Se si, në tërë botën mungojnë taket e njerëzve. Sorrat, të fjetura luhaten nëpër degë. Flatrojnë, herë pas here, ashtu pezull si janë. Luhaten. Nën to dhe m’anash katedrales Pashku shuan cigaren. Ai mbahet për lisi. Bashkë me luhatjen e lisit, fillon të luhatet e tërë bota. Luhaten dhe qentë, janë me dhjetëra, bishtat e shtrirë, fjetur, pajtuar në asfalt përreth tij. Për pak flatrojnë dy tri sorra të fjetura në degët që luhaten. Një qen trembet në gjumin e tij, kuis dhe lehë, por e zë gjumi prapë.
Pashku vjen këtu për çdo natë në 4 të mëngjesit. Vëzhgon katedralen, dhe tymos.
Dhe ja, shfaqet kadifja mbi të bardhën e mureve të katedrales, si çdo mëngjes apo natë cilado që është. Kadifja si një pallto, në rezonim veshë muret e katedrales. Është e rrudhur paska, si e veshur, si setra e tij. Kadife, ndjellë disi, tërë ndjeshmërinë e Pashkut ndaj Katedrales.
Përnjëherë shquan rruaza të kurrizit mbi kupolë, Pashku e ngrehë edhe dy herë cigaren dhe e gjuan atë. Pastaj nga tronditja e asaj që ka parë, si çdo natë apo mëngjes, kurrë nuk e din cila është, fillon dhe mbahet për lisi, Pashku. Lisi luhatet. Luhaten sorrat në degë. Luhaten qentë. Luhatet e tërë bota, ngadalë, ndjeshëm dhe butë. Pastaj, ai shikon gacën në shuarje të cigares së tymosur të tij, ende ka tek-tuk ndonjë vezullimë.
Katedralja në pjesëzimin e natës, diku terr e diku dritë e paktë, nxinë, bardhon, dhe përnjëherë shquhet e shpërfaqet një lëkurë qafe njeriu, ngrihet një qafë. Qafa mishëron në kullë të katedrales. Është tejet i thellë rezonimi i saj. lëkurës, është e bardhë, lëkurë qafe. Qafë. Dy sorra krrokatin përgjumur, ngadalë, një pas një. Pashkut i ligen këmbët. Mbahet, luhatet me lisin. Shuan cigaren e radhës. Qafë. E bardhë lëkure, disi nxinë, natën? Pyetet e mendon, Pashku.
Flatron një sorrë pastaj dhe një tjetër sikur përcjellin njëra tjetrën në gjumë. Luhaten. Fëshfërijnë fletët e lisit. Luhaten dhe qentë në asfalt.
Qafa e drejtë njerëzore, vazhdon të rezonojë e të ngrihet nga kulla e katedrales, si të ishte pyetja e vetme e universit. Pashku vëzhgon dhe vazhdon të liget, vëzhgon duke u mbajtur për lisi. Shuan cigaren e radhës. Përnjëherë shquan dhe veshin në qafë njerëzore të veshur me kadife në kullën e Katedrales, hullia e veshit e tëra me kanale dhe cikle e spirale harr-on, harron dhe më këtë urëzon. Pashku, vazhdimisht i ngulitur në këtë luhatje të botës dhe me shikimin në këtë qafë që është mishëruar në kullë, shuan cigaren e radhës.
* * *
“Më duket, jo jam i sigurt, nuk më kanë ngulur gozhda si që e kanë zakon. Vetëm jam i lidhur, dhe, ndoshta do të më zgjidhin së shpejti. Ndoshta”, arrin të thotë dhe e len fuqia. Shikon përreth, prej qindra njerëzve nga ditët e para që kishin ardhur ta shikojnë se si e ndëshkonin, kanë mbetur vetëm nja gjashtë a shtatë. Nuk i shquan mirë. Kripa e djersës, në ditën e tretë tanimë, që i shkrihet në sy, ia shpërbën fokusin e shikimit.
