1
Në Prishtinën e dikurshme, që jo shumë njerëz e njohin, e mbase ka të atillë që kurrë nuk kanë dëgjuar për të, njerëzit ishin―thuajse―të qetë, çdo ditë ishte e thjeshtë dhe teje normale. Rrugëve të saj, dëgjoheshin zërat e lypsarëve për të fituar bukën e gojës; Në atë kohë, duket se qyteti kishte tjetër trajtë, një pamje dhe një frymë ndryshe nga kjo që e ka sot. Në qytet u ndaluan hyrjet e bujqve me karrocat e tyre me kuaj, u ndalua shitblerja e gjësë së gjallë në tregjet brenda qytetit, u ndalua shumëçka vetëm e vetëm që qyteti të merrte trajtën e një prej qyteteve më të reja të kohës, ndonëse sërish do mbetej nga të fundit e federatës. Godinat e larta morën vrullin e ndërtimit. Shumë nga objektet qindravjeçare u shkatërruan në emër të rimëkëmbjes dhe modernitetit të kohës. Në këtë qytet nuk kishte shumë turistë. Edhe ata pak që ishin, vinin nga qendrat e mëdha si Beogradi apo Sarajeva, për të shkuar poshtë në jug. Godinat e vjetra, me pullazet e tyre të hirta dhe me oborret me kalldrëm, dukeshin po aq të reja sa që ishin dikur, sado që shumë nga to u shkatërruan për t’i lënë vendin atyre të rejave.
Veç tjerash, ky qytet pa lum kishte edhe hotelin “UNION” të pozicionuar në qendër pranë teatrit. Në fakt, ai nuk ishte tamam një hotel, ndonëse i tillë u quajt. Më shumë ngjasonte me një bujtinë, por me kushte më të mira, megjithatë, do ta quaj “hotel”, sepse ashtu cilësohej. Aty njerëzit mund të akomodohen për një natë, disa net, apo edhe për më gjatë – muaj për shembull.
Hoteli përbëhej nga gjithsej dy kate.
Nuk ishte kushedi se çfarë hoteli, por sa për akomodim të përkohshëm, ishte i rehatshëm. Ditëve të zakonshme të punës, mëngjesi shërbehej në ora shtatë e tridhjetë minuta, ndërsa në fundjavë, në tetë e çerek. Dreka dhe darka nuk përfshiheshin në pagesën e dhomës. Por kishte shumë ndër klientë që kërkonin ushqim shtesë në vakte të ndryshme të natës. Kuptohet, të gjitha këto ishin me pagesë të veçantë. Orenditë nuk ishin kushedi se çfarë materiali a ngjyre. Nuk ishin fort të bukura, ishin të dala mode, por ama të rehatshme. Jashtë derës kryesore të hotelit, në të dy anët e saj, gjendeshin dy vazo të mëdha qeramike të ngjyrosura e zbukuruara me stil, të cilat fatkeqësish mbanin vetëm trupat dhe degët e thara të luleve jasemin. I ftohti i thatë që kish filluar të marrë malin në atë periudhë të vitit, nuk kishte lënë asnjë petale në ato degë.
Me të hyrë brenda, zilja e derës do tringëllonte si përherë, duke të të sjellë një nga shërbyesit e hotelit që të të udhëzonte a ndihmonte me kërkesat tua. Në recepsion të priste Hava, përgjegjësja e stafit. Ajo ishte një grua rreth të pesëdhjetave, e cila sa kishte filluar të thinjej. Sekush nga punonjësit e hotelit, gjendej në vendin e vet të punës – kjo e mbante hotel Unionin ende funksional dhe të dashur për një akomodim të përkohshëm.
***
Të dielën, edhe pse nuk punohej, Arbër Begu u ngrit herët në mëngjes, ashtu si çdo ditë tjetër të jetës së tij. U ngrit, u vesh dhe doli. Zbriti shkallët deri në katin e parë, dhe pa thënë një fjalë të vetme, doli nga hoteli. Për zonjën Havë, tash e një kohë qe bërë e zakonshme që çdo dy javë në ditë të diel Arbëri të dilte herët në mëngjes, pa thënë asnjë fjalë, e pa përshëndetur njeri të gjallë, qoftë me gojë a me kokë. Tashmë as ajo nuk përpiqej më t’i fliste e ta përshëndeste, ashtu siç bënte në fillim, kur ai sapo qe vendosur në hotel. Shpesh ajo mbetej e habitur se si rioshi dilte në atë përpikëri kohore. Fiks në shtatë e tridhjetë minuta. Gjithmonë Hava shikonte orën që ishte vendosur për kundruall saj. Çdo e diele “e çuditshme” (siç e quante zonja Havë) ishte e diele shtatë e tridhjetë minutëshe.
