More
    KreuLetërsiBibliotekë"Një i tretë", tregim nga Dritëro Agolli

    “Një i tretë”, tregim nga Dritëro Agolli

    Shokut tim Shaban Hadëri

    Ata e hodhën trungun në truallin prej çimentoje të studios së errët. Skulptori dhe unë u ndihmuam ta shtynin pas murit, se dukej sikur kishte zënë gjithë dyshemenë.

    – Është nga ajo arra që kemi biseduar bashkë, – tha njeri nga ata duke shikuar nga trungu.

    – Atje qenë dy arra, – tha skulptori, – ju kini prerë atë që ishte në hendek?

    – Jo, atë që ishte buzë përroit, – tha fshatari.

    – Aha! – bëri skulptori dhe hodhi cigaren në truall, futi në xhep dorën dhe nxori kuletën.

    – Tre mijë – tha ai, duke ia zgjatur njërit prej tyre tufën e pesëqindlekësheve.

    Në studio mbetëm skulptori, unë dhe trungu i arrës.

    – Arrë e mirë, – tha ai duke i rënë me majë të këpucës.

    – Do të jetë mjaft e vjetër, – ia prita unë dhe numërova rrathët, duke filluar nga palca e pemës.

    Ishte ngrysur dhe ne e lamë vetëm trungun, se duhet të pinim nga një gotë raki në klub të shkrimtarëve.

    Të nesërmen në mëngjes, skulptori hapi derën e studios. Binte erë arre dhe ajri ishte i rëndë.

    – Gaz karbonik! Sikur të ketë fjetur brenda ndonjë shtazë, – tha skulptori dhe hapi dritaren e madhe. Pastaj u kthye nga unë: – e di se ne të dy nuk mund ta vendosim këtë trung më këmbë? Sikur të thërrisnim dikë të na ndihmojë!

    Për fat, rruga nuk ishte larg dhe në studio erdhën dy kalimtarë për ndihmë. Druri u ngrit më këmbë. Ai ishte i trashë, i shëndoshë, i pastër.

    Tani skulptorit nuk i mbetej gjë tjetër vetëm të merrte sëpatën e të fillonte nga të gdhendurit. Po ai ende ishte i lëkundshëm: në kavalete kishte dy modele: njeri ishte busti i një fëmije, kurse tjetri, koka e një minatori. Ai e vështroi modelin e bustit të fëmijës në kavaletin e ndyrë dhe mbështeti dorën në trung.

    – Si thua, o njohës i artit, m’u drejtua mua si gjithnjë me shaka, nga ky dru më mirë duhet të dalë një fëmijë i vogël.

    Unë mblodha supet.

    – Në marçim ndonjë honorar, do të blejmë një trung tjetër, që të mos i mbetet hatri edhe minatorit, – tha, duke i rënë me pëllëmbë modelit të kokës së minatorit.

    Në studio krisi sëpata dhe në truallin prej çimentoje ranë bluashkat e arrës. Ato kërcyen ngado dhe mbushën gjithë studion. Unë u mërzita duke dëgjuar rrahjet e sëpatës dhe vendosa ta lë mikun tim në punë të vet. Pastaj mua m’u duk sikur edhe ai dëshironte të lirohej nga barra e shikimeve të mia të kota në trung të arrës, në mykën e sëpatës dhe në dorën e tij të trashë si prej druvari. Hapa derën dhe dola. Ai bile nuk më vuri re fare.

    U takuam të dy pas tri katër javësh. Ishte me nerva, se lëvizte vetullat dhe gishtërinjtë me nyje të rrumbullakëta si arra.

    – Ka filluar fëmija të flasë! – i thashë.

    – Së shpejti, – më tha. – Do të vish ta shohësh?

    – Paguajmë kafen dhe shkojmë, – i thashë.

    Tek porta e studios loznin fëmijët. Dy prej tyre ia prenë rrugën skulptorit.

    – Do vijmë me ty, do vijmë me ty të shohim skulpturat, – thërrisnin ata, ndërsa ai mundohej t’i largonte.

    – Na urdhëro nga shtëpia për një kafe! – i tha në këtë kohë një grua me nallane, që ecte duke tundur vithet dhe që mbante një çunak për dore.

    – Ndonjë herë tjetër, faleminderit!

    Arritëm në studio.

    Para meje qëndronte jo një trung, po diçka tjetër, që kishte filluar të marrë format e një figure njeriu, e një figure fëmije.

    – E, ç’mund të thuash, o njohës i artit? – më shtyu me bërryl skulptori.

    – Tani për tani, unë vetëm abstenoj, – i thashë, – por zogu ka filluar të çukitë me sqep guaskën e vezës.

    – He-he! – nënqeshi ai dhe mori daltën. Nuk ishin më ato goditjet e para të rënda të sëpatës, po ca trokitje të lehta e të kujdesshme të çekanit prej druri, që binte mbi daltën e çeliktë.

    – Sot kam punë me ballin e fëmijës, – tha ai dhe ngriti çekanin. Pas goditjes në ballë të fëmijës u duk një njollë e vogël e zezë. Skulptori e skërmiti me thua i trembur.

    – Krimb? – pyeti ai më tepër veten se sa mua. Unë u afrova dhe e ngacmova me gisht.

    – E ku vete del! Në ballë, – tha skulptori.

    Ai i ra edhe një herë daltës. Përsëri po ajo vrimë e vogël e kalbur. Skulptori u zverdh. I ra edhe një herë. Dalta zuri një gjë të fortë dhe shkau shtrembër në drurin çokollatë të arrës.

    – Bah, – tha skulptori. Vrima tani ishte e madhe dhe brenda në të dukej një copë metali. Skulptori futi daltën, dhe në truallin prej çimento diçka tingëlloi. Ai u ul dhe e mori në dorë.

    – Plumb!

    – Plumb? – e pyeta, duke iu afruar skulptorit.

    Heshtëm për një çast para bustit me ballë të shpuar. Kryet e busteve dhe modeleve të tjerë, që qëndronin në kavaletë apo diku nëpër qoshet e studios, sikur na shikonin edhe ato me një heshtje të ftohtë.

    – Plumb pushke, – tha skulptori pas qetësisë, dhe e hodhi atë në pëllëmbën tjetër, duke fryrë ndofta për t’i larguar grimcat e vogla të ndryshkut ngjyrë kafe, që i kishin mbetur në dorë.

    – Mund të jetë plumb automatiku, – i thashë unë, se m’u duk i shkurtër dhe i trashë.

    Ndjeva që po më digjte diçka në gisht. U kujtova. Kisha harruar pa e hedhur bishtin e cigares.

    – Dreqi e merr vesh! – thashë për të mos menduar për plumbin.

    – Plumb automatiku nuk mund të jetë, – tha skulptori, – se nuk do të kishte aq forcë sa të hynte kaq thellë në arrë, pastaj, në qoftë se do të ishte i tillë, do të kishte pranë tij edhe të tjerë. Ky është plumb pushke gjermane. Shiko si i është çarë maja! Zakonisht plumbave të pushkëve gjermane u çahet maja kur goditin në dru…

    Skulptori më afroi plumbin. Maja e tij ishte çarë. Ishte i rëndë dhe i mbuluar me ndryshk. U ngjante atyre kujtimeve të tmerrshme që flenë në kujtesë, që kanë zënë një farë ndryshku dhe që njeriu edhe kur rastis që ato vinë në mend, mundohet t’i largojë dhe t’i mbulojë përsëri me ndryshkun e tyre të mëparshëm me atë petkun e qetësisë dhe të harresës së përjetshme.

    – Mund të jetë edhe ashtu. Po si dreqi u gjend në arrë? – thashë unë.

