Nuk ka shumë që kam zbuluar një gjë të çuditshme, mungesën e gravitetit. Kjo ka ndodhur disa net përpara, në këtë verë kur tërë njerëzimi i qytetit jepet për të festuar jetën. Në të vërtetë më kishte kapur një mizori Dostojevskiane, dhe po kaloja nëpër një trishtim të tmerrshëm, dhe kisha zbuluar një gjë krejtësisht paradoskale: inercionin e asgjësë. Kisha provuar të marr shkrepsën për të ndezur cigaren, dhe shkrepësa më kishte rënë. Kishte rënë dhe ishte rrotulluar në kahjet e kthimet më të pamundshme. Ishte sikur për një moment kishim humbur gravitetin.
Nuk është aq e thjeshtë, aq imagjinare kjo. Po e tregoj në sinqeritetin më të madh të ngjarjes. Ulur në këtë kafene, më të injoruarën, me klientelën më të injoruar, ndjehem sikur jam prapa qytetit. Prapa gjërave e për-pjekjeve njerëzore për të konfirmuar veten, se po jetojnë e po lënë një gjurmë në këtë shtjellë që shtjellohet sikur dervish i çmendur në rrotullimin e tij.
Nuk e di pse, vazhdimisht vij këtu, dhe vazhdimisht humbëm në këtë harrim, kafene me njerëz të harruar. Nuk e di pse, sa herë që vij këtu, shikimi më bie dikun përtokë, në ndonjë nga këndet, në një nga hapësirat e paarritshme për syrin e njeriut. Nuk e di pse më kap një trishtim i tmerrshëm, humbi tërë fuqinë dhe nuk dua të di asgjë.
Nga trishtimi përnjëherë kris vetëdija ime dhe shpërthen një kod kushedi si duke pas qenë i përmbyllur në mua. Është gjë negative, sikur është sosur i tëri, ky kod. Në mendje më shfaqet fytyra e Gencit, dua të jem si ai, dua të jetoj si ai, dua të… por, më tutje, në këtë shpërthim rikthehet pyetja, ku jam unë, pse të mos jem unë unë, e pse të mos jetoj veten.
Shikoj përreth, të gjithë në kafenenë Dini, në gjysmë errësirën e tij, në fytyrat e hijezuara të tyre, një hije prej tonelatash i ka rënduar tmerrshëm dhe i brenë ata, shoh këtë errësirë sikur qeli, me lëvizjet e mpira, të shuara të mysafirëve.
Në këtë krisje ankthi pyetem a jam? Pyetem ç’më bartë deri në këtë vend? Pyetem ç’e bartë çkado që është duke ndodhur këtu? Prapë më shfaqet Genci. Genci është djalë të cilit i thuhet i mbarë zakonisht. Ka një punë, ka një fisnikëri në sjelljen e tij, ka një përmbajtje dhe një respekt për çdo gjë në këtë jetë. Dhe është i pamartuar, megjithëse koha e martesës i ka kaluar para shumë kohe.
Ndoshta, mendoj, ndoshta ai është i ndritshëm, i qëndrueshëm dhe jashtë kësaj humbëtire, vendeve si kjo kafene ku unë kërkoj në funde dhe kënde të saj. Se si, fytyra e tij më del përpara, i qeshur, i gjatë, dhe i qëndrueshëm, dhe në fytyrën e tij shoh një thjeshtësi dhe në fund një përkulje, një përvojë në të vërtetë në përkulje ndaj këtyre gjërave si kjo gjysmë errësire.
Vazhdon, tajohet e shtjellohet për-pjekja në kafene, e mysafirëve. Hija mbi ta bie e bie e sikur depërton thellë në qenien e tyre. Dhe në trishtimin, në krisjen e trishtimit që më ka kapur, vazhdimisht më shfaqet fytyra e Gencit, i qeshur.
Mendoj, në ethe të trishtimit, ndoshta kjo fytyrë e Gencit është. Është sikur që është, i thjeshtë dhe i përkulur, i ndrojtur, i vetëdijshëm për këto hije, që peshojnë dhe vijnë e rëndohen në atë që njerëzit e quajnë vetmi. Ndoshta dua të jem ai, të jem sikur ai, të përkulem.
Pse është kjo negative pyetem. Pse? Genci është njeriu më i vetmuar në Prishtinë, kjo është e sigurt, sikur dua të ndalem në atë. Të krijoj një qëndrueshmëri në vërshimin e ankthit. Të jem së paku ai.
E shikoj kamerierin duke bartur një espressso, është i tëri i dhënë pas veprimit të tij, është i tëri i përmbyllur brenda botës, së paku ai kështu punon, por në bartjen e tij të espressos shoh një paradoks: më duket se esspresso është duke e bartur kamerierin. Sikur ai është i maruari, i pjekuri i kësaj kafeneje, kësaj zone zotit prapa shpine. Mendoj, të pish esspresso në këtë kohë natën, të dalësh këtu në këtë humbëtirë, të kalosh një natë, le të themi se është e premte kur qyteti feston natën e tij, ndoshta këto janë arsyetime të mjaftueshme për të parë esspresson duke e bartur kamerierin, esspresson e cilitdo mysafir, tek e fundit për çfarëdo arsye. Dhe pyetem ku është kjo epiqendër bartjeje, që shtyen dhe që detyron njerëzit të për-piqen. Nuk është lumturi. Nuk është mirësi. Nuk është asgjë.
