Mirëmëngjesi
ju që jeni zgjuar prej shtratit me ëndrra
dhe e nisni ditën plot ëndrra
ju që prisni t’ju shfaqet një engjëll mëshirëplotë
dhe t’jua dëftojë një kopsht me ëndrra
ju që nuk besoni në ëndrra
dhe jetoni në zhgjëndrra të qelbura
mirëmëngjesi ju që pini kafen e vetmisë
në taverna ndanë sheshit
ju që jeni në një kafene të stërmbushur me zhurmë
dhe nuk e ndieni shijen e mëngjesit
ju që jeni gatuar nga duart e dikujt
dhe ecni të trullosur nëpër udhët e të tjerëve
ju që jetoni në kopshtin e ëndrrave tuaja
apo në shtrëngatën e dashurisë
mirëmëngjesi edhe juve që jeni në gjumë
dhe i lini mëngjeset të treten pa i parë
ju që lehtësisht futeni në ëndrrat e të tjerëve
dhe ecni me peshën e tyre mbi supet tuaja
mirëmëngjesi ju që nuk pritni t’iu mbërthejë nata
pa u thënë kush mirëmëngjesi.
Po jeta, ç’është?
Brez pas brezi, njerëzit trashëgojnë pyetje të paqarta
dhe të shqetësuar gërmojnë përgjigje si nëpër rrënoja.
Pyetja shndërrohet përpara tyre si stinët.
Në rininë tim kjo pyetje bëhej shumë rrallë.
Se dëshira më e madhe ishte të zgjoheshe një ditë pa ankth
dhe ajo quhej lumturi.
Borgesi thotë diku se librat janë zgjatim i kujtesës.
Po zgjatim i ankthit, lajmeve të zeza, është?
A mund të jetë një arratisje, me pengje mbetur udhëve,
ku gjithçka i përket barrës së harresës apo atij tjetrit
që të kujton se një gur është gur, një tigër është tigër.
Por cili është ai tjetri, atij që i përket jeta jonë?
Sodis nëpër shkronja, si nëpër një rrëqethje trupi
dhe më bëhet sikur eci nëpër prush.
Unë kam ecë shekuj nëpër prush,
me hirin e dëshirave të djegura brez pas brezi,
herë me sytë e errët të Homerit,
herë me dritën që shihte Dantja kur ishte në Ferr.
Borgesi mendonte se një jetë që të ekzistojë
medoemos duhet t’i përkasë tjetrit.
Por ç’ndodh kur tjetri nuk ekziston
ose kërkon të t’i nxjerrë sytë?
Errësirë. Pyetje të errëta. Të plumbta.
Nëpër këndet e mbuluara me paqartësi,
skutave të korridoreve të zemrës,
shoh vetveten nëpër pasqyra të mëdha,
pasqyra që më kthjellojnë shikimin,
aty ku përherë fashitet një pamje,
si një ditë e gëzuar që mbytet në terr.
Sa shumë vite mund të përmbyllen në një frazë:
një jetë e lumtur ose e bjerrë kot.
Unë gjatë kam lundruar në trazirat e kësaj fraze
dhe kam parë si tingujt e ëmbël të jetës
treten në erë dhe prapa mbeten pengje,
pa sinonime, nëpër të cilat ecim si nëpër kujtime të vagullta
dhe mbledhim hirin e ndjenjave të shkrumbuara.
Ti qan
Ti qan për lirinë e infektuar që e thith
si smogun e qytetit tënd,
për udhët plot barriera,
për zgjedhjet që detyrohesh t’i bësh,
për mëkatet që t’i ka vendosë historia
mbi supet e tua të buta.
Ti qan,
për këpucët me numër më të vogël
që i mban në këmbët e tua.
Se ti ke dëshirë të rritesh.
Ti ke dëshirë të ecësh gjatë, të ecësh pafund,
të pushosh në erën e trëndafilave
e të lundrosh në detin e dëshirave të tua,
por thua se këpucët që t’i dhanë të tjerët,
të pengojnë udhëve të jetës.
Se të tjerët të veshën me frikë,
me atë fustanin e qepur,
pa i matë dëshirat e tua.
Ti qan,
për parakalimin që bëre
në udhëkryqet e jetës,
ato net me terr të amshuar,
kur nuk guxoje t’i ndizje dritat e zemrës
që të shihje përpara me sytë e tu.
Dhe në bregun e një dhimbjeje,
një ditë, si në prag errësire,
e shihje jetën tënde, si një hije,
që e shtynin duart e tjera,
drejt një livadhi plot lule të egra.
Deti
Është mëngjes. Deti është zgjuar prej gjumi
dhe në brigje hedh dallgë, si zemra ime copëza dashurie.
Ndanë tij presin trupa të zhveshur,
ku banojnë shpirtra të etur të lundrojnë dallgëve të gëzimit.
Ata më ëndërrimtarët presin qetësinë.
E shikoj detin si një zemër të trazuar.
Dallgët mëngjesore m’i prekin këmbët,
por këmbët e mia nuk prekin trazimin e detit,
siç ngjet me një dashuri të njëanshme.
Kush e ka trazuar detin?
E shikoj me mallëngjimin e një fëmijë
që mundohet t’i kuptojë misteret.
Deti është i thellë, por jo sa zemra ime.
Ai ka dallgë, por jo sa dallgët e mia,
ku mund të fundosen anije përplot dëshira, dhimbje, pritje.
Se deti nuk di ç›është dhimbja, dashuria, lotët.
E ti e tmerruar më pyet:
një zemër që mbytet në dallgë, ku mund të çlirohet?
Ku janë brigjet e saj?
Në muret e egra të pamundësisë!
