| Ah, me ç’zell vrastar ne dashurojmë, Në shtjellë pasionesh të verbuar. – Ne na pëlqen të shkatërrojmë Çka kemi zemrës më të çmuar! Ç’prej kur u mburre delirplotë, Dhe shpalle prerë: “e bëra timen…” Pa sosur viti – gjen vallë dot Prej saj qoftë dhe thërrimen? Ku shkoi purpuri në faqe, Gaz’ i buzës, yjtë në sy? U shkrumbën shqim, i dogji loti me t’përvëlimtin lëng të tij. Takimin tënd, e kujton vallë, Takimin tënd të parë fatal, Magjepsës sytë, dhe ato fjalë, Dhe qeshjen miturisht të gjallë? Dhe çfarë tani? Kush i përpiu? Sa zgjati vallë ëndrra mitare? Ajme! Se si një sqotë Veriu S’qe veçse bujtëse kalimtare! Një dënim i tmerrshëm fati Dashnia jote qe për të, Dhe me turp t’pamerituar Ia veshe jetën përgjithnjë! Një jetë prej murge, jetë cfilitjesh! Shpirtit të saj në thellësi Asaj i mbetën veç kujtimet… Por dhe ato qenë pabesi. Oh, përmbi dhé iu rëndën ditët, Magjepsja treti si tymnajë, Turma iu sul, në baltë ia shtypi Çka pati çelë në shpirt të saj. Dhe çfarë prej vuajtjes e mundimit, veç shkrumbit, ke shpëtuar sot? Të mprehtën dhimbë të egërsimit, Dhimbën pa gaz, dhimbën pa lot! Ah, me ç’zell vrastar ne dashurojmë, Në shtjellë pasionesh të verbuar. – Ne na pëlqen të shkatërrojmë Çka kemi zemrës më të çmuar! 1851 | О, как убийственно мы любим, Как в буйной слепости страстей Мы то всего вернее губим, Что сердцу нашему милей! Давно ль, гордясь своей победой, Ты говорил: она моя… Год не прошел — спроси и сведай, Что уцелело от нея? Куда ланит девались розы, Улыбка уст и блеск очей? Всё опалили, выжгли слезы Горячей влагою своей. Ты помнишь ли, при вашей встрече, При первой встрече роковой, Ее волшебны взоры, речи И смех младенческо-живой? И что ж теперь? И где ж всё это? И долговечен ли был сон? Увы, как северное лето, Был мимолетным гостем он! Судьбы ужасным приговором Твоя любовь для ней была, И незаслуженным позором На жизнь ее она легла! Жизнь отреченья, жизнь страданья! В ее душевной глубине Ей оставались вспоминанья… Но изменили и оне. И на земле ей дико стало, Очарование ушло… Толпа, нахлынув, в грязь втоптала То, что в душе ее цвело. И что ж от долгого мученья, Как пепл, сберечь ей удалось? Боль злую, боль ожесточенья, Боль без отрады и без слез! О, как убийственно мы любим! Как в буйной слепости страстей Мы то всего вернее губим, Что сердцу нашему милей!.. 1851 |
Shënime për poezinë
Poezia “Me ç’zell vrastar ne dashurojmë…” është plotësisht autobiografike. Ajo bazohet në një tragjedi të vërtetë nga jeta e Tjutçjevit. Duke qenë një burrë i martuar, duke pasur fëmijë, poeti u marros heshturazi pas mikeshës së re të vajzave të tij – E. Denisjevan. Askush nuk dyshoi për këtë roman derisa, në 1851, zonjusha e mbetur shtatzanë, lindi vajzën e poetit. Nuk ishte më e mundur të fshihej marrëdhënia. Një skandal i zhurmshëm shpërtheu në shoqëri. Para se Denisjeva u mbyllën dyert e shtëpive fisnike. Po ajo nuk mund të hiqte dorë nga dashuria e saj dhe vazhdoi të ishte e dashura e Tjutçevit, ndonëse ishte 23 vjet më e re, duke u bërë nënë e dy fëmijëve të tjerë. Vetë poeti ishte i ndarë mes familjeve ligjore dhe civile. Shqetësimet dhe turpi i vazhdueshëm për pozicionin e saj, e plakën shpejt Denisevën e gjorë dhe e çuan në vdekjen e saj të parakohshme. Vargu “Oh, me ç’zell vrastar ne dashurojmë…” Tjutçjevi e shkroi menjëherë pas sekretit të zbuluar, në 1851.
Nuk ka gjasa që poeti të dyshonte se vepra e tij do të bëhej profetike, dhe epiteti “vdekjeprurës” do të mishërohej në jetën reale. Në fakt, ai u bë fajtori kryesor për vdekjen e të dashurës së tij. Përkundër faktit se historia personale e poetit ishte qartë e dukshme në poezi, Tjutçjevi nuk përdor përemrin “Unë”. I drejtohet vetes si nga jashtë. Kjo ndoshta për faktin se poeti reagoi shumë ashpër ndaj referencave për lidhjen e tij dhe u përpoq të ndalonte të gjitha bisedat për të. Poezia është ndërtuar mbi kundërshtimin e fillimit të marrëdhënies dhe pasojës në të cilën çoi kjo marrëdhënie. Origjina e romanit karakterizohet nga “gazi i buzës” dhe “vështrimi magjik” i heroinës lirike. Lumturia dhe dehja me dashurinë nuk zgjati shumë dhe u zëvendësua nga një “lagështi e përvëluese” lotësh. Koha e kaluar e qetë tani i ngjan një ëndrre kalimtare që është zhdukur pa kthim.
Tjutçjevi akuzon heroin lirik, pasioni i të cilit u shndërrua në një tragjedi për një vajzë të re. Turpi dhe përbuzja publike u bënë një dënim hyjnor për të. Natyrisht, edhe autori përjeton vuajtje, por ato janë të pakrahasueshme me gjendjen e dëshpëruar të zonjës së tij. Thashethemet njerëzore janë gjykatësi më i tmerrshëm, nga i cili nuk ka shpëtim dhe mbrojtje. Poeti e kupton se “dhimba e keqe” që do ta ndjekë të dashurën e tij gjatë gjithë jetës së saj është bërë një rezultat i natyrshëm. Kjo deklaratë mund të konsiderohet një vëzhgim i drejtpërdrejtë personal i autorit. Bashkëkohësit thanë se pas ekspozimit, karakteri i Denisjevës u përkeqësua ndjeshëm. Vajza e ëmbël me natyrë të mirë u bë e tërhequr dhe e egër. Tjutçjevi e kuptoi në mënyrë të përsosur fajin e tij në këtë ndryshim të tmerrshëm.
Strofa e fundit e poezisë përsërit të parën. Kompozimi – unazë thekson rrethin vicioz në të cilin ndodhet autori. Vetë Denisjeva ishte në gjendje ta thyente atë, duke u larguar nga kjo botë në vitin 1864.