“Nuk mendoj se do t’presin derisa të vdes, nuk besoj se e kanë seriozisht. As qoftë edhe nëse më kanë gozhduar. Nuk mendoj. Do të më zgjidhin. Ka fund çdo gjë, e vdekja nuk po vjen, bile ka pasur edhe katastrofë, e edhe tmerr në mbarë botën që shohim këto dy ditët e kaluara, por, si duket, nuk e kanë me të vërtetë, as lartë.” Shikon lartë, një qiell tërësisht i zbrazët dhe i hapur në të kaltër të përkryer, të bukur dhe jetë plotë, një qiell i pastër, pakufi i pastër, dhe i zbrazët. Do të pështyjë por nuk ka pështymë më në gojë, është i tëri i tharë.
“Ishte gozhdë ajo në këmbën e djathtë. Ishte gozhdë, e di nga dhembja. Hej, cila dhembje? Ti nuk ke ndier kurrfarë dhembje, je tharë dhe je i etur, je i tronditur nga dhembja. Nuk ka pasur gozhda.” Është i çarë në mendje, është edhe ambivalent. Shikon, kërkon dikë që do ta prekte mu në vendin ku mendon se ia kanë ngulur gozhdën, për të ndierë dhembjen, për të ditur nëse e kanë gozhduar apo vetëm e kanë lidhur në këtë kryq.
“Kryqet e hajnave, kriminelëve, dhunuesve dhe profetëve (të vërtetë apo të vetë-imagjinuar) të zbrazët janë përreth meje, pastaj dhe unë, i lidhur apo i gozhduar në të, nuk e di më, ç’ bëj unë këtu?” Vijnë dy prostituta, me nga një shportë në dorë. Përnjëherë fillojnë të hedhin lule me bari me gjethe dhe me tërë atë që kanë qenë kur i kanë këputur dhe e shtrojnë në panumër ngjyra dhe të gjelbër që mbizotëron tokën rreth e rreth. “Jo, jo, qenkam në kryqin e të shenjtit. Në kryqin tim!”, pastaj mendon. E ato, prostitutat pastaj fillojnë të kërkojnë diçka nga të pranishmit, bisedojnë me ta, njëra prej tyre nxjerr cicën dhe ia tregon një burri në mesmoshë. Ai duke u qeshur ia kapë atë dhe qeshet me të madhe. “Ku janë rojet? Pse nuk ndërmarrin diçka, kjo është poshtërim!” Shikon përreth, me syrin e majtë sheh pak më mirë dhe i sheh rojet romake duke u kotur në tokë, kuajt e tyre po ashtu të shtirë si dy lopë.” “Kuaj si lopë!” Mendon.
Bërtet me tërë forcën që ka mundur të mbledh, dhe shikon përreth. Askush as nuk e kthen kryet. Askush asgjë nuk ka dëgjuar. Prostitutat kanë filluar të mbledhin lulet dhe me këtë ngjyrat e përhapura prej tyre përreth tij. Njëra prej tyre, afrohet ndanë tij dhe e shikon nga poshtë. E shikon, dhe e nxjerrë cicën e saj të madhe , gjigante, dhe ia ofron, i bën ofertë biznesi, provon të nxjerrë ndonjë gjë edhe nga ky, pret ndonjë pazar. Pastaj, ajo afrohet dhe e prekë në këmbë dhe e prekë mu në plagën e tij. Këtë herë dëgjohet klithja e tij prej dhembjes. E shikojnë të shtatë a tetët që kanë mbetur përreth. “Qenka gozhdë. Qenka gozhdë. Jam i gozhduar.” Gëzohet me forcën që i ka mbetur.
“Por do të më ç’ gozhdojnë. Do të më heqin nga këtu. Nga ky kryq i kriminelëve.”
Prostitutat largohen të pa pazar. Ngrihen rojet dhe e vëzhgojnë të gozhduarin. E shikojnë, ndoshta e shikojnë edhe me respekt. Në fund e shikojnë me habi, kanë qenë të bindur se kishte vdekur, apo se ishte para vdekjes.
