Përktheu: Xhoina Salaj
Fragment nga romani “Almond”
Disa ditë më vonë, Goni erdhi në librari me një kuti plastike në duar. Brenda saj kishte zënë rob një flutur. Kutia ishte shumë e vockël, prandaj ajo përpëliste krahët një më dy.
– Ç’është kjo?
– Test ndjeshmërie, – tha Goni pa iu dridhur qerpiku dhe nuk iu gërvisht asnjë grimë buzëqeshjeje. Pra, hijerëndë nga koka te këmbët. Futi me kujdes gishtërinjtë në kuti dhe kapi fluturën, krahët e së cilës vazhdonin të kërkonin një fije shprese. – Si mendon se ndihet? – pyeti.
– Sikur do të lëvizë, – ia ktheva. Goni e nxori, e kapi në secilin krah me mollëzat e gishtave dhe nisi t’ia tërhiqte pak e nga pak. Ajo mblodhi forcat dhe po përpiqej të shpëtonte. – Nëse po e bën këtë për të më bërë të ndiej diçka, jepi fund!
– Pse?
– Sepse fluturës duket sikur po i dhemb.
– E nga e di ti? Ty nuk po të prek kush.
– Sepse kur dikush të tërheq krahët, të dhemb që ç’ke me të! E di nga përvoja.
Ama Goni nuk ndaloi dhe flutura vazhdoi të luftonte me aq sa mundte. Gati sa nuk po ia shkulte krahët fare, kur pa tej dhe tha:
– Sepse fluturës duket sikur po i dhëmb! Nuk mjafton kaq.
– Po ç’të bëj tjetër?
– Duhet të ndihesh sikur po të dhemb edhe ty.
– Pse? Unë nuk jam flutura.
– Mirë, pra. Le të vazhdojmë derisa të ndiesh diçka, – tha teksa vazhdonte të hapte krahët dhe hidhte sytë rrotull sikur po kërkonte diçka.
– Ndalo! Nuk është mirë t’u hysh në hak gjallesave.
– Mos më llomotit gjëra që i ke lexuar në librat e shkollës. Të thashë që do të ndaloj, nëse vërtet ndien diçka, – tha dhe pikërisht atë çast i këputi njërin krah. Lëshoi një ofshamë, ndërsa flutura vazhdoi të tundte kot e më kot krahun e mbetur. – Nuk të vjen keq për këtë? – më pyeti i xhindosur.
– Duket e sikletshme.
– Jo, jo, lëre sikletin. Të pyeta nëse të vjen keq, dreqi e mori!
– Mbylle këtë bisedë!
– Jo! – tha ai dhe nxori me nxitim diçka nga xhepi: një gjilpërë. E pozicionoi pranë fluturës, e cila vazhdonte të përpëlitej në dysheme.
– Çfarë po bën?
– Plasi sytë!
– Mjaft!
– Mos guxo t’ia ndash sytë ose e shpartallova këtë vend! More vesh?
Nuk doja që të ma shkatërronte librarinë dhe e dija që nuk thoshte kot fjalë në tym. Qëndronte sipër fluturës si të ishte një peshkop para një rituali. Një çast gjilpëra shpoi trupin e saj. Flutura luftoi në heshtje, duke u përpëlitur dëshpërimisht aq fort sa mundej. Goni më pa vëngër, shtrëngoi dhëmbët dhe vazhdoi t’i copëtonte ato mbetje të krahut të saj. Nuk isha unë ai që po përjetoja ndonjë ndjesi ndjellakeqe, por Goni. Kishte ngrysur vetullat dhe po kafshonte buzën, të cilën pak më parë e kishte mbuluar përqeshja.
– Po tani? Ndien ndonjë gjë? Apo vazhdon të të duket e sikletshme? Vetëm kaq? – tha me zërin që i dridhej.
– Tani mendoj se po i dhemb, shumë madje. Po tani dukesh ti në siklet.
– S’do mend, nuk më pëlqejnë gjëra të tilla. Do të ishte më mirë ta vrisja me një lëvizje të vetme, punë e kobshme. E urrej të bëj tortura të ngadalta.
– Atëherë, pse po e bën? Fundja, nuk mund të të jap atë që do.
– Qepe gojën, kokëkrisur!
