More
    KreuLetërsiBibliotekë"Danishi", tregim nga Istref Haxhillari

    “Danishi”, tregim nga Istref Haxhillari

    Në atë stinë qytetin e mbështillnin tufa të dendura mjegulle të hirtë me damarë kaltëroshë të spërdredhur. Masivet e mëdha rridhnin përmbi kala, gëlltisnin pallatet, lëpinin syprinën e dallgëzuar të ujit, mbanin të nënshtruar tokë dhe ujë.

    Rrjedhat e mjegullës ishin ndër dhuratat e liqenit vjetarak.

    Danishi i rrëgjuar kockë e lëkurë çapitet rrugëve, pa ndonjë drejtim të caktuar, thjesht nga e çojnë këmbët. Me thesin e vjetër prej kërpi, hedhur në sup, zvarritet trotuareve pa shikuar njeri. Krahun e djathtë e ka humbr në moshën e fëmijërisë. Askush nuk e di ndodhinë e trishtë, fashitur thellë kohës së largët. Atij s’i kujtohet ose nuk do ta përmendë, si shumicën e andrallave të jetës së tij të gjatë. Në sytë pa ngjyrë, futur thellë zgavrave, pasqyrohet vuajtje e madhe, uria e përditshme. Ndoshta më shumë se kaq.

    S’i ndan brengat me të tjerët, nuk ankohet, as lyp.

    Njerëzit kthejnë kokën, thua nuk ekziston. Pamja e tij njëlloj u vret sytë, i ligështon, ndaj i shmangen si mortajës. Danishi vazhdon të jetojë në mjerimin e vet pafund me lëngatën e shpirtit të panjohur, të pa rrëfyer…

    Anidi e shikon çdo ditë nëpër kazanët e plehrave. Rrëmon, fut rrëmujshëm në thes çdo send të dobishëm, sidomos ato ushqimore. Me krahun e vetëm në garën e pabarabartë të jetës lufton sipas mënyrës së tij t’i mbijetojë një bote tejet indiferente dhe përbuzëse.

    Vjeshta rrëzëlluese kapërthyer me mjegullën e dendur në një ndeshje të shurdhër, nuk i bën përshtypje, madje nuk e di tamam në është pranverë apo vjeshtë. Era memece, lavire e paskrupullt e provokon, i gudulis thinjat e hirta tëmthave. Përmbi grumbullin e mbeturinave, gjethet e blirit me buzët e verdha lëpijnë lëkurën e rrudhur, të zbuluar.

    Anidit nuk i ngjall neveri si të tjerëve. Në muzgun e bronztë të një dite të tillë e ndaloi gati me pahir.

    – Më njeh?

    Ai deshi të largohet, po tingulli i zërit të ngrohtë e bindi.

    – Jo, nuk të njoh.

    – Anidi. S’e thoshe dot emrin, më thërrisje Ani.

    Burri i moshuar i hodhi sytë e ujshëm, të shpërqendruar, u mendua një copë herë, tundi kokën në shenjë mohimi, u mat të largohej, por ai s’e la. E pyeti si jetonte, në se kishte njeri të afërt. Danishi nuk e dëgjonte. Shikonte andej – këtej si i mbytur në punë të ngutshme. Po e pengonin kot së koti.

    Pamja e lemerishme përtej mjerimit prekte cakun e marrëzisë.

    Anidit i bënë përshtypje veçan sytë e shuar të çngjyrosur, pa asnjë shprehje njerëzore. Vetmia e pazakontë strehuar te ai trup i rrëgjuar e pikëlloi. Shkëndijëzat e kujtimeve të përcëlluara në hirin e harresës u zgjuan si bletë zemërake. Vitet kulluan harrimin e gjatë, përjetimet e largëta buisën nga thellësia e kohës shkollore…

    Vite të shkuara ishte roje në konvikt. Ndonëse rrotull të tridhjetave, të vegjlit e thërrisnin xha Dane, të rriturit Danish. Dora e vetme bënte me lehtësi të habitshme çdo lloj pune. Priste dru, ndizte zjarret nëpër dhoma, ndihmonte kuzhinieret. I kudogjendur, zvarriste mbi kurriz si tani një thes mbushur me ushqime, e çonte ku i thoshin. Nuk pushonte kurrë. Kur prehej diku qosheve të oborrit, me dorën e vetme shtrëngonte pavetëdije copa qymyri nga togu përreth magazinës.

    Natën hynte nëpër dhoma, mbulonte grindavecët që rrëshqisnin batanijet në netët e acarta të qytetit të liqentë, u lëvizte kokën gërhitësve zhurmëmëdhenj, mbyllte dritaret hapur nga era.

