Në çastin kur papritmas i feksi ideja të shkruajë diçka, çka do qoftë, një sajesë me pretendime “misterioze” artistike, një tregim të shkurtër apo ese, mbi Çele Kullën e Nishit, gjithnjë i bindur se një trishtim më të madh n uk mund e pjellin as mendjeprishurit më të çartur, shkrimtarët me imagjinatë të sëmurë, të çalë e të ç‘thurur, nuk u bie ndërmende një diçka e tillë!
Hajt, i foli vetmisë së vetë memece, të hap një çikëz, google-ën shpëtimtare, në raste të këtilla kotësie. T’i përtërij e kthjellojë, sa do pak, kujtimet dhe njohuritë tashme te zvetënuara, mbi këtë Kullë famëkeqe, të cilën e kishte pa e vizituar, para shumë e shumë vjetësh. Kur ia ktheu asaj shpinën, (kur ta ktheva Kosovë shpinën!), para këmbëve lagu tokën shkret. Pështyu, madje tri herë. Flluskat e egra, të holla të pështymës, si maje gjilpërash, që nxirrte nga goja, për të vulosë kushtrimin, kur ndjeu zërin vetë të hollë e shterë, tek thoshte: kurrë më, sytë e mi, mos të pafshin!
E plotfuqishmja natyrë, si t’ia kishte kuptuar lëngatën e hidhur të këtij kushtrimi, nga kujtesa e tij, si me gome traktori, ia kishte shlyer e fundosur në thellësitë e tokës se pamatur, këtë mbresë të hidhur, aq më tepër, të keqe!
*
Në çastin kur në llap top-in, plak të lodhur e mushkëri prishur, hapi “faqen e parë” të googel-ës, si të çelte gropën e qereçit të valë në të cilën po fundosej, apo ta kishte hapur Kutinë e Pandarës! Renditeshin atje, shumë, shumëfish më shumë, të dhëna, reportazhe, shkrime, ndër më të ndryshme, se që janë 952 kafkat e radhitur në 56 rradhë, në secilin rresht nga 17 sosh “duke dhënë numrin prej 952 kafkash, në total”! Sipas kronikave: “me kalimin e kohës, shumica e kafkave janë shpërbërë, po ato që mbetën, shërbejnë si dëshmi e mizorisë se frikshme kundër luftës”. Nuk “rrotulloi” më asnjë faqe të galme llap-topi. Pa shënuar, madje as vitin e ndërtimit të kësaj ngrehine që iu shpif si të ishte duhmë stërvine e 952 kafkave, me shpejtësi drite, që nga Naius-i ia behën në dhomën e gjumit natës që, i shërbente edhe si kabinet pune.
Iku gjumi. Iku gjaku. Ikën ëndrrat…
Iu shpif, sikur midis 952 kafkave të shqiptarëve katolikë, në murin e dhomës e gjumit që, i shërbente edhe si kabinet pune, ishte murosur edhe kafka e atij vetë. Kjo e trazoi edhe më shumë. Tej mase e nervozoi. Ia përzjeu zorrët në bark. Ia nxiti e lëkundi tugën e vrerin bashk e përnjëherë. Çdo gjë që ia shihte syri, në atë dhomë të vogël, çdo teshë e orendi, ishte veshë me atë duhmë të mallkuar. Nuk ndihmoi gjësend, as hapja, krah më krah, të dritares, as të derës…
*
E pllakosi një rebelim i flamosur. Në ballë i kërceu një dell i fryrë, mavi. Me inat, akoma më idhnak, mbylli “defterin” e google-ës së goglave e, po ashtu, më shqetësim akoma më të madh e kalli, e përvëloi krejt, një zemëratë e egër, që i ngjau se e shpoi në zemër, anë përtej. Me shikim të plogësht e të mjegulluar fare, pa llap-topin që ashtu i çaraveshur, i ngjau në një cofëtinë të kalbur. Si fajtor numër një për gjithë këtë rrëmuje e trazim. O rroku me duart që i dridheshin, si thuprat në ujë, e afroi të goja e shkrumbuar, hygjym bani me e kafshue. S’e kishte asnjë dhëmbë në gojë. Në këtë e sipër, si për ironi idiote, i shkrepi në mendje të ndryshkur, shprehja e moçme, e urtë franceze (thënia, ekspresioni), që thotë: «Quand j’avais des dents, je n’avais pas rien à manger, maintenant quand j’ai qua à manger, je n’ai plus des dents” që përafërsish, në shqip i bie: “Kur kisha dhëmbë, nuk kisha ç‘të haja, tash që kam ç’të ha, nuk kam dhëmbë”!
