Shkrimtari Elmaz Qerreti gjithë jetën punoi si mësues, por, në asnjë rast në krijimtarinë e tij nuk lë përshtypjen se po të mëson, pavarësisht se ia vlen ti dëgjohet fjala. Ai shkruan thjesht, ndoshta ngaqë e nisi karierën letrare si poet për fëmijë, pavarësisht se i rrituri e shijon vargun e tij edhe më shumë. “Çke, mor zog, që të zë tmerri?/Mos i bjer xhamit me kokë./Xhami është më keq nga muri,/Shikon jashtë, por nuk del dot.” Si në poezi, poema, tregime e romane, ai nuk e lë lexuesin të përpëlitet nëpër ekuivoke, rebuse metaforike, përngjashëm me zogun që përplaset në xham. I bindur se: “Po pranove të jesh lis/dhe rrufetë i ke me vete” me vetëdijë shpalos kredon morale: “Deklaroj me bindje,/e jap dhe me shkrim,/nga të qënurit gjysh,/s`kam patur fitim./Moralisht dihet,/e pranoj edhe unë./Kam marrë përqafime/dhe puthje më shumë./Po qe se dënohem/për të tilla gjëra,/e pranoj dënimin,/i merrni të tëra!”, duke krijuar kontrast me poezinë “Sulltani”: “Jam sulltan, mbret i vërtetë,/jam sulltan i tipit të ri!/Nuk kam çallmë, karroca, kuaj,/veç ca arka me flori.” Duke e vlerësuar krijimtarinë e tij, poeti Faslli Haliti është shprehur: “Elmaz Qerreti është kampion në peshën e tij”. Nga pasuria artistik e Elamazit mora përsipër të prezantoj për ju këto poezi.
Fatbardh Amursi
Era mollë
U plake, moj nëna ime, u plake.
Je bërë si një trung ftoi
Gjithë plasaritje e gunga.
Herë të dhemb një këmbë,
Herë të dhemb një dorë,
Herë-herë të mbyt një kollë.
Por prapë erë ftua vjen,
Përsëri vjen era mollë.
Edhe shkëmbi tha…
Përroi i fshatit tonë,
gjarpër dredha-dredha.
Dje hëngri një pishë,
sot kafshoi dy bredha.
Gjithë jetën ha,
baltë edhe gurë.
Ha si i babëzitur,
ha e s’ngopet kurrë.
Përsëri u sul,
që të hajë një shkëmb,
donte ta përlante,
ta shqyente me dhëmbë.
Porse shkëmbi hiç
s’lëvizi nga vendi.
Trimëria e shkëmbit,
e tërboi, e çmendi.
Dhe shëmbi i tha:
Ore bukurosh,
jo çdo gjë që sheh
ti mund ta kafshosh!
Bota është e madhe,
shumë gjëra ka.
por dhëmbët e tua,
s’mund të han’ gjithçka.
Malli shpirtin seç e bren
Ah, kjo porta jonë,
lidhur si me pranga.
Cep më cep mbërthyer
pisk me merimanga.
Kërcasin menteshat
krriu, viu, viu,
Ndryshkur keq nga malli,
lagur qull nga shiu.
Edhe ca dërrasa
bërë njolla-njolla,
Mel nga pikëllimi,
blozë bërë nga mola.
S’kanë faj, të gjorat,
sepse mbetën vetëm.
Pritë, pritën, pritën,
nga malli u tretën.
Monologu i Helenës
“U plake, më thonë, mbarove,
askush më sytë s’t’i hedh”,
Kështu mendojnë qyqarët,
miopët që kam përrreth.
Më shmangen, më ikin ata
që vdisnin, u binte zali.
S’e dinë të shkretët, s’e dinë
se zjarrin e ruaj në gji.
S’e dinë mjeranët, nuk shohin,
oh, sa qorra, medet !
Zjarri që kam ne gji,
një Trojë të re mund të djegë!
Tërbimi i përroit
Ky perroi i fshatit
luajti, u tërbua.
Nuk la pemë pa shkulur
dardhë, mollë e ftua.
Tani mori rrugët,
iku, u marros.
Rrëmben gurë nga mali
dhe i çon tëposhtë.
Edhe urën “hopa”,
“fiu” e përmbysi.
Nuk mendoi fare,
si të shkoj tek gjyshi?
Danubi
Danubi ecën pa pushim
Në shtatë shtete.
Shtatë ëmra ka në ballë,
Shtatë emra ka në shpinë.
Çdo shtet mburret me të,
I bie gjoksit, kërkon t’i japë kombësinë.
Çdo shtet thotë: “Je i mi”.
Danubi bën sikur s`dëgjon,
Vazhdon të rrjedhë me mendjen tek burimi.
Dy ngjyra s’i dua
Ngjyrën e verdhë s`e dua,
E kam inat.
Më kujton gjyshen kur vuante,
Kur hiqte në krevat.
As të zezën s`e dua,
Më sjell trishtim.
Më kujton rrobat e mamit
Që veshi për gjyshin tim.
Shpirtin tim
Shpirtin tim e kam ndarë me ju,
Kam mbajtur për vete shumë pak.
Si nëna ime,
Që, pasi ndante gjellën,
Vetë fshinte tiganin
Dhe gjellën e hante me kafshatë.
Pashallarët
Ia prishëm kalanë atij,
që na prishi jetën.
Gurët ia hodhëm tej,
shkatërruam çfarë gjetëm.
Nuk i lamë as nam as nishan
e zhdukëm nga skena,
Me fengji,
me karakoll,
me bedena.
Me gurët e rrënojave,
hodhëm themele të reja,
brenda në tru, në shpirt e në zemra.
Prishëm një
Dhe ngritëm me dhjetra kala nga brenda
Shpëtuam!
Tani jemi mirë,
Çdo njeri prej nesh e ka një kala.
Jemi të gjithë pashallarë.
Pse të kishim vetëm një pasha?
Guri
I thotë guri një punëtori,
Që punonte bam e bam:
“Pse në shkul, më nxjerr nga vendi,
Jam më mirë këtu ku jam?
Po më more për themele,
A për mure, ec më merr,
Por, jo për gëlqere,
Madje, as për mermer!
Ca heronjë pa heroizma,
Sdua që t’i mbaj mbi shpinë,
As dhe që t’i zbardh faqen
Ca të tjerëve faqenxirë!
Prandaj mos më luaj nga vendi,
Jam më mirë këtu ku jam.
Jam mes shokësh të një fati,
S`dua tjetër fat, or ti xhan!”
I dhimbsuri?!
Një hajdut e kriminel,
Merrte pjes` në çdo varrim.
Ngushëllonte gjithë dhimbje,
Me etikë e pikëllimë.
-Unë, thoshte, kam respekt
Për atë njeri që vdes.
Dhe komshia me komshinë
Thonë dy tri fjal` në vesh:
-Kështu hiqet goxha burrë,
I do shumë ata që vdesin,
Po të gjallëve u merr shpirtin,
U merr jetën, u merr erzin!
Është tamam si ariu,
Me të vdekurin nuk ka punë.
Shkon i merr shpirtin të gjallit
Edhe thot`: jam goxha burrë?!
Poetit të panjohur
Ai ecte me frikë e tmerr,
pas tzunamit të fundit,
që e fundosi nën rrënojat e talentit të tij.
Ka frikë
se mos shkel ndonjë krahasim,
mos shpërthen ndonjë metaforë,
mos lëshon ndonjë ironi.
Duroi sa duroi dhe plasi,
copë-copë iu bë shpirti.
Rrënojave të talentit
iu shtuan dhe coprat e zemrës së tij.
Në foto: poetët Faslli Haliti (në mes) Elmas Qerreti (majtas) dhe Fatbardh Amursi (djathtas)