    Jetën e tij e mbështillte një mister i pa kuptuar. Askush nuk e dinte kur flinte, ku banonte, kishte shtëpi, njerëz të afërm. Konvikti ishte vendi i punës, vatra ku fillonte e mbaronte universi i tij. Qëndronte aty të dielave, ditët e festave, pushimeve të verës kur konvikti rikthehej sërish në kamp pushimi. Vazhdonte njëlloj, me të njëjtin ritëm monoton punën e tij të çmuar. Mjediset e konviktit humbnin diçka kur mungonte ai, nxënësit pyesnin njëri – tjetrin me sy. Konviktorëve të larguar nga shtëpia dhe njerëzit e afërm, Danishi u kujtonte prindërit. Ndonëse fjalëpakë, jo fort i afruar, e donin, ndiheshin mirë kur e kishin pranë. U sillte ndërmend shtëpinë, ndillte ca kujtime të ëmbla e të shtrenjta, lënë pas diku larg…

    Dita e parë e shkollës gazmonte nga zhurma e nxënësve. Sillte risi, çelte një vit tjetër me të panjohura të këndshme. Përqafoheshin të malluar me njëri – tjetrin, tregonin jetën e verës, bërtisnin plot hare.

    Gazmendi i asaj dite të bukur u ndot papritur.

    Një djalë i panjohur muskulor i zuri derën Lenit, nuk e linte të futej në konvikt. Mbështetur pas parmakut anësor e kërcënonte haptas. Shqetësimi shpërhapej si hije e zezë në tërë hapësirën e shkollës. Adoleshentët vështronin të merakosur shoqen zënë në çarkun e së keqes. Asnjëri s’guxonte të përballej me horrin mendjemadh dhe thikat kërcënuese ngjeshur rripit të mesit.

    Hareja ngeci te porta e shkollës.

    Danishi paqësor i kërkoi butësisht të hiqte dorë nga ajo punë e mbrapshtë. Tjetri nuk i vuri veshin, vazhdoi të tijën. Leni e skuqur e turpëruar, dridhej e tëra me sytë nga oborri i shkollës. Danishi u afrua, deshi ta largojë me të mirë po tjetri, pa e shikuar drejt, ia ktheu ashpër:

    – Ik dorac, se do të hash ndonjë që të vijë mendja rrotull?

    Mbi ballin e qetë të rojës u formuan rrudha të thella, damarët e llërës së vetme të përveshur lëvizën si gjarpërinj zgjuar nga dremitja e gjatë. Zemërimi u kacavar me thonj të lyer nëpër copëzat e qymyrit të kuzhinës. Nxënësit nuk e kishin parë kurrë në atë gjendje të frikshme burrin e mirë, rojën e urtë të konviktit, që nuk i bënte keq askujt.

    Lëshoi ngadalë thesin. Kur askush nuk e priste, me shpejtësi rrufeje e goditi befasisht në mjekër me një grusht që do ta kishte zili çdo kampion boksi. E majta e tij mbartte fuqinë e përbashkët të dy duarve. Guximtari i paskrupull u shtri përtokë i larë në gjak. Si vuri re Danishin të afrohej për të çuar deri në fund punën e nisur, iku i tmerruar me vrap duke sharë.

    Të gjithë u mahnitën nga guximi i rojës. Trimi i shfytyruar vajti të lante surratin e gjakosur. Xha Dania, pafolur, si të mos kishte ndodhur asgjë, rrëmbeu thesin, u qas pranë grumbullit të qymyrit ku rrinte të shumtën e kohës. Shndërrimi i çuditshëm, i vetëtimtë u mbeti në kujtesë për një kohë tejet të gjatë. Shpesh e kujtonin me admirim sa herë e sillte rasti nëpër rrjedhat e spërdredhura të kohës.

    Kështu e mbante mend Anidi këtë burrë të thjeshtë e të mirë. Ç’fat i mbrapshtë e kishte gremisur në ditë të hallit?…

    Teksa kujtimet, si rrjedha mjegulle zevzeke, i sollën kohën e shkuar, Danishi  i ktheu shpinën, gërmonte gjithë zell plehrat në një rit mjeshtëror të neveritshëm.

    Anidi uli kokën i trishtuar, zënë në faj.

    Ata sy të pajetë, pasqyrë lebetie, ngjanin me një humnerë të çuditshme, që nuk kthen jehonat e zërave, i mban brenda me xhelozi, i ndrydh në gjirin e vet. Njerëzit do të shkundeshin nga lemeria po ta dëgjonin të çliruar kumbimin e asaj klithme të honshme…

    Vjeshta indiferente fshikullonte qytetin buzë liqenit me rrjedha mjegulle tinëzare.

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË