkoni im.

    I magjishëm ky çast pezull

    mes një ylli dhe një mace hebreje,

                      e shtangur nga drita e një ledhatimi.

    Hotel Ambasador… nëntor 2022


    DARKA E FUNDIT

    Darka e Fundit,

    sa e pafundme,

                      çdo mbrëmje…


    SPAZMA POETIKE NË BURGUN E JEZUSIT

    Zbres shkallët e gurta

    në errësirë

    dhe gjej më shumë dritë,

    …një si fron

    të thurur me vetëtima…

    *  *  *

    Me prangat e Jezusit

    ndjehem më i lirë.

    Vij rrotull

    si në qelinë time.

    Ajrin e zymtë mbush

    me biblën e poezisë.

    *  *  *

    Këtu lidhën Jezusin

    Te kjo shtyllë e gjysmuar.

    që s’duroi dhe u këput

    nga tronditja dhe turpi.

     Invalide mbeti si mëkati.

    *  *  *

    Sipër është

    Pallati i Sundimtarëve.

    Bie shi që nga atëhere.

    Duar si të Pilatit

    zgjaten, por nuk lahen

    kurrë.

    *  *  *

    Udha e Kryqit.

    Ndalesa nr. 13,

    lexon Eda ime…

    Krishtin e zbresin

    nga kryqi.

     Kokën e Tij

    të përgjakur

    vë Eda në prehër.

    *  *  *

    Shkëmbi i Golgotës

    i çarë

    si zemër tragjedie.

    Me xham e kanë mbuluar

    si një arkivol në Kishë.

    *  *  *

    …vdekja është gjallë…

    …atëhere s’paska vdekje…

    *  *  *

    Një degëz ulliri

    kam ndër dhëmbë,

    e brej si ankthin

    dhe një pemë tani

    në Kodrën e Ullinjve

    kullon gjakun tim…

    *  *  *

    Trupi u bë violinçelë,

    krahët – tastierë,

    flokët – harqe.

    Eda ime

    me tre Marie të tjera

    krijuan një kuartet

    rekuimesh të shenjta.

    *  *  *

    Ti që do të flasësh

    në heshtje a në altar,

    Fjala është dhe e fundit

    kur të ketë ngjallur varre.

    Pa datë, andej-këtej..


    DIÇKA PËR PËRJETËSINË

    Të përjetshëm

    janë veç kafshët dhe tiranët.

    Kafshët s’e dinë

                   që ekziston vdekja,

    Tiranët e dinë se është

                   gjithmonë e tjetrit.

    Vdekja është e barabartë

    dhe në padrejtësinë e saj.

    I dal përpara,

    ta mirëpres dhe ta qortoj…


    TE VARRI I KRISHTIT

    Pa atë varr bota do të ishte më e vdekur, mërmerita.

    Jeruzalem, 15 nëntor, ora 6.11 e mëngjesit.

    Vetëm për vetëm mbeta te Varri i Krishtit,

    Rashë aty dhe po e përqafoja.

    Rrasa e varrit mori drithmat e mishit,

    Plagë mermeri më dha… mister… gozhda,

    Që pa mëshirë iu ngulën dhe shpirtit,

    Edhe ajrit, hyjnoren për të vrarë.

    Po varri është bosh… Mrekullia e Birit

    I kishte ikur vdekjes… ja, te ky varr!

    Ngushëllomë, o Qiell, të përgjërohem,

    Shpik ringjalljet! Si mund të vdesë biri?

    Vazhdo. Që varret bosh të kuptohen…

    Merrmë, s’ka pse të jetë jetim prindi.

    Ballin përplasa mbi varrin e Krishtit,

    Pllaka u ça si shkëmbi i Golgotës.

    Oh, jo, kafka ime ashtu krisi

    Dhe rrjedh si gjak dhimbja e botës.


    KUNDËRUNGJILLI SIPAS JUDËS

    …dhe Juda tha: unë u ringjalla, deshi Djalli dhe u bë,

    s’mund të më çonte në parajsë, ku s’ishte as vetë,

    më shumë në qiell isha unë, i varur në degën e pemës,

    e këputi me dhëmbë litarin dhe rashë mbi tokë.