Fytyra e Gonit ishte tjetërsuar kryekëput, njësoj si në ditën kur m’u hakërrye në piceri. U përpoq t’i bënte diçka më shumë fluturës, por nuk ia doli. Ajo qenie pa krahë, që dridhej lehtë me një gjilpërë të ngulur në trup, nuk mund të quhej më flutur. Insekti po shprehte dhembjen e vet me çdo forcë, duke lëvizur sa para e mbrapa, sa majtas e djathtas, që po luftonte me jetën e shenjtë. Mos po na lutej që të ndalonim, apo po përpiqej të mbijetonte? Insektet duhet të jenë të zhveshura nga emocionet dhe ndoshta qe thjesht instinkt i nxitur nga shqisat.
– Dreqi e mori! Heq dorë!
Bam, bam, bam! Goni e hodhi fluturën në dysheme dhe e shkeli me gjithë fuqinë e tij.
***
Në vendin ku kishte qenë flutura, mbeti vetëm një pikë e vogël. Shpresoja të kishte shkuar në një vend më të sigurt. Do të kisha dashur ta kisha ndihmuar ta shmangte atë fund të hidhur.
Mendoj se ajo që ndodhi atë ditë me fluturën ishte si çelja e një gare. Një lojë e thjeshtë, nga ato që nëse mbyll sytë i pari, humb. Gjithmonë kam dalë fitimtar në lojëra të tilla. Njerëzit e tjerë luftonin për të mbajtur sytë hapur, ndërkohë që unë nuk dija si t’i mbyllja.
Kishin kaluar disa ditë që nga vizita e fundit e Gonit. Pse u zemërua me mua pas masakrës që i bëri fluturës? Sepse nuk reagova? Sepse nuk e ndalova? Apo hahej me veten për atë që bëri? Ekzistonte vetëm një person që mund t’ia bëja ato pyetje.
***
Doktor Shimi përpiqej gjithmonë t’i jepte drejtim pyetjeve të mia. Gjithashtu, ishte i vetmi që më dëgjonte pa paragjykime për marrëdhënien e veçantë me Gonin.
– Kështu do të jetoj gjithë jetën? Duke mos ndier asgjë fare? – e pyeta duke u kollofitur para tasit me udon. Ai më blinte shpesh ushqime dhe dukej se i pëlqenin noodles-at. Gëlltiti një rrepkë turshi, fshiu buzët dhe më tha:
– Pyetje goxha e vështirë, por më lër të të them, se thjesht fakti që ti më shtrove këtë pyetje, tregon një hap të madh. Pra, le të vazhdojmë të përpiqemi.
– Të përpiqemi për çfarë? Ti vetë më the se truri im kishte një problem madhor. Mami më ushqente çdo ditë me bajame, por pa dobi.
– E po, në vend të konsumimit të bajameve, po mendoja se ndonjë nxitje e jashtme mund t’ia vlente të provohej. Truri i njeriut është më budalla nga ç’ta pret mendja.
Doktor Shimi më tha se nëse vazhdoja të krijoja emocione, qoftë edhe të rreme, bajamet e vogla të trurit mund t’i merrnin si të vërteta dhe do të ndikonin në rritjen dhe aktivitetin e amigdalave të mia. Pastaj ndoshta do të isha në gjendje t’i lexoja më kollaj emocionet e njerëzve.
– Truri im ka qenë i njëjtë për pesëmbëdhjetë vjet. Si mund të ndryshojë tani krejt papritur?
– Prit, të të jap një shembull. Një person që nuk ia thotë për patinazh, ndoshta nuk do të bëhet patinatori më i mirë, edhe sikur të stërvitet me muaj të tërë. Një njeri që nuk ka vesh muzikor, nuk do të këndojë kurrë një solistikë të përsosur dhe për të nuk do të duartrokasë kush. Ama me pak punë, të paktën mund të shmangë një pengesë në akull ose të arrijë të kapë disa nota muzikore. Ja, këtë gjë të ofron praktika: mrekulli, por gjithashtu edhe kufizime. – Tunda ngadalë kokën. E kuptoja, ama ende nuk isha i bindur. Mund të funksiononte edhe për mua? – Kur nise t’ia bëje vetes këto pyetje?
– Para disa ditësh.
– Kishe ndonjë arsye apo incident specifik?
