Hoteli Bahnhof, që përdorej tërësisht për refugjatët, ndodhej, siç e tregonte vetë emri, menjëherë në të dalë të stacionit të trenit të qytetit të huaj. Tingëllonte bukur, “Bahnhof” (çka të kujtonte edhe futbollistin e njohur Bonhof), po hoteli mund edhe të mos quhej ashtu dhe kjo nuk do të ndryshonte gjë në botë. Ai emër sikur rrekej ta fshihte blanën refugjatëse si petali një bubuzhel. Sidoqoftë, një hotel përfton herë-herë një mundësi për më shumë kur emri “Grand” rri fshehur prapa derës, prapa të shkuarës më të lavdishme në kohë më aristokratike dhe më dekorative të lagjeve të qyteteve të mëdha. Çka nuk mund të thuhej për kushërinjtë e tij provincialë, Asylheim-et e shpërndara kudo, pothuaj nga një për çdo fshat gjermanishtfolës, edhe pse ato e përmbanin fjalën “shtëpi” në kuptimin më të ngrohtë të saj: Heim. Ishte emri i trishtuar “azil”, kjo martesë e murrme mes Azisë dhe fjalës “rezil”, që sillte diçka prej pleqërie kokallash dhe kolle mëngjesesh me cërmë. Pleqëria nuk mënonte t’i futej tinëz edhe emrit hotel, megjithatë, duke iu bashkëngjitur pabesisht nga pas, kur ai s’e kish mendjen, në formën parazitare “pension”, padrejtësisht ç’është e vërteta, sepse bujtësit e hotel-pensionit të refugjatëve te stacioni i trenit mund të ishin çdo gjë, po jo pleq. Po të mos llogaritje Ganiun nga Shqipëria, i cili po i riniste për të pestën herë procedurat për azil, në shtetin e katërt, ku herën e parë ish paraqitur si shqiptar nga Kosova. Por edhe Ganiu nuk ishte plak me vite, po me ajër. Ndoshta të qarët nëpër zyrat e intervistave e plakin vërtet njeriun, me helmin ngashënjyes të zgjimit të mëshirës tek të tjerët. Ndarja e shqiptarëve në disa shtete ishte padrejtësi historike, po nuk mund të thoshe se nuk kishte edhe përparësitë e veta në çalltisjet azilore. Perëndia me një dorë të hedh, me tjetrën të pret, thoshte Ganiu.
Hoteli kishte tre kate, në të parin ishte një mencë për mëngjesin dhe “zyrat”, ku nuk vinte askush (pronarët e tij ishin vërtet të padukshëm), ndërsa në dy katet lart ishin dhomat e refugjatëve. Po hoteli mund të ish edhe pesë, apo edhe dykatësh, dhe kjo nuk do të ndryshonte gjësend në rendin e përbotshëm. Sikurse edhe bujtësit mund të ishin sa rumunë, po aq edhe shqiptarë, jugosllavë, turq apo moldavë, pa ndikuar një grimë në matricën gri teutone përjashta.
Shumica e trupave njerëzorë do ta kenë diçka problematike, mjaft t’u japësh kohë, një veshkë të dhembur, një mëlçi të sëmurë, një zemër që përpëlitet apo mushkëri që lebetitet. Po njëlloj, shumica e qyteteve të Perëndimit kanë një zonë azilore, si sëmundje të fshehtë. Mosdëshira e tyre për ta përmendur atë plagëzonë është aq e ngjashme me diskrecionin mjekësor për sëmundjet.
E vetmja gjë jo e rastit në atë mes, ishte fakti që refugjatët, të cilët e mbanin këtë përcaktim si ushtari uniformën, pavarësisht motit dhe gjendjes shpirtërore, ishin një përfaqësim besnik i pjesës së botës që i prodhonte ata. Historia, dikur e diku, i zë vendin rastësisë. Mjaft t’i japësh popullatë të mjaftë. Dhe, meqë historia i ka zët përkufizimet, “refugjat” ishte një përcaktim që nuk pranonte të futej në asnjë përkufizim, duke iu bashkuar kësisoj artit dhe dashurisë.
