E dinte se çfarë do të ndodhte, ua kishte punuar miqve edhe herë të tjera duke munguar për dy, tri, madje pesë javë ditë. Pastaj breshër pyetjesh, breshër ftesash, përqafime, mallëngjim, dalldisje e darka në restorantet më luksoze për nder të ringjalljes së apostullit. Por Apostol Burda vendosi që kësaj here të mungonte edhe më gjatë, tepër gjatë.
Pasi i shtoi derës edhe një shul të rëndë, nga ata që u del llapa një bërxhik, rrotulloi çelësat e bravave sekrete dhe u mbyll në shtëpi. Kohët e para e grinë me telefona dhe, ndonëse ai dha ca shpjegime të turbullta, telefonatat prapë vazhduan varda. Si kaloi java, e mblodhi mendjen që të mos u përgjigjej, celularit ia hoqi baterinë, por telefonin me tel e mbajti në prizë, sepse sa herë dëgjonte zilet ngulmuese, i dukej se mospërfillja e tij, sidoqoftë, ishte një hakmarrje që mund të shijohej.
Apostol Burdën e kishte telendisur hipokrizia e jetës, e kishte velur pafytyrësia e atyre horrave, që tani e mbanin në pëllëmbë të dorës, por dikur, ndonëse kishte qenë po ky artist kalibri – dhe këtë s’e luante topi, ia kthenin shpinën me përbuzje, thua se kishte kromën.
Jo më larg se disa vjet më parë, ai kishte qenë banor i papafingove, një nga ata piktorët anonimë, të cilëve duket sikur as toka nuk u bëhet pëqi për t’i mbajtur me bukë, as qielli s’u bëhet mbretëri për t’u dhënë krahë, prandaj mbeten havadan, në pullaz. Madje, në kohët më të vështira ishte detyruar ta braktiste penelin dhe, përveç ndonjë hamallëku të rastit (bie fjala, montim në panaire industriale), kishte punuar edhe si bojaxhi nëpër vila e sallone që tani stoliseshin me pikturat e tij, të cilat atyre sarafëve, atyre tyxharëve, atyre tytoshëve, siç thoshte vetë, u kishin kushtuar sa qimet e kokës. Ai s’kishte si ta harronte “Anijen në mjegull”, një kompozim të përmasave të vogla, që kishte arritur ta përfundonte vetëm për hir të Matisit. Tërë sfondin e detit, madje dhe tërë binanë e anijes, e kishte pikturuar pas një tisi tymthi, që të jepte përshtypjen e një shkretëtire me dritë të marrtë, të shkapërderdhur, pa pika horinzonti, prandaj dhe pa kahje drejtimi. Megjithatë, i nxitur prej një dielli profetik, si ta parashikonte diku të ardhmen e tij, kishte dashur të linte një shpresë nëpërmjet një njolle kontrastuese: spirancës së pikturuar në një të kuqe të bojës së antindryshkut. Po ku ta gjente të kuqen, s’i kishte mbetur grima në tubetin e shtrydhur me gju, as në tavalocin e kruar disa herë. Atëherë i kishin ardhur në mend leximet për Matisin, ulërimat e tij kur donte të shprehte diçka dhe pikturonte duke gërvishtur me thonj muret e studios. Apostol Burda kishte vajtur menjëherë te pasqyra, ishte rrojtur me ujë të ngrohtë dhe, para se ta hidhte briskun, mu nën mjekër kishte bërë një prerje çallatë. Gjaku i kishte mjaftuar për një spirancë me katër veshë dhe vathin e zinxhirit. Mirëpo asnjëra nga galeritë e kryeqytetit s’kishte begenisur atëherë ta ekspozonte atë tablo, për të cilën më pas ishin vënë në lojë shuma të majme.
“Hë, mirë t’u bëhet tani”, murmuriste duke ecur me hapa të gjatë nëpër shtëpi, “le të dëshirohen për penelin tim, le t’i marrë malli të më shohin me sy!”
Ditët e para, sapo dëgjonte zilen e telefonit, i vinte të besonte se gati-gati ishte në gjendje ta përcaktonte edhe njeriun, që po e kërkonte. Ishte një steriotip i orareve të njohura, i krijuar prej rrethit të kolegëve, miqve intimë, pronarëve të galerive, menaxherëve, pasanikëve e njerëzve të pushtetshëm që linin takime, i propozonin ekspozita, udhëtime të sponsorizuara, piktura të porositura apo shitje të veprave të tij me stimuj ankandi. Madje në një fushatë elektorale, i kishin propozuar që të vinte edhe kandidaturën për deputet, jo ndonjë parti zero me xhufkë, por tamam ajo që kishte gjasat për ta fituar pushtetin. Telefonatat më të befta, ato kohë e pa kohë, i bëheshin vetëm nga gazetarët, që herë prezantoheshin me emrin e tyre dhe herë (duke ngurruar) përmendnin veç emrin e gazetës. Seç ishte një Almiset, që botonte njoftime për shitje veglash, gjithfarë veglash, që nga biçkitë e saraçëve e deri te pincat e dentistëve, por faqet e mesit, për të fituar lexues, zakonisht ua linte sportistëve, klerikëve dhe artistëve. Këtë farë fletushke kurrë s’e kishte marrë në dorë dhe titulli as që do t’i ngulitej, por s’mbante mend që ndonjë gazetar i saj, në tërë ato telefonime të pareshtura, të ishte paraqitur ndonjëherë me emër, përveçse: “Mirëmbrëma, nga Almiset ju shqetësojmë. Do t’ju luteshim që…”
Mbasi kaluan edhe ca javë, siç e kishte marrë me mend, telefonatat erdhën duke u pakësuar. Dalëngadalë u rralluan goxha, derisa mund të numëroheshin me gishtat e dy duarve, pa shtuar gjë në kandar, paskëtaj përsëri me gishtat e dy duarve, por duke hequr diç nga kandari. Ndërsa më pas… Sidoqoftë, gjithnjë në të njëjtën orë, në ndajmbrëmjet gaculluese kur te njerëzit arrin kulmin ashku për bashkëri, një thirrje e gjatë telefoni përsëri ngulmonte. Kush nuk gjente prehje pa idhullin e tij, kush e dëshironte aq unshëm? Natyrisht Lina S., njëra nga të dashurat e tij, më e reja dhe më e dëlirta. Pa e pasur në mend që t’i përgjigjej, por vetëm për të dëgjuar bukurzaninë e saj, njëherë e ngriti dorezën. “Alo”, ia behu zëthi i njohur, “mirëmbrëma, nga Almiset ju shqetësojmë. Do t’ju luteshim…” Kërceu drejt e në divan, vuri grushtet në bulbet e ballit dhe u haharis me një gaz gulçues, si prej të marri.
Aq u desh që të gjitha sa ishin pëshpëritur, sikur Apostol Burda kishte marrë arratinë, kishte udhëtuar nëpër gadishullin Iberik dhe nga Sevilja ishte hedhur në Milano, në Firence e Venecia, të rrëzoheshin si thashetheme: artisti ndodhej në shtëpi dhe, sipas trillit të tij të njohur, u ishte fshehur miqve dhe armiqve, por kësaj radhe ashpërsisht, prej një kokëfortësie të pathyeshme.
Telefonatat rinisën, atyre të muzgut iu shtuan të tjera. Natyrisht, zilja s’e kishte më ashkun e atëhershëm, s’binte aq dendur si në fillim. Gjithë-gjithë, telefonatat nuk bëheshin sa gishtat e dy duarve pa i hequr gjë kandarit, por s’mund të numëroheshin as vetëm me gishtat e një dore pa shtuar diç në kandar.
Teksa shkurtonte mjekrën para pasqyrës me një “Filips” elektrik, teksa vishej e parfumohej, i vendosur për t’i dhënë fund vetizolimit të gjatë, përfytyronte gjithfarë skenash me qortime mikluese, përqafime të ngrohta, dafrunga e shëtitje natën me makinë përgjatë bregut të detit, rrahje shpatullash, kërkesa të shumëfishta për ekspozita, porosi marramendëse për piktura murale, duke ndier edhe vetë mall e përdëllesë për të gjithë.
Rrotulloi çelësat, bravat kërcitën, por dera nuk iu hap. U kujtua për marifetin që kishte përdorur, llapën prej çeliku një bërxhik dhe liroi në çast shulin e rëndë. Por ndonëse e tërhoqi deri në fund, ndonëse pastaj e tundi dhe e shkundulloi, dera prapë nuk u hap. Atëherë kuptoi se, tani, shulin ia kishin vënë nga jashtë.
(1998)