Diktat nate. Nata diktonte. Ai shkruante në pergamenën e saj të vruget. Rruga e “gjatë”, nëpër terr e nëpër natë, s’do ta çojë të gjorin. Hiç më larg se deri të katrori i dritares së dhomës. Vetën e pa me llap-top në duar. U mat ta fërfëllonte për dritare. Le të bëhet copë e thermi i poshtri fatzi. Thermi le të bëhemi. Unë edhe llap-topi bashkë e përnjëherë!
Jo, i foli vetës në vetmi të errët, as s’do ta hedh aparatin vetëm, as s’do të hidhem bashkë me të. Lartësi shumë e vogël. Dy, dy e gjysmë metër, më së shumti. Hedhja nga lartësi e tillë, tha me vete, llap-topin nuk ta gjej kurrgjë e ligë, nuk do t’i luaj vendi ama asnjë pullë, as sustë, e mua, më 82 vjet mbi shpinë, do të qihet nëna e nënës. Do të me thyhen e, do të me bëhen hi e thermi, eshtrat e trupit të lodhur pleqërie. Do t’i vuaj keq, ditët e fundit të jetës time kot. (Jetë më kot, se që ishte jeta e tij, nuk ka ku shkon më). Gat-gati një shekull jete pa dashuri. Pa asnjë të arritur, në asnjë plan. Kjo tingëllon akoma më tragjikisht, kur në familjen e gjerë jeta e tij, vlerësohej si një histori suksesi!).
Diktat nate. Nata, si e çmendur, e hallakatur krejt, vazhdoi të diktoi e diktoi… Në atë gjendje psikofizike e shpirtërore që ishte, mbi pergamenën e vrugët, shkruante ¨s’bëzante. Pergamenën e shqyer e të bërë shuk, edhe një herë lexoi: “Kelmendasin Gjergj Pjetrin, e shiti serbi Millosh Obrenoviqi”!
U ngatërrua në llogari. Shitje e tradhti. Dje, sot e nesër… Gjithnjë. Fund e krye. Pa u ndalë! Gjithmonë. Varg e vij… Deri kur do të zgjasë kjo përrallë e vjetër. Përrallë e përrallave. Pallavrave. Gjithfarë. Këndej e andej, (anës lumit të palarë!), anës së errtë të logjikës e mendjes së shëndoshë!
Përjetë të jetëve – jo isha- lla!
Kështu do të ngjajë (edhe) nesër. Në takimin historik, në Liqenin tonë, barbarisht, të pjesëtuar për dy! Më të lashtin liqen tektonik në botë! Kjo, detyrimisht ta kujton, fabulën e La Fontaien-it e “kënduar” në shqip: Qengji i butë (shqiptar krahathatë), Ujkut (të çartur serb!), ia turbullon ujin nga ana e poshtme e rrjedhës!!!
