Ti gjithnjë më falje
Ti gjithnjë më prisje nëna ime
përgjoje trokitjet e orës së vonë
mbaje vesh erën, shiun dhe hapat e mia,
mërmërisje këngë të vjetra
dhe ndiqje hënën që shkonte në pritjen e gjatë
mesnatën që vinte dhe të ulte qepallat
me një dorë shenjti,
ti dremisje kushedi në ç’ëndërr
buzëqeshje në gjumë, si fëmijë,
muret e tua ishin plot mirazhe
e të nesërmen të thoja se do vij më herët
e përsëri ikja me kuajt e mi,
harrohesha në bujtinat e largëta
rrugëve të bohemisë,
në kopshte dashurie e përgjërimesh,
e ti prisje, prisje nën tymin e duhanit
ku mjegullat e kohës të rëndonin aq shumë,
im bir është si lumi, thoje ti,
lumenjtë shkojnë dhe nuk dinë të kthehen,
im bir është si deti që pret diellin të shuhet në të,
është erë që do të përqafojë skajet e botës,
dhe bryma binte,
ti shkoje nëpër brymë në kërkimin tim,
shkelje në udhë të panjohura,
kishe frikë nga nata e gjatë,
e zeza ku shuheshin yjet e gjithësisë,
pastaj lozje e qeshje me fëmijërinë time,
me pjellën e ngjizur nga dashuria e gjaku,
por të nesërmen ti më falje përsëri,
më puthje në gushë si të merrje frymë,
më merrje erë dhe përqafoje lumturinë,
e unë lozja me ty
krehja flokët e tu të thinjur që shndrisnin si argjendi,
të bëja të bukur dashuri e dhimbur,
ati im nuk ishte më,
merrja gishtërinjtë e tu ti puthja
dhe ti qeshje, qeshje,
ati yt nuk m’i ka puthur kështu, thoje ti
dhe zemra tënde hapej,
gjaku të vërshonte si në ditët e rinisë,
një det hapej brenda teje,
puthja plagët brenda teje
një fushë e pamatë lulëkuqesh,
por shpejt unë ikja përsëri,
përsëri mirazhe në muret e tua
shihje veten lehonë në ditë janari
tek nxitoje të festoje, ti nëna ime
dhe për natën e vonët përsëri më falje,
gjersa hëna ra dhe humbi në sytë e tu.
Tani ti s’je më e bukura ime
tani gjithë psalmet e botës i këndoj për ty
për mallin e madh që kockat ti djeg.
qumështin e bardhë që kam ende në buzë.
Ad aeternam Mozart…
Mbrëmë vonë dëgjoja Mozart,
fon Karajan dirizhonte me duart e tij të brishta,
me gishtërinj prekte gojën e tij të hapur
sikur andej do të dilte vetë fryma e Mozart,
Requiem në Ré minor,
kjo meshë e madhe e botës në zi
me kaq qiej të përmbysur dhe diej të verbuar
meshë në oboje, violina, flaut, zëra njerëzorë e trombone,
requiem që ngrihet nga rrënojat dhe erërat që shfryjnë
nga kisha dhe jetë të rrënuara,
këndoni ju të vdekur,
ngrihuni e ngjituni në skenë
si Mozart kur vdiq në atë natë dëbore
dhjetori të acartë,
«Agnus Dei, qui tollis peccata mundi – donna eis requeim!»*
E unë dëgjoj e zhytem në detin e atij requiem-i të pafund,
pi requiem, dehem e mbytem në requiem
dhe qindra zëra ngrihen lart në një korr gjigand
që ngjan se një flaut magjik zhvendos vetë botën,
atëherë zhytem poshtë gjithnjë e më shumë
dhe bie si një Titanik,
si një gjemi e mbytur
pa e gjetur të shtrenjtin Mozart,
tretur në meloditë më të bukura të botës…
“Cose animate”
Janë fruta në ngjyra
fiq të pjekur nëpër shportat e mureve të Pompeit
që hiri i zjarrtë nuk arriti ti shuajë,
ftonj e limona të Zurbaran në muzeun El Prado,
mollë të ëmbla të Cezanne,
dardhë në kavaletin e Chardin,
pjeshkë në tavolinën bujare të artit të Manet,
Bakusi i vogël i Caravage shuan etjen
me një vesh rrush që vezullon,
i eturi i përjetshëm vdekur me buzë të thara
nën diellin përvëlues të Porto Ercole
Ç’dashuri fruti e arti
të rikrijosh mrekullinë e natyrës
duhet të jesh i uritur apo i dehur si Baudelaire.