Dielli shtrin buzëqeshjen mbi syprinën e detit,
e sytë e mi përshkojnë valët e tij,
si rrezet e diellit që i bëjnë ato të kristalta.
Shikoj dallgët si shkumëzohen,
si kujtesa kur të hap shtigjet e të dëfton
se kurrë nuk mund të lahesh dy herë në të njëjtin ujë.
Ndanë tij janë shtrirë trupa njerëzish,
që presin qetësinë e detit
të hyjnë në të si në një shtegtim lumturie.
Ti më pyet kush e qetëson detin?
Deti nuk qan. Nuk qesh. Nuk gëzohet.
Deti nuk hidhërohet. Oh deti është i madh,
por jo sa një zemër që e zotëron errësirën.
Vlorë, 2024
Rrëfim për rininë time
Rinia ime nuk ishte kopshti i bukur
me trëndafila shprese.
Muret e shtëpisë ishin lyer me frikë,
orët ecnin prapa dhe çdo ditë e re
lindte me dëshira të vjetra.
Se kishte shumë ankth dhe gjërat e mira ishin të rralla.
Ne ishim mbështjellë me petka frike,
që kundërmonin aq shumë sa të shkaktonin
marramendje, të vjella,
nga dëshira që t’i çrregullonin zorrët.
Oh, sa të pamëshirshme janë teshat e rënda të frikës,
kur të duhet t’i fshehësh dëshirat në errësirë
që askush t’mos i sheh.
Në rininë time ishte ves i madh të ëndërroje,
për shembull, të ëndërroje të bëheshe
njeri i lirë e më e keqja, shkrimtar.
Mbi kokat tona fishkëllenin kamxhikë
dhe terrin mund ta kapje me duar.
Se rinia ime ishte stinë e gjatë, me acar e terr.
Shteti i kalbur kishte rritë njerëz të frikësuar.
E unë me frikën që e mbaja si një thes vjeturinash,
u përbirova udhëve gjarpërore.
Refuzova ta mësoja gjuhën e gjarprit,
ndonëse kthesat e jetës ishin krejt gjarpërore.
Me dëshira të lëmuara hollë e hollë,
sa nuk i përpinte era, fshihesha mes librave.
Bëhej luftë për bukë e një grimë ajër pa frikë.
Kur erdhi lufta e vërtetë, me trajtë tjetër:
tym, bombardime, vrasje dhe etje për lavdi,
unë isha bërë një me frikën.
Dhe në fundin e një dimri, në një teposhtë skëterre,
prej qiellit binin bomba,
bomba shprese, quheshin.
Gjithçka ngjante si në rrëfime të vjetra profetësh.
Atëherë u zhduk edhe kufiri
mes asaj që quhej ëndërr e zhgjëndërr.
Dhe me ato tesha erërënda,
u futa në pranverën e lirisë,
siç futet njeriu në një banket të panjohur.
Nuk ishte e lehtë të shkulej frika,
prandaj brezit tim shumë gjatë iu desh
të mësohej të merrte frymë lirshëm,
si një fëmijë që del prej një mitre të trazuar
dhe mezi ngihet me ajrin e lirisë,
me ritmin kësaj muzike të panjohur.
Sepse, brezi im ishte rritë duke ikë,
e duke jetuar strehëve të frikës,
me tingujt e një muzike vrasëse
dhe kryet e futur në mitrën e frikës.
Mëkati më i madh
Ajo ishte rritë në një mjedis të rrudhur,
me erë robërie, harta robërie,
harta të urrejtjes,
ku për çdo gjë kërkohej fajtori.
Në vetmi kishte krijuar hartën e dëshirave të veta.
Kishte mbjellë një kopsht dëshirash në zemër.
Dhe nuk donte të përsëriste Borgesin, të bënte
mëkatin më të pafalshëm
që dikush mund të bëjë. Të mos ishte e lumtur.
Përmes çarjeve të holla të gjuhës,
gërmonte në zemrën e saj
dhe i nxirrte jashtë trëndafilat e gëzimit.
Sa herë kishte nxehtë,
zhytej në lumin që rridhte nëpër kohë.
Ajo kishte dalë prej rrëfyestores
si prej pemës së pritjes.
Nuk donte të bëhej një Godo me fustan të bardhë.
Dhe kur shihte një barrierë,
murmurinte lutjet në formë poezie
dhe në altarin e jetës ndizte një qiri
dhe ecte shtegut të ri.
Mund të jetë si në fillimet e kohëve
Është ditë e re dhe mund të jetë
si në fillimet e kohëve.
Qielli i kthjellët si një stinë e hershme,
ku rrëshqasin sytë e tu kërkimtarë.
Ti mos lejo askënd ta ngulfatë bulëzimin e zemrës sate.
Qielli është i bukur si një enë e mbushur lumturi
dhe kujto se vetëm zemrat e bulëzuara japin jetë.
Mëngjes i bardhë si bora.
Çast kur sytë duhet të lirohen
nga imazhet e shkretuara,
nga ëndrrat e zeza
dhe të ecin ditës së re me mendime të reja.
Në një ditë të re,
mund të futesh në një kopsht të bukur
ku gjithçka mund të kthehet në pranverë,
duke ta kujtuar se dielli
përherë gjen të çarat nëpër mjegull
dhe të prek,
dhe të prek butësisht,
dhe të prek ëmbëlsisht,
si duart e një dashurie përvëluese.
Se një ditë e re është njëlloj përsëdytje e krijimit,
ku ti mund të krijosh gjithçka të bukur,
gjithçka të bukur që nuk ka ndodhë kurrë më parë
dhe nuk ka mundësi të përsëritet kurrë më si atë ditë.
