Në vitin 1967 isha mysafir në apartamentin nju-jorkez të Zhaklin Kenedit.
Kjo grua, e bërë e famshme në mbarë botën gjatë presidencës së bashkëshortit të saj, nuk më la pa mend as për bukurinë, as për zgjuarsinë, por më prekën thjeshtësia dhe natyrshmëria e saj, një mrekulli që ajo dukej se e kishte ruajtur mes përndjekjes së vazhdueshme të gazetarëve.
Në banjën e Zhaklinës, si në ndonjë zyrë modeste sekretarie, në baterinë e ngrohjes ishin varur çorapet që ajo kishte larë.
– Nuk mund ta kisha imagjinuar kurrë që ju i lani vetë çorapet, – i thashë me sinqeritet.
Ajo qeshi lehtë:
– E pse jo? Çfarë mendoni, se duhet t’i hedh në kazan e plehrave? Çdo grua që respekton veten duhet t’i lajë vetë çorapet e saj…
Nuk e pyeta asgjë për vrasjen e bashkëshortit të saj, por papritur ajo vetë filloi të fliste për këtë:
– E dini, në atë çast, në Dallas, papritur u ndjeva si Ana Karenina përpara trenit…
Një hendek i pamasë shoqëror ndan ish-Zonjën e Parë të SHBA-së nga prostituta kiliane në një shtëpi publike të vogël e të ndyrë, afër Tokës së Zjarrit, në qytetin Punta Arenas.
Në vitin 1968, aty më çoi miku im kilian, “Xhek Londoni i Kilit” – Fransisko Koloane.
Dikur, në rininë e tij, Fransisko, kur ishte detar, ishte dashuruar me një vajzë nga ajo shtëpi publike. Donte të martohej me të, por ajo vdiq nga tuberkulozi.
Prostitutet, duke mbledhur para bashkë, i ngritën mbi varr një engjëll prej mermeri, dhe Fransisko, sa herë shkonte në Patagoni, vizitonte varrezën dhe shtëpinë publike.
Ashtu ndodhi edhe këtë herë.
Prostitutat e pritën jo si klient, por si të afërm.
Pinë bashkë pijen vendase “kola mono” (“bishti i majmunit”) – një përzierje e tmerrshme qumështi dhe rumi – qanin, kujtonin…
Në dhomën e njërës prej tyre, mbi shtrat, varej një fotografi e shqyer nga një libër. Nuk u besoja syve – ishte Lev Tolstoi, zbathur, me këmishë të bardhë, me duart në brez.
– Kush është ky? – e pyeta.
– Babai im, – u përgjigj shkurt gruaja.
– Por më duket se është Lev Tolstoi, – i thashë, duke u përpjekur të jem sa më i sjellshëm.
– E çfarë pastaj? Pse nuk mund të jetë ai babai im? – ma preu ajo me ashpërsi.
Kjo grua nuk e kishte lexuar “Anën Karenina”, por kishte lexuar “Ringjalljen” të Tolstoit, në spanjisht, një libër që ia kishte dhuruar një marinar.
Në historinë e Katjushës Maslova, ajo kishte parë veten e saj.
Sepse Katjusha Maslova, në thelb, është e njëjta Ana Karenina, por në rrethana të tjera shoqërore, ndërsa Nehliudovi është Vronski që pendohet.
Ja çfarë “bije të Tolstoit” gjeta unë në Patagoni, aq larg Rusisë.
Përkthimi nga ExLibris