Industri që përplas qysh në emër (hospitality) mikpritjen me mjekimin, hoteleria konkurron me prostitucionin për nga vjetërsia. Një garë miqësore kjo, kurrë antagoniste, kurorëzuar nga përbashkimi ngadhënjyes i tyre në shtëpinë publike, e cila e mban përcaktorin e vet social, “publike”, përpara çdo njësie tjetër sado bamirëse qoftë kjo, strehë vorfnore, befotrof, kullë ngujimi, shtëpi fëmijësh apo shtëpi pleqsh. Asnjë zhvillim tregëtues, stërhollim në mbarështim, sofistikim në organizimin tashmë kibernetik me algoritme, inteligjencë artificiale, përcaktim çmimesh në kohë reale, fushatë reklamuese modeluar pas metodave më të përparuara të ekonometrisë, apo sistem i integruar emrash, zinxhirësh të markave të njohura, nuk e ka zbehur karakterin parak të bujtinës dhe hanit, shtëpisë së mikut bujtës, Gasthaus-it, ku në fund të fundit më shumë se akomodimi, paguhet ndjenja e shtëpisë.
Nuk dihet cila specie ndërtoi strokullën e parë. Ai lloj me siguri është zhdukur tashmë, për të lënë një vazhdë të pakëputur filli Ariane që ndjek evolucionin në labirinthet e veta, në formën e lloj-lloj zgavrave, kufjeve të ngurtësuara të drurëve të pakohë, tuneleve me dy hyrje, ngrehinave më të ndërlikuara se Babeli të lloj-lloj insekteve, bletë, milingona, termite, mbledhjen dhe ngjeshjen e kashtave prej kumtri në krahë e sqetulla pemësh, fole për vezë të vjetra çprej dinozaurëve, përzierjen me baltë në raporte të përkryera ndërtimore në qoshe ballkonesh që lajmërojnë ardhjen e pranverës më mirë se çdo vëzhgues qielli… Ama dihet se specia që e shndërroi gjithë sa më sipër nga tregues natyre në biznes e zeje të ekonomizuar jemi ne, njerëzit. Ne mund pra të përcaktohemi edhe si lloji që e shndërroi strofkën në bujtinë me pagesë. Nga bujtina fillestare, dhoma apo shpella e parë pa banor të përhershëm, po me një të huaj të përkohshëm me virtytin e domosdoshëm të paguesit, e deri te zinxhirët e sotëm të emrave dhe markave të njohura të hotelerisë, Holiday Inn, Crowne Plaza, Hilton, Ramada, një pafundësi emrash që regëtijnë ftues në muzgjet udhëtimtare, ndanë autostradave, fshatrave të humbura, qytezave të drojtura apo metropoleve arrogante, aeroporteve të zhurmshme apo qyteteve të argëtimit mes shkretëtirave, shpirti tregëtar i zejes nuk humbi dhe as u transformua. Ata zinxhirë e kaplojnë planetin më mirë se rrjeta e paraleleve dhe meridianëve. Si rryma elektrike alternative që gjallon mes dy poleve, në gjithë këtë rrjet me përmasa mamuthore, pulson energjia e gjeneruar nga dy nocionet që luajnë me ndjenjën njerëzore në një furkëzim dialektik: strehë dhe shtëpi, duke u përkëmbyer në një vibrim pa fund, pak njëra e pak tjetra, kurrë veç njëra apo veç tjetra, një fushë materiale drithërime, siç është tek e fundit e gjithë bota jonë.
Hoteli është një orvatje e dështuar për shtëpi, dhe një hotel refugjatësh e hidhtëson dështimin.