Askush nuk e dinte se ku dilte Arbëri në atë kohë.
Dilte, zhdukej për rreth dy orë, dhe më pas kthehej në hotel. Nuk takohej me askënd, nuk i fliste askujt, dhe askush nuk dinte për fatin e tij, për ato dy orë të mistershme e të pakuptimta.
Me të ardhur në hotel, ai u ngjit lartë duke përdorur shkallët. Kurrë nuk përdorte ashensorin. I turbullonte stomakun dhe i shkaktonte të vjella. Shkallët që të dërgonin në katin e dytë ishin të gjata e të ngushta. Ishte një tip korridori në të cilin vetëm dy veta mund të kalonin lirshëm, pa u penguar tek njëri-tjetri. Tek po ngjiste shkallët, nga sipër tyre po zbriste Toni, shërbyesi më i ri i hotelit. Filloi punën me të mbushur të tetëmbëdhjetat. Gjithmonë ishte i sjellshëm dhe punëtor.
– Mirëmëngjesi zotni Begu! – tha plotë nur e dashamirësi.
Por Arbëri nuk reagoi aspak. Madje as nuk e shikoi në sy. Ai thjeshtë vazhdoi rrugën e tij për në dhomë, gjersa Toni mbeti i habitur e i shukatur nga sjellja që iu dha. Duke mos ditur se si të reagoj a çka të veproj, ai thjeshtë vazhdoi rrugën poshtë shkallëve dhe u ndal tek Hava në recepsion.
– Ej! – thirri Toni, që ta shpërqendronte Havën nga punët e saja. – Çka pat ky?
– Është e diel. – ia ktheu ajo.
– Ouu… po. Hëh… nuk e kuptoj se çka dreqin ka.
– Puna, jetesa, situata politike, të ardhurat. Me pak fjalë, është i lodhur nga jeta, çunak.
– Jo, jo… – ia preu Toni. – Kjo nuk mund të jetë një arsye kaq e thjeshtë. Këtu ka diçka më tepër.
– E çka mund të ketë më tepër?
– Nuk e di, thjeshtë… ajo që thua ti është shumë e thjeshtë për gjendjen në të cilën ndodhet ai. Po të ngjante me atë që thua, ai do kishte të njëjtën fytyrë çdo ditë. Të dy e dimë se çdo dy javë në ditë të diel shohim të njëjtën fytyrë. Kjo nuk mund të jetë kaq e thjeshtë.
Pa shprehur lëvizje në fytyrë, nga poshtë banakut Hava mori një leckë dhe një detergjent pastrimi.
– Merri! – tha ajo. – Do të të duhen për sallën e ngrënies. Mëngjesi ka mbaruar!
Sakaq Toni mbylli gojën dhe u nis për në sallë. Mendimet e tij dukeshin mendime pavend e të kota para zonjës Havë. Ajo i cilësonte ato si mendime të një të riu që sapo kish filluar t’i bjer brisk fytyrës e që s’i kish rënë ende në fill kuptimit të vërtetë të jetës. Mendime të ngutura, me pak fjalë.
Ditët në dimër janë të shkurta. Dhe duke ditur se ajo ish ditë e diel, nuk kishte shumë qarkullim njerëzisht në hotel. Të gjithë kryesisht ishin në dhomat e tyre duke pushuar, në përjashtim të stafit, i cili duhej të qëndronte në pozitën e vet, edhe pse nuk kish njerëz që kërkonin ndonjë shërbim. Ndonëse hoteli kish rënë në njëfarë qetësie, kuzhina nuk ishte e qetë. Jo se do gatuhej kushedi se çfarë ushqimi a specialiteti, por do gatuheshin biskotat e zotni Begu, siç e thërriste Toni Arbërin. Ky djalë me të vërtetë ishte i çuditshëm. Sipas “traditës”, çdo dy javë në ditë të diel, Rama, kuzhinieri i hotelit, i gatuante biskota. Asnjëri nga shërbëtorët nuk pranonte t’i dërgonte porosinë Arbërit. Të gjithë e konsideronin të marrë. Duke qenë se Toni ishte më i riu ndër ta, gjithmonë ngarkohej me detyrat që të tjerët nuk arrinin dot t’i bënin.
