Përktheu nga origjinali NAMIK DOKLE
Nga dhjetra libra të poetit kilian Pablo Neruda, fitues i çmimit Nobel në vitin 1971, ai me titullin “ Vjershat e kapitenit” ka nje histori të veçantë dhe interesante. Për herë të parë u botua në Itali, në vitin 1952, pa emrin e autorit. Letra shoqëruese e librit të dërguar në shtëpinë botuese ishte shkruar nga një grua. “ Këto jane poezitë e kapitenit tim, ai dëshiron t’i botojë pa emër.” shkruante ajo. Libri u ribotua katër herë pa emrin e autorit. Megjithatë, kritikë të njohur kishin shkruar disa herë se ato lirika mund të jenë vetëm të Pablo Nerudës. Njëmbëdhjetë vjet pas botimit, Neruda pohoi që ai ishte autor i librit.
MBRETËRESHA
Unë të emërova mbretëreshë.
Ka më të gjata nga ti, duglajka.
Ka më të pastra nga ti, borëbardha.
Ka më të bukra nga ti, dritëhëna.
Por ti je mbretëresha.
Kur ecën nëpër rrugë
askush nuk të njeh.
Askush nuk shikon t’kristaltën kurorë,
dhe as qilimin prej ari të kuq,
që shkel kur kalon,
ai s’ekziston…
Dhe kur del në dritë
kumbojnë të gjithë lumenjt
në kurmin tim, qiellin
e shkundin këmbanat,
një himn e mbulon botën.
Vetëm unë dhe ti,
vetëm unë dhe ti, e dashur,
e dëgjojmë.
BUZEQESHJA JOTE
Lermë pa bukë po deshe,
pa ajër më ler,
por jo!
Pa buzëqeshjen tënde mos më ler.
Mos ma merr trëndafilin.
Uji rrjedh furishëm,
në gëzimin tënd po hyn
valë e papritur
dhe si argjendi ndrin.
E gjatë është lufta ime
por do te kthehem,
me sytë e lodhur
vështrimin do të hedh:
Toka s’ka ndryshuar.
Te pragu sapo të dukem,
në qiell do fluturojë buzëqeshja,
do më kërkojë
dhe mua do m’i hapë
portat e jetës, të gjitha.
Në më të errtën orë,
Dashuria ime,
fruti i buzëqeshjes do të zhduket.
Edhe sikur shpejt
gjakun tim ta shikosh në gurët e rrugës,
Ti qeshu!
Buzëqeshja jote, shpatë
në duart e mia do jetë.
Bashkë me detin në vjeshtë,
buzëqeshja jote le të ngrejë
ujëvarën e vet shkumbëbardhë.
Dhe në pranverë, e dashur,
ta dua buzëqeshjen përsëri
si lulen që e pres,
si të kaltrën lule;
trëndafil ëndrrimtar i atdheut.
Qeshu,
qeshu natën,
ditën, nëpër hënë,
qeshu nëpër rrugët e ishullit,
qeshu…
Qeshu,
kur sytë unë t’i hap,
e përsëri t’i mbyll,
kur hapat e mi të dëgjosh;
hapat që shkojnë,
hapat që vijnë.
Mohoma bukën, ajrin,
dritën dhe pranverën,
por jo kurrë,
kurrë buzëqeshjen tënde.
Do të vdisja.
KËMBËT E TUA
Kur nuk ta shoh fytyrën
shoh këmbët e tua.
Këmbët e tua me eshtrat harkuar,
të vocklat këmbë, të fortat.
E di që të mbajnë ato,
dhe gjithçka të ëmbël që ke
ngrihet vetëm mbi ato…
Balli yt dhe gjoksi,
i dyfishti purpurim
i thithkave të tua,
thellësia e syve
që shpejt fluturuan
dhe goja e gjerë frutashumë,
kuqëlimi i flokëve të tua,
e vogla kështjella ime.
I dashuroj këmbët e tua
vetëm se ecën e s’ndalën
asgjëkundi mbi këtë tokë,
ecën mbi erë, edhe mbi ujë ecën,
deri sa më gjetën.
MALI DHE LUMI
Në vendin tim është një mal.
Eshtë edhe një lumë në vendin tim.
Eja me mua.
Nata ngjitet në mal.
Njeriu zbret në lumë.
Eja me mua.
Kush janë ata që vuajnë?
Nuk e di,
por janë njerëzit e mi.
Eja me mua.
Nuk e di,
por thirrjen e dëgjoj.
“Po vuajmë, vëlla!” më thonë,
Eja me mua.
Ata më thonë:
Populli yt,
populli yt i poshtëruar,
mes malit dhe lumit,
mes dhimbjes dhe urisë,
mes vetmisë dhe luftës,
sa të ka pritur, vëlla!
Oh, ti, ti që të dua,
e vogla, kokërrkuqja e grurit!
Lufta e gjatë do të jetë
Dhe jeta po aq e gjatë…
Por ti me mua do të vishë.
BUKUROSHE
Bukuroshe,
ashtu si mbi gurin e freskët
të mengjesit, ujërat
lëshojnë shkrepëtimat shkumbëzuese,
është dhe buzëqeshja në fytyrën tënde,
bukuroshe.
Bukuroshe,
me një çerdhe të remtë krehur
në flokët e tua, një çerdhe
ngjyrë mjalti hijezuar,
ku zemra ime digjet dhe qetësohet,
bukuroshe.
Bukuroshe,
e vogël fytyra për sytë,
e vogël dhe toka për sytë e tu.
Ç’hapësira dhe lumenj
në ato sy,
edhe atdheu im është aty,
unë eci brenda tyre
dhe zdritet bota mbarë
ku kaloj,
bukuroshe.
Bukuroshe,
cickat e tua, dy simite
bërë nga toka e grurtë
dhe e arta hënë,
bukuroshe.
Bukuroshe,
belholla
që krahun tim e bën si lum
mbi trupin tënd të ëmbël duke rrjedhur n’shekuj,
bukuroshe.
Bukuroshe,
nuk ka asgjë si vithet e tua,
por ndoshta toka ka
diku, diçka të fshehur,
aromën dhe harkimin tënd të kurmit,
ndoshta e ka diku,
bukuroshe.
Bukuroshe,
zëri yt, lëkura edhe thonjtë,
gjithçka që ke, drita edhe hija,
bukuroshe, e bukura e shpirtit,
gjithçka e imja është, e bukur,
mua më përket çdo gjë, e imja,
kur ecën apo ndalesh në udhëtim,
kur këngës ia thua a dremit,
kur vuan dhe kur ëndërron,
gjithnjë,
kur të kam afër, apo larg,
gjithnjë,
e imja je, bukuroshe,
përjetësisht.
VDEKJA
Nëse shpejt do të shkosh,
nëse më s’do jetosh,
unë do ta vazhdoj jetën.
Nuk guxoj,
të shkruaj nuk guxoj,
nëse më s’do jetosh.
Unë do ta vazhdoj jetën.
Ku të mungojë një zë burri,
aty zëri im do të jetë,
atje ku negrit më thërrasin,
i vdekur kurrë s’mund të jem,
kur vëllezërit e mi do burgosen
dhe unë me ta do të jem.
Dhe kur fitorja,
jo fitorja ime,
por e madhja fitore
do të vijë,
edhe memec,do të flas,
edhe i verbër, do të shoh.
Jo, falmë,
nëse ti s’jeton,
nëse ti, e shtrenjta dashuria ime,
nëse ti,
do të kesh vdekur,
të gjitha gjethet mbi supet do më bien,
do bien natë dhe ditë në shpirtin tim,
zemrën dëbora do ma djegë,
do eci me ftohmën dhe zjarrin,
me borën dhe vdekjen,
këmbët do më shpien aty ku ti fle,
por…
do ta vazhdoj jetën.
Sepse ti,
mbi gjithçka të panënshtruar më doje,
sepse ti, e dashur, e di,
unë s’jam një burrë, por vetë burrëria.
ERA NE ISHULL
Era kalëron,
degjoje si vrapon
nëpër qiell,
nëpër det.
Rreket t’më rrëmbejë,
dëgjo si vrapon nëpër botë,
larg, të më çojë larg.
Shtrëngomë në krahët e tu
në këtë natë vetmitare,
ndërsa shkulmon shtrëngata
kundër detit dhe tokës,
me gojën e vet si gërbellë.
Dëgjoje erën,
më thërret duke vrapuar
larg, larg për të më çuar…
Me ballin tim në ballin tënd,
me tënden buzë në buzën time,
shtrënguar trupat tanë
në dashurinë që na përvëlon,
lere erën të kalojë
s’dua larg të më çojë.
Lere erën të vrapojë
me shkumë e kurorëzuar.
Më thërret e më kërkon
edhe pisket ndër hije…
Por unë,
në këtë natë vetmitare,
fundosur në sytë e tu
do të çlodhem, dashuria ime.
