Përktheu nga origjinali Pandi Bello
Balladë popullore
Shqerrkëza
Në kënd të një pllaje
Në një skaj parajse,
Ja tek vijnë rrugës,
Tatëpjetë vaut
Tre turma me shqera
Edhe tre barinj.
Njëri moldovean,
Tjetri hungurean
Dhe një vrënçean.
Por hungureani
Dhe ai vrënçeani
Në një fshehtësirë
Lehtas pëshpëritën
Në terrin e natës
Në besë ta presin
Vllamin moldovean
Se zili e kanë.
Për delet e shumta,
Kaleshet e bukura
Dhe kuajt e zgjuar
Qentë e tij besnikë!
Veç një shqerrkë e butë,
Leshtore e rudë
Prej tre ditë plot
Flet e s’pushon dot
Bari poshtë s’i shkon
-Shqerrkë moj e butëza,
Kaçureledredhura,
Prej tre ditë plot
Flet e s’pushon dot!
Bari s’të pëlqen
A diçka të dhemb
Më thuaj çfarë ke?
-Eh more zot i dashur!
Kthei delet këtej
Korrijes së thellë
Mes barit të lartë
Hija le ti zerë!
Zot, o zoti im,
Qeni angullin,
Ai qeni trim
Mbi vëlla besnik.
Se në terr të natës
Duan të të vrasin
Ai hungureani
Bashkë me vrënçeanin!
-Moj kaleshja ime
E vogël dhe trime
Të jetë se do vdes
Në një fushë të shkretë
Thuaji vrënçeanit
Dhe hungureanit
Le të më varrosin
Jo larg prej këtej,
Në shtrungën e deleve,
Me ju dua të jem:
Amanet ju le,
Këtu afër stanit,
Qenin ta dëgjoj,
Fyellin baritor
Te koka ma mbani.
Flet me drithërimë!
Vuajtjet e mia
Fyelli ti këndojë,
Dëshirat e mia
Fyelli ti tregojë
Era kur ti tundë
Gjethet në korije,
Delet kur të mblidhen
Mua të më vajtojnë
Me lot dhembshurije!
Por për vdekjen time
Kujt mos i trego!
Së paku i u thuaj
Se unë jam martuar
Me një bukuroshe,
Princeshë syshkruar,
Dhe në dasmën time
Një yll ra nga lart;
Dielli dhe hëna
Kurorë më dhanë,
Bredhat dhe selvitë
Dasmorë i pata
Prift malin e lartë
Zogjtë lautarë,
Mbi një mijë zogj,
Qirinj pa fund yjet!
Dhe nëse papritur
Nëse e takon
Nënën time plakë
Me brezin e lintë
Sytë e saj përlotur,
Duke më kërkuar
Ecur a vrapuar
Në pyet për mua :
“Kush më njohu vallë,
Kush më pa ndonjëherë
Bari mbi të tjerë,
Prej çarkut i lerë
Faqezat e tij
Bardh si qumështi;
Mustaqja e tij
Spicë si kalli;
Baluket e tij
Pendë e korbit të zi,
Sytë e djalit të ri
Dy kokra qershi”
Ti shqerrkëza ime
Kujdesu për të
Tregoi ngadalë
Se unë jam martuar
Me një vajzë princi,
Në një skaj parajse,
Dhe nënëzës time
Të lutem mos i thuaj
Se në dasmën time
Një yll ra për mua
Se dasmorë pata
Bredhat dhe selvitë,
Prift malin e lartë,
Zogjtë lautarë
Mbi njëmijë zogj
Qirinj yjet ndrijnë!. . .
Alexandru Macedonski
Kënga e shiut
Shiu bie,
Shiu po bie sa mundet,
Me shiun që bie më zgjohet
E vjetra, e reja, çdo dhimbje…
Gjithçka prej trishtimit mbulohet,
Shiu bie.
Shiu bie,
Shiu po bie sa mundet…
Më kot kërkojnë këngë të kthjella
Si lule të lagura vese
Ata që s’dinë ç’është pikëllima…
Shiu bie.
Shiu bie,
Shiu po bie sa mundet…
Trupi im si dhe fryma
Vuajnë të dy në vajtime…
Jeta kalon ndër ndryshime …
Shiu bie.
