Joanna Kalinowska shprehet se ka lindur nën një yll endacak. Leida fëmijë (vajza e një oficeri ushtrie) shpesh lëvizte nga një vend në tjetrin. Këto ndryshime të vazhdueshme i kanë mësuar asajtw jetw e çlirwt dhe mundësinë për të takuar njerëz dhe njohur vende të reja.
Ajo kaloi shumë vite në Poloni. Njëzet vjet më parë u transferua në Itali.
Ka shkruar poezi qysh në adolëshencë. Tre vëllimet e saj me poezi janë botuar këto vitet e fundit. Shkruan dhe boton në dy gjuhë, polonisht dhe italisht. Libri dygjuhësh “Dëgjimi i kaltër”, është shkruar në mënyrë që njerëzit që flasin gjuhë të ndryshme të shprehin të njëjtat ndjenja. Poezi të saj janë janë publikuar gjithashtu në antologji dhe revista të ndryshme. Poloninë dhe Italinë i konsideron si dy vendlindjet e saj.
Ka themeluar “Shoqatën Miqtë Itali-Poloni”. Zyra e saj qendrore gjendet në Taranto, qyteti ku jeton dhe punon. Joanna është mësuese me profesion, por aktualisht punon si përkthyese dhe aktiviste në komunitetin polak. Është anëtare e Shoqatës së Përkthyesve Letrarë të Varshavës. Punon edhe për grupin letrar dhe kulturor italian “La Vallisa” si dhe bashkëpunon me revistën e këtij grupi. Ajo është promotore dhe organizatore e aktivitetetve të shumta kulturore dhe sociale.
Solli në shqip Dashamir Malo
MURI
Këtu gjendet muri… egziston… përballë teje një dritare e mbyllur
fotua në të djathtë është e nënës sate kur ishte e re
me një buzëqeshje dhe vështrim prej dreri të trembur
që i ngjan kështu kaq shumë buzëqeshja e bijës tonë
Janë lulet mbi pezul dhe staujëza e një elfi blerë në Irlandë.
Ishte muaji ynë i mjaltit dhe çdo ditë më zgjonin puthjet
zënë dorë për dorë jeta ngjante me një udhëtim të bukur
është afërmendsh që muri gjendet … egziston si mua
ngandonjëherë ti i mban syte atje pa arritur ta shohësh
por unë kam një zemër që nuk ka pushuar kurrë së dashuri ty
mos u shtir në këtë farë feje, mos më shpërfill kështu
vrije, këtë qetësi para së të jetë shumë vonë
një qetësi që ka një fushë me forcë magnetike
një rreze në shtrirje që do të bënte të zbehej tingulli
e tërbuar … ngre zërin … bertas … bërtas
jam këtu përballë teje, si s’më dëgjon?
Më vështro në sy, nuk më sheh më, i dashur,
nuk më sheh më?
ma jep pasionin… ma jep zemrërimin… ma jep xhelozinë
më jep një shenjw reagimi , cfarëdo, veç më jep një
unë bërtas, ti qëndron i heshtur
me vështrim të pwrhumbur dhe buzë të qepura
qetësi
jashtë dritares shiu u shtie frikën fijeve të barit
kurorat e luleve fërgëllojnë … një lot …
mbyll sytë … qetësi … zhdukem
mbetet vetëm muri i bardhë
UDHËTIMI I FUNDIT
Elefantët e plakur vdesin në vetmi
duke u çapitur ngadalë shkojnë
në udhëtimin e fundit,
po, në këmbë, të vetëm
sepse bota e tyre shembet
ngjitemi dhe rrëzohemi duke rrëshqitur
me rrjedhën
ndonjëherë mjafton të thuash një fjalë
– por nuk ka kthim –
“urat kanë qënë të djegura dhe askush
nuk është kthyer më”
për çdo zgjedhje duhet të paguani
kështu që merr me vete monedhën
për udhëtimin e fundit
DUKE JETUAR
të jetuarit është e gjitha ajo çka më mbetet
nga shpirti im prej fëmije
zgjohem duke parë një tjetër diell
në mengjes më përshëndet