JC-ja ishte shtrirë në shtratin e dhomës së tij, nga ku dukej pjesërisht emri i hotelit, i ndërprerë nga drejtkëndëshi i dritares – vetëm katër germa “l Bah”, që sipas gjendjes shpirtërore, i vinin herë si fuga të Bach-ut, e herë si pasthirrmë në shqipe. Kishte një gjysmë ore që rrinte i palëvizur, me letrën e parë nga Shqipëria në gjoks, letër nga e ëma, me bukurshkrimin e një brezi të vjetër që mund të shkruhej vetëm në papiruse. Nuk e kishte mbaruar dot letrën, kishte ngecur në frazën “nuk kam për kë gatuaj më imam bajëlldi tani”, gjella e tij e parapëlqyer. Kurrgjë tjetër nuk do ta dëftente më hidhtas vetminë sesa ai rresht. Armët e varura në mure të heronjve të vdekur, rrobat e tyre në musandra, nishanet e tujet e mbetura pas, gjithë ai xixëllim folklori dhe letërsie, nuk mbartte dot në kthinat e murrmit as një të qindtën e pikëllimit amvisor e kulinar të asaj shkretie enësh gatimi, jamakesh e pirostish e magjesh e xhezvesh të zbrazëta, më të thata se një fyt beduini. E kishte parandjerë goditjen qëkur e ëma i dëftente se si i ati shkonte tek shtrati i tij dhe i merrte erë jastëkut që e ruante me fanatizëm erën e të birit, dhe se si ajo nuk e lëvizte librin që ai e kishte lënë te faqja 123, ndanë “jastëkut me erë”, me shpresën se ai libër do të vazhdonte të lexohej më vonë, sigurisht, sigurisht, sigurisht, po të gjitha këto nuk e kishin dhimbjen e mprehtë prej ekzekutimi të fjalisë së shkruar ashtu si pa të keq. “Ti e di që babai është me pehriz, dhe unë nuk kam për kë gatuaj më imam bajëlldi tani.” Një mijë tenxhere të aluminta, të hekurta, prej balte, të bakërta, kallajgërryera e vajzhezhitura, praktikisht e gjithë historia e zhvillimit dhe epokave njerëzore, duke kapërcyer bronzin statujor, u rrëzuan me rrapëllimë në ca dysheme fatale me igrasi kapilare, që quheshin thjesht “çimento”, me rrezikun e vazhdueshëm për reumatizma, pra mbi të cilat nuk duhej shkuar zbathur, po që tani bëheshin edhe dyshemetë e skenës më tragjike në botë, pa skena e dilema, pa të rrosh a të mos rrosh, vetëm furnella të këputura me fitilat njomur me lot në vend të vajgurit, ngaqë flaka s’duhej më. Ishte një zjarr primitiv që ishte shuar dhe që nuk do ndizej dot më. Do të duhej të vinte vetë Prometeu! Me mëlçinë e shqyer. Prapë.
Të qarën e ndjeu më shumë se çdo herë tjetër në jetë, po të përjashtohej një e qarë në moshën më të vogël të mundshme për kujtesë, e qarë pellazge me mugull kombi në fyt, kur e ëma kishte ikur në punë tinëz tij, dhe ai e kish kuptuar këtë pak minuta më vonë, pasi e kishin gabuar me një rrotë biçiklete të të jatit që rrotullohej hipnotikisht e xixëllimthi mes telave mbajtës të hollë, tamam rrotë fati, dhe pastaj të kujtuarit e beftë për mungesën e së ëmës, ndjenja e prerjes në besë, një jetimëri e llojit të vet, e plotë edhe pse e shkurtër dhe jo e vërtetë. Ndërsa tani, pas atyre rrathëve të tepsive e tavave pa të ëmën, si pas vetëmashtrimit të saj në kthimet e tij vona nga “xhiroja” e traditës tiranase, kur imam bajëlldia ngrohej tri herë, pas parandjenjës “ja, zëre se ka ardhur”, parandjenjë që vërtetohej gjithnjë e dikur prej shpeshtësisë së ngrohjes së gjellës, pra thjesht prej ligjit të numrave të mëdhenj, duke harruar natyrisht herët e parealizuara më parë, për ta mbajtur gjallë bestytninë e shtrenjtë dhe shpërblyese: “Djalin tim e ndiej unë kur afron tek rruga e shtëpisë.”
Ishte në këtë jerm kur te dera e dhomës së tij u dha Jari, i cili e pa një hop me dyshim, e pastaj u kujtua që kish diçka më të rëndësishme se pandehmat për shprehjen e fytyrës së tjetrit:
“Dua të më ndihmosh. Ti di anglisht.”
“Si është puna? Ndonjë dokument?”
“Jo, jo.”
“Po çfarë?”
“Është njëra. Po ma luan rëndshëm. Këtu te stacioni. U ça duke parë. Më tha diçka, po s’e mora vesh. I thashë të më presë, edhe erdha vrap këtu.”
“Po si i the? Ti vetë po thua që s’ia di gjuhën… Po a ia vlen të paktën?” murmuriti me përtim e sëkëlldi JC-ja.