“Tring, tring, tring!” – tringëlloi zilja e kuzhinierit me mustaqe të zeza.
– Porosia është gati, djalë! – bërtiti ai. – Eja ta marrësh!
Me të dëgjuar thirrjen e tmerrshme që Toni e urrente, u detyrua t’i vihej punës e të luante këmbët.
– Erdha, erdha! – thirri Toni.
– Paç fat! Shpresoj mos të të hajë bashkë me biskota! – ngacmoi Tonin me një të qeshur ironike.
– Ha-h, faleminderit! – dhe eci deri tek ashensori. Priti pak, dhe hyri brenda. Me të mbërritur në katin sipër, u kthye majtas dhe vazhdoi në korridorin e gjatë e vende-vende të errët. Pak para se të arrinte në fund të tij, u ndal para dhomës numër 11. Mori frymë thellë, qetësoi veten dhe trokiti. – “Zotni Begu, biskotat tua!” – Por nuk u dha asnjë zë i gjallë. Sakaq ai vendosi të provoi përsëri, ndonëse i frikësuar. – “Zotni Begu?”. Priti, por përsëri asgjë. Doemos duhet të ketë pritur dy apo tre minuta. Në momentin kur Toni mendoi të ikte e ta linte pjatën përballë derës poshtë në tokë, Arbëri hapi derën ngadalë dhe plotë qetësi.
– Oh falë Zotit qenkeni mirë! – shfryu Toni. – Mendova mos vallë ju ka ndodhur diçka, apo nuk ndiheni rehat.
Sytë e Arbërit ishin të vdekur. Vetullat i kishin rënë nën sy dhe mezi i dalloheshin. Reflektonte një plogështi dhe një zymtësi teje të madhe.
– Mmm…? Biskotat tuaja zotëri! Janë ashtu siç i keni qejf ju, me sheqer pluhur përsipër. – dëftoi Toni, që nga zori e frika u detyrua t’i buzëqeshte një krijese që të dukej se donte të të vriste nga momenti në moment.
Arbëri mori pjatën, dhe i pagoi biskotat. I mbylli derën dhe nuk nxori zë së gjalli.
– N―natën e mirë zotni…!
Dhoma e tij ishte e errët, dhe jo shumë e madhe. Nuk kishte diçka të veçantë në të. Kur Arbëri ia përplasi derën në fytyrë Tonit, u kthye me kurriz nga dera dhe u nis për në shtrat. Ecte ngadalë, sikur të kishte mëkatet e botës mbi shpinë. Edhe pse korridori ishte i shkurtër e i ngushtë, shkuarja për në shtrat i dukej me të vërtetë shumë larg. Ishte aq larg, sa që u ul në karrigen që kish pranë. U ul dhe vendosi pjatën mbi tavolinë. Qëndroi ulur për një kohë të gjatë. Shumë, shumë gjatë.
2
Të nesërmen, kur Arbëri u zgjua, ishte një ditë krejtësisht ndryshe nga ajo se çfarë kishte kaluar natën e mbrëmshme. U ngrit, kreu rutinën e mëngjesit, u vesh me kostum ashtu siç vishej gjithmonë dhe u nis. Doli jashtë dhome dhe mori poshtë shkallëve. Hyri në sallën e ngrënies, mbaroi mëngjesin dhe doli jashtë.
Ishte tetë e mëngjesit dhe tashmë aty duhet të ishte Rroni, miku i tij më i dashur. Por si përherë, Arbërit iu deshtë të priste. Makinat kalonin kundruall hyrjes së hotelit, njerëzit ecnin me të shpejtë, disa të tjerë ngadalë e të tjerë vraponin për të zënë linjën urbane të mëngjesit. Por Rroni nuk dukej gjëkundi… si gjithmonë…
– Më në fund erdhe!
– Më fal, u vonova përsëri apo jo? – pyeti si me shaka Rroni.