Mbi faqen e re të pergamenës së djegur kohe, diktimi e shkrimi, nëpër nate nëpër terr vazhdon, s’pushon. Sa për asgjësimin llap-topit , bre ia lodrofshin nënën njëmijë hiena të qelbura në ndyrësi, si fajtor modern, i të gjitha të këqijave të kësaj bote, pa kasavet, i lidhet kryet kësaj pune disi! I pëshpëriti në vesh një zë i shterur e tinëzar kur e këshilloi: merre llap-topin, ngarkoje mirë mbi shpinë, mundësisht për të katër anët “mbillja” disa boça peshërënda kandari, (si kambane ogiçësh a herdhe të trasha, vari e lidhi mirë e fort për rrip të pantallonave gjee pikën më të thellë të Liqenit Lémon që, për fat të mirë a të keq, e ke aq afër. Në mos t’u begenistë as ky solucion, ashtu si nuk t’i përmbushi kushtet ballkoni i banesës kat-poshtë, mos prito e ngjitu në Paris, larg nuk e ke, një vrap pele duaja. Mate mirë. Kur shikimi të mjegullohet e ngjaj në plaçkë… Me një gurë mbi shpinë, dhjetëfish më të madh se që ishte ai i Sizifit, dhe, me një tjetër gurë në zemër, që fatkeqi i legjendës, nuk e njihte, lëngonte gjëmën pse kelmendasin Gjergj Pjetrin, e shiti serbi Millosh Obrenoviq. Kur do të sosën, këto shitblerje tona të lira e të mallkuara, pafund, që vazhdojnë edhe sot e kësaj dite! Nëpër mjegull të trashë e furtunë të pamëshirshme, të stuhishme furtunë, mbi muret e atij tuneli të gjatë e të errët, gjithnjë e më qartë nisi t’i shfaqej kafka e vetë, tamam si ato në muret e Çele Kullës, këtij monumenti monstruoz e famëkeq, të historisë së galme, myk. Me shpirt ndër dhëmbë, shënoi këto pak të dhëna për këtë “monument” dhe i vargëzoi disa fjalë, mbase të pakuptimta, të palogjikshme, fund e krye…
Befas në rrugë iu shfaqe, si cunga t’ishin, dy vargje të një poeti të panjohur, anonim: “dikur gjithçka ishte gëzim/ tani s’është tjetër veçse trishtim; një porosi qortuese e Bejamin Franklin; “Ose shkruaj diçka që ia vlen të lexohet, ose bëj diçka që ia vlen të shkruhet”; disa thënie për vetë shkrimtarët, si për shembull: “Një shkrimtar i vërtetë nuk shkruan për të fituar para, por për të përmbushur një kërkesë të brendshme për të shprehur veten.” – Harper Lee.
Të dyja këto mendime, refleksione e thënie të njerëzve dijetarë e mendjendritur, i flenë në shpirt. Zemrën ia qetësuan. Ndërkohë i ra ndërmend thënia e Marksit, në një libër që do ta shkruaj shumë shpejtë -“Mos i qitë vetës cunga në rrugë”!
Unë jam Karl-i!
*
Pas një shekulli e kusur që kishte nisë ta shkruante, i ngjau se trokiti momenti ta vështronte dhe analizonte, mirë e hole, pa e shti aty tureçkën e subjektivizmit mashtrues, vdekjeprurës . Të tërhiqte në vije horizontale përfundi tij. Ta lexonte nga e para. Tekstit, që në fakt, duhej të ishte brumë i një tregimi, proze të shkurtër, apo çfarëdo sajese shkrimi bashkëkohor, iu avit si një diçkaje të frikshme, të pa shpirt, si meit t’ishte. Akoma ende pa i rënë në fund paragrafit të dytë a të tretë, adrenalina i zbriti, iu avit zeros. Ballin ia mbuluan kokrriza të imtë djerse. Nuk mund të ecte më tutje. Por, si një Avatar që ishte, (në kuptimin religjioz të fjalës!), vazhdoi leximin. Gjëja e parë që i ra në sy ishte, teksti thuaja se nuk asnjë lidh asje me çele kullën, as më llap-topin, as me kurrgjë tjetër që përmendej aty. Të gjithat bashkë s’ishin tjetër veçse pretekste. Kur i shoshiti, llogariti e, lidhi në deng edhe të metat e tjera, u tremb, trenua krejt. Doli në mal, siç thonë andej nga nahija jonë. Ishte në majën e majës të DILEMËS: po a jo!
Prevaloi (nuk është fjalë e tij!), POJA!
Shënoi e-mail adresën e kësaj gazete, mbylli sytë e, mbi tastierën llap-top-it shtypi shenjën Messages envoyés!
Le të dal, ku të dal!
Gaillard, 25/03/2023