Gjithë këto fruta në banketin e shekujve
“cose naturali” – shkruante Vasari
“cose inanimate” – shtonte Diderot
”stille-life”, “një jetë në heshtje e palëvizshmëri”
thonin dikur flamandët e banketeve frutore
e megjithatë, po tu afrohesh
gjithçka gjallon nën ato forma magjiplote
shegët hapen në ekstazë e kullojnë
e ti endesh në frutikulturën e artistëve të botës
dehur nga aromat e tyre dhe lëngun e jetës,
jo, nuk janë “cose inanimate”…
Gjinjtë e natës pa hënë
“Do doja një portret”, – tha vajza
ndërsa mjeshtri plak qeshi lehtë:
“Këtu nuk ka shkelur asnjë model…
nuk i dua modelet”,
mirësia e tij i mbylli sytë
trarët përgjonin
kavaleti përgjumej në heshtje, dehur nga terebentina,
jelekët e nderur të Kërçovës papritur lëvizën
kur ndodhi mrekullia,
vajza ngriti tishërtin dhe lozonjare shkoi,
dy gjinj të bardhë rrinin ende pezull
në ajrin e freskët të pranverës
fruta të ëmbël
aromë qumështi
natë pa hënë
dhe gjinjtë që nuk shkonin
ngjizur në gjumin e shprishur të mjeshtrit,
nderur në ëndërr
kullonin,
vendosur nga një dorë ëngjëlli
ku tubat e bojës « Rembrandt » prisnin agun.
Një dritë « Wermeer »-i e pushtoi atelierin
dhe spatula rrëmbeu bojën në çast
një gji, një tjetër,
dy sy të habisë
dhe mjeshtri që mërmëriste kushedi ç’këngë
kushedi ç’dashuri,
për gjinjtë e natës pa hënë…
Korba dhe fushë me grurë
“Van Gogh, ky organist i natyrës dhe i qiellit!” Antonin Artaud
Kjo tablo në Auvers-sur-Oise
është më shumë se një pikturë vaji
një organist luan me natyrën dhe qiellin,
si një Bah i plagosur në prag të vdekjes,
mbi telajo,
Van Gogh pikturon braktisjen e botës
dëshpërimin e artistit që nuk jeton dot me artin e tij
e megjithatë ai rivjen në këtë fushë të luajë sërish
mbi organon gjigande të natyrës
përhumbur në të zezë, okër dhe indigo,
ngjyen në paletë e këndon në heshtjen e thellë
veç psalme gruri,
liturgji furtunash që afrojnë,
grunajat hepohen nën dorën e tij
në penelin që nxiton dhe shtyn duhitë
njëlloj si dashuritë e pamundura të tij,
papritur korbat krokasin dhe marrin arratinë
për të braktisur këtë telajo që ndjell veç zi.
Me veshin e prerë,
as gjallë e as vdekur,
ky organist pikturon në trallisje,
stuhia i ngrihet në shpirt,
cimbalet rrahin fort një « Dies irae anime »
për dhimbjen e madhe
dhe pështjellimet e kësaj bote.
Musica para despertar…
Muzikë për t’u zgjuar!
E prekur nga alzajmeri, duke dëgjuar muzikë, ylli i baletit të New York-ut, nisi papritur të kërcejë.
Ulur në karrige
Martha Gonzales i kishte sytë e humbur
s’dihet në ç’natë, nuk dihet në cilën botë,
trupi i balerinës dridhej lehtë
si një pemë e xhveshur në vetminë e pafund,
i kishte harruar të gjitha,
premierat, çmimet, festat, turnetë,
duartrokitjet dhe lulet që i hidheshin pafund,
ditën e martesës dhe përgjërimet e ëmbla të dashurisë,
nuk dinte në ç’stinë dhe cilin shekull jetonte
përhumbur gjithnjë në perandorinë e grisë,
por një natë ndodhi habia
në mbrëmje Çajkovski plak trokiti papritur,
dëgjohej muzika e Liqenit të Mjellmave,
s’dihet cili zë i foli, por Martha lëvizi,
ylli i baletit të New Yourk-ut u rishfaq sërish
nga një dorë ëngjëlli,
dehur në ajër në altarin e shenjtë të artit,
një Mjellmë kërcente përsëri për princin e dashuruar,
ishte trupi që fliste,
krahë elokuentë që të kujtonin
përrallën e bukur të dashurisë,
vetëm trupi nuk mund të harronte…
Ti, psalmi im i shenjtë
Kishe kaq kohë që kërkoje një kishë
një kambanore për të lajmëruar dashurinë
ndërsa unë kërkoja një psalm të vetëm
kënduar në kantikat e vjetra të Solomonit të vdekur
por të gjitha psallmet ishin thënë
në shkulmën dhe trishtin e mijra vjetëve
gojë më gojë
shtrat më shtrat
frymë më frymë
në sinagoga e kisha të rrënuara
që nuk janë më.
Atëherë kërkova psalmën time
të përhumburën, të përunjurën, të hirtën
psallmin e buzëve që zgjojnë të vdekurit dhe agun
që mbushin krahërorët e vegjël të zogjve dhe shtëpive
psallmin me hapin e lehtë të barit
me sytë e të gjelbërtës,
me lëngun e shegës së hapur bashkë
psallmin për një kishë të ngritur në natyrë
ku veç një altar guri ka
a muranë kulti të harruar
ku murgjit kanë lënë një milionë fjalë e lutje
aty nën kubenë qiellore
me zotër e hyjni të dashuruar.
Ti kërkoje një kishë
unë gjeta psalmin e purpurt
në palimpsestin e të gjitha kohrave
Laudamus shpirtit që ka nderur duart
dhe më mban me frymën e vet
sot është dita e lëvduar
plot harqe të Mozart
oboe dhe violinçelë
që e ngrejnë lart botën dhe trupat tanë
lëvduar, psalmi im i shenjtë!
