Prej vitesh, që kur tirqit që i qepte e ëma me serxha të vjetra zunë t’i binin shkurt e deri kur u stërkeq nga pleqëria, kishte hapur varrin e çdo të vdekuri në fshat. Kuptohej që varret nuk e hapte krejt i vetëm, por ishte ai që do të piketonte drejtimin e kokës së të vdekurit drejt Perëndimit, do të saktësonte thellësinë e varrit dhe do të sigurohej që varri i ri nuk do lëndonte ndonjë kockë të vjetër. Sa hërë hapte një varr, soste një kuti me duan. Atë natë përpëlitej në shtroje dhe shihte ëndrra të çuditshme. Por që do të hapte edhe varrin e Shabanit, që ishte jo më pak se dhjet vjet më i ri se ai dhe që kishte jetuar në këtë jëtë kobshëm, si brenda një varri të hapur, nuk e kishte shkuar ndërmend.
Shabani kishte jetuar gjithë jetën e tij, vetëm, në një shtëpi të fikur, bri shtëpisë së varrmihësit. I thonin shtëpi e fikur, sepse trembëdhjetë pjestarët e saj vdiqën nga fruthi i zi. Mbeti gjallë vetëm Shabani. I mbetur jetim, u rrit me lëmoshën e shpirtmirëve dhe një ditë vendosi të kulloste lopët e fshatit. Nuk merrte pagesë për to. Por as përulja dhe as kullotja e lopëve pa pagesë, nuk e fshinin të shkuarën e tij, që e la beqar gjithë jetën. Ai nuk shkonte kurrë në dasma. Endej fshatit gjithë zhele me lopët para, duke kruar herë pas here me një shkop gungën e pasqafës, që siç duket më vonë do t’i merrte dhe shpirtin.
Të gjithë e shihnin shtrembër dhe me pështirojse. Lahej rrallë. As vetë nuk e pati kuptuar se nga e mori guximin atë natë. Doli para pasqyrës së një llambe të vjetër me vajguri, shkurtoi pak mjekrën , veshi një palë rrobe të një të vdekuri, që e kishte lënë botën e të gjallëve veç dy javë më parë dhe iu avit ahengut. Në fillim u ul në pjesën e pandriçuara të oborrit, nga frika se mos e shihnin dhe do e dëbonin. Por kur u këndell nga muzika, zuri t’i afrohej turmës që kërcente. Disa e vunë re të gjorin, por nuk e nganë.
Në plemë, Ali Batakçiu, mbaroi punë shpejt e shpejt me një nga nuset e shtëpisë dhe zbriti ne qendër të fshatit, duke u zhdëpur me raki. Të nesërmen, hapi lajmin në të gjithë fshatin, se Shaban mjeranin na e paskësh parë në plemë me më të bukurën nuse të shtëpisë se Çelajve. Shpirtligësia e tij donte të shpifte diçka, që këtë nuse të dërgonin në shtëpi si të damkosur nderi. Atëherë, ai ta kishte më të lehtë t’i hidhej dengjeve të barit. Lajmi u hap në fshat si kolerë, por Shabani nuk dinte asgjë. Vuri lopët para dhe sosi në mal. Një tufë djemsh, nga ato që ende nuk kanë vënë brisk fytyrës e kishin rrethuar. Ata zunë ta tallnin , ta shanin, madje dhe ta gjuanin me gurë. Shabani kishte një jetë që kishte duruar ato tallje, sa herë e shihnin tek kruhej. Një vrer i kahershëm i shpëtheu shpirtin dhe klithi me sa fuqi kishte, por djemtë nuk deshën t’ia dinin, iu afruan edhe më. Secili prej tyre mbante në dorë nga një thupër. Iu sulën sipër duke e goditur dhe duke e përplasur. Por nuk qe kjo më e keqja . E tmerrshmja qe, se ia bënë dhunshëm, si një femre të dorëzuar, pa pikën e mëshirës. Turpi mori dhenë. Shabani nuk