ULËRIMA
Ai vinte gjithmonë në të njëjtën kohë. Tamam kur “dielli – balonë mbushur me lëng të kuq trëndafilash diku çahej majave të Kepit” dhe kur “Ylli i Mbrëmjes me et toreadori si me pelerinë të kuqe ndillte demin – hënë” (kështu shkruaja në një poezi të atëhershme). Domethënë Ai vinte kur dielli ikte. Sikur donte t’ia zinte vendin. I hirtë, i pa formë, tinëzar vinte nga kushedi se ku, kaptonte Kepin dhe i vërsulej fshatit të vogël strukur nën sqetullat e maleve. Unë dhe miku im e ndjenim të parët afrimin e Tij. Ndoshta sepse vetëm ne ishim të pagjumë në këtë fshat të largët. Ndoshta sepse kishim muaj të tërë larg të dashurve tanë. Ndoshta për një mijë e një arsye të tjera të panjohura prej nesh.
“Të ikim se erdhi Ai”, thoshte miku im.
Po ku të fshiheshim? Ai ishte si ajri, si mjegulla: hynte gjithkund dhe na gjente. Mandej peshonte mbi mushkëritë. Më i rëndë se malet përreth. Atëherë shfytyroheshim të dy. Sidomos miku im.
“Ulërij”, më thoshte, “nxirre ankthin përjashta, se ndryshe do të çmendesh”, dhe vetë ulërinte më fort se bisha e zënë në çark.
Unë heshtja më pranë çmendurisë se kurrë.
“Ulërij!”, thërriste miku im.
“Nuk di”, përgjigjesha unë.
“Ulërij!!”
“Nuk mundem”.
“Ulërij!!!”
“Nuk më lënë”.
Mandej Ai ikte dhe ne merrnim frymë thellë, sikur në atë çast të kishim dalë nga fundi i oqeanit.
Vite më vonë fillova edhe unë të ulërij. Veçse sipas mënyrës sime: duke shkruar tregime.
1992
BORXHI
Para disa kohësh i mora pak pará hua shitësit në qoshe të rrugës sime. Të nesërmen shkova ta laj borxhin, por shitësi nuk ndodhej aty. Ditën tjetër shitësi ndodhej aty, por unë s’i kisha paratë me vete.
“Nuk prish punë”, tha ai, “kur t’i kesh”.
Ditën e tretë shitësi ndodhej aty dhe unë i kisha me vete paratë, por ato mu deshën. Ditën e katërt shitësi ndodhej aty, paratë që i kisha me vete nuk më duheshin gjë, por mu duk krejt absurde t’ia shlyeja një borxh të vogël atij që fitonte miliona.
Ditën e pestë dhe më pas, sa herë që i afrohem qoshes, ndërroj rrugë.
Dhe vonohem për aty ku jam nisur.
ZINXHIR I KËPUTUR
Dita ishte e kthjellët dhe të gjithë thanë se nata do të ishte me hënë.
Hëna kishte një unazë si prej platini rreth vetes dhe shumëkush tha se të nesërmen do të binte shi.
Të nesërmen ra shi dhe peshkatarët thanë se do të kishin gjueti të mbarë.
Peshkatarët dolën në det të hapur dhe askush nuk qe i sigurt për kthimin e tyre.
PËRRALLA
Ashtu si çdo natë, edhe mbrëmë im bir, Erosi, më kërkoi një përrallë. Unë që kisha lexuar një mijë libra me përralla (të paktën), unë që fitoja çmime për përrallat që u rrëfeja të tjerëve, u ndodha keq në ato çaste: nuk më kujtohej asnjë përrallë, asnjë për bé. Kisha njëqind net që mbrëmje për mbrëmje i tregoja nga një përrallë Erosit tim dhe tash gjendesha krejt bosh: si guaskë perlë-vjedhur, si minierë e shfrytëzuar etj., etj. Ndërsa im bir priste, unë gërmoja në kujtesë, gërmoja mundimshëm, por më kot: asgjë nuk nxirrja prej aty. Kujtesa ime ishte një pllajë e ngrirë, e hirtë, ku asgjë nuk gjallonte.
Atëherë thashë të sajoj vetë një përrallë, siç kisha bërë në jo pak raste gjatë njëqind netëve të kaluara. Gjeta Fabulën, përcaktova Personazhet kryesorë që do ta vinin në lëvizje atë, dhe u bëra gati t’ia filloja Rrëfimit. Por dështova përsëri: diçka e rëndësishme, serioze dhe, ndoshta, e pariparueshme qe ndryshkur brenda meje. Atëherë vendosa të përdor djallëzinë, siç bëjmë gjithmonë kur ndjejmë dështimin pranë: i propozova tim biri ndërrim rolesh: domethënë ai të tregonte një përrallë, ndërsa unë të dëgjoja.
Ashtu siç edhe pritej, im bir ra në kurthin e ngritur prej meje dhe gjithçka shkoi mirë e bukur. Ai demonstroi një kujtesë fenomenale dhe një talent të mrekullueshëm në rrëfim.
Veçse të nesërmen, me t’u ngritur nga gjumi, shkova në bibliotekën time dhe tërhoqa një libër të trashë përrallash. Ndërsa në vendin bosh vura do libra të Kafkës dhe të Niçes, të cilët i kisha mbajtur njëqind net nën jastëk.
Nuk e di se kur do t’ua ndërroj përsëri vendin librave: domethënë kur do të heq prej nën-jastëku librin e trashë të përrallave dhe të vë aty Kafkën e Niçen.
Ndoshta nesër.
Ndoshta kurrë.
NË DISKO
Në disko, nën ritmin e muzikës (si nën një breshër vjeshte), të gjithë ndihemi të barabartë: edhe unë i mbyturi në mëkate (pa dyshim!), edhe adoleshentja e pa puthur (ndoshta?).
Në të hyrë,
fill mbas derës,
kemi zbathur shpirtrat.
SHIGJETA
Shigjeta, me objektiv zemrën, tashmë është nisur drejt teje. Natyrisht, ti nuk e sheh atë, por e ndjen afrimin e saj përmes do dridhjeve të lehta të ajrit. Provon t’i largohesh, t’i fshihesh asaj nëpër do tunele të ftohtë e të lagësht që i ngre vetë brenda një nate, por shpejt e kupton se mbrojtje të tilla janë krejt të pasigurta, krejt iluzione: shigjeta e ka të paracaktuar objektivin e saj – zemrën tënde, dhe asgjë s’mund ta ndalojë për të arritur në cak.
Nxjerrja e këtij përfundimi qe fatale për ty. Tashmë të gjithë njerëzit që afrohen drejt teje kanë trajtën e shigjetës. Ajo të shfaqet çdo natë nëpër ëndrra dhe gjumin ta kthen në torturë.
Hapësira bëhet për ty një arenë e madhe ku shkojnë e vijnë vetëm shigjeta, të gjitha me caqe të paracaktuara. Dhe ndodh të dendësohen aq shumë, sa ta zënë edhe diellin. Papritur, tamam atëherë kur nuk e pret, të vihen në ndihmë do aleatë të cilët ti, pak kohë më parë, jo vetëm që s’i kishe konsideruar si të tillë por, për disa arsye krejt jashtë teje, i kishe futur në radhët e armiqve të tu. Fjala është për gjëra krejt të thjeshta e të përditshme:
një zog në fluturim;
një përshëndetje nga një i panjohur;
një dorë e ngritur fëmije;
një puthje femre;
një kafe me një mik të dikurshëm… e të tjera që në çast nuk të kujtohen.
Ti vë re i mahnitur se këto gjëra të brishta e të pafuqishme kanë efekt mbi shigjetën tënde më shumë se tunelet e betontë, brenda të cilëve provove të ndryheshe për shumë kohë.
Natyrisht, ti nuk pretendon që gjërat e thjeshta e të brishta ta rrëzojnë përdhé shigjetën dhe as ta shmangin nga caku. Por thjesht t’i bëjnë një farë qëndrese, ta vonojnë sadopak mbërritjen e saj. Që ti të kesh kohë e mundësi të shpresosh në arritjen e disa objektivave, të cilat para disa kohësh, domethënë atëherë kur konstatove praninë e shigjetës, të dukeshin krejt të pamundura.
Fjala është për do objektiva krejt të thjeshta:
sajimi i një ëndrre;
një natë me gjumë pa ëndrra me shigjeta… e të tjera që në çast nuk të kujtohen.
ZOGU
Që në verë i kam premtuar tim biri se me të rënë dëbora e parë do t’i zë një zog të bukur e të rrallë.
Erdhi dimri dhe ra dëbora e parë. Me të filluar ajo, im bir ma kujton premtimin e dhënë, çka do të thotë se ai qe përpjekur ndoshta çdo ditë ta zinte vetë zogun e premtuar, por s’ia kishte arritur. Tashti të gjitha shpresat i ka varur tek unë. Unë pastroj dëborën para shtëpisë, hedh disa kokrra misri në tokën e zezë, vë trinën përsipër një shkopi, lidh spangon dhe përgjoj që pas dritares. Pranë kam djalin, zemra e të cilit është zogu i premtuar. Në dorë mbaj spangon dhe pres çastin e dëshiruar. Ai nuk vonon: një zog pushon për pak çaste mbi trinë, mandej ulet në tokën e zezë dhe çukit kokrrat e verdha. Është tamam momenti! Tërheq me vrull spangon dhe trina bie mbi zogun. Është zogu i premtuar.
Zogu i rritur në gjoksin e djalit tim. Së bashku me të dalim me vrap përjashta dhe i afrohemi trinës. Pak pa e prekur atë, zogu gjen një vrimë dhe del jashtë. Ne ndjekim fluturimin e tij derisa bëhet njollë e hirtë dhe zhduket në hapësirë. Duke tërhequr këmbët zvarrë, unë dhe im bir hyjmë brenda në shtëpi. Gruaja afrohet dhe më thotë:
– E pe? Një zog i bukur dhe i rrallë sapo doli jashtë nga dhoma e djalit.
MËNGJES
Është një mëngjes i bezdisshëm si grip. Dhe kaq. Kur, befas, shoh në trotuarin përballë një vajzë të bukur me të cilën jam njohur dikur.
Pres rrugën dhe i dal përpara. Por vajza kalon pa më vënë re. Unë ndihem njëlloj si dje kur kërkova në të gjithë shtëpinë dhe s’gjeta asnjë kokërr aspirinë.
Dhe kaq.
SFERA
Sapo u zgjove dhe hape sytë, ti e pe veten brenda një sfere prej një materiali të papërcaktuar por, fatmirësisht, të tejdukshëm. Ti s’mund të dilje jashtë saj, ashtu siç nuk mund të hynte brenda ndokush tjetër. Shpejt ti konstatove se sfera nuk i ruante përherë të njëjtat përmasa. Në më të shumtën e rasteve ajo e kishte diametrin sa lartësia jote, por ndodhte dhe që rritej pambarimisht. Atëherë ty të krijohej ndjesia sikur, më në fund, kishe dalë jashtë sferës së mallkuar. Por shpejt e kuptoje se bëhej fjalë thjesht për iluzione, rob i të cilëve kishe dëshirë të bije. Sepse rrallimin e ajrit brenda saj e dëshmonin zogjtë e hutuar që shkapeteshin njëri me tjetrin, lulet që vyshkeshin në stinën e çeljes, e plot shenja të tjera të cilat ti, hëpërhë, nuk ishe në gjendje t’i dalloje.
Tashmë ke filluar të mësohesh me sferën tënde. Për të kujtohesh vetëm atëherë kur dëgjohet një si tringëllimë e qelqtë, çka dëshmon se ajo është përplasur me një tjetër sferë.