duke sjellë gjëra të reja që do t’i zbuloj në udhëtim
unë fëmija tashmë e rritur
do të jem gjithmonë ajo reja e ëndrrave
eci pse bota rrotullohet
dhe nëse ndalem një sekondë
në anën tjetër të hënës
ku nuk shihet asgjë
eci sepse dua të shkoj përpara
sepse të ecësh është lexim dhe shkrim
me ec është të mësosh për jetën
është të kuptuarit e botës
sepse ësndrrat gjenden në udhën që përshkon
kur të kem udhëtuar aq mjaftueshëm
sa për ta patur të mundur të ndalem
do të kthehem
do shoh që jam ajo vajza e rritur
kam udhëtuar brenda gjërave
brënda gjerave që vertiten rreth meje
ja pse e di që ata si unë
ata si ne, kanë një palë krahë
që i mbartin gjithmonë sipër reve të realitetit
dhe fluturojnë lirisht në atë skaj të qiellit
ku ëndrrat bëhen të bukura
dhe mund të preken
TOKA E MIRËSISË
Shtatë dete dhe shtatë male
shtatë erëra mbi shtatë dete
do të doja të isha një hardhucë
në verë të thekesha në diell
qetësisht e veshur me smerald të verdhë
sesa të isha një varkë e lëshuar në erë
ngjitem në majat e maleve
për të parë rrugën
çanta ime e shpinës është leckosur nga era
për të arritur pikërisht atje
atje ku një diell reflektues
vërtitet në qiellin e buzëqeshur
ku gjithçka është e kthjellët
dhe merr formën e duhur
ku koha ka shkuar të flerë
dhe ka vënë në gjumë të gjitha erërat
prej nga kam ardhur dhe ku do të kthehem
në tokën e mirësisë
ku në fillim ishte fjala
GËZIMI I JETËS
Në rrugë kalojnë mjerëz
secili bart me vete çantën e halleve
asgjë nuk është e lehtë thonë
thonë se jeta është e vështirë
të gjithë janë të dhënë pas lekut
nuk e shohin shkëlqimin e dritës së diellit
që reflekton në vitrinat e dyqaneve
nuk kuptojnë
pse u buzëqesh kalimtarëve
ÇLIRIM
po, jeta është e vështirë
dhe ti nuk je në vendin tim
të mundje të më kuptoje
për një çast
një dritare është hapur krejt
për të të lejuar të fluturosh
të gjitha këto vitet e tua
të ndryrë brenda
sillem rrotull si flutur
tretem në blu
nuk ka as të kaluar, as të ardhme
egzistoj vetëm unë
gjithmonë e më afër yjeve
pafundësisht e lirë
e pakufizuar nga asnjë lloj forme
fitoj krahë
që të mund të të marr me vete
ME DUAJ, JAM NËNA JOTE
Nuk ka ndonjë fillim dhe asnjë fund
nuk ka krijim apo shkatërrim të diçkaje,
ka vetëm forma të ndryshme…
sipër maleve, në qiell dhe në det
rrjedh lumi i diellit
kemi falur një jetë plot me gënjeshtra
plot me fitore boshe
duke fluturuar shumë pranë flakës
dhe tani këmi rënë në fatkeqësi
sipër nesh nata e errët dhe vetmia
duke këputur zinxhirët e frikës
duke ndërruar mënyrën tonë të të parit të gjërave
mund t’i ikim vuajtjes
toka është e duruar
e dhembshur dhe e falur
shpëtimi i fundit
është të krithemi në thellësi të pyjeve
dhe të thithim ritmin e rrjedhës të rrëkeve pëshpëritëse
derisa gjithçka të bëhet e kristaltë
…për të gjetur shpejt atë që njerëzimi ka humbur
në nxitim e sipër
para se të mbrini në udhën që nuk ka më kthim prapa
të kesh besim tek Toka
ajo të do, është nëna jote
***
pothuaj nuk e kujtoj dot fare atë që kam ëndërruar
kam vetëm mbresa të disa pyjeve
hijet e reve sipër lëndinës, një pasqyrim dielli
që në liqen lë një fashë të artë drite
uji kishte kundërmimin e halave të pishës
ishim akoma larg, të paditur
si Eva me Adamin para mëkatimit
vështronim herë pas here njëri – tjetrin
si dy brigje të një lumi, të ndarë
e megjithatë më afër mes nesh
HARROJE
Harroje këtë ditë të verës
befasuar dielli mbi qiellin e Krakovës
shembëllyer në dtitaret e trenit në lëvizje
ha –rro – je, ha –rro – je, ha –rro – je
harro çdo sekondë orë minutë
ditë javë muaj vite
ha –rro – je, ha –rro – je, ha –rro – je
lotët tronditjet buzëqeshjet
hapat e parë, rëniet, sukseset
ha –rro – ji, ha –rro – ji, ha –rro – ji
është bajate të thuash
që shpata nxjerr në treg zemrën
por s’është asgjë dhe nuk do të jetë njësoj
harroji madje edhe ëndrrat
brenda qivurit të të kuq
të veshur nga brenda me material të kuq dhe të zi
shkojnë shpresat, ngashërimet dhe kujtimet
janë fishkur marrëzitë dhe asgjë
s’mund të të sjellë në jetë
ndoshta një ditë do të buzëqesh përsëri
Demetra me krahë të ulur
TANTRA
ke thënë
do të mundja të shkruaja për ty një poezi
të ketë në të nga të gjitha fjalët e dashurisë
të pashkruara kurrë
por kjo nuk e zëvendëson flladin e pranverës
dhe dritën që ke në sy
ne marrim frymë me të njejtin ritëm
duke dhuruar dritën
në çdo frymëmarrje
dashuria jonë është kështu kaq e fortë
që për shumë persona nuk ka sens
e thelle, e pashpjegueshme
vargane, bashkime të shenjta
trup dhe shpirt
forca jonë është art hyjnor
bashkësi e vashdueshme
me feminitet dhe mashkulli
të gjitha fjalët e shprehura
kur bëhen një
shiko, në fund
gjithçka është hyjnore
* * *
Zoti buzëqeshi duke krijuar një Tokë të bukur
dhe ka qeshur djalli duke manipuluar zemrat e njerëzve
dhe për këtë nuk dimë se çfarë të bëjmë, të pezullt,
midis bukurisë dhe territ, të mirës dhe të keqes
nuk gjenden udhë të drejta, endemi rrugës së gabuar
në një shteg shkëmbor pa shenja
ajo që dëshirojmë është në pritje diku nëpër ëndrra
por nuk dimë si t’i gjejmë ato, ëndrra që duken shumë të largëta
mendja e penguar fashit pëshpëritjet e zemrës
dhe të pazotë biem në dëshpërim
në kërkim të lumturisë, që ia mbath gjithmonë
PERJETËSI
Do doja të ishe këtu pranë meje
për një moment përjetësie
për një frymëmarrje, një vështrim
përpara se të hedhësh në ajës
zemrën time të lodhur
lulon në këtë dritë mallëngjyese të pranverës
të të prekësh do të thotë spektër në skajin e misterit
fshehur brenda në shtatë vello të së vërtetës
ngjyrat, parfumi dhe muzika diellore
dhe mund të fluturosh si një zog
edhe pse je thjesht një iluzion
MIRËSEVJEN DITË
më vje shumë keq
për gjithë personat e mbyllur
në kafazin e jetës së përditshme
jo të vetëdijshm për të patur krahë
diku në largësi
era është duke kaluar mbi ishuj
varur në të kaltrën e mjellmët
kur toka u përkiste të gjithëve
jotja ishte gjithçka që të rrokte syri
dhe sot ti thjesht ke falsifikuar ilizionin
e realitetit në një suprinë xhami
ke nënë, babë, nipa, punë
detyrimet, rrogat, argëtimet
dhe kështu me radhë deri në pështirosje
nuk ke kohë për asgjë
por koha është vetëm një mënyrë të menduari
mirësevjen ditë
oqeani i lumturisë
flakërimë e shpresës
mos lejo të të mbyllin në kafaz
e lirë qysh në regëtimën e parë të natës
