Përktheu nga origjinali Dimitrov Popoviq
Si është krijuar poezia
Një nga një
peshoj çdo shkronjë,
çdo rrokje e mas me ditë,
me muaj,
në yjësitë e mjegullta
të stinëve të humbura të vitit.
Ruhen fjalët
ngadalë,
si shishet e verës së mirë në bodrum.
Deri sa ende s’kanë dalë në dritë,
bie mbi to me zori një pluhur i dukshëm, bojëhiri.
Herë pas here zbres deri tek to,
i shikoj dhe butësisht fshij pluhurin.
Zbres tek to si tek gjerat antike me vlerë,
të cilat ruhen në mënyrë egoiste
dhe gjithnjë zgjedhin me kujdes se kujt do t’i tregohen.
O, fjalët e mia,
që vetëm nganjëherë ju nxjerr në dritë
dhe dhimbjen e të cilave e njoh vetëm unë,
a do të më vijë keq pse nuk ju bëra pjesë të harrimit,
nga që plotësisht e zhvesha botën time.
Ngadalë mblidhen kokrrat,
është akoma larg sa të bëhen shumë,
ndonjëherë duket si e pa arritshme.
Derisa jam në gëzimin e vetëm të krijimit
në të vërtetë dhe duke gjetur vargjet e drejta,
kurrë nuk i besova vetes:
vetëm kam dashur të bëhem poet.
Prej një kohe të lashtë për mua,
udhëtoj atyre vendeve
me manastire të rrënuara.
Nëpër tokën pa shpresë,
sipas një nostalgjie të dikujt udhëtoj.
Kaloj përmes kthesave të shenjave
duke u kapur për qimet e flokëve
të asaj gjuhe të çuditshme të poetit.
Dhe pastaj i vetëm
si një skulptor para figurës së pakryer:
largoj gjithë çfarë është e tepërt.
Ngadalë mblidhen kokrrat,
një botë bashkohet.
Përsëri, pikë nga një pikë,
bien në bardhësinë e thjeshtë
ato shenja që ndoshta diçka duhet të shënojnë:
të gjitha qëmtimet tona.
Hedh poshtë fjalët që dikush,
kush e di se kur dhe me ç’arsye i trilloi.
Por, si ato ta kenë jetën në poezi,
si t’ua arrij kuptimin,
kur edhe gjërat nuk dinë për emrat e tyre.
Kur secilit prej nesh i është caktuar
vetëm një orë zalli
për jetën e vet, të zakonshme ose poetike.
Qëkur u jam afruar poetëve
dhe jam betuar,
me një bori të hollë të shpallur,
atë manifest të kotë,
asnjëherë nuk thashë:
ja ku jam, më në fund, mes të vetëve.
A do të më vijë keq ndonjëherë
pse pa libra e kam shpenzuar kohën?
A thua në çdo gjë,
kur të ikë bukuria,
kur të fillojë rënia,
kur të shihet turbull arena…
A do t’i mbetem edhe vetes diçka borxh?
A do ta qortoj veten ndonjëherë:
sa pak paskam shkruar.
Gjëra të vogla të vdekshme
Muzika që nga tarraca e afërt
mbërrin deri tek ne, përmes një nate të thjeshtë
nate vjeshte, të themi
sepse kjo që kujtoj ndodh në atë pjesë të vitit.
Muzika, mjaft e thjeshtë, muzikë e njohur,
e cila më kujton në një natë të kahershme,
në disa darka të kahershme,
në disa heshtje të mrekullueshme dhe në asnjë fjalë.
Gjithë momentet në të cilat nuk përmendesh e vdekshme.
Muzika që dëshiroj të dëgjoj në automobil
kur nga tuneli futem në qytetin tim.
Loja, loja e ngathët, dhe meloditë për të cilat di
se do ta plotësojnë denjësisht atë ngjarje.
Udhëtimi mes peizazheve të bukura,
vendeve të Istrës me emra të bukur.
Emrat e grave të bukura, emra të poezive të harruara.
Ati ynë në qetësi, kur këtë askush nuk e pret,
era e ngrohtë që papritur fshin fytyrën tënde,
në fytyrën që e ke të dashur, disa sish.
Kudo vetëm emrat që nuk nënkuptojnë vdekje.
Loja me topin, loja me fjalët, lojërat më të bukura.
Ajo kohë kur ëndërrojnë dhe gjërat dhe njerëzit.
Ajo që ke qenë dikur, ai njeriu i pa shpjegueshëm.
Diçka që nuk lëshon të ketë emër
ose emrin që më nuk i ka hije.
Miqtë e atij njeriu, të asaj kohe,
janë veç një çift, ata gjithmonë janë vetëm aq.
Dikush që e njeh se është i turpshëm, si ti,
Se ka shprehitë që ke edhe ti vetë.
Ose, thjesht, askush, askush i yti.
Gjithë vetëm njerëzit për të cilët mendon se do të jetojnë gjithmonë.
Njeriu, kjo përbërje fatkeqe, kjo fjalë e fortë.
Dita e tij për të cilën mendon se nuk ka fund.
Të vogla janë ato gjëra, të gjitha ato kanë rëndësi,
se nuk dinë për vdekshmërinë tonë.
Të mëdha janë vetëm ato momente
në të cilat nuk kujtohesh për vdekshmërinë.
Përndryshe, si do të mund të jetoje në përgjithësi,
mendon në fund të poezisë.
Pyetje në ankth, mes rutinave
E çfarë nëse njëherë do të na pyesin për vdekjen
jashtë kohe, atëherë kur të përgatiteshim
për shëtitje, ose duke pritur një takim pune.
Çfarë nëse do na pyesin për vdekjen-
kësaj të afërme relative që akoma nuk e shohim,
ndërsa presim një vizitë tjetër gjithsesi.
Çfarë, nëse mes dy rutinave,
na pyesin për vdekjen,
për pjesën e panjohur dhe të gjykuar të qenies sonë të ndrydhur
që banon diku aty rreth nesh që kur jemi krijuar.
Çfarë nëse na pyesin atëherë kur
ndjehemi të pa shqetësuar.
Ashtu si ti, ashtu me sa duket të gjithë këta njerëz.
Siç duket edhe unë, ndërsa çoj në shtëpi revistën e së dielës
dhe fjalorin e gjuhës frënge
të cilën nuk do ta mësoj.
(Por kam dëshiruar të di
si tingëllojnë disa fjalë nga vjershat e mia në frëngjisht.)
Çfarë nëse mund të na pyesin për vdekjen,
ndërsa ne fjalët tona të pafuqishme na tradhtojnë.
Çfarë nëse do të pyesin
kur neve në një pasdite të ngathët
do na duket se shohim sesi në qytet enden shpirtrat e të vdekurve.
Çfarë nëse do të na pyesin për vdekjen,
ndërsa ne të mos kemi kohë as t’i përshëndesim.