– Jo, thjesht po mendoja atë filmin që e kanë parë të gjithë, përveç meje. Sigurisht, jo se e vras mendjen shumë, por nëse do ta kisha parë, ndoshta do të kisha më shumë gjëra për të folur me të tjerët.
– Oh, ç’arritje! Kjo që sapo the, nënkupton gatishmërinë tënde për të komunikuar me të tjerët.
– Ndoshta është thjesht çështje moshe.
Doktor Shimi qeshi.
– E po, meqë je në këtë fazë, praktikoji emocionet me argëtime. Në thelb, je si një telajo borë e bardhë, kështu që më mirë ta ngjyrosësh me gjëra të mira sesa të këqija.
– Do të përpiqem. Nuk e kam idenë se si, por më mirë ta provoj sesa të qëndroj në vend numëro.
– Nuk është edhe aq mirë kur kupton disa emocione, që më parë kanë qenë të papërfillshme. Fundja, emocionet janë një lëmsh i koklavitur. E sheh botën në një dritë të re. Çdo gjë rreth vetes mund të të duket si një armë e mprehtë. Vetëm një çast delikat apo qoftë edhe disa fjalë të godasin më shumë se plumbi. Imagjino një gur në rrugë, që nuk ndien asgjë dhe nuk lëndohet kurrë. Ai nuk e ka idenë kur njerëzit e shkelin, por si do t’ia dilte nëse do ta ndiente sa herë shkelmohet, rrokulliset, gërryhet nga dita në ditë? Nuk e di nëse po qullos gjë me këtë krahasim… por ajo që dua të them është…
– Oh, e kuptoj. Edhe mami më thoshte gjëra të ngjashme, më shumë për të më bërë të ndihesha më mirë. Ti e di që ajo ishte shumë e zgjuar.
– Shumica e nënave kështu janë, – tha doktor Shimi dhe vuri buzën në gaz.
– Mund të të bëj edhe një pyetje? – ia beha pas një copë here.
– Patjetër! Çfarë do të dish?
– Për marrëdhëniet njerëzore.
Doktor Shimi shpërtheu në të qeshura. Afroi karrigen dhe vendosi dorën mbi tavolinë. Si fillim, i tregova incidentin e fluturës. Ndërkohë që flisja, çehrja e tij u zbut.
– Çfarë do të dish saktësisht? Pse reagoi në atë mënyrë? Apo se ç’mund të këtë ndier në atë rrethanë?
– Të dyja, besoj.
Ai tundi kokën.
– Duket sikur Goni dëshiron të jetë shoku yt.
– Shoku, – përsërita pa u menduar dy herë. – Edhe ti ia këput krahët një fluture nëse do të bëhesh shok me dikë?
– Jo, sigurisht që jo! – tha ai duke shtrënguar duart. – Po masakrimi i një fluture para syve të tu, duket se ia lënduar vërtet krenarinë.
– Po pse ka dashur që t’i prekej krenaria? Fundja, ishte ai që e vrau. – Doktor Shimi lëshoi një psherëtimë të thellë dhe unë menjëherë shtova: – E di që nuk është e kollajtë të më ndihmosh t’i kuptoj këto.
– Jo, por po mendoja se si mund ta shprehja më thjesht. Pra, çështja është kjo: Goni ka goxha interes ndaj teje; dëshiron të të njohë, por do edhe të ndiejë atë që ndien ti. Pasi dëgjova historinë që më the, më duket sikur ai është gjithmonë i gatshëm për të hedhur hapin e parë. Si thua sikur ta provosh edhe ti njëherë këtë gjë?
– Po si?
– Në këtë botë ka qindra përgjigje për një pyetje të vetme, kështu që zor se të jap një përgjigje të saktë. Në moshën tënde, bota është e ngjashme me një lojë formuese, ku duhet t’i kërkosh vetë përgjigjet. Po nëse do të dëgjosh vërtet këshillën time, do të të përgjigjem me një pyetje: çfarë bëri Goni për t’u afruar me ty?
– Më goditi.
Doktor Shimi ngriti supet.
– Oh, më fal, e harrova atë pjesë. Më mirë ta përjashtojmë. Ç’ishte gjëja tjetër që bëri më shumë për t’u afruar?
– Mmm… – u mendova një copë herë, – më takoi.
Doktor Shimi i ra lehtë tavolinës dhe tundi kokën.
– E po, duket sikur e ke gjetur përgjigjen.
