Përktheu: Qerim Raqi
KAM DASHUR TË LARGOHEM
Kam dashur të largohem
nga çdo gënjeshtër e konsumuar në rritje
dhe nga britmat e vazhdueshme të tmerreve të rraskapitura
që bëhen gjithnjë e më të tmerrshme kur dita
endet mbi kodër poshtë në detin e thellë të humnerës;
Kam dashur të largohem
nga përsëritja e të gjitha përshëndetjeve, sepse ka hije në ajër dhe jehona fantazmash në shkrim
dhe një zhurmë thirrjesh e kërkesash.
Kam dashur të largohem, por kam frikë; një jetë,
ende e pashpenzuar, mund të shuhet
në gënjeshtrën e vjetër që ndriçon në tokë,
të shpërthejë në ajër dhe të më lërë gjysmë të verbër.
Por as nga frika e lashtë e natës, as nga kapelja e ngritur nga flokët, as nga buzët e mprehta të telefonit,
nuk do të më bien pendët e vdekjes.
Nuk dua të vdes nga kjo,
gjysmë marrëveshje, gjysmë gënjeshtër.
NE PUSHOJMË NË BREG TË DETIT
Në breg të detit pushojmë, shohim detin e artë e të qetë si një varr, buzëqeshim me përbuzje ndaj atij që përbuz
të gjithë ata që ndjekin lumenjtë, gdhendin
kthina fjalësh nga hija e gjinkallës, sepse në këtë varr të verdhë nga rëra dhe deti një shtysë për ngjyrën është një thirrje për erën që është e errët dhe e qartë si varri dhe deti
që fle në secilën dorë.
Heshtje të zbehta hëne, baticë e qetë
që lëpin kanalet e pajeta, matësi i thatë i kohës
i ndarë midis stuhisë së rërës dhe uraganit do të shëronte sëmundjen të lagësht me qetësi njëngjyrëshe;
muzikë e mbinatyrshme mbi rërën tinguj me kokrrat që nxitojnë për të fshehur malet dhe ndërtesat e arta të bregut të qartë, të ngjashëm me varrin.
Të rënduar me arë, ne pushojmë, shohim arë, dëshirojmë që era t’ i hedh tutje
shtresat e plazhit dhe të mbysë shkëmbinjtë e kuq;
por dëshirat nuk japin asgjë, as nuk mund të shmangim shkëmbinjtë e verbër kërcënues,
të shtrirë duke ruajtur ngjyrën e arit derisa sezoni i artë të shpërthejë, o gjaku i zemrës sime, si zemër dhe lartësi.
KËTU NË KËTË PRANVERË
Këtu në këtë pranverë, yjet rrjedhin përgjatë hapësirës
këtu në këtë dimër grafikisht të bukur
fshihet era e zhveshur e vjeshtës që fshikullon;
në këtë verë është varrosur një zog pranveror.
Simbolet zgjidhen nga premtimet e gjata të viteve
rreth bregdetit të katër stinëve,
për vjeshtën mësojmë nga tre zjarre stinore
dhe katër cicërima zogjsh.
Do ta shihja verën në pemë, por krimbi
tregon diçka nga stuhitë e dimrit
ose zjarri i diellit;
Do ta njihja pranverën nga thirrja e qyqes,
dhe kërmilli do të më tregonte shkatërrim.
Një krimb e tregon verën më mirë se një orë,
kërmilli është një kalendar i gjallë ditësh;
ç’përgjigje do të jepte ai nëse një insekt i përjetshëm
thotë se bota po venitet?
RASHË NË MBRETËRINË E GJUMIT
Rashë në mbretërinë e gjumit që më puthi trurin,
lashë lotët e kohës të bien;
syrin e të fjeturit
që ndjek dritën të drejtohej kah unë si hënë.
Në ikje e sipër, fluturova pranë unit tim të dytë
dhe u fundosa drejt ëndrrës dhe qiellit në rritje.
Ika nga toka dhe u ngjita lakuriq nëpër stinë,
arrita në një rajon tjetër larg yjeve;
dhe aty qamë,
unë dhe ky uni tjetër fantazmë,
me sy nëne, kurorave të pemëve;
Ika nga ky vend i lehtë si një pendë.
“Globi i babait tim pulson në qendër dhe këndon.”
“ Edhe kjo në të cilën shkelim tani ishte toka e babait tënd.”
“Por kjo në të cilën jemi strehon banda engjëllore,
të bukura janë fytyrat e tyre gërmuese në krahë.”
“ Janë vetëm ëndërrimtarë. Merr frymë dhe ata zbehen.”
Fantazma ime në bërryl, si sy nëne, u zbeh
kur u fryva engjëjve, dhe i humbiëur mbeta
në këtë breg të vrenjtur për çdo hije varri;
i hodha në shtrat shoqëruesit e mi ëndërrues;
ku ende flenë pa e ditur për fantazmln e tyre.
Dhe kur të gjitha substancat në ajrin jetëdhënës
ngjallën një zë dhe unë, ngjitur nëpër fjalë,
shkriva vizionin tim me dorë dhe flokë,
aq të lehtë të flije mbi këtë yll me diell,
aq rëndë të zgjohesh në retë e kësaj bote.
Aty rritet shkalla e orëve drejt diellit, një alternim dashurie
dhe dështimi më në fund,
i prishur hap pas hapi nga gjaku i njerëzve.
Një plak i çmendur ngjitet përreth në fantazmën e tij
dhe fantazma e babait tim ngjitet në shi.
KAFSHA IME
Si do ta duroj kafsha ime
frymën magjike të së cilës e ndjej në zgavrat e kafkës,
si enë vlimesh dhe guaska ekstazash,
varrimin nën murin e rrokjeve, rrëshqitjen e velit të thirrur në kapuçin e fytyrës gjëmimin, zvarritjen, grindjen
kush do të tërbohej,
i dehur si kërmill i vreshtit, i goditur si një oktapod,
me stinët e natyrës,
tëheqjen poshtë të qarkut të natyrës
të hapësirave të zbuluara deri tek këta sy fatalë?
Si do të magnetizohet,
drejt mashkullit të shndritshëm në harkun flakërues të mesnatës ku shkrihet thembra e kokës së luanit
dhe patkoi e zemrës
në një vend pa shpirt në kulmin e ftohtë të ditëve rurale
për të ecur me një partner me zë të lartë
mbi shumë kilometra të shtratit të barit.
Për të dashuruar, për të punuar dhe të vdekur
në dritën e mprehtë, të ëmbël, mizore
derisa toka e mbyllur të shkrepë plumba,
ku deti i zi, i grisur ngazëllon,
e zorrët derdhen, kthetrat e karavidheve nëpër damarë shtrëngojnë çdo grimcë të kuqe një zë të tharë e të tërbuar?
Triton-peshkatarët tërheqin luajn në harpën e baticës, ulin gjilpërat e përkulura të magjepsur me karrem nuseje prej buke floriri, por unë ushqehem me nje lëmsh i gjallë,
me gjuhë dhe vesh në brinjë, me një myshk të shpellës, prej kafshëve me gunga e kocka dhe magjisë në tempullin e tempujve, nxjerr një shufër për tëgozhduar me sy hapur në trungun e plagëve dhe algave të detit për të shtyrë tërbimin tim në tokë dhe për të shtypur gjakun e tij të fuqishëm:
nuk do të lindë më kurrë një krijesë për të hartuar detet e zgjedhura ose për të balancuae ditën në një bri.
Psherëtijë thellë, i vdekur i akulluar, i prerë,
i hedhur lart, i shtangur kundrejt gurit rrëshqitës; gërshërë e mprehtë drejt akullit troket nëpër gëmushat e forcës, dashuria në shtylla bie me zogun e daltë, shenjtor dhe diell, gojë e gozhduar sirene e rrënuar pret si një shkurre në një shtëllungë flake thënien e syrit të egër prenë barrën e frymëmarrjes. Vdis me pupla të kuqe kur çahet qielli fluturues dhe rrokullisu me tokën e mavijosur:
qëndro e vjedhur, pusho e tharë, kafsha ime,
Ti je shqelmuar nga një gropë e errët,
je ngjitur lart nëpër dritën hingëlluese
dhe ke gërmuar varrin tënd në gjoksin tim.
NJË DITË DASME
Qielli është copëtuar mbi këta të dy,
të cilët prej tre vitesh enden në të njëjtën këngë
në shtigjet e gjata të zotimeve të tyre
dhe festojnë një ditë dasme të rrënuar.
Dashuria e tyre është e humbur tani,
të lidhur zemërohen Dashuria dhe pacientët e saj;
retë e vërteta dhe ato që mbajnë një krater
godasin shtëpitë e tyre me goditjet e Vdekjes.
Atje përrenjtë rrjedhës pas shiut të gabuar bashkohen shumë vonë ata që janë ndarë nga dashuria:
dritaret derdhen në zemrën e tyre
dhe dyert e trurit të tyre digjen.
MARTESA E NJË VIRGJËRESHE
E vetme në një shumësi dashurie, kur drita e mëngjesit
në hapjen e syve të saj sa nata të gjatë e zuri
të djeshmën e artë duke fjetur në irisin e ylberit,
dhe dielli i sotëm u ngrit në qiell nga ijet e saj,
u zgjua mrekullia e pafajësisë së vjetër si bukë elbi dhe peshq
edhe pse çastet e çudisë janë vetëtima të pafundme
dhe mbytjet e anijeve në gjurmët e Galilesë fshehin një flotë pëllumbash.
Kurrë më dridhjet e diellit nuk do të shkelin mbi jastëkun e thellë të detit, ku ajo ishte martuar dikur, kur zemra ishte veshi
dhe syri fisnik, e buzët morën ortekun e shpirtit të artë,
ndërsa ai mbyllte unazën e lumenjëve të tij rreth nyjës së saj merkuriale. dhe vuri bagazhin e tij të artë nën qepallat e dritares së saj,
sepse një burrë fle aty ku bie zjarri dhe ajo mëson përmes krahut të tij diellin e dytë, rrjedhjen xheloze të gjakut të pakrahasueshëm.
DRITA SHPËRBËHET ATY KU NUK SHKËLQEN DIELLI
Drita shpërbëhet aty ku nuk shkëlqen dielli;
aty ku deti nuk lulëzon, ujërat e zemrës futen në rrjedhën e tyre. Fantazma të brishtë me krimba të ndezur në kokat e tyre,
qenësi drite,
parakalojnë nëpër mish ku asnjë kockë s’ është e mbuluar me mish.
Një qiri i gjallë në kofshë
ngroh rininë dhe farën dhe djeg farën e viteve;
ku asnjë farë nuk ndez
përtyp frytin e njeriut ndër yje, drita si një fik;
ku nuk lidh dylli, drita tregon qimet e saj.
Agimi zbret përtej sysh;
gjaku që frynë me shtylla në kafkë dhe këmbë që rrëshqadin si oqean.
Gejzerë të qiellit, as të frenuar, as të ndërsyer,
spërkasin kah shufra e kërkimit të burimit
si buzëqeshje përkuler para vajit të lotëve.
Natë në rrethin e gropave të syrit, si një hënë e zezë në kufirin e globit;
dita ndriçon këmbën;
aty ku nuk lidh i ftohti, erërat flakëruese grisin
rrobat e dimrit;
membrana e pranverës varet nga qepallat.
Drita thyhet mbi pemët e fshehura, mbi gjembat e mendimit ku mendimet nuhasin në shi.
Kur kalkulat vdesin,
sekreti i dheut mbin përmes syrit dhe gjaku ngjitet deri në diell.
Mbi parcelat e shkreta, ndalet agimi.
RUAJE DRITËN
Ruaje dritën dhe mos e mbulo hënën në formë njeriu
mos duro kurrë erërat që nuk fryjnë në membranën kockore
por gris palcën me dymbëdhjetë erëra nga unaza e saj;
pushto natën dhe mos i shërbe trurit të njeriut prej bore
që ngrin të gjitha pikat lëvizëse të ajrit
në një yll polar të vendosur në një hell akulli.
Mërmëri për pranverën dhe mos i thyej vezët e gjelit
dhe mos i bjerë dy herë me çekan stinës së fiqve,
por sharto në tokën tënde këto pemë katërfrutore;
kultivo fushat e djegura në kohë ngricash,
mbill farat e borës pranë pemëve frutore me sy të kuq
dhe një shekull gjelbërosh në vitet tua të rinisë.
Vlerëso gjithçka dhe mos e lë pas dore arën
por mos mbill farën e bufit si një thithës të jo-grurit
por rrethoje tokën në një zemër me shkopinjtë e tu;
shqipto ngadalë dhe dinjitetshëm retë kënduese
lart mbi korin e budallenjve të vdekshëm
dhe gris nga rrënja e palcës një muzikë madërgone.
Mbështillu çnjerëzisht me këto pendë gjarpëruese
o unazë e detit, dhe mos u pikëllo kur të kthehem djathtas
nga të gjithë të dashurit e mi të vdekshëm me një buzëqeshje;
as kur personi im i dashur me një buzëqeshje kafkore
largohet lakuriq prej zogjve me hark,
mos u kthe si gjeli mbi një shpatull me pendë.
Ti që u ke dhënë deteve ngjyrën e tyre maskuese,
që plotësove në kohë shokun tim pluhur dhe arkën e qiellit
në kohë buzë lumit të mbushur me imazhet e tij të krijuara;
o ti që je paqja në tokën pa formë, më shndërro në këtë botë, ashtu siç kam vepruar
një formë njerëzore të ngacmuar nga qarku yt i ngadaltë.