    Ngrihu, tha Djalli, shko dhe përhap gulçet e mia,

    ja, ashtu si puthjen tënde, njëlloj janë. Thuaj

    që Jezusi ishte një tjetër me emrin Jezus, i zakonshëm,

    asnjë mrekulli s’ka bërë, as predikime, besoni

    në mosbesimin tonë, as në burg nuk ka qenë, s’ka

    qeli të tij, as Fjalë të tij, lavdëro Barabën që s’dinte

    të shkruante, ngulmo që as holokaust nuk ka patur,

    as kampe përqendrimi, Aushvic, Spaç, as kryq,

    as pushkatime poetësh, mos harro të thuash që

    më e mirë është mospoezia se poezia dhe zhduki,

    kopjoi më parë dhe shpërndaji si të tuat. Nuk ka

    ringjallje tjetër veç tëndes. Të harrohen kryqi, krimet

    diktaturat, të zeza si shpirti im, të kuqe si fytyra jote,

    kur puthe Krishtin, që të sundojmë ne dhe puth

    sa më shumë, nëpër darka shko, puth pa frikë këdo,

    puthjet e tua i shndërrojmë në kafshime dhe tortura,

    i estetizoj për teatrin dhe filmat, i japim në televizione,

    puthja jote është arma ime, ndryshe unë s’jam. Me

    ulërimën time u bënë Lufta e Parë Botërore, por

    dhe të tjera të para para asaj, lufta e dytë dhe të dyta

    të tjera pas saj, murtajat, realizmi socialist, tërmetet,

    eksodet, pandemitë… Ruaj puthjen tënde dhe përhape,

    përhape, përhape Kundërungjillin tim, sipas Judës.


    NË NJË SHITORE, S’E DIMË KU JEMI NË IZRAEL APO NË PALESTINË…

    Te dera na dhanë nga një shportë për blerjet,

    Të thurur me kashtën e rrezeve të kësaj dite.

    Eda ime endet mes pasqyrave dhe vitrinave

    Plot me diamante që ishin buzëqeshjet e saj

    Dhe vë në shportë një byzylyk me kryq të florinjtë,

    Unë – ylberin që u këput këtej kufirit.

    Eda – disa rruzare për t’i dhuruar të bekuara,

    Unë – postbllokun mes Izraelit dhe Palestinës.

    Dy shaje zgjedh Eda, për ç’valle dasme?

    Porositë e dy reve ushtare marr unë nga lart.

    Eda gjen një Marie, unë kurorën me gjëmba,

    Mjafto për sot, them. Vetë duart e Edës

    janë shporta që mban brenda ëndrrën time…

    …pas mesit të nëntorit 2022 


    PËRPARA KRISHTIT

    – Vazhdimi i një poezie të Naim Frashërit –

    Fytyra jote mua më tregon[1], o Krisht,

    Gjithë njerëzinë si në pasqyrën qiellore.

    Me Ty u nda bota mrekullisht,

    U krijua e shkuara dhe e ardhmja e kohëve.

    Kaq shumë dhunë ka në Biblën e Vjetër,

    Vëllai i parë në botë

                      vëllait ia nguli thikën në shpinë.

    Ti solle dashurinë me Biblën tjetër,

    Me Biblën tjetër Ti solle dashurinë.

    Të duam, the, dhe armikun ta bëjmë vëlla,

    Me dashurinë nga vijmë,

                      kjo tokë duhet mbjellë.

    Në mish të ngulën gozhdë të mëdha,

    Kryqi që ngritën, të ngriti në Qiell.

    Fytyra jote u bë Qiell nga të githa anët,

    Me buzëqeshjet pafund të yjeve,

    Prandaj dhe njeriu si kryq i hap krahët

    Ti na le kryqin e përqafimeve.

    Eja! E presim ardhjen Tënde si shpëtimin.

    Eja! Të ndalet djalli dhe çdo fund djallëzor.

    Eja! Agimet prandaj sjellin agimin,

    Eja! Ardhjen Tënde afrojnë, o Hyjnor! 


    KY SHESH I BUKUR NË JERUZALEM

    Ky shesh i bukur në Jeruzalem

                      si kurorë e rënë nga lart…

    jo, jo nuk mund ta krahasoj me kurorën

             me gjëmba të Krishtit, ka kaq shumë

    vezullime gurësh si Kurora e Artë që mori

    Yehuda Amichai në një festival

                      buzë një liqeni,

    të ndarë përgjysmë me vendin tim,

    ja, si vera që i hedhim tjetrit nga gota jonë.