“Offf, është derr p… Hajde tani, se mos ikën.”
“Nuk ikën ajo, jo. Ku do iki pa ty!”
“E ka kunj, po mbase i vjen treni.”
“Po si rastise në të? Çfarë është, ku punon?” tha JC-ja duke mbyllur derën.
“Po ku e di unë, o burrë i dheut. Plus, ça më duhet mua çfarë është e ku punon. Unë s’jam shef kuadri.”
Stacioni kishte fare pak lëvizje.
“Ja ku është,” tha i emocionuar Jari duke ia bërë me dorë një vajze me fytyrë komunikuese dhe sy të zgjuar.
U afruan. Jari jepej herë i zhvidhosur e herë i shtrënguar fort në të gjitha pikat çerniere të skeletit.
“Këto vdesin për brunat,” tha duke ruajtur fytyrën buzëqeshëse për vajzën dhe duke i përdorur duart më shumë se normalisht. Kur tha “këto” u drejtua me përkulje nga vajza, e cila po shikonte me një kureshti të përkorë.
“Ai të pëlqen ty,” i tha JC-ja vajzës gjënë e vetme që iu duk se kish kuptim në atë situatë.
“Çfarë i the?” pyeti Jari gjithë i buzëqeshur.
“I thashë që të pëlqen”.
“Thuaji që do me të q… ky shoku im,” vazhdoi Jari me sigurinë e atij që e di se tjetri do ta nxjerrë matanë.
“Shoku im thotë se ti i pëlqen,” tha prapë JC-ja, të vetmen gjë që mund të prodhonte në atë situatë.
“Kam pasur disa përvoja jo të mira me turqit,” tha vajza.
“Ne nuk jemi turq,” sqaroi me nxitim JC-ja, ndërsa në mend i vetëtiu që Jari ishte vërtet më brun se të tjerët. Domethënë, më ezmer.
“Çfarë tha, çfarë tha”, pyeti Jari.
“Edhe me kurdë,” plotësoi vajza.
“Nuk jemi as kurdë. Jemi shqiptarë.”
Sqarimi nga JC-ja erdhi më i vendosur nga ç’e priste edhe ai vetë. Mundësia e përvojave të këqija me serbë priste pas gëmushës. Grekët ishin të pagjasë, po jo të pamundur. Një OKB e vërtetë përvojash të zonës juglindore me gadishuj të prapë.
“Albania, Albania,” tha Jari duke bërë me dorë shenjën e lavdërimit, gishtat mbledhur bashkë me pëllëmbën kthyer lart. “Birinxhi,” shtoi me sa duket duke u përpjekur të thoshte në gjuhë të huaj fjalën “për së mbari”.
“Mos thuaj ashtu, se sapo tha që ka qenë me turq, dhe s’ka kujtime të mira prej tyre. Edhe mbase e di atë fjalën që sapo përdore.”
“No problem, no problem,” shpejtoi të plotësojë Jari duke e shtuar buzëqeshjen në kufirin e dhembjes.
Një tren erdhi si shpëtim. U kuptua që ky ishte treni i saj.
“Thuaji që nesër po këtu. Këtu. Kjo orë.”
“Mos ma trego orën mua, se di shqip,” tha JC-ja i bezdisur.
E pyeti vajzën e huaj nëse ajo do të ishte përsëri të nesërmen aty.
“Po, këtë rrugë e bëj për ditë,” tha ajo.
Duart e Jarit thanë më shumë se goja e tij që ai të nesërmen do të ishte prapë aty. Aty. Aty. Nesër. Krahët dëftenin kohëhapësirën në pantomimën me të lektisur të atij stacioni treni. Kurbat më të rëndësishme të gravitetit. Që shpjegojnë më thjesht relativitetin.
“E gatitme njëqind përqind,” tha teksa po ktheheshin në hotel. “E morrme fund! E pe?”
Një imam bajëlldi filloi të avullonte në mënyrë pavetore. Domethënë, pavendore. Patëllxhanë të çarë që tani u ngjanin vaginave. Mbushur me të përbrendshme në fermentim. Hallall, i erdhi JC-së në mendje fjala diversioniste, kundër dëshirës dhe pa e ditur se kujt po i drejtohej me vete. Hall all.