Arbëri shikoi orën në dorë dhe iu kthye:
– Shtatë minuta e tridhjetë e shtatë sekonda, tetë sekonda, nëntë sek―
– Arbër! – i ndali fjalën.
– Më fal, hëh! – si në të qeshur.
– Nuk do shkojmë drejtë në zyrë. – ia preu Rroni.
– Pse?
– Kam një takim të rëndësishëm!
– Takim? – pyeti tejet i çuditur.
Rroni dridhej nga emocionet dhe nuk mund të qëndronte në një vend të caktuar. Kapte duart mes vete, i shtrëngonte, i lidhte gishtërinjtë njëri me tjetrin e më pas përshkoi kokën e qafën me duar, duke mos ditur se si t’ia shpreh mikut të tij atë që do të ndodhte. Ku në fund, shpërtheu në fjalë dhe tha:
– Hana ka ardhur në qytet!
– Çfarë? – ia ktheu me të shpejtë Arbëri.
– Hana! Në qytet!
Të dy filluan të hidheshin sa lartë-poshtë nëpër rrugë, përpara hyrjes së hotel Unionit, nga lajmi që kishin marrë.
– Eja! – e kapi për dore Arbërin dhe e tërhoqi poshtë rrugës duke nxituar.
– Kah?
– Luaj këmbët se do vonohemi!
Nisën të vrapojnë, ashtu si vraponin kur ishin fëmijë. Në fytyrat e tyre mund të dallohej plotësisht nuri dhe gëzimi që ata kishin për takimin që po i priste. Ndonëse në rrugë kishte shumë kalimtar, ç’është e vërteta ndër ta edhe të moshuar, ata i mënjanonin fare lehtë. Asgjë nuk e ndali vrapin e tyre.
Disa blloqe më poshtë, ata ndaluan përpara hyrjes së ëmbëltores “Korzo”. Mezi merrnin frymë. Kishin vendosur duart në gjunjë dhe merrnin e nxirrnin frymë me sa fuqi që kishin.
– Ishte goxha vrap apo jo?
– Hë-h . . . kujt i thua. Më duket se do vdes Rron!
– Ke kohë të vdesësh, idiot!
– Më dhemb këtu.
– Çka është aty? Mëlçia?
– Ku ta di unë; më dhemb, kaq!
– S’është gjë, e ke nga vrapi. Eja të shkojmë.
– Hu-h! Prit! – Arbëri i rregulloi kollaren dhe i drejtoi supet e palltos. – Tani dukesh më mirë. Hajde!
Kur vazhduan, hapi ishte i qetë. Duhet të ecnin pa nxitim, që kur të shkonin në kafenenë e Hotel ‘Grand’-it, të mos dukeshin se dihasnin.
– Kohët e fundit më je dukur shumë i heshtur Arbër.
Arbëri ngriti vetullat dhe uli buzët si të thoshte “s’kam ç’të them”.
– Ka diçka që nuk shkon? – insistoi sërish Rroni.
– Jo, – tha Arbëri, – s’kam asgjë.
– Atëherë pse rri kështu?
– Si “kështu”?
– S’je në humor; ti ke qenë gjithmonë tipi i gallatës.
Dhe sërish Arbëri nuk foli gjë. Ata ecnin. Rroni shihte herë në rrugë e herë në sytë e Arbërit, ndërsa ai mbante sytë kah rruga, si në frikë për ta shikuar drejt e në dritë të syrit.
– Mos është puna për ndonjë vajzë? Hë-h? – e shtyu pak me krah.
Arbëri qeshi si në vete me një të buzëqeshur të lehtë duke anuar kokën në anën tjetër.
– Është një vajzë, apo jo? Kush është ajo? – i tha duke qeshur – Kush është? Kush është? – pyeste pa pushim.
– Jo, jo, jo, jo…
– Kush? Kush? Kush? Kush? – i hynte në fjalë.
Qeshnin përballë hyrjes së Hotel ‘Grand’-it.
– Rron, harroje këtë punë. Mirë jam. Me të vërtetë.
– Shiko, do hyjmë brenda, do mbarojmë punë me Hanën dhe do flasim pastaj. E sheh ti!