    Pranë kishte një grua të bukur ai.

                      Dhe ky shesh në Jeruzalem

    si ajo e shtrirë është, gurët

                      kanë ngjyrën lakuriqe të saj.

    Dhe kjo kthesa që të çon te Muri i Lotëve,

    është si një varg në hebriaisht

                      i një poezie timen,

    e përkthyer nga Rami Saari, një tjetër poet,

    më i ri se unë. Te ky varg

                      Eda ime po ushqen një mace,

    ç’po i jep, mos metaforën që sapo shkruajta?

    Sheshi ngjan prapë me një kurorë,

                      kaq shumë mbretërore,

    nga kryet e Solomonit ka rënë? Ah,  

    kisha një mik me këtë mbiemër, s’e di ku

    ka ikur? Lutem: qoftë mirë! Ai do më njihte

                      me shkrimtarin David Grossman.

    Djali i tij, Uri, tankist, u vra në Betejën

    e Dytë të Libanit, e ka shkruar

                      në romanin “Falling out of time”.

    Ah, ky shesh po më rrotullohet

                      si kulla e hekurt e tankut.

    David! Edhe unë rashë jashtë kohës

    në një zi si tënden… nuk flas dot…

    Nuk dua të na dëgjojë Eda ime, vazhdon ajo

    të rrijë macen hebreje, i duhet të bëjë patjetër

                      një ledhatim

    dhe nuk po shikon macen, duart e saj

    janë larg  si dy Betleheme… në një shpellë…

    mbi një Jezus foshnjë…

                      që duhet rritur brenda vetes…

                      i bukur dhe në kryq…

    A është afër shtëpia jote, David,

        nga ky shesh?

    Që po më duket si një filxhan i madh kafeje

    të hidhur, që do ta pijmë bashkë. Një herë ti

    nga njëra anë e një herë unë nga ana tjetër.

    Po si ta njoh shkrimtarin Grossman në rrugë?

    A del ai? Apo çdo njeri këtu është një David

                      dhe unë jam një hebre.

    Në Jeruzalem është hera e parë që vij,

    po sa herë ka ardhur tek unë Jeruzalemi…    

    I përlotur rri në anë të kurorës,

                      pres Edën time

    me hapat e saj të më sjellë Tokë të Shenjtë…

    Porta e Zionit nga hymë në Qytetin e Vjetër,

    16 nëntor 2022


    *   *   *

    Kohës që më vrau

    si t’i jap një tjetër mundësi?

    Nga plaga rrjedh gjaku i ringjalljes…

    Dita e ikjes, Tel Aviv, 17 nëntor 2022


    BISEDA E KTHIMIT ME ANDREAS D.

    Shën Andrea Apostull është dhe ungjillizues

    i shqiptarëve… (Sipas Radio Vatikanit)

    Andreas, ku e kishte të Shenjtën ajo Tokë?

    Unë u përkula dhe e preka me duar:

    Të njëjtë gurët dhe bari dhe plasaritjet

                 si brengat

    bregu, bregoret, ullinjtë dhe ujrat

         si një zgjim i gëzuar fëmije,

    po ai dhé, që mora dhe me vete në një kryq.

    Retë e bardha

                      që kullosnin si delet në ëndërr,

    më kujtuan ditën e të drejtave të kafshëve,

                      që festohet në Izrael.

    Dhe mendova se ditët janë të njeriut

                      dhe i nxënë të gjitha.

    Toka, ku shkelim, në marrëveshje

    me Qiellin, na bekon. Mos vallë hapat

    i shenjtëron ecja e hyjnores

                      me këpucët tona prej ere?

    Edhe veten mund ta lësh,

       por jo këtë udhëtim,

    në kërkim të Birit. Që je ti përtej vetes,

    që është e tëra pa ty,

                      prani tronditëse e mungesës.

    Tmerri është kur nuk i mungon askujt,

    po le të vazhdojmë në gjurmët e Birit

    si në ato të Atit.

    – At’jon! – ma kthen jehonën e thirrjes time

    Toka e Shenjtë përtej vendeve dhe kohës,

                      në jetë të jetëve. Amen!


    [1]Varg i Naimit në poezinë “Përpara Krishtit”.

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË