Pleqëri me halle. Prapë pleqëri të kish, të tjera të mos kish. E tepërmja të them që vdekje të kish e pleqëri të mos ketë, se do të përsëris çka nuk e pranoj.
Kur më lindi nipi i parë, i kisha mbushur të 45-at. Kur gëzohet herët njeriu me një çupë, gëzohet herët edhe me nipër. Nipin e parë që më gëzoi, e mësova të mos më thotë gjysh, se s’më shkonte, më dukej vetja fort i ri, e mësova të më thoshte “baba” – “babi”, jo sigurisht, – Baba Titi (kuptohet për Petrit), dhe më ka mbetur. Nipër, mbesa, po se po, por edhe dhëndurë e nuse, krushq e krushka, të vegjël e të mëdhenj, bile mik e i afërti i shtëpisë, se shkallët e apartamentit kuptohet prej vetiu, dhe sa lozin në oborrin tonë dhe të apartamenteve përreth, të gjithë me ndonjë përjashtim më njohin për “Baba Titi”, dhe kështu më thërrasin. Më pëlqen s’më pëlqen, se në fakt u mësova dhe s’më bën kurrfarë përshtypje dhe s’kujtohem në ka qenë ndryshe. Bile kam harruar që prindërit e mi kur më pagëzuan në kishën e bukur të lagjes sonë, më dhanë emrin Petrit. Dëgjoj, s’dëgjoj se dhe s’dëgjoj sa duhet, e s’e dëgjoj se jam vetë që më thërrasin e nuk përgjigjem. Në raste si ky dhe në të tjerë disa, më shërben që s’dëgjoj dhe, kur dëgjoj, ka dhe raste që më shërben të luaj rolin e shurdhit. Kush do të marrë vesh se dëgjova apo s’dëgjova.
Pleqëri të mos ketë… S’e them me ndonjë peng në zemër, po më mirë të ketë. Jo s’e them xhanëm me ndonjë peng zemre, se dhe historia që jam nisur të rrëfej, që edhe të zbavitem pakëz, nuk është pa një farë nostalgjie, siç e kujtoj. Dhe të kujtoheni për mua, kur të pleqëroheni. U plakshi e u bëfshi njëqind vjeç e, në daçi, dhe më shumë, more shokë!
Janë duke m’u rënduar shumë e më shumë veshët, që të mos them ngaditë. Kam nisur të mos dëgjoj as lapsin kur gërvisht letrën mbi të cilën shkruaj (sot sepse e dëgjoj). I shquaj ditët gati-gati dhe me rëndimin e veshëve. S’dëgjoj, ka rrezik të bëjë zagushi, dëgjoj, ka rrezik të bëjë acar. Merreni me mend kur dëgjoj e s’dëgjoj në ditë intermediare (si ta them shqip? të ndërmjetme?). U gdhiva më mirë nga veshët sot? Iku dhe një ditë që nuk kthehet! Ka nisur kjo e keqe kur mora udhën për 60. Tani po eci për 80, po mund ta merrni me mend se ç’është edhe pa e provuar vetë. Vë dorën në vesh orë e pa kohë, kërkoj ndihmë nga cilido që kam pranë, nga ime shoqe, që s’më ndahet kurrë, domosdo, nga cilido, për të më përsëritur se ç’tha tjetri përkundrejt. Nuk e kam të aftë vëmendjen vizuale, nuk kuptoj asgjë nga lëvizjet e buzëve, veç kur shqiptojnë ndonjë “po” të fortë, ndonëse “jo-në”, e prerë, në buzë nuk e kap. Porse bëj edhe sikur s’e kisha mendjen tek foli ai tjetri – “më fal të lutem?” – dhe tjetri, thërret që ta dëgjoj, kur s’më njeh, flet normalisht dhe ime shoqe nxiton të bëhet ndërlidhëse, me një thirrmë a me thirrma. Bëj dhe hilera, kuptohet, kur më leverdis, bëj të hutuarin, se dhe më shkon (ne muzikantët njihemi për të hutuar, konkurrojmë me poetët, për këtë të mos na vijë keq se po e pohoj botërisht) dhe dukem sikur nuk marr pjesë në bisedë, po ama veshët bigë, që xheç kapin. Bie në mendime të thella, në meditime intermediare, trokas me gishta një ritëm mbi tryezë, një fillim melodie, ndërsa saksofoni mbi kokat tona, e kam fjalën për sonte, kur vendoset ngjarja që kam nisur të ju rrëfej, – në tarracën e hotel turizmit, lart, me atë ultramonotoninë e tij të së rëni e të së përsërituri me të njëjtat melodi dhe ritme për natë si “O donna Klara!”, “Lofi, lofi” gjer te “O sole mio” etj., ka krijuar një atmosferë muzikore përvajtuese, grindanjoze, s’di si ta quaj, – një zagushi tingujsh që përpiqen të tingëllojnë dhe ç’tingëllojnë, zagushi që arrin gjer në 45°C.
