More
    KreuLetërsiBibliotekëCurzio Malaparte: Banket shkrimtarësh

    Curzio Malaparte: Banket shkrimtarësh

    në shqip nga Aurel Plasari

    Po asaj mbrëmjeje vajta në gostinë që shtronte për mua Bashkimi i Shkrimtarëve të Moskës. Gjatë darkës të ftuarit më pyesnin tejpërtej tryezës, athua se qenë gjyqtarë. I ulur para pjatës sime dhe gotës sime, isha krejt si një i pandehur, ndërsa gjyqtarët më bërtisnin nga njëri skaj i tryezës në tjetrin:

    -Ç’bëjnë shkrimtarët tuaj, në Europën tuaj të mallkuar?

    Përgjigjesha:

    -Hanë arin e mbretit Midias, shllapuriten në dhjamin kapitalist.

    -Ha-ha-ha! – gajaseshin ata pa e përmbajtur dot gazin.

    -Na falni, dorogoj Malaparte, a është e vërtetë që shkrimtarët në Europë janë të gjithë të korruptuar deri në palcë?

    Përgjigjesha:

    -E vërtetë, janë të kalbur dhe qelben erë, ata dreq këlyshë kurvash!

    -Ha-ha-ha! – gajaseshin të gjithë, rreth tryezës së gjatë, duke qeshur me lot dhe duke m’i ngulur sytë e tyre që digjeshin.

    Demjan Bjedni, kreu i Lidhjes së të Paperëndive, të Bjezbozhnikëve, kreu i luftës kundër fesë, Demjan Bjedni, armiku i Zotit, autori i Ungjillit simbas Shën Damianit, më pyeste skaj më skaj tryezës duke mbajtur me të dyja duart barkun e ngjallmë e të flashkët:

    -Si jetojnë poetët në Europë? Është e vërtetë që i varrosin nëpër burgjet kapitaliste?

    Përgjigjesha:

    -Cilët poetë?

    -Poetët e vërtetë, – thërriste Demjan Bjedni, – poetët proletarë, ata që këndojnë të varfrit, të mjerët, plebejtë.

    Përgjigjesha:

    -Në Europë poetët nuk këndojnë aspak të varfrit, të mjerët, plebejtë. Ata  këndojnë ç’kanë kënduar gjithmonë tërë poetët, duke nisur nga Homeri: këndojnë retë, lulet, sytë e grave, bilbilat, bukurinë fatale të Helenës dhe armët shkëlqimtare të Akilit.

    -Ah, se ç’skotë e mallkuar! – gërthiste Demjan Bjedni.

    -Të mallkuar! Të mallkuar! – gërthisnin në kor të gjithë rreth tryezës.

    Ndërsa unë:

    -Posi, posi, mallkuar qofshin, mallkuar poetët borgjezë që këndojnë Aleksandrin dhe Qezarin dhe Augustin, që këndojnë Lesbjen dhe Laurën, shtyllat dorike dhe kapitelet korintiane, Afërditat dhe Erosët, gurët e çmuar, parfumërat, verërat e Francës e të Spanjës, kufomat e stolisura n’ar e në purpur të mbretërve e të mbretëreshave, gjethet e bryllëta të pemëve dhe fytyrën vezullimtare të Perëndisë!

    Ata të gjithë kukuriseshin në mënyrë trashanike, duke i rënë njëri tjetrit në sup, kurse unë ia ngulja sytë në fund të tryezës fytyrës së zbehtë e të trishtë të Vladimir Majakovskit.

    -Po ç’këndojnë, vallë, poetët në Rusi? – pyeta befas me zë të lartë.

    Demjan Bjedni

    Dhe të gjithë papritmas heshtnin, në kohë e sipër që një riosh shtatlartë e i dobët ngrihej. Kishte flokë të zez sterrë dhe krela-krela, ballin të lartë e të bardhë, gojën të gjerë me buzë të holla e të kuqe.

    -Ne këndojmë aromën e tallashit të hekurit, – tha ai, – aromën e djersës njerëzore në uzinat sovjetike plot me punëtorë të dehur nga lodhja, këndojmë duart me kallo, mjekrat e parruara, sytë  e zjarrtë të burrave të lakuriqur para flakëve të furrnaltave, këndojmë planin pesëvjeçar, traktorët, parmendat mekanike, çekanët, kudhrat, gjeninë e Stalinit dhe flamujt e kuq që valëviten mbi oxhakët tanë.

    -Ha-ha-ha! – kukurisa unë duke qeshur në mënyrë trashanike. – Po mandej? Ç’këndojnë tjetër poetët e Rusisë?

    Majakovski u ngrit e tha:

    -Ne këndojmë fytyrën gjithë dritë të Leninit dhe njerëzit e zjarrtë që Uilliam Blejku shihte tek shkridheshin mbi valët e Atlantikut.

    -Ha-ha-ha! – gajasesha unë duke shtrirë krahët drejt Majakovskit. – Ç’këndoje ti gjatë udhëtimit tënd në Amerikë? Këndoje rrokaqiejt e Nju Jorkut, derrat e Çikagos, rimorkiatorin e lumit Hudson, zezakët e Harlemit! Ha-ha-ha!

