Përktheu: Alma Braja
ISLANDË
Do të shtegtoj në Islandë
si një tufë zogjsh, si dy tufa gruri
që ecin drejt diellit
derisa të fiket, lëkura e tyre
e lidhur me fije të buta
në marramendje
Them: është e sigurt
nuk do të thotë: siguri
do të thotë:
trupi im është i lidhur
dhe pluskoj si një amebë
e lirë
si një jelek shpëtimi
pa njeriun
që po mbytet
Kjo bërthamë bosh
është Islanda:
nevoja ime
të ngrohem
e hedhur në ujë
dëshira ime
të të shoh
e copëtuar nga bomba
në barkun tim
duart e mia
mbajnë dylbi
dhe më vëzhgojnë nga bregu
në shpërthimin
që më thërret
të harroj emrin tim
*
Islandë
Qëllimi për t’u bërë e ftohtë
Të kem vetëm mendime shterpë
dhe të shqiptoj vetëm fjali të thjeshta
të përplasem mbi një shkëmb kripe të njomur
dhe të ha qull tërshëre pa kripë
të vesh çorape të trasha leshi
të mohoj afërsinë e njerëzve
dhe një herë në muaj të vizitoj
dhelpra të bardha
Uroj një ngrirje të përjetshme
Do të doja që oborri i dhomës sime
të bëhej perandoria e saj
të shtrihesha mbi jastëkët e saj
dhe të më tregonte se në rini
ulej mbi kraharorë burrash të rinj
dhe qëndronte aty
derisa të mbaronte
ajri në mushkëritë e tyre
*
Të shkruaj nga Islanda:
këtu është gjithçka e bardhë
si në fotografinë mbi retë
nga dritarja e avionit
kur po vija tek ti
Gjatë ditës, qielli dukej
si të ishte Poli i Veriut
dhe Toka ishte e padukshme
Gjatë natës, pista e uljes
ngjante me rrjetë yjesh
Lë në heshtje detajet errëta
Gënjej se ra borë
Letrën nuk e dërgoj përfundimisht
nuk filloj të urrej botën
shtrihem lakuriq nën mbulesa
dhe nuk qaj
*
Bërthama jote është e vogël
e kuqërremtë, e butë, e lëmuar
ind nën një grumbull thikash
Një mëngjes të bardhë
do t’i nxjerr jashtë një nga një
si kunjat e një tende
dhe do t’i ngul në ballët e njerëzve
që të lanë të pambrojtur
MIRËSIA NDAN DITËN NGA NATA
Në kopsht ka dy qen – bastardë
kush e di nga sa rraca të ndryshme.
Pas shtëpisë, shkurret e shegës duken si plagë
që u hap nga mungesa e krehjes,
larjes, përkujdesjes
Çdo ditë e dëgjoj t’i bërtasë atij
këlthet si një zog gri e pastaj
një e qarë njerëzore e mbytur
Kur drejtoj veshët ta dëgjoj,
si nga brenda ujit
më shkatërrove jetën dhe për fajin tënd nuk kam askënd
dhe lehja e qenit
por do ta shohësh, një ditë që nuk do të
jem më,
gjakun e kujt do të pish me pipëz
dhe nuk e di nëse ia thotë burrit të saj
dhe i sillet sikur të ishte qen,
apo qenit, dhe i sillet sikur të ishte burri i saj.
Jam e sigurt se dashuria ndan kafshën shtëpiake nga endacaku
ashtu si dashuria ndan ditën nga nata
dhe jam gjithnjë e më e bindur se asgjë e rëndësishme
nuk e ndan njeriun nga kafshët e tjera.
Asgjë e sigurt nuk duket në errësirë shkurret e shegës
duket se lulëzojnë nxitimthi mes gëzofit të tyre.
Shegët e pjekura janë polipe
që fryhen në qafë nga shtrëngimi i zinxhirit
dhe dalin nën gëzof.
Nuk jam e sigurt nëse shpërthen vdekja nga lëkura
apo është jeta që përshkon zinxhirin.
Një dimër të rëndë
rrëshqiti ajo në rrugën e ngrirë teksa sillte ushqim për qentë
dhe theu këmbën.