Mund të jesh i rënduar e i mbirënduar nga veshët, s’mund të mos dëgjosh, s’mund t’i shpëtosh kësaj torture muzikore. Ke veç gëzimin (e fshehur) që… dëgjon (ende s’je shurdhuar fare).
Veshët, sonte, më kanë pësuar të papërshkruarën pra (ndonëse dëgjova) provova se nuk jam shurdhuar fare, po të shohim nesër se bisedat më vijnë si tinguj saksofonik. Kam zili të tjerët që s’kanë mendjen fare te muzika, që bëjnë një koqe muhabeti, qeshin e shqyhen në gaz e unë s’di përse dhe, bëj kot që të qeshin sytë e mi dhe buzët të nënqeshin. Rrotull nesh pihet verë, birrë, raki gjer vodkë, shokët trokasin gotat e s’i dëgjoj, marr me mend gërvishtjen e pirunjve, them ndonjë fjalë, për t’u gjendur dhe unë i pranishëm, le të më kenë harruar fare, për bela flas. Kola që kam pranë më bërtet në vrimë të veshit:
– E lexove librin e Llaqit?
– Për kuzhinën? E pyes dhe ndjej gruan që më tërheq nga xhaketa, ndërsa Kola ia ka krisur gazit.
– Jo more i uruar, jo, po për harmoninë.
– U vërtet! Llaqët janë dy, njëri specialist kuzhine, tjetri muzikant si unë.
– Sikur ka kompiluar pak si tepër, vëren Kola fort në veshin tim.
– Nuk e di për grabitës, i them, ndërsa gruaja mend po më gris xhaketën së tërhequri (pastaj do të më thoshte me të butë, “ç’të duhet ty të mbash në gojë Llaqin, s’e di ç’Llaqi është…”).
– Jo xhanëm, jo – thotë Kola dhe te veshi më bërtet që të dëgjojnë të gjithë: – vjedh.
– Pse keq bën? E pyes unë.
Ime shoqe më gris xhaketën, le ta qepë nesër vetë! Bëhem nervoz në kulm, s’kam të drejtë të jem açik, i çiltër? Tani po qeshin të gjithë me pyetjen time përgjigje, që me sa duket qe e gjetur, po Llaqit do t’i shkojë fjala në vesh dhe do ta kem armik përjetë. Qesh dhe ime shoqe që më tërheq fort xhaketën. Mos do të thotë të ngrihem? Po, po. Ngrihem, bëhem i paturpshëm, braktis miq e shoqërinë se për grua s’dua t’ia di që më trajtoi ashtu, sikur të jem ndonjë plak zevzek. I kërkoj s’ime shoqeje çelësin e dhomës dhe ajo m’a jep duke më vështruar gjithë përgjërim. – Urdhëro i dashur, sikur t’i ndahet zemra më dysh se i largohet bashkëshorti pa pushuar ende muhabeti këtu nën muzikë. Unë zgjas capin tim të rëndë drejt hollit të hotelit me disa “më falni” dhe disa “natën e mirë”, që më përcjellin, me “gjumë të ëmbël i shtrenjti Baba, Baba Titi” dhe zhdukem në ashensorin që sot punon.
Në dhomë, ç’të bëj më mirë veçse të pi një aspirinë. Do të më heq trullosjen mbase dhe të shkoj të shtrihem në kolltukun te ballkoni duke pritur topitjen që do të më falë qetësinë. Muzika paska pauzën e saj! dhe ja në një çast të pacaktuar kur jam topitur në ballkon, po më tërheq vëmendjen më në fund diçka e pakapshme – një sputnik që fugon në stratosferë dhe zhduket përtej malit të Galicicës, në lindje. Më bëhet se muzika s’ka filluar. Ç’mrekulli! Qielli më shfaqet afër, kaq i bukur, me yje e yllësi dhe pa hënë sa thom se dëgjoj muzikën e sferave. Poshtë hanë dhe pinë, trokasin pirunët mbi pjata, nisin të bërtasin, që kishin heshtur. Ç’natë e pazakonshme! E pakonceptueshme. E dini se tërë këto nisin të më zbavisin dhe më shumë se muzika e sferave? Jam dhe unë një biçim kontrasti në vetvete sonte, i pazakonshëm, i pakonceptueshëm dhe qesh me vete, do mend pa zhurmë. Zhurma poshtë bie, bien krismat, s’dëgjohen as trokitjet, dëgjohen vetëm ca mërmërima muhabetesh, atje poshtë nën ballkon, në mos më bëjnë veshët. Yjtë sikur fëshfërimë, sikur kanë rënë në ekstazë në fshehtësinë universale, aq sa ndrijnë në terr. Apo e kanë me hënën që jep shenja të ngrihet përmbi male? Sigurisht andej e kanë kthyer yjet syrin e dritës.
Unë çel tranzitorin dhe e vë në vesh. Radioja jep suitë pas suite nga Brams, Bet’hoven, Berlioz e nuk e di ç’tjetër, që pushton natën gjithë. Programi sonte ka qenë ndërtuar sipas iniciales B nga Bratislava. Ja muzika e sferave mrekullohem unë dhe më ikën çdo të keq.
Po ç’është ky klient arrogant, që e godit me shkelma daullen poshtë, sigurisht për të thirrur garsonin? Janë klientët e fundit, ata më të prapët. E godet as e godet me shkelma daullen ky klient? Njëherë, dy, dymbëdhjetë, përherë e më fort. Garsoni për inat, inate arrogante garsonësh? – bën sikur s’dëgjon. Po dëgjoj unë veshëshurdhëri. M’u cingërisën (që s’është tamam fjala) nervat në mënyrë të tillë sa kërceva në këmbë gati t’i bërtas atij klienti, që të ma lërë rehat këtë natë. Po atje poshtë në këndin e saj shoh të vetmuar daullen, ndërsa klientin e shoh larg! Gati nën mua nën ballkon! Dëgjoj të godasin dhe tri-katër herë dhe më fort mbi timpanin tim një daulle fantomë, që sikur të më vinë veshët në punë kësaj nate melodish, yjesh, hëne që u duk gjer tek sputniku mbi krye qëparë.
Tani vi në vete, ndofta për herë të parë kësaj nate kaq të bukur, të pazakontë e të zgjohem nga një makth i gjatë, – “Bobo dera”, i bërtas vetes. Sigurisht e kuptuat edhe ju, ishte dera e dhomës time që kërciste dang, dang, një çerek ore të tërë furishëm. Kërcej ta hap, po kujt t’i kërkosh më parë të falur? Përballë meje gjendet vetëm ime shoqe, e bërë meit, se unë jam prej disa vjetësh me një çerek zemre, që më fali infarkti me vdekje klinike, por dhe ime shoqe me përkushtimin e pazakonshëm të saj dhe merret me mend llahtari që më ka hequr gruaja një çerek ore që burri s’i hap derën dhe sepse është kyçur ky burrë përbrenda! Po është ngritur në këmbë tërë kati i hotelit, me burra me gra me kalamanë të llahtarisur, të gjithë aty përballë meje, rreth sime shoqeje me grushtet ngritur, për fatin e të ziut kompozitor!
Mbetem pa gojë, dua të kërkoj ndjesë, falje me sy, me duar me këmbë, midis shtangies së përgjithshme dhe arrij më në fund të tregoj habitjen time, se s’paska qenë daullja poshtë në tarracën që binte dang dhe e dëgjoja po këtu jashtë dhomës nën grushtet e s’ime shoqeje. Të shtangurit njerëz pas disa sekondash, si prej magjie, shkrijnë të gjithë në një gaz të përgjithshëm gaz rekord, kurse unë rekord mbi rekord përsëris:
S’paska qenë daullja! Dhe gruaja godet me të dy grushtet dhe një herë derën, si për të vërtetuar ç’thashë.
– E ç’daulle more derëzi! – qesh më shumë nga të gjithë Kola në veshin tim: dera, dera, ndërsa im nip me gaz të madh: “Baba, more Baba Titi”! Ç’barcaletë ka për të rendur nesër në Pogradec dhe nëpër Tiranë, kurse unë gjej humorin tim e them:
– Pleqëri të ketë veshë të mos ketë! Thashë “Vashë” të ketë – për “vdekje”. Qe kulmi, ndërsa gruaja që dhe ajo ka nisur të gajaset, më në fund e dhimbsur siç është, më hodhi duart në qafë dhe më propozon në sy të miletit: “Pimë tani nga një kafe?”
– Pimë. Kush mund të refuzonte. Pimë edhe një raki dhe ashtu paqësisht, qetësisht përfunduam në dhomën tonë të hotel turizmit.
25.7.88 Pogradec
*Portreti nga Ina Lajthia