Një natë më parë katastrofa kishte qenë krejtësisht e tmerrshme, e tërbuar, furtunë me lisa të thyer e stuhi katastrofale. Për pak kishte këputur kryqet e vendosura në shesh, me gjithë të gozhduarin. Njëri nga rojet romake në tërë këtë katastrofë, nga frika, kishte marrë kalin dhe kishte udhëtuar deri në komandën e afërt për të pyetur nëse ka ndryshim vendimi apo edhe ndëshkimi. I kishin thënë se mund ta gozhdonin edhe më tutje, edhe bashkë me të tjerët, nëse kishte mbetur edhe ndonjë, i gjallë aty dhe se, vetë roja, mund t’i bënte shoqëri në këtë katastrofë. Prej atëherë të dy rojet kishin rënë të shtrirë në hasrat e tyre dhe të kuajve dhe më nuk e kishin shikuar dhe nuk kishin dashur të kishin të bënin asgjë me të kryqëzuarin.
Dhe tash pas zgjimit të tij nga dhembja, pas britmës së tij, prapë u është ndjellë dyshimi. Prapë mendojnë se është i shenjtë. Prapë e marrin të shenjtë. Konsultohen ndërmjet vete dhe mendojnë se është më mirë ta zgjidhin. Vendosin ta bëjnë këtë dhe pastaj t’ i hipin kuajve dhe të ikin ngado që të munden. Fillojnë ndërmarrjen. Në këtë u turren të gjithë të pranishmit, të shtatë a tetë që janë prezentë, dhe nuk i lënë. Është i shenjtë, u thonë, apo do të bëhet, apo ta shohim se ç’është?
Përleshen turma me rojet. Kuajt hingëllijnë, dhe krijohet një “zhurmë e keqe” në shkretëtirën ku gjendet. “E dija, e dija se do të më zgjidhnin. Dhe e di se do të më zgjidhin. Edhe pak.” Lëpihet dhe i duket se është duke lëpirë lëkurë deveje, se është duke lëpirë vetë tokën. “Jam bërë tokë” mendon.
Murmurima, rënkimet dhe fjalosjet e të pranishmëve, pasi që çdo gjë është qetësuar, dhe pasi që rojet romake janë shtrirë prapë, peng i turmës, në hasrat e kuajve të tyre, janë tmerrësisht të dhembshme për të kryqëzuarin. I dhembin veshët, i dhemb i tërë trupi, i dhemb edhe vendi ku e ka prekur prostituta. Dhe përnjëherë kujtohet, ngadalë dhe krejtësisht i përhumbur “së paku më kanë gozhduar, më kanë respektuar për atë që jam. Jo sikur disa kriminel të poshtër e të ligë që vetëm i lidhin dhe i lënë. Kam dhe të pranishëm. Kam dhe roje romake me kuaj.”
“Si, si ndodhi gozhdimi” pyetet, i ka ardhur forcë nga dhembja. “Ku është tani turma, as që më kujtohet, as që di për të. As që di si më kanë sjellë”. I kujtohet se kishte qindra njerëz dhe qindra brohoritje, për dhe kundër kryqëzimit të tij. Kishte edhe të poshtër që e gjuanin me gurë dhe që e dhunonin tutje derisa bartte kryqin. Por nuk i kujtohet nëse e kanë gozhduar. Nuk i kujtohet çka është, çka kishte qenë, as nëse është diçka apo dikush.
“Por do të më zgjidhin.” Thotë dhe shikon në qiell, ka filluar të errësohet dhe qielli tani, nën hamendësimin e ankthit dhe tmerrit, i bëhet i harrueshëm, i braktisshëm.
I kujtohet, kur kishte nisur katastrofa dhe derisa zgjaste, pikat e mëdha të shiut derisa binin në trupin e tij lakuriq, asnjë nga të pranishmit, rreth qindra, nuk largoheshin dhe as nuk lëviznin nga vendi. Aq më shumë tuboheshin dhe të tjerë, paska të përkulur, paksa të tmerruar, paksa të dorëzuar në fatin e katastrofës që mbretëronte.
I humb vetëdija. Është i gjallë, dhe ka afektin ndaj prezencës, por nuk është i gjallë, çuditshëm. “Vdiq. Vdiq. Vdiq.” Përsërisin të gjithë shtatë a tetë të pranishmit. “Kam vdekur mendon” pa mundur të lëvizë nga dërmimi. Dëgjon rojet romake të ngritën nga vendi. Nisen drejt tij.
“ Vdiq Jezusi. Vdiq. Aiiihh” mallkojnë dhe bërtasin të gjithë të pranishmit, tanimë nuk janë as tetë.
E zgjidhin, por, ende është i gjallë, megjithëse nuk ka vetëdije, di çdo gjë, ndjenë çdo gjë, dhe ka marrë një forcë disi. E zgjidhin shpejtë dhe me përçmim. Nuk zgjat shumë. Pastaj e marrin trupin e tij dhe e hedhin në dhe. Hingëllijnë kuajt. “Vdiq. Ka vdekur. Oooooo Zoooot ndihmë!”
Pas dy dite që ka qenë i shtrirë në dhe, hapë sytë, po kthjellet. Dikush i jep ujë, i kujtohet se tërë këtë kohë dikush i ka dhënë ujë. Nëna e Jezusit duke i dhënë ujë i thotë “shpëtove”. Shikon përreth, në tërë hapësirën mbretëron ajo braktisja e përhershme që e ka përcjell tërë jetën e tij, është braktisja pas atij tjetrit. Braktisja, sikur pas dehjes. Më në fund shikon dhe anash, shikon kryqin tjetër, i tëri i përgjakur, i tëri lëkurë njeriu dhe fije flokësh, i zbrazët. Dhe një vazhdë gjaku prej tij. “Paska vdekur” thotë.
* * *
Pashku ende rri ashtu i mbështetur për lisi, duke u luhatur, luhatur bashkë me të dhe tërë bota, dhe qentë e shtrirë në asfalt përreth tij, në kalimin, në ardhjen e mëngjesit. Flatron një sorrë, përnjëherë. Qafa, qafa që ka dalë tanimë, që është shpërfaqur, e mishëruar në kullën e katedrales, e bardhë, dhe e hirnosur me të zezën e natës dhe hijes, gjë që e bën edhe më të bardhë në thellësinë e shikimit të tij, është e drejtë si pyetja më e tmerrshme nga të gjitha.
Pyetja si mendim. Mendimi i tepërt në terr. Terr që e kthen në shkretëtirën e sakrifikimit për çdo natë. Për çdo natë i vjen një vizion i kryqëzimit të të shenjtit, gjithnjë në versione të ndryshme. Mbrëmë kishte parë se si i shenjti dyshonte nëse do të njihej ndonjëherë, apo do të harrohej bashkë me pijanecin që kishte pranë, po ashtu të gozhduar. Në shkretëtirën e kryqëzimit.
Pse kthehem këtu për çdo natë? Pyet veten Pashku. Shuan cigaren e radhës. Krrokatin dy sorra, pastaj flatrojnë të tjera, dhe qentë lëvizin bishtat e tyre. Kalon kohë, qetësi fundi të botës. Shuan cigaren tjetër. Shuan edhe një tjetër pastaj, tërësisht i bartur nga luhatja e lisit ku mbahet.
Prek kadifen e setrës së tij në këtë mëngjes para-pranveror. Në këtë katedralja mishërohet në kadife, po ashtu. Ndjellë disi e tërë nata, dhe zbardhet qafa në kullën e katedrales, ka filluar të zbardhë dhe është ende terr. Terr, asnjë njeri, asnjë veturë, asnjë këmbë. Nuk harron. Pavetëdije prek veshin. Kërkon. Lyp diçka, një nga qentë ngrihet dhe zgjatë këmbët e përparme, sorrat kanë filluar të krrokatin, flatrojnë disa. Fëshfërinë. Fëshfërinë.
Shuan dhe cigaren e fundit të pakos. E gjuan ngadalë dhe e shikon se si rrokulliset nëpër trotuar gaca e saj e shuar, pa flakë. Tanimë është zbardhur. Nuk shikon, as nuk mbahet për lisi, as nuk mendon, ka frikë të shikojë në katedrale. Ka frikë se mos këtë natë qafa ka mbetur aty, përgjithmonë, pra edhe ditën.
Gjuan dhe pakon e cigareve, të zbrazët. Fëshfërijnë gjethet. Ecë. Është ai, mban, m’ anash, si pijaneci m’anash Jezusit, e di. I dehur nga paranoja e parKnowia.
Mungojnë, mungojnë taket e njerëzve.
