Të gjithë e njohin Luisin në sheshin kryesor të qytetit. Këpuca dyzet e pesë, duart e mëdha prej katundari kokëgdhë, flokët e zinj të lëpirë me balluken si supermeni, sytë tepër dinakë. Ecën me barkun e madh nëpër rrugët e qytetit të vjetër dhe e din se ku do të shkojë. Shtëpia e Luisit është Volkswagen-i i tij i famshëm. Një makinë me llamarina shkatërraqe, të cilën ai brënda e ka ndarë në dy zona. Zona fjetje: sedilet e prapme dhe zona e sallonit përpara, ku i ulur, karikon baterinë e telefonit. Luisi ka tridhjet vjet në qytet që nuk paguan qeranë. “As më intereson fare!” Thotë duke qeshur si derdimen. “ Unë në makinë flë, dhe këtyre maskarenjve, nuk i jap asnjë qindarkë!” Kishin kaluar më shumë se 30 vjet, por prap Luisi preferonte Volkswagenin e tij, parkuar nëpër rrugicat e qytetit famëmadh. Qytet ku policët e trafikut, sekuestrojnë dhe i vënë gjoba makinave të parkuara pa leje. Ndodhi fare rastësisht, kur një ditë Luisi, duke fjetur brënda, e gjeti veten dhe makinën e tij, mbi kamjonin rrimorkjo në autostradë, tek e dërgonin drejt parkut të makinave të sekuestruara. Kur u zgjua nuk po kuptonte asgjë. “Ku jam?” thonte i habitur. Veç më pas, kuptoi se i kishin marrë makinën, ndërsa ai flinte brenda. Të gjithë e njohin, në qëndër të qytetit. Sidomos pronarët e lokaleve, të cilët, kur futen herët tek wc-të e klubeve të tyre për ti pastruar, shpesh, gjejnë aty Luisin, tek shkumon kokën me sapun duke e larë atë në lavaman. Me peshqirin varur në qafë, ai i vështronte gati me inat, sikur të thonte: ç bëni ju këtu? E nxirrnin jashtë me shkelma. “Qërohu nga këtu. Mos të të shoh më të vish!” Luisi qeshte si i metë. Nuk nxehej kurrë. Ai është shumë gjëra bashkë. Të merresh me portretin e tij, duhen dhjetra faqe, sepse ishte specja më e veçantë, në atë “kafaz të çmendurish” artistësh në shesh. Ishte më i veçanti. Me të vërtetë, i pandreqshëm. Ekzemplari më asocial, i pabindur që kish parë ai vend. Rritur pa disiplinë, pa edukatë familjare, vite më vonë, e kish pasur të pamundur, të adaptohej me rregullat civile të bashkëjetesës. “Nuk është i keq!” shpreheshin mbi të. Por ç’e do? Ka lindur i metë!” Budalla mund të ishte, por ishte edhe shumë dinak. Gjërat që i interesonin i kuptonte. I nuhaste, ndaj kur i duhej të mbronte interesin e tij, dilte në pah, dinakëria e tij fshatareske. “Më mirë t’ja fusësh se sa t’a fusin!” thonte dhe qeshte si debil. E dinte mirë se nuk duhej t’i mbante mëri asnjërit edhe pse e ofendonin dhe e tallnin pa fund. Por ai kishte frikë se e humbte “familjen” e tij të vetme, e cila ishte mes aristëve. Ndaj mbas xhdo shamate, bënte paqe. “Hajt merre një çokollatë. Mos bëj kështu. Jemi rritur bashkë!”
“Unë rritur me ty? Ik more shporru!” Të gjithë donin t’a largonin Luisin. “Ik more trap, se na lodhe kokën!” i thonin. Ai, vazhdonte të fliste pa fund. A zbrazej ndonjëherë kaploqja e Luisit. “Po ik ore të thashë. Boll na grrice!” Por ai, që artistët i konsideronte shokë të vjetër, vazhdonte të llomotiste më keq.
Në xhdo lokal ku futej për të ngrenë, kur bënte rrëmuje dhe krijonte probleme, pronarët e nxirrnin me shkelma jashtë, duke iu hakërryer: “Këtu nuk futesh më! More vesh?!”