Rrugës për këtu kam kaluar të gjithë qytetin, kafenetë, të çmendura nën festën e natës së premte të qytetit, tërë atë pashpjegueshmëri lumturie të pa shkak, të pa një epiqendër, të pa një qendër. Dhe në këtë kontrast, jam i trishtuar, i trishtuar nga një asgjë e madhe, gjigante, më e madhe se tërë qyteti, që bartë tërë qytetin si kamerier i çfarëdo që kërkojnë njerëzit në këtë natë, diku në kafenetë e çmendura lumturie, në banesat dhe në familjet e tyre etj.
Të bëhem Genc. Të bëhem i përkulur ndaj kësaj të panjohure që po e bartë qytetin.
Çka nëse kjo negative, kjo qendër negative, është fjalë kurthuese. Çka nëse e quaj shtjellë për-pjekjeje të trupave me njëri tjetrin, kontraksione trupash. Nëse e quaj inercion i të qenit në prag të asgjësë e tërë njerëzimi i këtij qyteti reagon në histeri ndaj këtij pragu, me çka do që i shpërthen nga tmerri i të kuptuarit se është, e nuk e di, nuk e ka idenë dhe as nuk mendon ndonjëherë si është, gjë që është ndoshta reagimi më i saktë.
Nëse bëhem Genci i qëndrueshëm? Apo kjo do të thotë se e projektoj, shtyej mosekzistencën time, trishtimin tim tutje deri në një fytyrë më të ndriçuar? Si duket ky inercion i asgjësë së për-pjekur është shpëtimi, shtyerja e përhumbjes në këtë shtjellë sikur dervish i çmendur në vallëzimin e tij.
Trishtimi im më nuk ndalet, ethet e tij më vërshojnë tërësisht.
Nëse unë nuk jam, këtu në këtë kafene, nëse më ka kapur hija e qytetit në kthetrat e saj, së paku po e shtyej përhumbjen. Sikur e pranoj që më nuk jam, kurrë nuk kam qenë, kurrë nuk është askush. Dhe ky inercion i asgjësë në këtë kafene, në përhumbjen e saj në këtë zonë prapa qytetit na ka gllabëruar në tërësi dhe unë po e shtyej qëniesimin tim për ndonjë ditë.
Por, nuk ka rëndësi në të vërtetë, e tërë kjo. Ka rëndësi vetëm një gjë. Graviteti, logjika mbi të dhe rënia e shkrepsës sime krejtësisht e pavarur. Jam gati se i rënë nën këtë hije, i rrëmbyer e brejtur nga kjo hije. Mezi e zgjas dorën të marr shkrepësen. Dhe ajo më rrëshqet nga duart dhe bie. Sikur në rënien e saj ajo kishte shpërthyer stomakun e kësaj hijeje që ka përfshirë të gjithë trupat e kësaj humbëtire, dhe e kishte mbajtur pezull. Ishim, për aq sa kishte zgjatur rënia e shkrepsës, në dy kate. Të parin, gjërat e pa vetëdije, dhe në të dytin ne. Sikur ishte hapur, zbuluar një peshë, një shtresë që jeton e pavarur nga ne. Dhe se tërë kjo për-pjekje e jona, apo ky reagim i yni në qendër të asgjësë, të gjithë ne ishim të robëruar, gjersa shkrepësa kishte lirinë e saj, individualitetin e saj, jetën e saj. E ne në të vërtetë ishim të renduar sikur gjëra në këtë kafene.
Krejt kjo tani pas disa netësh së ndodhisë me shkrepësen, pyetem, nëse ky është vendi më i harruar, kafeneja më humbëtirë në këtë qytet, dhe unë vij këtu për të ikur nga çfarëdo atashimi me ndonjë gjë, apo vij këtu për të shkëputur përkatësinë në këtë për-pjekje dhe “gjallëri” të këtij qyteti, dhe vij për çdo natë, në mbrëmje, më kap e më futë në këtë shtjellë pikërisht duke u ikur çmendurive të imagjinuara të lumturisë së këtij qyteti. Pikërisht duke mos përkitur, duke ikur dhe duke provuar të harroj.
Si duket, mendoj, harrimi, humbëtira, zbrazëtia që krijon humbja e përhumbja ka një lidhje me individualitetin e gjërave si shkrepësja. Me pavarësinë e tyre. Për ironinë e tërë kësaj shkrepësja ka ngjyrë portokalli. Një shkrepje edhe në ngjyrën e saj. Dhe pas incidentit me humbjen e gravitetit, e shikoj, ia njoh, qoftë nga trishtimi e qoftë nga ankthi, ia njoh individualitetin, ia njoh pavarësinë dhe sidomos fuqinë të ikë nga graviteti ynë. E shikoj dhe e di, jemi në dy kate. Unë në katin e kolektivitetit të asgjësë, dhe ajo në pavarësinë e saj. Paramendoj sikur ta ngrisë, ta bartë, do të ishte sikur ta trazoj një dragua nga shpella e tij. E shikoj të portokalltën e saj dhe zvogëlohem. E shikoj të portokalltën e saj në këtë errësirë të asgjësë dhe tmerrohem. E shikoj të portokalltën e saj dhe…