doli me muaj nga shtëpia. Derisa një ditë, u shfaq në fshat më lopët para dhe sytë fikur, ngulur në gropat e udhës. Që nga ajo ditë dhe për tridhjetë vite të tjera jetoi kokëulur, por i pafaj. Viteve të fundit të jetës, pas privatizimit dhe shkrirjes së kooperativave, tufa e lopëve iu shtua. Ai sfilitej dhe më shumë nga lodhja, por mahnitej kur zbriste xhades për në shtëpi. Kurrë në jetën e tij nuk kishte parë aq shumë njerëz, makina dhe flamuj shumëngjyrësh. Ishin kohë zgjedhjesh. Detyra e re e Shabanit në këto kohë ishte të ngjiste nëpër trungje, shtylla, mure avlishë e kudo ku kishte ndonjë hu, foto kanditatësh. Një herë e zhdëpën në dru, sepse mu në mes të fshatit, në kryqin e fundit të Udhës së Epërme, duke u ngutur se i duhej të lëshonte lopët, ngjiti foton e një kanditati me kokë poshtë. Katër javë nuk doli jashtë plagëve. Por, gjithsesi, këndellej nga një tis i papërshkrueshëm gëzmi dhe e ndjente veten të vlerësuar, kur një grup, nga ata të lartit, e fusnin në mes duke i thënë se kishte një mision të rëndësishëm, ngjitjen e fletëve. Shumëkush në fshat Shabanin e thërrisnin me ironi, “I marumi”. Ai nuk u martua kurrë. U plak mes trishtimit dhe vetmisë, duke ngushëlluar veten me kullotjen e lopëve dhe ngjitjen e fletëve. Ndaj, kur e akuzuan se kishte vrarë një kanditat të majtë, burrë ding, rreth njëqind kile , askush nuk e besoi.
Ditën e vrasjes, Shabani kishte ngjitur gjysmën e fletëve, pjesën tjetër e pati vënë poshtë të ndjenjurave. Një gjumë egjre po e ndillte si zuskë. E zgjuan tufa e lopëve, që i kishte marrë miza. Pritej një shi i madh, sepse një zagushi të merrte frymën. Shabani u ngrit i trembur. Duhej t’i mblidhte me patjetër kafshët dhe t’i drejtonte Udhës së Ndërmjetme.
Stuhia mbuloi fshatin dhe një mantel i zi iu fashit udhëve. Dukej si natë. Shabani përcolli me mundim në shtëpinë e vet secilën lopë. Vetëm një viç i larmë nuk po i bindej. I ra fund e krye udhës kryesore të fshatit, futi dy –tri herë turinjtë në gardhe misri dhe si të qe tërbuar, dukej se po matej me stuhinë. “Duhet të jetë trembur,” mëmëriste me vete Shabani dhe vraponte t’i dilte para, që ta kthente në shtëpinë e të zotit. Në njërën dorë mbante një shkop me dorezë, me tjetrën ngrinte poturet, që ligëshuar sa më s’bëhet, i rrëshqisnin poshtë të ndenjurave. Stuhia sa vinte dhe bëhej më e çmendur. Në udhë nuk kishte këmbë njeriu. Shabani i doli dhe dy –tri herë viçit mjatas , djathtas. Në fund viçi u dorëzua, pëlliti dy –tri herë si të kishte parë diçka të pazakontë dhe ndaloi në vend duke varur kokën. Shabani u kujtua për fletët, “ E marrtë dreqi”, – tha me vete, “do e ha prapë ndonjë dajak. Të paktën t’i ketë marrë kjo e çmendur stuhi”. Tek bluante ndjesitë e frikës, ndjeu se shiu i qe futur në palcë. E solli në vete pëllitja si e mbytur e viçit dhe mori hov të kalonte përroin e formuar nga rrebeshi. Kur doli në anën tjetër, viçi pëlliste mbytur, mbi një gjë të zezë, të madhe. Stuhia ulërinte dhe një llavë rrufeshë iu lëshuan qiellit të asaj as dite, as nate.