Kishte ardhur nga zonat më të prapambetura të jugut, aty ku mbaronte taka e çizmes. Me një kitarre, një dosje me letra, e kishte mbajtur frymën në qytetin zhurmëmadh. Në fillim, pa përvojë, fitonte duke pozuar për turistët. Bënte Superman-in, me flokët e zinj të lëpirë, dhe me balluken mbi ballin e gjërë. Pastaj filloi ti binte kitarrës. Por kur e nuhati që fitohej mirë me vizatimet në sheshin qendror, atëherë i la të gjitha dhe filloi të merrej me karikatura që ia bënte turistëve.
Sapo ta pikasje tek ecte, me këmbët e bëshme prej fshatari kokëgdhë, me lëvizjet prej mistreci dinak, me vështrimin e tij poshtë syzeve të diellit të cilat nuk i hiqte gati asnjëherë, e kuptoje përnjëherësh që kishte diçka tek ai që nuk shkonte fare. Kishte një mungesë, një problem, diçka anormale prej të çmenduri, që biente në sy sapo flisje me të. Dukej sikur më tepër se t’i tregonte, ai t’i fshihte gjërat. Afrohej në çast dhe kur nuk e njihnin, mendonin se ishte serjoz dhe i respektueshëm. Por sapo zgjaste pak biseda, kuptohej se po flisje me një endacak pak të çmendur, i cili nuk kishte kufinj, as rregulla.
Shtëpija e tij e vetme ishte tashmë në mes të piktorëve të sheshit të cilët që prej 40 vjetësh vizatonin dhe i shisnin piktura turistëve nëpër sheshet e qytetit, së bashku me shitësit e souvenir-eve, dhe me kjoskat ku tregtoheshin gazetat. “O Luis. Boll more burrë se na e bëre kokën daulle!” por atë, sa më shumë mundoheshe t’a largoje, ai aq më shumë afrohej. I bindur se nuk duhej ta humbte shoqërinë me piktorët e sheshit.
Bredharak i pandreqshëm. Me volkswagenin e tij rrangall, i kishte rënë kryq e tërthorë çizmes duke gjuajtur vendet turistike ku hapte kavaletin dhe punonte me karikaturat. Por kudo ku shkonte, mbas një jave, pronarë baresh, dyqanesh, policë dhe ruajtës të rendit, e largonin me shkelma sepse gjithkund krijonte probleme. Në restorant për shëmbull, pasi zhdëpej mirë e mirë, fillonte të ankohej se po paguante shumë. Nuk mjaftonte kjo por fillonte edhe t’i shante: “Jeni hajduta! Si mund të kërkoni kaq shumë?!” Prap pronarët i hakërreheshin gjithë nerva: “Ik shporru. Ti nuk je njeri, je kafshë!” Diku tjetër e gjenin duke larë trupin në banjon e restorantit. Gjithkund shkonte, mbas pak ditësh binte në sy Luisi, me problemet e tij, të cilat i merrte gjithkund me vete. “O Luis, po ti pse nuk merr me qera një shtëpi dhe të jetosh si gjithë njerëzia?!”
“Unë shtëpi me qera?!” thonte ai. “Mazallah!” E vërteta ishte se ai kishte akumuluar aq shumë gjoba, sa po të merrte shtëpi ja sekuestronin brenda gjithçka!” E shkreta familje e tij. Luisi, duke pasur targën e makinës me emrin e qytetit të fëmijrisë, të gjitha gjobat i shkonin atyre, të cilët i kishin bërë dalje që prej shumë vitesh. “Zonjë, djali juaj ka marrë gjoba. Po nuk i paguajtët do t’ju marrim shtëpinë!”
“Gjobat i ka marrë djali im. Jo unë. Ç hyj unë në këtë mesele!” i thonte plaka e gjorë duke rrudhur buzët plot trishtim. “E ç faj kam unë që ai ka lindur gomar nga trutë!”
Luisi qeshte si i metë kur dëgjonte këto biseda. “Ha ha ha! Luis gomari!” përsëriste duke u argëtuar me fatkeqësinë e tij. Ishte krijesa më i pandreqshme që kishin njohur ndonjëherë. “Ti mendon se kursen parà duke fjetur në makinë. Por në të vërtetë i bën paratë ilaçe dhe benzinë!” Ai qeshte si idjot. “Ha. Ha. Ha. Unë ja kam futur qerasë. Paguaj ti, skllav i kapitalizmit!”
Nuk ishte e mundur t’a ndryshoje kokën e tij të madhe si qen stani. Të gjithë piktorët e sheshit donin ta mbanin larg, por ai e ndjente me hundë që nuk e donin dhe bënte të kundërtën. Afrohej më tepër. Fillonte prap nga historitë e tij prej gjys barboni. Piktorët nisnin t’a tallnin. “Luis na trego pak për femrën e parë që ke pasur!”
Luisi i shikonte me sytë e tij të zinj dhe dinakë, ulte syzet dhe me zë të ulët, vazhdonte: “ç femra mor?! Kungujt e nxehur nga dielli i shpoja të gjithë. Pastaj fillova me dhitë!” Të gjithë ia plasnin gazit.
“Luis. Si bënte dhia?!”
“Dhia e dinte dhe nervozohej. Beee! Beee. Donte të thonte, Joooo! Joooo! Por unë isha më i fortë! E shtrëngoja mirë nga vithet!”
“Boll mor idjot se na e shpife!”
Me fjetjen në makinë, kishte bëma nga më të çuditshmet. “Një herë!” tregonte. “Flija brenda makinës tek kthesa këtu mbrapa Kampaniles. Ishte natë, flija, kur zgjohem se makina po tundej. Ngrihem. Tërmet, mendova dhe nisa të ul xhamin e makinës. Çikriku, nga heshtja e thellë të natës, kërkëllinte fort. çifti po bënte dashuri. “Ragazzi, i thashë, me ngadalë se këtu flihet!” Ato, të tmerruar, me mbathjet e ulura ja krisën vrapit me ulërima. “Nga doli kyyy?!”
Kur Luisi tregonte, e rrethonin përherë i madh dhe i vogël. “Një herë tjetër!” vazhdoi. “flija brënda makinës. Zgjohem nga të qeshurat e dy grave amerikaneve. Ishin të dehura, me birrat në duar po ecnin krejt çakërrqejf përbri makinës time.
Zgjohem, hap manovelën kërkëllitëse që ul xhamin dhe nxjerr kokën në gjys errësirë. Prap e ngrita zërin: “Ragazzi. Lasciateci dormire!” Dy amerikanet, si buldozera, zgurdulluan sytë dhe ia mbathën të tmerruara nga frika: Fantazmaaaa! Na doli fantazmaaa!”
Të dëgjoje Luisin donte thonte ti kishe sytë me lotë. Ndërsa ai, kishte në sy një dritë zilije dhe çmendurije. Në rrugë Luisi i kapte amerikanet prej dore dhe fillonte t’i gjuante. Por kur i kaloi të dyzetat, nuk kapte më as italjane, as amerikane. S ja varnin më. Ato e nuhasnin fill që kishte diçka tek ai që i vinte era çoroditje, fallcitet dhe jetë rruge. E vetmja mundësi që i kish mbetur, ishin aziatiket. “Janë të mira!” rrëfehej. Por nuk u kuptua kurrë a e thonte sepse vërtet e besonte, apo sepse nuk kishte alternativë tjetër. Ishte besoj, ekzemplari i vetëm i njeriut pa shtëpi e pa familje, i cili e mbante veten. Nuk e kishin parë kurrë t’i vinte erë. Gjente gjithmonë një dush ku të lahej, qoftë edhe tek dushet me pagesë nëpër ndalesat në autostradë, ku shoferët me kamjonat e tyre hanin drekë dhe bënin një sy gjumë në karrigë.
Luisi ishte një banor atipik i çizmes. Me vendbanimin ku parkonte volswagenin. “Ja kam futur qerasë!” shprehej duke qeshur si debil. Ndërsa kur policët e trafikut i vinin gjobën, e pyesnin:
“Ku banon ti?!”
“Përse?!”
“Si pse? Ku ta adresoj gjobën?”
Luisi ngërdheshej plot tallje. “Vëre vëre. Unë e kam rezidencën aty ku parkoj a e merrni vesh. Ha ha ha!”
Ndërkohë nëna e tij, e cila banonte në jug të çizmes, bëhej gjithnjë edhe më nervoze. “Na fëlliqe mor bir. Pse. Gjobat e tua do paguaj unë?!”
Ngjarje pa fund ishin historitë e Luisit me japonezet. E ndiqnin përherë mbrapa si dele. Të vogla, me këmbët e shtrembëra, të urta dhe të heshtura, krejt si gratë orjentale të cilat i binden burrit të tyre, e ndiqnin pra gjithkund. I pari ecte Luisi me flautin, më pas vinte një nga ato. Vajza turiste të cilat i kapte nëpër sheshet e qytetit. Mbas orëve intime me to, vinte në shesh me atë ndjesinë mashkullore të përmbushur dhe i hapej piktorëve me mburrje.
Me krizën e tyre, japonezet filluan të mos vinin më, ndaj Luisi, i cili ndërkohë kish blerë një flaut të ri, kish filluar të frekuentonte qëndrat e masazheve kinez. “Aaaah che bello!” gogësinte Luisi nga qejfi, kur kinezja e rastit i bënte masazhin shtrirë mbi divan. “Sei folte. Sei folte!” i thonte kinezja. Luisi vazhdonte të gogësinte si mëz i ardhur në qejf. “Si e ke emlin?!”
Luis, ia kthente ai. Je i fortë Luis. Je i fortë!
Nuk ndryshonte kurrë. Ecte me hapat si rrobot, duart grusht, duke qeshur, barkun e madh dhe balluken e zezë mbi ballin e gjërë me rrudha si superman-i.
«Vetëm gomerët nuk thinjen! » bënte shaka një piktor tjetër nga grupi i artistëve. Mënyra më e mirë e Luisit për tu mbrojtur ishte sulmi. « Albanesi, morti di fame!» niste dhe bënte shaka ofenduese. « Mos harroni se keni ardhur me gomone. Tani u bëtë me lekë!”
“Albanezët kan tru dhe vullnet, s janë gomar si puna jote!” ja kthente një i grupit.
“Po ke të drejtë!” përgjigjej Luisi. “Gomar jam. Ha ha ha!”
Luisi vazhdonte të mbrohej me format e tij prej arroganti të pagdhendur. Ç t’i bënin atij. Në fillim nxeheshin dhe kapeshin me krahë duke sharë dhe duke iu hakërryer njëri tjetrit. Shqiptar puna, s duronin. Njëri gjaknxehtë dhe i rrëmbyer, tjetri fshatar nga jugu, gati analfabet dhe i rritur në jetimore. Kishte raste kur kapeshin fare keq. Por me kalimin e viteve, nisën të mos ja vinin re. “Nuk është i keq!” vazhdonin të komentonin. “Është veç i metë!” Por kishte edhe nga ato të cilët mendonin se thellë thellë, pas atyre formave prej shakaje plot helm zilije, prapa tyre fjalëve plot thumba, fshihej tek Luisi një inat, një rracizëm i paparë. “Po çfar rracisti. Ai është një i mjerë pa shtëpi që lan kokën ku t’gjejë burim uji. Rracist Luisi?!” Rracist ndoshta nuk ishte, por i kishte zët ato që brenda 15 vjetësh kishin blerë shtëpi dhe kishin bërë familje.
Shpesh, rrinte në mes të sheshit me këmbët e hapura si gjykues, ngrinte zërin dhe me formën e tij tallëse, me pak ironi, niste t’a villte helmin e zilisë. “Këta shqiptarët. Erdhën me xhinsa të grisur dhe tani punojnë më shumë se të gjithë. Albanesi!” ulëriste prap dhe fillonte të qeshte plot sarkazëm. “Albanesi del cazzo!” Luisi e thonte, por ai mbetej gjithmonë gjykimi i një njeriu me caqe mendore. Grupi i piktorëve veç vinin buzët në gaz dhe vazhdonin të pikturonin.
“Unë t’i kam studjuar ngjyrat ty!” i thonte një piktori tjetër. Pastaj me kokën plot lesh të zi, serjoz, përqëndrohej duke i vëzhguar kombinimet e ngjyrave. Sidomos ato komplementaret. Të gjithë gajaseshin së qeshuri. Më në fund kishte harxhuar paratë e dynjasë duke blerë ngjyra. I ishte vënë punës gjithë dimrit për të kopjuar ngjyrat, në mënyrë që edhe ai t’i shiste shtrenjtë pikturat turistëve. Rezultati dihej. Koka e trashë e Luisit ca gjëra nuk do të mund t’i kapte dot kurrë.
