More
    KreuLetërsiBibliotekë"Tiranës" poemë nga Elida Buçpapaj

    “Tiranës” poemë nga Elida Buçpapaj

    Tirana dashuri tiranike
    me thundër malli
    të vë përposht, të mposht
    që se shpërbën koha
    formulë e pazbërthyeshme
    në asnjë laborator
    virus, kolerë, Covid
    që paradoksalisht
    të mban frymën gjallë
    nektar Zotash
    rebus i pazgjithshëm
    nga inteligjencia artificiale
    që se djeg as acidi, as zjarri
    krater vullkani
    nuk e rrëzon asnjë dekret
    asnjë diktator apo grushtshtet

    ***
    Tirana mall i krisur,
    grimuar si kristali mijra grimcash,
    mijra grimcash i ngjitur
    përrua i ndërgjegjes
    na thith e tërheq si manjeti
    forcë graviteti

    ***
    Tirana qytet i përhumbur
    i shpyllëzuar
    mall resh sipër yjesh
    i gurëzuar
    rreth qafës lidhur nyjesh
    i nyjëzuar
    zjarr i mbuluar, i fikur
    dhè i ligështuar, i ligur
    prej shpopullimit
    s’do të ngopesh kurrë
    me fytyrat e bijve
    nga dashuria të ngjizur
    nga urrejtja klasore
    të vrarë e të ikur

    *
    Tirana qiell i mbirë
    me gjëmbaçë
    nga pritja sfilitur
    ku malli fluturon
    mbi rropulli resh davaritur
    skifter krahëhapur,
    i tendosur,
    nën qiellin e përgjuar
    për liri i uritur

    *
    Tirana
    gravura të ngadhnjyera
    relikash
    Ura e Tabakëve
    Xhamia e Et’hem Beut
    Sahati miniaturë tiranase
    e Big Benit
    qytet pa rrugë shinash
    pa stacion treni –
    dëshmitar i vetëm
    qielli i thellë, blu,
    bukuri e ciflosur
    e syve ngjashërenjë të reve
    muranë e murosur

    *
    tek kangjellat e tyrbes
    së Dervish Hatixhesë
    kapur për dore
    gjyshe e mbesë
    ndezin qirinj
    e Zotit i luten me përgjëresë
    pa zë me mërmëresë
    t’ju shpëtojë
    nga fermani i shortit
    birin dhe atin…
    mbi Dajt një re e gjakosur,
    lulemullagë e pafajsisë
    bie në gropën pa emër
    për të pafatin

    *
    Tirana trekëmbësh i lutjeve
    nga buzë të dridhura jetimësh
    të etërve jetëshuar
    gjoksshpuar
    nga breshërimat

    *
    Nga gazet e zinj
    symbushur lot
    për herë të fundit
    ia hodhën amanetet
    Lanës
    Senës së Tiranës
    pak para se trupat e tyre
    të binin si drurë të sharruar
    në gropat vulëhumbura
    rrethinave të kryeqytetit
    me yllin e kuq kryqëzuar

    *
    askush si pa ata djem nënash
    etër të rinj fëmijësh zemërmardhur
    veç terri i zi
    lajmëtar i mandatës
    ia nguli sytë
    skuadrës së pushkatimit
    bashkë me kukuvajkat
    dhe lakuriqët e natës

    *
    pa varre do mbesin,
    pa u vajtur nëna, gruaja
    trashëgimtarët
    tiranasit, qytetarët
    pa qirinj dhe buqeta lulesh
    emra të zhdukur
    grumbuj eshtrash humbur
    pa nam e nishan
    periferive të Tiranës
    shpërndara nëpër
    gërmime e humbëtì
    aty ku pëllumbat
    sapo u rriten pak krahët
    ikin, marrin arrati

    *
    Tirana malli im i djegur
    shkrumb e hi
    kosë hënore e qytetit qeli
    nën qiellin e mavijosur
    me hematoma
    torturash mavi

    *
    familjet gdhiheshin
    po s’ngryseshin
    se vinin kamionët
    i ngarkonin si rrangulla të vjetra
    të vegjël, prindër e pleq
    me rrobat e trupit i dëbonin
    në humbëtira gulagësh i internonin