Shiu bie,
Shiu po bie sa mundet…
Xhamat ushtojnë gjëmatare
Çan në dy copë zemrën time
Kënga e shiut kobtare…
Shiu bie.
Lucian Blaga
Drita
Drita që vjen
të më mbushë zemrën kur të shoh,
vallë nuk është një stërkalë nga drita
që u krijua ditën e parë,
nga ajo drit’ e etur për jetë ?
Asgjëja dergjej në agoni,
kur i Papërshkrueshmi lundronte në errësirë
dhe dha shenjën :
‘’Të bëhet dritë !’’
Një det
dhe një furtunë e çmendur drite
u shfaq në çast:
ishte një etje mëkatesh, dhimbjesh,
shpirtësimesh, vuajtjesh,
një etje për jetë dhe diell.
Po ku u zhduk verbuesja
dritë e atëhershme – Kush e di ?
Drita, që vjen të më mbushë
zemrën kur të shoh – o mrekulli,
është ndoshta stërkala e fundit
e dritës që u krijua ditën e parë.
Unë nuk shkatërroj kurorën me mrekulli të botës
Unë nuk shkatërroj kurorën
me mrekulli të botës
dhe nuk vras
me mendje misteret, që i takoj
rrugës sime
në lule, në sy, mbi buzë apo varre.
Drita e të tjerëve
mbyt magjinë e të padepërtueshmes
fshehtësi
në thellësi errësire,
por unë,
unë me dritën time shtoj misterin e botës –
dhe ashtu si me rrezet e saj të bardha hëna
nuk e zvogëlon, por e drithëruar
zmadhon dhe më fort sekretin e natës,
ashtu pasuroj dhe unë agimin e përhumbur
me drithma çudishenjta
dhe gjithë ç’është pa kuptim
kthehet në pakuptimësi më të madhe
në sytë e mi –
se unë dashuroj
dhe lule dhe sy dhe buzë dhe varre.
Po rri në pyll lavdihumbur
Po rri në pyll lavdihumbur
zogu i madh i pamundur.
Qiellin e vogël zotëron
por asgjë nuk e shëron,
vetëm vesë nëse pi
shkrumb prej ylli, bërë hi.
Gjith’ shikon lart i sëmurë
tek ai yll përmbi janurë.
Autoportret
Luçian Blaga është i heshtur si mjellmë.
Në atdheun e tij
rënia e universit varet prej fjalës,
shpirti i tij ndodhet në kërkim,
në shekullorin, të heshtur kërkim,
sot e gjithmonë
dhe deri tek ato më të fundit kufij.
Ai kërkon ujin prej të cilit pi ylberi.
Ai kërkon ujin
prej të cilit ylberi
e pi bukurinë dhe mosqënien.
Poezia
Një vetëtimë nuk rron
vetëm, në dritën e saj,
veçse një çast, aq sa e vonon
rruga nga retë deri te trungu
i dashur, të cilin përqafon.
Kështu është dhe poezia.
E vetme në dritën e saj
ajo zgjat sa një vegim :
nga retë deri te trungu,
që nga unë deri tek ti.
Nicolae Labis
Vdekja e sorkadhes
Thatësira ka vrarë dhe flladin e lehtë,
Dielli i shkrirë rrjedh në tokë fshehtë,
Qielli i zbrazur tretet në zjarrmi,
Nga pusi kotruvet nxjerrin ujin zi.
Në pyje veç zjarre, oh zjarret furi
Flakërojnë të egra në satanikun vallzim.
Në kodra mes shkurresh nga pas ndjek tim atë,
Ligsht më gërvishtin bredhat e thatë,
Fillojmë të dy gjuetinë e kaprojve
Gjuetinë e urisë në malet Karpat.
Më dërmon etja,
Dhe zjen përmbi gurë
Një vijë uji që te çizmja shket.
Tëmthat më shtërngojnë fort. Ec si në një tjetër,
Të madh, të huaj dhe të rëndë planet.
Presim në një një shteg ku ende po kumbojnë,
Nga telat e valëve të qeta, burimet.
Kur të perëndojë dielli, kur hëna të ndriçojë,
Këtu do vijnë, valle-valle, të pijnë
Një nga një, të bukurat sorkadhe.
Kam etje, por im atë më bën shënjë të hesht.
Ujë marramendës që në kthjellësi valëzon!
Përmes etjes ndihem i lidhur me qënien që do vdesë
Në çastin e ndalur nga ligj dhe zakon.
Po dihat vala si fëshfërimë, lehtë
Sa e frikshme errësira mbi univers noton!
Kullon ndër hapësira gjak
Dhe gjoksin e kam të kuq, sikur
Duart e gjakosura kam fshirë në kraharor.
Si në altar digjen me flakë blu fieret
Dhe yjet midis tyre vështruan gjithë habi,
Vaj, sa do doja mos vish, mos afrohesh,
Bukuroshe viktimë e pyllit tim!
Ajo u shfaq papritur, ndaloi dhe
Shihte përreth e frikësuar,
Nga hundët e holla me drithërimë pikoi
Rrëshqitas uji me rrathë bronzuar.
Shkëlqenin sytë e përlotur si në vagullim,
E dija se do vdesë, mes dhimbjes.
Më dukej se rijetoja një mit
Me vashën e ndryshuar në sorkadhe.
Prej lartësish, drita e zbehtë hënore,
Derdhte mbi gëzofin e e ngrohtë lule qershi.
Vaj, sa dëshiroj, pushka atërore
Për të parën herë të gjuajë gabim!
Por lugjet ushtuan. E rënë në gjunjë,
Kokën e ngriti lart, yjet duke i vështruar,
Pastaj e përkuli dhe ja në ujë
Lodruan margarite të vargëzuar.
Një zog i kaltër dridhej i trembur midis gjethesh
Dhe jeta e sorkadhes u ngjit në lartësi
Fluturoi qetë me klithma si zogjtë në vjeshtë
Lenë foletë hi dhe në shkreti.
Më merreshin këmbët, por shkova i mbylla
Sytë e rrethuar nga brirët, trishtuar,
I tronditur përmendem kur ati im tha :
Tani kemi mish!- Dhe fishkëlleu i gëzuar.
Kam etje – i them tim eti, ai më thotë – pi.
Ujë marramendës që ngjyrëvrarë valëzon!
Përmes etjes ndihem i lidhur me qënien që ka vdekur
Në çastin e ndalur nga ligj dhe zakon…
Por ligji është i shkretë dhe i huaj
Kur jeta e vështirë na bën të vuajm’.
Braktiset mëshira si dhe çdo zakon,
Kur motra prej urisë dhe sëmundjes lëngon.
Pushka e tim eti prej tyte tym lëshon.
Vaj era s’fryn porse gjethet ujem vrapojn’!
Shkrep ati im lart zjarr frikëtar.
Vaj, sa shumë ndryshoi pylli mbar’!
Pa dashur zë me duar midis barit
Një këmbanëz me tinguj argjendi…
Prej hellit shkul dhe ve në plloçë im atë
Zemrën e sorkadhes bashkë me veshkat.
Ç’ke moj zemër? Kam uri! Dua të rroj dhe dua…
Ti virgjëreshë, sorkadhe, haj, falmë mua!
Më flihet. Sa i lartë zjarri! Dhe pylli sa i thellë!
Qaj. Ç’mendon im atë. Ha dhe qaj.
Ha dhe shoh në qiell!
Nichita Stanescu
Të rinjtë
Po puthen, ah, po puthen, po puthen
Të rinjtë në rrugë, në restorante,
mbi bordura,
po puthen me rrëmbim sikur ata vetë
mos ishin veç disa mbaresa
të puthjes.
Po puthen, ah, po puthen midis makinave
në vrull,
në stacionet e metrove, në kinematografe,
në autobuzë, po puthen me dëshpërim,
me violencë, thuajse
në kreun e puthjes, në fundin e puthjes,
pas puthjes
nuk gjendet veç pleqëria e parashkruar
dhe vdekja.
Po puthen, ah, po puthen, të rinjtë e hollë
e të dashuruar. Aq të hollë sikur,
të shpërfillnin ekzistencën e bukës në botë.
Aq të dashuruar sikur, sikur
të shpërfillnin ekzistencën e vetë botës.
Po puthen, ah, po puthen, sikur të ishin
në errësirë, në errësirën më të sigurt,
sikur të mos i shihte askush, sikur
dielli pritej të lindë
i dritshëm
vetëm
pasi gojët e këputura nga puthja dhe
të gjakosura
nuk do ishin më në gjëndje të putheshin
veçse me dhëmbë.