    -Këndoja rrokaqiejt që Lenini, pak para se të vdiste, vizatonte me dorë të dridhur të fletë të mëdha letre, – tha Majakovski.

    -E ke gabim, – bërtita unë, – Lenini vizatonte kulla vigane Eiffel!

    -Jo, jo, – ma kthenin gjithë të ftuarit, – Lenini vizatonte rrokaqiej!

    -Ha-ha-ha! – ua ktheja unë, – pra Lenini këndonte edhe lavdinë e Amerikës? Këtë kënduakan poetët në Rusi? Lavdinë e Amerikës?

    -Jo! – ma priti Demjan Bjedni duke brofur në këmbë. – Në Rusinë sovjetike poetët këndojnë punëtorët, ingranazhet, rripat e transmisionit, pistonat, gizën përvëluese, çelikun e kalitur, qytetet pa Perëndi, vdekjen e Perëndisë, mallkimin e Perëndisë!

    Qeshja, duke u mbështetur për shpinore të karriges sime, dhe ulërija:

    -Ah! Mallkuar qofshin poetët, të gjithë poetët, borgjezë e proletarë, Homer e Virgjil, Dante e Petrarkë, Shekspir e Rasin, Bllok e Jesenin, edhe ti Demjan Bjedni, edhe ti Majakovski, edhe ti…, – duke iu drejtuar një poeti të ri ulur pranë meje, – edhe ti… si e ke emrin?

    Majakovski

    Djaloshi më vështroi e u përgjigj:

    -Ivan Korov.

    Dhe unë që vijoja duke qeshur:

    -Posi, mallkuar qofsh edhe ti, Ivan Korov, mallkuar qofshin të gjithë poetët, mallkuar poetët borgjezë që nuk këndojnë planin pesëvjeçar, burrat e zhveshur cullak para grykave të furrnaltave, flamujt e kuq që valëviten mbi oxhakët e uzinave, dhe mallkuar poetët proletarë, mallkuar qofshi edhe ju vetë, poetë të Rusisë së Leninit, që nuk këndoni retë, lulet, bilbilat, gurët e çmuar, bukurinë fatale të Helenës dhe patërshanën e Akilit, makinat luksoze dhe buzët bojëgjake të Barbara Hjutonit! Të gjithë poetët mallkuar qofshin!

    Ata qeshnin të gjithë, rreth meje, duke m’i ngulur sytë e tyre shkëndijues, ndërsa Demjan Bjedni ngrinte gotën duke bërtitur:

    -Për shëndetin e Europës së kalbur, për Europën e kurvëruar!

    Ngrija edhe unë gotën time:

    -Për shëndetin e Europës së kalbur!

    Dhe të gjithë qeshnin. Majakovski më ngulte sytë e tij të trishtë tejpërtej tryeze.

    Kur dolëm kishte gdhirë. Çapiteshim në heshtje, Majakovski dhe unë, ndërsa qielli ishte i bardhë, pakëz i zhubravitur atje tej, mbi kupolat e Vasili Bllazhenit, dukej si qiell prej letre të hollë mbështjellëse. Mbi kullat e Kremlinit flamujt e kuq zbeheshin në dritësimin e lodhur të reflektorëve elektrikë, që zjarri i trëndafiltë e i butë i agimit e fikte pak-nga-pak. Pemët ishin të gjelbra, gjethet që shndrinin nga vesa përthyenin si në pasqyrë qiellin e  bardhë, zogjtë këndonin në gjethnajat e virgjëra pranverore, ndërsa unë i thosha Majakovskit:

    -Dëgjo, poetët këndojnë mes gjetheve të pemëve.

    -Uilljam Blejku i shihte engjëjt të ulur nëpër degët e pemëve, – thoshte Majakovski.

    -Hesht, është e ndaluar të flitet për engjëjt në Rusi.

    -Edhe në Europë është ndaluar të flitet për engjëjt?

    -Po, edhe në Europë, – përgjigjesha.

    Ecnim përmes Kitaj Gorodit, Qytetit tartar. Hapat tanë kumbonin pikëllueshëm në kalldrëmin e shkretë. Kur në Nikolskaja kaluam para kishës së vogël kushtuar Shën Nikollës, Patron i Rusisë së Shenjtë, thashë:

    -Shën Nikolla ishte nga Bari, në Pulje, ishte shenjtor italian.

    -Shenjtorët nuk kanë atdhe, – tha Majakovski.

    -Atdheu i shenjtorëve është proletariati, – thashë. – A nuk është e vërtetë që atdheu i shenjtorëve është proletariati?

    -Po, – tha Majakovski, – atdheu i tyre është skllavëria, mjerimi, uria, pisllëku, vuajtjet e proletariatit, – dhe zu të qeshte duke pështyrë përdhe.

    -Dje – i thashë – hyra në kishën e Nikolskajës. Shih se ç’më dhe ai prift i gjorë: – dhe i dëftova një medalje me fytyrën e Shën Nikollës. – Zu të qante kur i thashë që isha italian. I premtova të veja në Bari për të ndezur për të një qiri në varrin e patronit të Shenjtë të Rusisë.