    *
    fëmijët zemërharabelë
    pyesnin se
    kur do të ktheheshin
    në shtëpitë e tyre në Tiranë
    të luanin me shokët
    të ndiqnin në klasë
    vijimin e mësimit
    ndërsa mësuesja të nesërmen
    dorëngrirë do t’ju vinte vizë
    mbi emrat në regjistër
    pa dhënë asnjë shpjegim
    trashëgimtarë bijësh armiku
    degë të sapombira
    të një pylli të tërë të ri
    sythe e bula,
    pleq, djem, vajza, gra e burra
    brez pas brezi mbi ta
    si Yll i Verdhë Davidi
    do t’ju ngjitej në lëkurë vula

    ***
    ata të gjithë Tiranë
    të luteshin t’i mbroje
    besonin tek ty
    pa llogaritje
    të gatshëm për çdo provë e bast
    të deshën me gjithë shpirt siç ishe
    me një Pallat Mbretëror
    pa monark,
    pa skeptër e kurorë
    pa apostuj, pa samizdat*
    me nje Pallat Kulture ikonoklast

    *
    braktisja ateiste
    u mbyti besimin jetim
    në fund të detit Adriatik
    e dashuria e tyre për ty
    nuk vlejti asnjë grosh
    e tash Tiranë e dashur
    nga dhimbja e zvogëluar
    sa një grusht
    je e gatëshme për bijtë e tu
    me Perënditë të grushtohesh
    ashtu e dërmuar
    në çdo cep të botës t’i kërkosh
    nën mavijosjen e qiellit mavi
    shpuar tej për tej në zemër
    nga turjelat e qiellçjerrëseve bosh

    *
    Tirana prej tetë dekadash
    e gjitha një ish
    ish Radio Tirana
    ish Bulevardi Zogu i Parë
    ish Shtypshktonja Gutenberg
    ish Hotel Bristol
    ish Kafe Kursal
    ish Libraria Lumo Skëndo
    ish Shtëpia e Oficerëve
    ish Kafe Rinia
    ish Kafe Flora
    ish Pastiçeri Agimi
    Tirana vetëm ish
    pa asnjë gjurmë e shenjë
    sikur s’ish

    *
    ish shtëpia e Nënëdajës
    ish Pazari i vjetër
    ku im atë blinte kajmak
    për gruan e tij të bukur
    shtatzanë
    ish birraritë e vogla
    ku tymi dhe era e mishit
    nën shoqërinë e krikllave të birrës
    brënda të ftonin
    të shijoje panine të ngrohta
    me qofte zgare me rigon

    *
    ish Banja Publike
    ish Shtëpia e Gjetheve
    ish klithmat me oh dhe oi
    ish torturat shnjerëzore
    ish Kinema Republika
    ish Partizani i Panjohur
    ish ylli i përgjakur i Muzeumit
    ish piramida
    ish Lidhja e Shkrimtarëve
    ish komiteti qendror
    ish rrëzimi i diktatorit
    gjithçka një ish
    sikur
    kurrë s’ish

    *
    ish reklamat e filmave
    tek ish komitetit egzekutiv
    Ish Instituti i Kulturës Popullore
    ish stacioni i trenit
    ish Teatri Kombëtar
    i hedhur në erë në mesnatë
    me skenat, rekuizitat,
    kostumet e Hamletit,
    Ofelisë, Dezdemonës, Jagos
    me sportelin e biletave
    kolltukët e platesë, llozhave
    i masakruar barbarisht
    në ditën e kijametit
    në shekullin njëzetë e një
    e gjithë Tirana një ish
    sikur s’ish
    e gjitha veç
    një grumbull kaosi rrapullish

    *
    Tirana ime e gjitha një ish
    ish qytet ateist
    me kishë katolike
    kishë ortodokse
    me minare e xhami
    e mishmash partish

    *
    Tirana një ish hamam
    otomanizmi komunist
    prej arratisë së mbretit
    deri nën vrundujt
    e avujve të narkoshtetit
    me disa toponime fluide
    Dajti, Lana, Ura e Tabakëve
    Kombinati, Kinostudio,
    Spitali, Selvia, Braka
    ka mbetur qielli i ngjyer
    nga kuq në mavi prej honi
    me 300 ditë me diell të palumtur
    që djegin si flakë inkuizicioni

    *
    por malli mbetet tatuazh në lëkurë
    i qepur me makinën e gjyshes Singer
    që historitë e familjesi fshihte
    nën qerpikë me pengun
    se do t’i merrte me vete
    në botën tjetër
    pa na i treguar
    se muret vigjëlonin, veshëngritur
    sypagjumë, natë e ditë
    duke përgjuar

    **

    Tirana pa trolejbusë
    e shina tramash
    pa bare e klube nate
    pa zgjoje fantazish e fantazmash
    e dehje të çmendura
    pa agjensi udhëtimesh,
    për lamtumira me lot ndarjesh
    si balada flijimesh

    *
    të gjithë brënda
    në një vathë delesh
    kullosnim në bulevardin e madh
    shtylla kurrizore e qytetit
    nga jugu në veri
    nga Materniteti
    tek Korpusi Universitar
    mollë e ndaluar ishte dija
    për shumë djem e vajza tirane
    edhe në dashuri ishte e ndaluar të bije
    vëllai i madh çekan mbi krye
    morali komunist të ndiqte hije
    duhej të jepte vizë dhe lejë partia

    *
    ajo vajza me sy të trishtë
    si të Sylvia Plath
    nuk lejohet ta dashuroni
    se s’ka biografi të mirë
    kujdes ai djali me kaçurela biond
    si të Byronit
    urrejeni sa të mundni
    gjyshin e ka të arratisur në Amerikë
    të jatin e ka në burg
    është vetë kolera mos e afroni

    ***
    rinia e Tiranës fytyrbukura
    jetonte ditë krahëkëputura,
    me përjashtim të rrugës
    me emrin ilegal Broadway
    ku ëndërrohej pa doganë
    për fluturime pindarike
    mbi Harley Davidson
    të shpranguar, duke uluritur me shpirt
    këngët e Jimmy Hendrix,
    Rolling Stones e John Lenonn
    dhe kush e di
    ndofta dhëmbështrënguar
    hitin rebel të Sam Cooke
    A change is gonna come

    *
    ndodhte që mendimet
    çliroheshin
    prej pyllit
    me gjëmbaçë kaktusesh
    e bridhnin të lira
    në bulevardin veri-jug
    nga Materniteti
    ku kishim lindur ne
    e gjithë rinia
    tek Korpusi Universitar
    gjallërohej e lëvizte jeta
    si një Lum Rin sysh të ndezur
    jerm zjarrmie
    i gatshëm për udhëtime
    ndërplanetare
    e histori të ndaluara dashurie

    *
    Tirana ime e veshur kokë e këmbë
    me dok e terital
    mbathur me këpucë uniforme, të rënda
    takat e larta high heels
    ishin mbeturina borgjeze, të huaja
    vajzat nuk i shihnin as në ëndërr
    e kishin të ndaluar

    *
    qytet me rrugë pa auto
    pa semaforë të kuq, të verdhë, të gjelbër
    me linja autobuzësh të mjera
    me ndejtëse të shqyera, pis, të ndyra
    ku varfëria luante tragjedi e drama
    me damar të prerë
    nga vuajtjet dhe traumat

    *
    Tirana ime e burgosur e ndërgjegjes
    nuk kishe ku të shkoje e nga të vije
    i gjithë globi dhe universi
    ndahej me gjyshe, dajo, xhaxhallarë,
    halla e teze
    që sot bëjnë gjumin e trazuar
    nëpër varreza pa qetësi e paqe
    mes gjëmbaçësh kryeneçë e shkurresh
    prej mallit për të dashurit
    që i kanë të shpërndarë nëpër botë larg,
    për t’ju ndezur qirinj e sjellë buqeta lulesh

    ***
    Tirana dashuri tiranike
    me thundër malli
    të vë përposht, të mposht
    që se shpërbën koha
    formulë e pazbërthyeshme
    në asnjë laborator
    virus, kolerë, Covid
    që paradoksalisht
    të mban frymën gjallë
    nektar Zotash
    rebus i pazgjithshëm
    nga inteligjencia artificiale
    që se djeg as acidi, as zjarri
    krater vullkani
    nuk e rrëzon asnjë dekret
    asnjë diktator apo grushtshtet

    ***
    Tirana mall i krisur,
    grimuar si kristali mijra grimcash,
    mijra grimcash i ngjitur
    përrua i ndërgjegjes
    na thith e tërheq si manjeti
    forcë graviteti

    *samizdat – aktivitet disident, shpërndarje në mënyrë klandestine e literaturës letrare apo publicistike të censuruar kryesisht në BRSS

    Janar-Mars, 2024

    (Nga libri Skaterr që autorja po përgatit për botim)

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË