Një nga çuditë e tij të para kur filloi punën si mësues i letërsisë në gjimnazin e atij qyteti të vogël, ishte Lenini! E ç’rëndësi kishte si e qysh e pse i kishin vënë emrin e Leninit të Revolucionit Rus një foshnjeje të lindur në zemër të Myzeqesë, në Lushnje.
Mjafton të dimë se Lenini ynë ishe mësuesi më autoritar i gjimnazit të vetëm të atij qyteti administrativ, rrethuar nga miniera e pyje të pafund. Mbase ky autoritarizëm i vinte jo thjesht nga emri, po nga të qënit mësues matematike. Se matematika, në çdo kohë, siç thoshte Lenini, është kallauzja e çdo shkence.
Ishte si prestigjatori në një skenë cirku që magjinë e bën të prekshme. Ndaj dhe spektatorët e mençur e të urtë të atij qyteti të vogël administrativ, të ardhur nga të gjitha anët e vendit, Leninin tonë e shihnin edhe me nderim, edhe disi frikshëm.
Ishte disi e çuditshme dhe fatndjellëse se si Lenini, mësuesi i stazhionuar autoritar i matematikës, u bë mbrojtësi e patronazhisti i mësuesit të ri të letërsisë, të cilit sapo i kishte djersur musteqja kur nisi t’u jepte mend edhe nxënësve të shkollës së mesme të ditës e të natës e të korrespodencës, shumë syresh më të mëdhenj nga ai, se si duhej të kuptonin e ndjenin ca emocione të asaj që quhej letërsi.
Kështu e solli hera që dy mësuesit e gjimnazit, (“Çuku e Geku”), zunë të pinin kafe e nga një konjak gjithnjë e më shpesh me Sotirin, gjimnazistin e vitit të katër të korrespodencës që sapo e kishin bërë instruktor të Komitetit të Partisë! Se vinte nga Kllasa punëtore Sotiri. Se ishte i urtë e i mirë sa më s’ka Sotiri. Shpirt njeriu. Ia dinte shoqërisë dhe klubeve Sotiri. Edhe “plaç!” t’i thoje, “shëndet!” ta kthente Sotiri!
Po ja që një ditë të bukur, kur ishte sezoni i ngjeshur i provimeve e kur datat midis gjimnazistëve të ditës, natës e korrespodencës, (të ndara edhe sipas çdo viti shkollimi) bëheshin lëmsh, teksa po konsumonte darkën në lokalin e Rremës, i lodhur nga orët e tejzgjatura të provimeve, në tavolinë iu ul si zakonisht i miri Sotir. Veçse, sikur s’ishte ai Sotiri i djeshëm! Si më i mpakur… më i rrudhur… thuajse i shushatur, sikur ta kishin goditur me një dru në kokë!
– Ç’të ka gjetur?!- e pyeti ai- Të ka shkulur veshët shoku Zenel?! (Zeneli ishte më i madhi i atij qyteti administrativ, sekretari i parë i Komitetit të Partisë)
– Të m’i shkulte ai, hallall,- ia ktheu i përhumbur e i përvuajtur Sotiri- po kur t’i shkul i joti! Kjo është se ç’është!
Pas disa pyetjeve të radhës, të nxjerra me gremça, më së fundi ai mësoi se Lenini porsa i kishte vënë 4 në provim. E kishte mbetur! As edhe një 5! Të paktën një 5 atij shokut e mikut me të cilin kishin rrëkëllyer aq gota konjak së bashku!
E kishte marrë në qafë! Se pa atë të shkretë Dëftesë të gjimnazit, ku do degdisej instruktori Sotir? Mirë që do shkonte të punonte sërish në minierë, (se ishte kusht që pa atë Dhipllomë të shkollës së mesme, do shkonte andej nga kishte ardhur) po ç’do thoshte mileti? Instruktori i Komitetit të Partisë që s’di as aritmetikën! Që s’di as sa bëjnë 7 x 7!… A s’ishte kjo ofendim e denigrim, jo thjesht për atë si Sotir, si një bir të thjesht të kllasës punëtore, po për krejt Partinë që kishte dalë nga kjo kllasë?! …
Eh, more Nini, i doli atij një pasthirmë brenda vetes! Sa çapraz që je! Po me Urën ç’pate, xhanëm?!… dhe vërtetë e mbështolli me një vështrim keqardhës krejt siluetën e asaj që quhej Sotir e që gërmuqej mjeran përballë tij.
… Gjithë këtë përsiatje të djeshme ia zbrazi të nesërmen, tek pinin vetëm për vetëm te “Rrema” kafen e mëngjesit.
– Ke të drejtë!- ia ktheu hazërxhevap Lenini, pasi e dëgjoi urtë e butë si një filozof e më pas e ngau ca më tej filozofimin:
– Si të tha ty ajo shoqa Sabrie, Kryetarja e Komitetit Ekzekutiv?… (Sabria kishte qenë mjelësja e fermës dhe, pas Dëftesës së arsimit të detyrueshëm tetëvjeçar, mes përpjekjesh e sakrificash të panumurta, (edhe punë edhe dije), kishte vazhduar Arsimin e Lartë në Shkollën e Partisë “Vladimir Iliç Lenin” e sot ishte ajo që ishte, me Dhipllomën më të lartë që ta jepte veç Partia!)
– Të tha që vetëm një pishman kishte në jetë! Që nuk kreu dot dhe atë mut shkollë të mesme, se atë të lartën ia kishte dhënë Partia!
– Pooo!- ia priti dhe ai hazërxhevap, me atë sarkazmën e pateklif ndërmjet tyre!
– E ku don të dalësh ti, shoku Lenin? Se ajo te ty, te “Vladimir Iliçi” e kreu të lartën! Mos je bërë gjë pishman?!
Lenini jo vetëm që s’ishte bërë gjë pishman, po ia ktheu triumfues, sikur mezi kishte pritur ta kapte në çark:
– Aty më rri!… Kur erdhe ti këtu aguridhe, nisa të të mësoja unë ty! Po tani po më bëhesh ti mësonjës!… Fajin e ke ti me atë Historinë e Sabries e merakun për Shkollën e Lartë!…
Mbeta i pafjalë! Hane Shan e hanë Bagdat!? Ku donte të dilte filozofi i Revolucionit?
– O shoku Lenin!- vazhdova ta ngisja më tej brazdën- Po me urën e përroit Sotir ç’pate, xhanëm?! Ai s’i prish punë kujt! Përshesh me qumësht po ha e i kërcet luga në sahan!…
Pikërisht në atë çast më është fiksuar Lenini im që, ngadhënjyes, si për t’i vënë kapak muhabetit, përplasi triumfator pëllëmbën e dorës së djathtë mbi tavolinë e tha:
– Revolucioni nuk është permanent, mbarëbotëror, siç thoshte Marksi. Mjafton dhe një hallkë e dobët, diku tej në skaj të Botës, si atje në Rusi, të shkëputet, që të plasë e të bëjë batërdi në Histori!
– Je në metro…?!- tentova ta ndërprisja, po ai vazhdoi ligjëratën mbi podin e vet të triumfit:
– Mjaftonte ajo 5-a ime që, i miri Sotir, hallka jonë e dobët e revolucionit të plaste dhe nesër a pasnesër të na vinte drejtor shkolle këtu në gjimnazin tonë e ne të dy të mos mos e pinim dot në qefin tonë këtë kafe e konjak që po pimë tani! …
Ç’t’i thosha më tej këtij antiLenini…?!