    Skulptori u kollit. Unë e shihja që ai nuk donte të fliste, se më përgjigjej me përtim. Ndofta ishte i dëshpëruar, pasi kjo copë metali me majë të çarë, i hapi telashe për bustin.

    – Si u gjend? – pyeti ai. – Nuk është vështirë të merret me mend. Zakonisht, buzë përrenjve, gjermanët pushkatonin të dyshimtët ose robërit, – vazhdoi skulptori.

    Plumbi rrinte në pëllëmbën e ashpër të skulptorit. “Ka kaluar nëpër mish dhe ka shpuar trupin e arrës!” Mendova unë në heshtje, duke vështruar në majën e çarë.

    – Po nuk përjashtohet që të jetë mbrojtur dikush, duke luftuar pas këtij trungu – supozova unë.

    Skulptori i mbylli gishtërinjtë dhe fshehu prapa tyre plumbin.

    – S’ka mundësi, – tha ai, – se arra ka qenë buzë përroit dhe ai nuk ka pasur arsye të zinte pusi prapa saj.

    Para syve të mi, bashkë me kryet e skulpturave dhe modeleve në studio, u përzie edhe kryet e atij të panjohurit, e atij që lëvizte buzë përroit i heshtur dhe i verdhë. Kalonte ai. Kush ai? Ai mund të ecte para pushkatimit, po mund edhe të mbrohej duke luftuar.

    Skulptori e hapi dorën dhe që prapa gishtërinjve doli përsëri plumbi me majë të çarë.

    Tani ai hyri i tëri në studio, me gjithë trupin e tij, me gjithë rrobat e grisura nga zvarritjet, me rrobat tërë pluhur e baltë. Ai, arra, përroi, plumbi…

    Një copë metali përzjeu dhe trazoi gjithë studion: trungun, skulpturat, modelet, bocetet, ne të dy me skulptorin. Qëndronim përballë njëri-tjetrit dhe dëgjonim vetëm frymëmarrjen e atij dhe tonën. Nxorëm nga një cigare. E shkrepëm shkrepësen. Në studio fluturoi një tym i kaltër. Njeriu, nëpër trup të të cilit kaloi plumbi gjerman, u fsheh në studion prapa kokave të busteve. Në pëllëmbën e shokut tim rëndonte plumbi i gërvishtur nga dalta e skulptorit. Në ballë të bustit të fëmijës nxinte vrima. Dalta, çekani dhe sëpata, ishin flakur në kavaletin e gjatë dhe të ndyrë. Unë trazova me gisht vrimën dhe mora një thërrime dru. E shtypa me gishtin e madh. Ishte e kalbur. Pranë thoit më mbeti një njollë ngjyrë kafe.

    – Po, po, buzë përroit ndodhte që pushkatonin! – psherëtiu skulptori.

    Dhe prapë në studio erdhi ai, prapë ne shikonim kryet e tij që lëvizte pranë skulpturave të heshtura dhe të ftohta. Herë vërenim plumbin, herë ballin e shpuar, herë atë…

    – Ç’bëjmë? Fillojmë të gdhendim? I rashë me bërryl skulptorit dhe shkela bishtin e cigares me këmbë në çimenton e studios.

    – Si the? – pyeti skulptori pa më vështruar, që siç duket me mendje nuk ishte fare në katër muret e studios, po diku larg.

    – Po vonohemi! Do të gdhendësh? – i thashë.

    Ai më vështroi me një farë çudie, sikur donte të thoshte: Ti merr vesh nga kjo punë, apo je fyell? Pas pak tha:

    – Jo! Duhet një dru tjetër! Plaga është e thellë dhe e madhe.

    Dhe e hodhi në kavaletë plumbin e gërvishtur nga dalta, plumbin e rëndë e të ndryshkur. Ai nuk tingëlloi, ai u rrëkëllye në një të çarë ndërmjet dy dërrasave dhe atje mbeti.

    1964

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË