Përktheu nga spanjishtja Mira Meksi
Ishte e bukur, elastike, me një lëkurë të butë ngjyrë buke dhe sy si bajame të blerta, me flokë të lëmuar e të zinj, të gjatë deri te supet dhe një brerore lashtësie, që mund të ishte e Indonezisë, por edhe e Andeve. Ishte veshur me një shije të hollë: xhaketë prej lëkure rrëqebulli, bluzë prej mëndafshi natyral me lule shumë të imëta, pantallona lini dhe ca këpucë të ngushta me majë në ngjyrë të bugenvileve. Kjo është gruaja më e bukur që kam parë në jetën time, mendova, kur e pashë të kalonte me hapa të mëdhenj dhe të matur luaneshe, ndërsa unë mbaja radhën për të hipur në avionin e Nju Jorkut, në aeroportin Charles de Gaulle të Parisit. Ishte një fanitje e mbinatyrshme, që flatroi vetëm një çast dhe u zhduk në turmën e korridorit.
Ishte ora nëntë e mëngjesit. Binte dëborë që prej një nate më parë, në rrugët e qytetit qarkullimi ishte më i dendur se zakonisht dhe akoma më i ngadalshëm në autostradë, kishte kamionë ngarkimi të rreshtuar anëve dhe makinat nxirrnin avull në dëborë. Në hollin e aeroportit, përkundrazi, jeta vazhdonte në pranverë.
Prisja në radhë për të regjistruar bagazhin pas një plake holandeze, e cila qëndroi pothuaj një orë duke u grindur për peshën e njëmbëdhjetë valixheve të saj. Nisa të mërzitesha, kur më zuri syri fanitjen e çastshme që më la pa frymë, dhe nuk mora dot vesh se si përfundoi ajo grindje, derisa punonjësja më zbriti nga qielli ku ndodhesha, duke më qortuar për humbamendjen time. Në vend që t’i lypja ndjesë, i kërkova të më thoshte në u besonte dashurive me shikim të parë. “S’do mend, – më tha. – Të pamundura janë dashuritë e tjera”. Vazhdoi me sytë ngulur në ekranin e kompjuterit dhe më pyeti se çfarë vendi parapëlqeja: me duhan apo pa duhan.
– S’e kam problem, – i thashë me qëllim, – vetëm të mos jetë pranë asaj të njëmbëdhjetë valixheve.
Më falënderoi me një buzëqeshje sa për të thënë, pa i hequr sytë nga ekrani fosforeshent.
– Zgjidhni një numër, – më tha, – tre, katër apo shtatë.
– Katër.
Buzëqeshja e saj pati një xixëllimë triumfuese.
– Gjatë këtyre pesëmbëdhjetë vjetëve që kam këtu, – tha, – jeni i pari që nuk zgjidhni shtatën.
Shënoi në biletën e nisjes numrin e vendit dhe ma zgjati bashkë me pasaportën dhe dokumentet e tjera, duke më vështruar për herë të parë me sytë e saj ngjyrë rrushi, që më shërbyen si ngushëllim derisa e pashë sërish bukuroshen. Vetëm atëherë më njoftoi se aeroporti porsa ishte mbyllur dhe të gjitha fluturimet shtyheshin.
– Deri kur?
– Deri kur të dojë Zoti, – tha me buzëqeshje. – Radioja njoftoi sot në mëngjes se do të kemi dëborën më të madhe të vitit.
U gabua: ishte dëbora më e madhe e shekullit. Por në sallën e pritjes së klasit të parë pranvera ishte aq reale, saqë nëpër saksi kishin lulëzuar trëndafila të vërtetë, deri edhe muzika e regjistruar ngjante po aq sublime dhe qetësuese sa pretendonin krijuesit e saj. Befas më tha mendja se ajo ishte një strehëz e përshtatshme për bukuroshen dhe e kërkova në sallonet e tjera, i drithëruar nga vetë guximi im. Por atje pjesa më e madhe ishin burra të jetës reale, që lexonin gazetat në anglisht, ndërkohë që gratë e tyre e kishin mendjen te të tjerë burra, tek sodisnin avionët e vdekur në dëborë përmes xhamave panoramikë, tek sodisnin fabrikat e akullta, fushat e gjera të mbjella të Roissy-isë të shkatërruara nga luanët. Pas mesditës, në sallë nuk ngeli më asnjë vend i lirë dhe u bë aq vapë, sa ia mbatha që të merrja ajër.
Jashtë saj gjeta një pamje të jashtëzakonshme. Njerëz të të gjitha sojeve kishin mbushur tumbllas sallat e pritjes dhe ishin vendosur nëpër korridoret mbytëse, madje edhe nëpër shkallë, shtrirë përtokë së bashku me kafshët e tyre, me fëmijët dhe me bagazhet e udhëtimit. Sepse edhe lidhja me qytetin ishte ndërprerë dhe pallati plastik dhe i tejdukshëm ngjante si një anije kozmike gjigante, që kishte ngecur në furtunë. Nuk munda ta bishtnoja idenë se edhe bukuroshja duhej të ndodhej diku në mes të atyre hordhive të buta dhe kjo fantazi më dha një tjetër guxim për të shpresuar.
Në orën e drekës ishim bërë të ndërgjegjshëm për gjendjen tonë prej anijembyturish. Përpara të shtatë restoranteve, kafeneve, bareve të mbushura plot e përplot, radhët u bënë të pafundme dhe në më pak se tri orë u desh t’i mbyllnin, sepse s’kishte mbetur më asgjë për të ngrënë e për të pirë. Fëmijët, që për një çast ngjanin sikur ishin mbledhur nga të katër anët e botës, ia plasën të qarit në të njëjtën kohë dhe, nga turma, zuri të ngrihej një duhmë prej kopeje. Ishte koha e instinkteve. E vetmja gjë që arrita të haja, në mes të asaj plaçkitjeje, ishin dy kupat e fundit me akullore me krem në një dyqan për fëmijë. I hëngra pak e nga pak në banak, ndërsa kamerierët vendosnin karriget mbi tavolinat që liroheshin, duke u parë në pasqyrën e sfondit, me lupëzën e fundit prej kartoni dhe lugën e vogël prej kartoni në dorë dhe me mendjen te bukuroshja.
Avioni për Nju Jork nga ora tetë e mëngjesit, që ishte parashikuar, u nis në tetë të darkës. Kur më në fund arrita të hipja, pasagjerët e klasit të parë kishin zënë vendet dhe një stjuardesë më shoqëroi te vendi im. Mbeta pa frymë. Në ndenjësen ngjitur, pranë dritarezës, bukuroshja po pushtonte hapësirën që i takonte me lehtësinë e udhëtarëve të regjur. Sikur ta shkruaja ndonjë ditë këtë, askush nuk do të më besonte, mendova dhe u rreka të thosha nëpër dhëmbë një përshëndetje të pasigurt, të cilën ajo nuk e kapi. U rregullua sikur do të jetonte shumë vjet aty, duke vendosur gjithçka në vendin dhe sërën e vet, derisa hapësira e saj u stis tamam si një shtëpi ideale, ku gjithçka e ke gati kur të duash. Ndërsa merrej me këtë punë, shefi i kabinës na solli shampanjën e mirëseardhjes. Mora një kupë që t’ia ofroja asaj, por u bëra pishman në kohë. Sepse donte vetëm një gotë ujë dhe i kërkoi shefit të kabinës, në fillim me një frëngjishte të pakuptueshme dhe pastaj me një anglishte ca më të saktë, që të mos e zgjonte gjatë fluturimit për asnjë arsye. Zëri i saj i ashpër dhe i ngrohtë tërhiqte zharg një trishtim oriental.
Kur i sollën ujin, hapi mbi gjunjë një kuti tualeti me qoshe bakri, si baulet e gjysheve, dhe nxori dy tableta të praruara nga një këllëf, ku kishte edhe të tjera me ngjyra të ndryshme. Gjithçka e bënte në një mënyrë aq metodike dhe kursyerazi, sa dukej sikur çdo gjë për të ishte parashikuar që nga dita kur kishte lindur. Më në fund, uli perden e dritares, e shtriu krejt ndenjësen, hodhi mbulesën gjer në brez, pa i hequr këpucët, vuri maskën e gjumit, u shtri në brinjë mbi ndenjëse me shpinë nga unë dhe fjeti pa një pauzë, pa një psherëtimë, pa ndërruar asnjë sekondë krahun gjatë tërë kohës që zgjati fluturimi për në Nju Jork: tetë orë të përjetshme dhe dymbëdhjetë minuta mbi to.
Ishte një udhëtim intensiv. Gjithmonë kam besuar se nuk ka gjë më të bukur (të mrekullueshme) në natyrë se një grua e bukur, kështu që e pata të pamundur t’i shpëtoja, qoftë edhe një çast, magjisë së asaj krijese përrallore, që flinte bri meje. Shefi i kabinës ishte zhdukur porsa ishim ngritur nga toka dhe ishte zëvendësuar nga një stjuardesë karteziane, e cila u përpoq ta zgjonte bukuroshen që t’i jepte sendet e tualetit dhe kufjet për të dëgjuar muzikë.Ia përsërita porosinë që ajo i pati dhënë shefit të kabinës, por stjuardesa këmbënguli ta dëgjonte nga goja e saj se nuk dëshironte të hante as darkë. U desh të pohonte shefi i kabinës, e megjithatë, ajo më qortoi që bukuroshja nuk kishte varur në qafë tabelën me urdhrin se s’donte ta zgjonin.
Hëngra një darkë të vetmuar, duke folur me vete në heshtje dhe duke thënë të gjitha ato që kisha për t’ia thënë bukuroshes, sikur të ishte zgjuar. Gjumi i saj ishte aq i pandryshueshëm, sa për një çast pata frikë se mos tabletat që kishte pirë nuk ishin për të fjetur, por për të vdekur. Përpara se ta vija gotën te buzët, e ngrija dhe uroja:
– Për shëndetin tënd, bukuroshe!
Kur mbaroi darka, shuan dritat, dhanë filmin për askënd dhe ne të dy mbetëm vetëm në mugëtirën e botës. Furtuna më e madhe e shekullit kishte kaluar dhe nata e Atlantikut ishte e pafund dhe e qashtër, ndërsa avioni ngjante i palëvizshëm mes yjeve. Atëherë nisa ta kundroja atë me orë të tëra, pëllëmbë për pëllëmbë, dhe e vetmja shenjë jete që munda të dalloja ishin hijet e ëndrrave, që kalonin mbi ballin e saj si retë nëpër ujë. Në qafë mbante një zinxhirkë aq të hollë, saqë mezi shquhej mbi lëkurën e saj ngjyrë ari: veshët i kishte të përsosur dhe pa vrima vathësh, thonjtë në ngjyrën rozë të shëndetit dhe një rreth unaze në dorën e majtë. Meqë s’ngjante më shumë se njëzet vjeç, u ngushëllova me mendimin se nuk ishte unazë martese, por unazë e një premtimi kalimtar dashurie. E di, ti fle e qetë, e sigurt, shtrat besnik braktisjeje, linjë e dëlirë kaq pranë krahëve të mi duarlidhur, mendova duke përsëritur përmbi kreshtën e shkumës së shampanjës sonetin mjeshtëror të Gerardo Diego-s. Pastaj e shtriva ndenjësen në lartësinë e ndenjëses së saj dhe qëndruam ashtu shtrirë të dy më pranë se në një shtrat bashkëshortor. Klima e firomës së saj ishte po ajo e zërit dhe lëkura i çlironte një fije hukamë, që s’mund të ishte veçse aroma e vetë bukurisë së saj. Më dukej e pabesueshme: pranverën e kaluar kisha lexuar një roman të bukur të Yasunari Kavabata-s për pleqtë e pasur të Kyoto-s, të cilët paguanin shuma të mëdha për ta kaluar natën duke soditur vajzat më të bukura të qytetit, të zhveshura dhe të përgjumura me anë narkotikësh, ndërsa ata vetë jepnin shpirt nga dashuria në një shtrat me to. Nuk u lejohej t’i zgjonin apo t’i preknin, dhe ata as që tentonin, sepse esenca e atij qejfi të stërholluar ishte t’i sodisje të fjetura. Atë natë, duke përgjuar gjumin e bukuroshes, jo vetëm e kuptova atë delikatesë pleqërie, por edhe e përjetova tërësisht.
– E kush mund ta besonte! – thashë me sedër të lënduar nga shampanja. – Të katandisesha unë si një plak japonez!
Pata përshtypjen se fjeta disa orë i mundur nga shampanja dhe shkreptimat memece të filmit dhe u zgjova me kokën të brazduar. Shkova në banjë. Dy vende pas meje dergjej plaka e njëmbëdhjetë valixheve, që ishte lëshuar e hallakatur si mos më keq mbi ndenjëse. Dukej si një i vdekur i harruar në fushën e betejës. Përtokë, në mes të korridorit, ndodheshin syzet e saj të leximit, bashkë me një varg tespihesh ngjyra-ngjyra dhe, për një çast, shijova kënaqësinë e sjelljes sime meskine: nuk ia ngrita nga toka.
Pasi u çlirova nga teprimet e shampanjës, u habita me fytyrën time në pasqyrë: isha i padenjë dhe i shëmtuar dhe u tremba, kur pikasa që rrënimet e dashurisë ishin kaq të tmerrshme. Befas avioni u lëshua në pikiatë, u drejtua si mundi dhe vazhdoi të fluturonte me galop. Dola si vetëtimë, me shpresë se vetëm turbulencat e Zotit mund ta zgjonin bukuroshen, dhe asaj do t’i duhej të strukej në krahët e mi, për t’i shpëtuar tmerrit. Në vrull e sipër përdesh theva gjyzlykët e holandezes dhe kjo do të më kishte gëzuar. Por u ktheva, i ngrita dhe ia vura në pëqi, duke ndier befas mirënjohje ndaj saj, që nuk pati zgjedhur përpara meje ndenjësen numër katër.
Gjumi i bukuroshes ishte i paepur. Kur avioni u stabilizua, m’u desh t’i bëja ballë tundimit për ta shkundur me çfarëdolloj preteksti, sepse e vetmja gjë që dëshiroja në atë orë të fundit të udhëtimit, ishte ta shihja të zgjuar, qoftë edhe të xhindosur, që të mund të rifitoja lirinë, por ndoshta edhe rininë time. Por nuk munda. “Ta marrë djalli, – thashë me vete plot përçmim. – Pse nuk u linda në shenjën e Demit!” U zgjua vetë në çastin kur u ndezën lajmërimet e uljes në tokë dhe ishte aq e bukur dhe e freskët, sa dukej sikur kishte fjetur në një trëndafilishtë. Vetëm atëherë e kuptova se fqinjët në avionë, njëlloj si çiftet pleq, nuk i thonë mirëmëngjesi njëri-tjetrit, kur zgjohen nga gjumi. As ajo nuk më tha. Hoqi maskën e gjumit, çeli sytë vezullues, ngriti ndenjësen, hoqi mënjanë mbulesën, shkundi leshrat, të cilët i krihte vetë pesha e tyre, dhe bëri një tualet të shpejtë e të kotë, i cili i zgjati aq sa ajo të mos kishte kohë të më hidhte sytë, derisa u hap porta. Atëherë veshi xhaketën prej lëkure rrëqebulli, më kaloi pothuaj përsipër duke mërmëritur një ndjesë sa për mirësjellje në spanjishten e kulluar të Amerikës Latine dhe iku pa thënë as mirupafshim, madje pa më falënderuar për gjithçka bëra për natën tonë të lumtur, dhe u zhduk deri diellin e sotëm në amazoninë e Nju-Jorkut.
Qershor 1982