Ëndërrova se më në fund vdiq
dhe pushoi së torturuari veten dhe qentë
se kishte rënë ngricë dhe mbuloi shegët këmbën dhe polipet.
Ëndërrova se erdha me një sharrë preva zinxhirët e tyre
dhe i lirova njëqind qentë e saj që
të gjallë e të vdekur
më në fund ikën
ikën në rrugën
që të nxjerr jashtë oborrit
për të ngrënë trishtimin e saj dhe për t’i lëpirë plagët.
ÇELËSI
Në dashuri gjithçka është mbrapsht
Të ndahesh do të thotë të fillosh nga e para
dhe të largohesh do të thotë të vish
Të enjten të mbledhësh veten:
të qëllosh e të përqafosh veten
ta bësh të ndihet ngushtë
Diçka e çuditshme ndodh në qafë
lindi një fjalë e vogël
Të mërkurën tha kam një dhuratë për ty
diçka që të të kujtojë mua
dhe më dhuroi një kuti bizhuterish të lidhur me spango
kaluar në spang ishte çelësi i shtëpisë
Nuk doja ta merrja çelësin ndaj më tregoi
si të hapja me forcë apartamentin e tij
duke përdorur një kartë krediti
Megjithatë, e vura varësen në qafë
– mbrapsht, që të mos më grabisnin –
dhe dola për një shëtitje të gjatë
Ishte e enjte, mbrëmje e ngrohtë
Ishte një mbrëmje e bukur kthjelltësie
Të premten në mëngjes ndërrova bravën
që t’i përshtatej çelësit të tij
E PAVDEKSHME
Forca ime më e madhe është
që ndonjëherë dëshiroj të mos ekzistoj
Kështu, kur ekzistoj, atëherë vërtet ekzistoj
Do të duhej të vinit të më vizitonit
të shihnit se jam mirë
Mbjell bimë në vazo të shtëpisë
helmuese dhe shëruese si dashuria e nënës
Në kopsht – barishte të egra
rezistente dhe të heshtura si dashuria e babait
Më përkasin ato që janë të miat
Dhe asgjë tjetër
Prandaj mund t’i ndaj me ty
natën dhe ditën
Ti nuk je e vdekur
E pavdekshme je si moda e vetullave të dendura
Dhe si kafeja e mëngjesit
Herë pas here dikush thotë se nuk ekziston
– atëherë si ka mundësi të të shoh në fytyrat e të gjithëve?
Marija Dejanović është poete, kritike dhe redaktore, që jeton midis Kroacisë dhe Greqisë. Përmbledhja e saj e parë poetike, u nderua me Çmimin Goran për Poetët e Rinj dhe Çmimin Kvirin. Përmbledhja e saj e dytë, fitoi Çmimin Zdravko Pucak. Përmbledhja e saj e tretë, ishte kandidate për Çmimin Tin Ujević dhe u botua në Serbi (2022), në Greqi (Thraka, 2023), në Shtetet e Bashkuara (Sandorf Passage, 2023) dhe në Maqedoninë e Veriut (2024). Në vitin 2020, drama e saj u nderua me Çmimin Marin Držić nga Ministria e Kulturës së Kroacisë. Përzgjedhje trigjuhëshe të poezive të saj janë botuar në Greqi (Κύκλος Ποιητών, 2020), në Gjermani (Hausacher Lese-Lenz, 2022) dhe në Turqi (Istanbul Ofine, 2024). Poezia e saj është përkthyer në rreth njëzet e pesë gjuhë. Marija Dejanović është anëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kroacisë, e Qendrës
Kroate PEN dhe përfaqësuese në Komitetin e Grave Shkrimtare të PEN-it Ndërkombëtar (IPWWC). Ajo bashkëpunon, duke shkruar ese dhe kritika librash, me gazetën kroate Jutarnji List. Punon në shtëpinë botuese greke Thraka.
Poezitë e përkthyera janë përzgjedhur nga përmbledhja “Dashuria ndan ditën nga nata, shtëpia botuese Thraka, 2023