    -Dhe do të vesh? – më pyeti Majakovski me buzëqeshje shpotitëse.

    -Do të vete. Ia kam premtuar.

    -Shpresoj të mos ndezësh një qiri edhe për mua mbi varrin e Shën Nikollës, – tha Majakovski, – s’besoj që shenjtorët mund të na ndihmojnë. Askush nuk mund ta ndihmojë tjetrin. Të lutesh për të tjerët, të vuash për të tjerët, të vdesësh për të tjerët, e gjitha kjo është kot i kotit, as që i duhet kujt. – Dhe u ndal duke më këqyrur në fytyrë me sytë e shndritshëm. Pandeh ti se unë nuk jam lodhur së vuajturi për të tjerët? Për të afërmin, për njerëzimin? Pandeh ti se njerëzimi do të fitonte gjësend po të vdisja unë për të? Pandeh ti se do të më pëlqente të vdisja për njerëzimin? Po ty vetë të pëlqen të vdesësh për të tjerët? – thirri duke më zënë për krahu.

    -Jo, nuk do të më pëlqente të vdisja për të tjerët, – ai ktheva.  

    -Atëherë do të të pëlqente të vdisje për ty, për veten tënde?

    -Jo, jo nuk do të më pëlqente të vdisja për mua, as edhe për mua. Për asgjë, po. Por për të tjerët, për llogari të të tjerëve, ose për vete, jo. Jo, me thënë atë që është. Nuk do të më pëlqente të vdisja për dikë, për diçka. 

    -Ah! Ah! As ty nuk do të të pëlqente të vdisje për dikë, ose për diçka, eh? – thirri Majakovski duke ma shtrënguar krahun fort.

    -Pandeh ti se as në Europë – i thashë – njerëzit nuk e shtrojnë problemin në është apo jo e drejtë të vdesësh për të tjerët?

    Tas d’ignobles chrétiens! – thirri Majakovski: – Tufë të krishterë të poshtër!

    -Edhe ne – thashë – jemi lodhur së qeni një tufë të krishterësh të poshtër. Jemi lodhur edhe ne së vuajturi për të tjerët, së vdekuri për të tjerët, për njerëzimin, për atdheun, për revolucionin, për proletariatin, për demokracinë, për lirinë, jemi lodhur së vuajturi e së vdekuri për një barrë  kauzash të fisme e të shenjta.

    -Edhe ju, vërtet? – thirri Majakovski. – Por përse nuk provoni të vdisni për asgjë? Keni frikë të vdisni për asgjë, ja e vërteta, tas d’ignobles chrétiens!

    Më këqyrte drejtazi me sy të ndritshëm, mandej u kthye, filloi të çapitej përsëri në heshtje, pakëz i kërrusur, duke luhatur krahët. Dolëm në shohin e Kuq, krejt para varrit të Leninit. Përfund sheshit kupolat e kishës së Vasili Bllazhenit shkridheshin me ngadalë prej mjegullës së blertë që qëndronte pa lëvizur mbi brigjet e lumit Moskova. Nga ana e portës së Iverskut grupet e para të punëtorëve venin në punë, të tjerë rendnin mbrapa trameve që përshkonin gjithë kërkëllima sheshin e Revolucionit. Mëngjesi i trëndafiltë bënte të vezullonin tjegullat e çative, majolikat e verdha, të blerta, të bruzta të kupolave të kishave, murin e madh që qarkonte Qytetin tartar, kullat e larta të Kremlinit, dorezën prej tunxhi të hotelit “Savoy”.

    Te pragu i hotelit Majakovski më zgjati dorën dhe, duke buzëqeshur, më tha me zë të ulët:

    -Mallkuar të gjithë.

    -Mallkuar të gjithë, – i thashë.

    E ndoqa një copë herë të gjatë me sy teksa largohej me hapa të ngadaltë, shtatlartë, i hijshëm, pakëz i kërrusur dhe mërmërita nëpër dhëmbë: – Mallkuar edhe ti. – E vështroja tek ia mbante teposhtë nëpër rrugën Pushjeçnaja dhe shtrëngoja buzët për të mos e thirrur, për të mos i bërtitur që të ndalej, që të mos shkonte. Do të kisha dashur t’i rendja nga mbas, t’i vija një dorë në sup, t’i thosha me zë të ulët, gjithë përzemërsi: – Mallkuar qoftë edhe Majakovski!

    Mbas disa ditësh Marika hapi derën dhje më njoftoi që Majakovski kishte vrarë veten , në dhomën e tij, ndaj të gdhirë, me një të shtënë pistolete në gojë.

    Nga: Curzio Malaparte, Balloja në Kremlin,

    së afërmi në botimet “Onufri”

    SHKRUAJ NJË PËRGJIGJE

    Ju lutem lini komentin tuaj!
    Ju lutemi shënoni emrin tuaj këtu

    Artikujt më të fundit

    KATEGORITË