Dhe si në gaz sërish, më në fund hynë. Në mesin e shumë njerëzve, po kërkonin një vajzë të re. Ishte e vështirë ta gjeje, pasi që ajo ishte kafeneja më e njohur e qytetit dhe ishin të shumtë ata të cilët e frekuentonin atë. Por, ja tek ishte! Një vashë me të vërtetë e bukur! Ishte bionde. Kishte veshur një triko të zezë, pantallona bojëkafe, këpucë me takë të shkurtër dhe në kokë mbante një kapele të kuqe. Sytë e saj ishin jeshil, dhe shkëlqenin ashtu si shkëlqen një smerald peridoti. Të hynte thellë në shpirt dhe dukej se të pastronte nga çdo brengë që kishe. Buzët e saj ishin të kuqe. Aq të kuqe sa trëndafili, por jo edhe aq sa gjaku. Ishte një ngjyrë që të bënte për vete që në shikimin e parë.
Me t’u takuar, ata u përshëndetën dhe u ulën, porositën ato që ua kish ëndja të pinin dhe filluan muhabetin. Zakoni e donte që Rroni të fillonte bisedën, pasi që ai ishte ai, që kish kërkuar këtë takim.
– Arbër―Hana; Hanë―Arbëri.
Pas njoftimit tek e tek mes Arbërit dhe Hanës, biseda vazhdoi si çdo bisedë normale. Gjërat shkonin si zakonisht: një bisedë e shkurtër për të kaluarën, pak kujtime qesharake që kishin palët mes vete, pak ngacmime e madje edhe të pathëna tek-tuk të sikletshme. Por ajo që ishte më kryesorja e kësaj bisede, ishte ajo që Rroni tha rastësisht:
– Arbëri është me të vërtet miku im më i mirë.
Hana anoi kokën në drejtim të tijin dhe e pyeti e habitur:
– Më duket mua apo më ke thënë se Donati ishte miku yt më i mirë?
Rroni si me gjysmë zëri, sikur ta përmirësonte veten iu gjegj:
– Po! Ashtu të kam thënë. Pastaj vije Arbëri, sigurisht!
Dhe biseda vazhdoi ndërsa fjalët e Arbërit gjithnjë e pakoheshin më tepër. Ai u duk si të mos ishte aty. Të vetmit që flisnin ishin Hana dhe Rroni, e shumë rrallë Arbëri lëshonte ndonjë fjalë, apo ndonjë buzëqeshje false. Por megjithatë biseda vazhdonte, deri në momentin kur Arbëri u ngrit dhe tha se duhet të dërgonte një letër në postë e më pas do merrte rrugën për në zyrë. Rroni nuk ishte në dijeni të kësaj letre, por megjithatë i dha leje të ngrihej e të shkonte pas punës që kishte. Ata u përshëndetën, duke e ditur se bashkë, do takoheshin në punë. Ndërsa me Hanën, përshëndetja ishte e një forme tjetër.
Ishte ora nëntë e një çerek, kur Rroni hyri në zyrë dhe pa vetëm Donatin i cili ishte duke shkruar një artikull të ri për gazetë.
– Ku është Arbëri? – pyeti Rroni.
Donati nuk hoqi kokën nga makina e shkrimit, por megjithatë foli:
– Ishte këtu dhe iku. Tha se nuk ndihej mirë. Siç duket ato dhimbjet e stomakut vetëm sa kanë filluar t’i shtohen gjithmonë e më tepër.
Rroni la çantën e tij në tavolinë dhe doli nga zyra me të shpejtë.
– Ku po shkon? – bërtiti Donati, – Rron!?
Kishin kaluar dy javë që kur Arbëri nuk ishte dukur në punë. Nuk kishte asnjë lajm nga ai. Të gjithë kishin filluar të shqetësohen për të dhe askush nuk e dinte se ku ishte, apo se çfarë po bënte. Thjeshtë, dukej sikur toka të ishte hapur e ai të binte brenda saj po në atë moment, pa lënë as edhe një gjurmë të vetme. Në një ditë nga ditët e javës së fundit, Rroni kishte bërë një përpjekje që të takonte Arbërin në hollin e hotel Unionit, por kur Hava thirri në dhomën e Arbërit që të merrte leje, ajo nuk mori asnjë përgjigje. “Duhet të jetë në gjumë besoj” – ishte shprehur ajo. Sakaq, e hëna erdhi; në recepsion të hotel Unionit Toni po rrinte i mbështetur në banakun e recepsionit dhe hera-herës ndërronte ndonjë llaf me zonjën Havë.
– Edhe pesë minuta zonjë.
– Hëh?
– Edhe pesë minuta, – drejtoi dorën kah ora në mur – për të shkuar te Begu .
– Ah! Ke filluar edhe ti të bëhesh njëlloj si ai.
Toni hoqi dorën nga banaku dhe u drejtua kundrejt saj:
– Çfarë do të thuash?
– E kam fjalën për kohën, – tha Hava gjersa çonte dokumentet sa në një vend tek tjetri. – ke filluar të bëhesh shumë më i përpiktë në detyrat dhe obligimet e tua.
– Eh, tani po flasim për diçka të re! . . . Me që ra fjala tek e reja, e ke parë këto ditë këtej rrotull?
– Për kë e ke fjalën?
– Arbërin pra.
– Jo, s’ma kanë zënë sytë.
– A nuk është pak e çuditshme?
– Djalosh! Fakti se ti apo unë, nuk e kemi takuar, nuk do të thotë se është fundi i botës.
– Por ama kanë kaluar dy javë.
– Atëherë shko tek ai, të kanë ngelur edhe tre minuta.
– Çfarë di ti për të? . . . Më thuaj!
Hava mbeti paska e hutuar sepse nuk e priti një pyetje të tillë me kaq ngulm dhe kaq furi.
– Çfarë do të thuash me ‘çfarë di për të’?
– Kam dëgjuar se në hotel ka njerëz që flasin dhe marrin për gojë jetën e tij.
Ajo ngeli një copë herë dhe u afrua më afër drejt Tonit.
– Para pak ditësh ishin dy gra të ulura në kolltukët e hirtë dhe më ranë në vesh disa nga fjalët e tyre. U vërejt qysh në fillim se ishin duke folur për të. Thoshin se u rrit në jetimore pasi që prindërit i vdiqën në aksident me makinë dhe se tërë jetën jetoi nga dera në derë.
– Çfarë?!
– Dhe një gjë tjetër – tha ajo – nuk arrita t’i dëgjoja mirë por, përmendnin diçka varrezat dhe pak më vonë menjëherë përmendën dy javët.
– Thua se shkon në varreza?
Hava tundi kokën dhe ngriti vetullat:
– Nuk e di…
“Tring! Tring! Tring!” – zhurmëroi zilja nga kuzhina.
– Dreq o punë! Ta marr e mira! – mallkoi Toni kur kërceu prej vendit nga frika.
– Lëri dokrrat djalosh, këto janë vetëm fjalë të kota! Duhet të shkosh. – ia behu zonja Havë si me ironi.
– Do vij sërish! – shprehu Toni, teksa u nis për tek kuzhina dhe goditi lehtas banakun e zonjës Havë – këtu do më kesh!
Veprimet e Tonit ishin të njëllojtat gjithmonë. Mori pjatën me biskota, hipi në ashensor, u ngjit në kat të dytë, u kthye në të majtë dhe eci deri tek dhoma numër 11. Trokiti në derë dhe si përherë, nuk lajmërohej njeri. Priti për pak dhe trokiti sërish. Filloi të mërzitej me këtë pritje patetike. Thërriste me zë, i binte derës – dhe prapë s’kishte gjë. Kaloi pjatën në dorën e majtë dhe nxori nga xhepi mbrapa çelësin i cili hapte të gjitha dyert e dhomave.
Rroni ishte duke punuar mbi një artikull në pallatin e shtypit ‘Rilindja’ të cilin e la në gjysmë me të dëgjuar tringëllimën zhurmuese të telefonit të zyrës.
– Alo?
– Përshëndetje! Po ju marrim nga hotel Unioni. Po bisedojmë me Rron Gashin ju lutem?
– Po, unë jam.
– Zoti Gashi ju lutemi paraqituni sa më shpejtë që të jetë e mundur në recepsionin tonë. Ka të bëj me një të afërmin tuaj, zotërinë Begu.
– Arbëri?
– Po, zotëri Arbër. Ju lutemi të paraqiteni sa më parë që të jetë e mundur.
Ai mbylli telefonatën dhe u nis për tek bujtina. Në rrugë e sipër mendime nga më të ndryshmet i orvateshin nëpër mendje sakaq desh u përplas me një makinë. Ishte i shqetësuar dhe nuk dinte ç’të bënte. Mbetej vetëm që të nxitonte.
Në hyrje të hotelit ishin ndalur dy makina policie dhe një autoambulancë. “Çfarë po kurdis kësaj here Arbër?” pyeti në vete i shqetësuar si në ankth.
– Ju duhet të jeni Rron Gashi? – pyeti zonja Havë.
– Po unë. Çfarë ka ndodhur me Arbërin?
– Miku juaj zotëri…
Rroni vrapoi drejtë shkallëve për tek dhoma e Arbërit, por ajo se çka pa ishte komplet jashtë asaj se çka ai donte të ishte. Dhoma ishte e mbushur me policë dhe personel mjekësorë. Arbëri ishte i shtrirë përtokë në mes të dhomës dhe ishte pandjenja. Rroni iu afrua duke shpresuar për ta ndihmuar, por ishte e kotë. Arbër Begu, kish ndërruar jetë në mënyrë misterioze, pa dëshminë e askujt!
Një orë më vonë, ekipet e hetuesisë kishin rrethuar hotelin dhe kishin mbajtur në mbarëvajtje çdo person i cili pretendohej të kishte pasur kontakt me të ndjerin. Tashmë, hotel Unioni ishte shndërruar në një skenë krimi.
3
Muaj më vonë, Rroni u pa në zyrën e tij në pallatin e shtypit “RILINDJA” duke shkruar një artikull për gazetë.
NJË HISTORI NGA ‘UNIONI’
Pak muaj më parë mora lajm mbi vdekjen e mikut tim. Gjithçka ishte kaq e paqartë, kaq e errët dhe e pakuptueshme. Mora një telefonatë nga recepsionistja e hotelit ku Arbëri qëndronte, më tha të shkoja me të shpejtë sepse diçka kishte ndodhur. Toni, shërbyesi i ri i hotelit, kishte detyrë që t’i çonte Arbërit biskota në dhomën e tij. Kishte raste kur Arbëri nuk përgjigjej qysh në fillim dhe atij i duhej ta priste, por ama në atë natë―në atë natë Arbëri nuk u përgjigj fare, sado që thirrjet e Tonit ishin të shpeshta. Sakaq në një moment, djaloshi i ri vendosi ta hapte derën e t’i linte biskotat brenda, por brendia i doli të ishte ndryshe nga se e priste. Arbëri kishte qenë i shtrirë përtokë dhe pa ndjenja. Sigurisht se emocionet dhe frika e kishin kapluar nga këmbët e deri në gjoks të shkretin, sa që kishte dalë me të shpejtë nga dhoma për të kërkuar ndihmë poshtë në recepsion.
Ekipet e shpëtimit kishin ardhur me të shpejtë. Pak më vonë shkova edhe unë. Kur hyra në dhomën e tij, pash mjekë e policë që po e shqyrtonin rastin. Trupi i tij kishte një ngjyrë gri në jeshile dhe koka i rrinte në anë. Kur ata po e mbulonin me – këtë më duhet ta heq*
Përpos disa ilaçeve antidepresantë për të cilët unë nuk isha në dijeni se Arbëri i konsumonte, policia kishte gjetur një preparat helmues në sirtarin pranë shtratit. E njëjta substancë që ishte gjetur në pjatën e tij të biskotave. Hetimi i rastit kishte marrë kohën e vet të mjaftueshme. Personeli i hotelit ishte intervistuar për ndonjë të dhënë apo deklaratë në lidhje me viktimën dhe ishin cekur sjelljet e çuditshme dy javore të tij, pa harruar biskotat me sheqer pluhur – ku në fund, në pamundësi të gjetjes së ndonjë prove për vrasje nga jashtë, çështja mori titullin e vetëvrasjes.
Disa ditë pas ceremonisë së varrimit, u paraqita në spitalin e qytetit për të marrë raportin mbi vdekjen e tij. Infermierja plakë e sportelit të spitalit, më dha një dosje në të cilën shkruhej “Arbër Begu 1”. M’u duk si një gabim rasti, ama nuk i kushtova shumë vëmendje. E hapa dhe fillova ta lexoj. U çudita që në dosje gjendeshin dokumentet e një foshnjës.
– Më falni zonjë por, keni ngatërruar emrin si duket. Këto janë dokumentet e një foshnje.
– Oh, ti dashke vëllain tjetër.
– Nuk po ju kuptoj zonjë.
– Arbër Begu që vdiq së voni, apo jo? – më pyeti.
– Po zonjë.
Mori një dosje tjetër dhe e vuri në krah të asaj që kisha. Në dosjen që solli shkruhej “Arbër Begu 2”
– Kjo është dosja që po kërkon.
– Çfarë deshe të thuash me “vëllain tjetër” zonjë?
– Nuk jua ka thënë?
– Kush?
– Arbëri i dytë, djalosh. Arbër Begu u lind njëzeteshtatë vjet më parë, në këtë spital. Vdiq kur mbushi dy javë. Unë isha kujdestare mamie në lindjen dhe kujdesin e tij gjatë dy javëve të inkubimit. Dy vite më vonë, në të njëjtën datë të lindjes u lind i vëllai i tij, i cili mori emrin e të vëllait – ai për të cilin kërkove raportin.
Mora raportin mbi vdekjen e Arbërit dhe dola i tronditur nga spitali, pa i thënë një fjalë infermieres plakë. Zbrita shkallët dhe në dalje të spitalit, mora një taksi. U ula në ulësen e pasme dhe mbaja kokën me duar duke mos kuptuar atë që po ndodhte.
Shkova në varreza. Kërkova nga varrmihësi që të më çonte tek varrezat e vjetra duke i treguar edhe emrin se kë po kërkoja, dhe ja tek ishte – një varr fëmije ku në gurë i shkruante “Arbër Begu” i vdekur njëzeteshtatë vite më parë. Në anë të varrit ishin disa lule që në sy ngjanin thuajse të freskëta. E pyeta varrmihësin se kush i kishte sjellë dhe shkurt më tha: “I vëllai”.
Tashmë gjithçka po merrte trajtën dhe rrjedhën e saj.
Arbëri u rrit në jetimore, prindërit i vdiqën në një aksident trafiku kur ishte vetëm shtatë vjeç. Qysh në rini të hershme punonte që të kishte nga të merrte të ardhura. Pas largimit nga jetimorja, nisi të banonte nëpër dhoma a bujtina me qira, siç ishte së fundmi hotel Unioni. Shpesh kur nuk gjente se ku të flinte, vinte tek unë për disa javë, por kurrë njëherë nuk më tha se vuante nga depresioni. Vazhdimisht kërkoja të dija se çka mund ta kishte shtyrë Arbërin që t’ia hiqte vetes. Ndoshta për mua nga këtej jashtë, ishte një veprim i gabuar. Në fakt, ndoshta pa ndoshta, ai ishte veprim i gabuar, por doja të dija se çka ia mbylli sytë Arbërit që të mos e shihte. Në anën tjetër, nuk është se e bëri nga qejfi apo kënaqësia. Për fat të keq rruga iu bllokua dhe nuk arriti ta kapërcente gardhin. E megjithatë kjo që po shkruaj është e lehtë për t’u thënë nga ana ime, por sa e vështirë duhet të ketë qenë për të.
Ndodhi që një ditë të rastis mbi një ese filozofike me titull “Absurdi dhe vetëvrasja”. Më ngacmoi ky titull, por akoma dhe më shumë më ngacmoi ajo se çka shkruhej në të kur tha se: “Kriza fillon me diçka që është pothuajse gjithmonë e pakontrollueshme. Gazetat shpesh flasin për “brenga intime”, ose për “sëmundje të pashërueshme”. Këto shpjegime janë të vlefshme. Por mund të ndodhë që atë ditë një mik i njeriut, të dëshpëruar i ka folur ftohtë. Ky është fajtori, sepse vetëm kaq mund të mjaftojë për tu dhënë rrokullimën gjithë pakënaqësive dhe gjithë mërzitjeve që qëndronin pezull.”
Me këtë, më në fund kuptova se një dozë të fajit e kisha edhe unë. Unë, ai të cilin e deshi Arbëri si vëllain e tij dhe ai që ia ktheu shpinën përfundimisht.
Rroni ndryshoi ca fjalë nga shkrimi, disa të tjera i hoqi e disa i shtoi, por ama ajo që deshi të thoshte mbeti po e njëjta. U ngrit nga karrigia dhe nisi për shtyp shkrimin e tij.