“Eja larosh, eja, mos u tremb!” e ndolli me një zë të butë viçin, duke e prekur lehtas në fundshpinë.
Viçi kishte ngulur kokën në gjënë e zezë dhe si të qe tërbuar nga gjaku, nxirrte një hungërimë të tmerrshme. Nuk e dalloje dot, nëse ishte pëllitje viçi apo e qarë njeriu. Një klithmë zanoresh dilnin nga goja e kafshës, nën një timbër të çuditshëm. Shabani u drodh frike. Poshtë kokës së viçit endur sa gjërë- gjatë, shtrihej një njeri. Shabani shtangu, e njihte fort mirë. Ishte njeriu i fletushkave, kanditati. “Duhet ta ketë çarë rrufeja faqeziun” tha me vete. Si gjithë fshati edhe ai e dinte që kanditati ishte një njeri shpirtlig dhe me shumë vese. Në fakt kanditatin e kishin vrarë. Jo pak, por shtatë plumba i kishin depërtuar trupin. “E ç’të duhet ty kjo”, i bërtiti vetes Shabani, duke i rënë butë viçit në kurriz.
Të nesërmen nisi makthi tjetër i jetës së tij. Lajmi mori dhenë se Shaban mjerani, rojtari i lopëve, na paskësh vrarë kanditatin. Biles e kishte shtrirë mu në mes të udhës, mbi një tog fletësh të tij.
Këto kujtonte varrmihësi i mbushur me një mllef, që i digjte si lëmsh i zjarrtë në kraharor. Pikëllohej kur hapte një varr, por rallë qante. U përlot. Ai ishte i bindur në pafajsinë e Shabanit, në pafajësinë e gjithëjetshme të tij. Kur po gërmonte pëllëmbën e fundit të varrit , iu kujtuan fjalët e tij thënë në gjyq.
“Zoti gjykatës, unë po ndiqja viçin e Poçarëve. Ju betohem në Zot”. Pas kësaj fjalie, kishte ulur kokën dhe kishte pyetur një biçim avokati, të cilit nuk i dinte as emrin. “Njeri a e njohin gjykatësit, Zotin?”. Pa pritur që avokati t’i kthente përgjigje, kishte vazhduar. “ Zoti gjykatës, unë jam një rojtar lopësh. Jetoj që në vegjëli i vetëm, e dinë të gjithë. E ku kam mendere unë, që të vras një kanditat. Unë po ndiqja viçin e Poçarëve. Një dreq stuhie shpërtheu fytit të qiellit atë pasdite. Nuk jam fajtor, zoti gjykatës, më besoni. Di të them që nuk jam fajtor, as për ato që shkruajnë botuesit e gazetave. Një ditë më morën zvarrë, tek po ngjisja lopët shpatit. Më futën në një kthinë të terrtë. Ali Batakaciu, Aliu i thertores së Lagjes së Epërme, ishte njëri prej tyre. Besoj e njihni zoti gjykatës, Ali Batakçiun. Ç’nuk ka shpifur e vjedhur gjithë jetën e tij, zoti gjykatës. Por atë askush nuk e nget. E kam parë me këta sy edhe duke lëvizur kufinjtë në ngastra. Është punë e ligë shumë, zoti gjykatës, të luash me kufjitë e tokave. E ç’faj kam unë, zoti gjykatës. Ata më detyruan të bëj dëshmi të rreme. Sikur unë kisha parë, ata që kishin vrarë kanditatin. Më thanë t’i mësoja përmendësh fjalët, që kur të vinte gazetari, të isha i gatshëm. Por unë i harrova të gjitha, zoti gjykatës. Që thua ti, unë nuk mbaj mend as çfarë kam ngrënë mbrëmë, e jo të mbaj mend një tufë gënjeshtra. Gazetat shkruajtën ç’u deshi qejfi pas asaj dite. Një palë më akuzonin, pala tjetër më mbronin. Më tha me gojën e vet varrmëhisi, fqinji im “Mendje të mëdha janë çuar në këmbë, kritikë, botues”. Të gjithë mbakërkan në gojë emrin tim. Pas një jave m’u turrën përsëri, Ali Bataçiu me shokë. Më lanë gati të vdekur, zoti gjykatës. Dy javë kam zbutur plagët me jaki. Ka qenë e tmerrshme, zoti gjykatës. Nga jeta e një çobani të mjerë, mësuar me vetminë e tij, më është dashur t’u ik me vrap gazetarëve. E ç’faj kisha unë? Unë po ndiqja një viç larosh dhe krejt papritur gjeta shtrirë, një kanditat të vrarë. Ditën kur më arrestuan, më është dashur të vrapoj zvarrë e gjunjazi dy kodrina. U futa në një shpellë ku fshihesha i vogël prej breshërit. Por dhe aty më gjetën, zoti gjykatës. -Po, po, ishte prapë Ali batakçiu me një turmë të rinjsh të dalë soji e sorollopi. Më rrahën e ç’nuk më shanë. Por, më besoni zoti gjykatës, ata donin me ç’do kusht, që unë të pranoja fajësinë, ose të bëja dëshmi të rreme. Jam i bindur që kanditatin e kanë vrarë ata vetë. Disa herë, mes shqelmave, e dëgjova fort mirë Ali Batakçiun: “Do pranosh akuzën, ose do të të çoj të tretesh me të”, që do të thotë me kanditatin. Unë trrusur nga frika në këndin e shpellës, nuk dija ç’tu thoja. U thashë se nuk di të gënjej dhe as të shtirem. Ata më rrahën aq keq, sa plagët i kam edhe sot. Por më bësoni, zoti gjykatës, nuk jam fajtor. Unë isha aty se po ndiqja një viç të larmë , që u çmend nga moti i keq.” Këto kishte dëshmuar në gjyq Shabani.
Dy netë para se të jepte shpirt, kishte trokitur në derën e varrmëhisit, i dërmuar, pas gjashtë muajsh hetuesi. Si duket gjykatësit e kishin kuptuar që po vdiste dhe në mungesë provazh e kishin liruar. Varrmëhisi nuk do ta harronte kurrë bisedën e fundit me të. Pak para se të jepte shpirt, Shabani ia kishte ngulur sytë thellë. Mezi mbushej me frymë, por donte me shpirt që t’ia tregonte të gjitha. Varrëmëhisi e kuptonte që ai donte që të ikte nga kjo botë i pafajshëm, ashtu siç ishte në të vërtetë. Shabani pati mërmëritur mes lotëve , duke i thënë: “Duhet ta dish. Edhe në qeli më rrahën pa dhimbje. Edhe aty më vunë për fundi. Edhe aty ma bënë më keq se një femre. Përsëri…Ali Batakçiu me shokë…”. Këto kishin qenë fjalët e fundit të Shabanit dhe kishte anuar kokën, duke dhënë shpirt. Varmëhisi qe këputur në shpirt. Një vullkan urrejtje i kishte shpërthyer brinjëve, duke u dridhur inati dhe pamundësie.
Shabanin e varrosën në të dalë të agimit. Nuk kishte askënd të largët që ta prisnin. Qe një varrim i ftohtë, ashtu siç qe jeta e tij.
Atë natë, pas varrimit , varrmëhisin nuk po e merrte gjumi. U drodh dhe u shpërdrodh në postiqe. U ngrit, piu dy broke me ujë dhe drejtoi sytë nga qielli, duke u lutur që ta zinte ai i bekuar gjumë. Kishte një kureshtje të skajshme dhe mezi priste se me ç’ëndërr do e miklonte vdekja e Shabanit. Pas mesit të natës, kur u ndal dhe e lehura e fundit e qenëve, u kot në një përgjumje të trazuar.