“O Piter!” i pëshpëriste në vesh një piktor tjetër, artistit shqiptar. “Ki kujdes. Luisi po t kopjon ngjyrat!” Piteri qeshte me mosbesim. “S ka mend ai. Ja do ta shohësh kur mbasi ti bëjë t’i shesi të gjitha me gjysëm çmimi! » Nuk kaloi as një muaj dhe Luisi s pati durim. I shiti të 200 akuarelet bashkë me gjithë ngjyrat dhe penelat nga më të shtrenjtat, një kolegu tjetër.
« Nuk ia dal dot! » u shpreh me kokën e tij të madhe si qen stani. I mefshët dhe i trashë. Ç mund të prisje nga një njeri që lante kokën tek lavamanet e restoranteve. Të gjithë ia nisën të qeshin. « Ha. Ha. Ha ! » ngërdheshej edhe ai, me sytë plot ironi mllef dhe hakmarrje.
Kur zhdukej nga aty, nuk e merrnin vesht kurrë se nga e mbante frymën. Avullohej, zhdukej si hije nëpër rrugët e zymta të qytetit. Shkonte drejt periferive ku kishte parkuar makinën-shtëpi. Gjithmonë i vetmuar, gjithmonë fillikat, me kurajon prej njeriu i cili nuk mund të kishte as shokë, as të dashur, as miq, as familje. Thjeshtë një barbon rrugësh, i çoroditur që fëmijë.
Kishte me siguri një zonë në trurin e Luisit ku jo vetëm llogjika s depërtonte, por me idetë fikse ai arrinte të të lodhte pa fund. Ishte i bindur se gjithkund ku shkonte, të tjerët veç donin t’ia fusnin. Gjithkund ku hapte kavaletin për t’i bërë karikatura turistëve dhe ku parkonte makinën, policët e trafikut a ruajtësit e rendit, nuk bënin tjetër veç se i vinin gjoba. Normal, faji simbas tij ishte gjithmonë i të tjerëve.
Sa herë që vinte Luisi, piktorët mblidheshin për të bërë qyfyre. “I bëre paratë vetëm masazh kinezesh!” e ngacmonin.
“Ha ha ha!” qeshte dhe plaste gallata.
Asnjë nuk e njihte siç duhej Luisin. A kishte ndjenja ai njeri?! Ç provonte brenda në shpirt netëve të ftohta të dimrit, kur të gjithë ngrohtë nëpër shtëpija, ndërsa ai mblidhej kruspull tek sedilja e makinës rrangalle. Asnjë nuk dinte a kishte frikë, a e trembte e ardhmja, a trishtohej ndonjëherë nga ajo lloj ekzistence krejt pa rrënjë. “Ore gomar! Po shkon 60 vjeç!” I thonin piktorët. “Kur do të stabilizohesh ti? Pleqërinë rrugëve do ta kalosh?!”
“Nuk mundem!” përgjigjej. “Kam aq shumë gjoba sa s mund të blej asgjë. As shtëpi me qera s më japin!” Vinin re se si nervozohej, alarmohej. E preknin siç dukej aty ku i dhimbte. Ndaj niste dhe ofendonte. “Paguaj qeranë ti debil, paguaj!” shfryhej. “Unë s jam skllav i këtyre legenave që t thithin gjakun. Paguaj për ujin, paguaj për dritat, paguaj për plehrat, paguaj për shkallët, paguaj taksa. Na!” nxehej Luisi dhe nxirrte gishtin e madh. “Këtë i jap unë këtyre hajdutëve! Ha ha ha!”
“Ti ke lindur mbrapsh mor i shkretë!” i thonin pastaj dhe largoheshin.
Si karikaturist ishte i zoti dhe qen i punës. E gjente klientin sa hap e mbyll sytë. Por që të mos i dalloheshin sytë dinakë dhe fallco, i mbulonte ato me syze të errëta dielli.
Mbrëmjeve, kur errësira binte dhe qyteti hidhte vellon e natës, Luisi merrtë flautin, gjente ndonjë strehë a hyrje pallati dhe me shpinë nga rruga niste t’i biente flautit. Kush kalonte, nuk e shihte sepse i mbuluar me errësirë nuk dallohej, por duke dëgjuar muzikën, tingullin e mekët të ndrojtur, kthente kokën me habi dhe kurjozitet. Ishin tingujt më vetmitarë në univers. Muzika e një bredharaku pa shtëpi, pa katandi, èpa familje, i cili po mbushte të gjashtëdhjetat.