Nuk e kuptoi nëse ishte në ëndërr apo zgjuar, kur
në mes të varrezave, tek varri i Shabanit, dheu zuri të dridhej. Qe mbledhur i gjithë fshati. Banorët i lajmëronte vetë ai, varrmëhisi, duke çjerrë zërin “ Oooo Milet, Shabani ka një amanet”. Pasi thoshte këtë fjali, i binte një daulleje që nuk ishte si daullet e zakonshme, por ishte një baule në formën e një kafke. Kur u mblodhën pothuajse të gjithë, varrmëhisi vuri re se mes banorëve kishte edhe të gjallë, edhe të vdekur. Ai pa shkoqur kanditatin, kryetarin, botuesit, gazetarët, kritikët, Ali Batakçiun dhe një rresht të vdekurish, që kishte varrosur së fundmi. Ndërkohë që thërrsite, varri i Shabanit dridhej dhe më shumë. Të gjithë prisnin që prej tij të dilte Shabani i ringjallur. Pas pak, gurët e varrit u shpërndanë nga një forcë e madhe e brendshme. Të pranishmit shtangën nga frika, makthi dhe turpi. Prej varrit u ngrit Shabani me një penis gjigand, që tundej e tundej. Ishte e tmerrshme. Varrmëhisi shtangu. Shabani bëri disa hapa me penisin gjigand të drejtuar nga banorët. Gratë zunë fytyrat më duar, por e vështronin përmës gishtave të mahmitura. Burrat ulën kokat të llahtarisur, që gjithë kjo po ndodhte para syve të grave të tyre. U dëgjua një pshërëtimë gruaje, pastaj dukush lëshoj një “Ah” të mbytyr. Meshkujt të tmerruar donin t’ia mbathnin, por këmbët u kishin ngrirë.
Varrmëhisi po shihte mankthin më të ethshëm të jetës së tij. Të pranishmit të hipnotizuar binin rathë- rrathë mbi njëri- tjetrin. Pas pak Shabani i bëri me shenjë Varrmëhisit. Duhej t’i ngjiteshin një kodrine. Varrmëhisi i shkoi mbrapa. Morën shpatit të kodrinës dhe sosën tek një rrafshinë mbuluar më sherbelë. Ndërkohë, poshtë në varreza, turma lëvrinte ende nën ekstazë
Shabani ndaloi në mes të rrafshinës. Penisi gjigand midis këmbëve pothuajse i qe zhdukur.
Varrmëhisit iu mbushën sytë me lot. Deshi të klithe, por nuk bëzajti. Fjalët e Shabanit ia prenë zërin. “Unë nuk kam vrarë askënd, më beso. Bota e të vdekurve më besoi, por ende nuk kam shkelur në kopshet e parajsës. Të lartit e botës së përtejme më kanë caktuar të jetoj në këtë rrafshinë me shërbelë. Nëse nuk gaboj, i thonë Purgator. Më thanë se jam i pafajshëm, por ende nuk mund të shkoj në parajsë. Duhet të shlyej duke u endur në këtë rrafshin me shërbelë, mëkatin tim të vetëm, borxhin e madh që i kam vetes.”
Atë çast varrmëhisi kërceu përpjetë dhe u zgjua. Të brendshmet i kullonin ujë nga djersët. Diçka i diqte në kraharor, një si varrë, një si peng. U ngrit me rrëmbim dhe u fut në kthinën e terrtë, ku ruante me merak një thikë të mprehtë, të cilën e ngjeshi në brez. Sosi na haurin e kalit, e zgjidhi, e shaloi, hipi mbi të dhe u ngjit vetëtimë lart. U fut vrulltas në thertoren e madhe të Lagjes së Epërme dhe doli po vrulltas. Pas një copë here shkoi të çlodhej në koliben e tij, tek Porta e Varrezave. Të nesërmen do i duhej të hapte varrin e Ali Batakçiut.
