Qe pasdarke vonë kur u dëgjuan trokitje në portë.
Ajo bëri të ngrihej, të shkonte dhe ta hapte, por ai nuk e la.
– Mos e hap, Nina! – i tha.
– Kush duhet të jetë?
– Kushdo qoftë, mos e hap, – ngulmoi ai.
Qe shtrirë në shpinë sipër krevatit që ndodhej pranë dritares; kurse ajo qe ulur ndenjur pranë tij.
Një ditë të tërbuar me vetëtima e bubullima ai kish humbur të gjitha gjërat e dukshme në dritë të diellit – njerëzit, objektet, ngjyrat, – gjithçka. Asgjë prej gjëje nuk mund të shihte. Po kur pllakoste errësira, mund të dallonte edhe fijen e flokut të saj, edhe rrënqethjen e gjetheve prej erës në degën e qershisë që prekte pezulin e dritares, edhe yllin më të largët në kupë të qiellit.
Në krye të herës, pas asaj ndodhie, ai vuri re se si dalëngadalë gjërat nisën të merrnin kuptime të ndryshme. Qe mu si t’i lexonte në faqe librash. Po ishin libra pa autorë ata, pa kohë, pa tituj, pa fletë – qenë vetëm shkronja që atij i përvijoheshin para syve, vështrimi i të cilëve buronte nga thellësia e qenies. Ai i tha vetes se, gjithçka u shfaqka në dritë të diellit marrka kuptim të gënjeshtërt. Dhe se format, trajtat dhe ngjyrat nuk qenkan tjetër veçse rrengje që na punon natyra për të fshehur brendinë e gjërave.
Trokitjet u dëgjuan për herë të dytë, tashmë më të forta, a thua se njeriu që ndodhej prapa derës e që nuk dihej kush ishte, e kishte me ngut.
Pasoi një heshtje bajagi e gjatë. Tek e mbramja, atyre u kapi veshi një baptimë që dëgjohej gjithnjë e më pak, hapa që largoheshin.
– Iku! – tha ajo.
Ai nuk u përgjigj në çast. Por pastaj çeli gojë e tha:
– Mund të jetë një rreng i tij për të na krijuar përshtypjen se u largua. Është larguar me zhurmë dhe është kthyer sërish duke ecur në majë të gishtave. Ndoshta përgjon prapa derës!
– Jo, ka ikur, – tha plot siguri ajo. Dhe ndjeu një si peng ta gërryente nga brenda pse nuk vajti të paktën deri tek dera që të shikonte nga vrima e çelësit, sa për të shuar kureshtjen.
– Ditën unë fle, – tha ai, – Ngase nuk shoh, nuk mund të bëj asgjë. Ndoshta prandaj vijnë dhe më trokasin në derë natën.
– Përse vijnë?! – pyeti ajo.
Ai nuk foli. E la në shmang pyetjen e saj, si të mos qe e nevojshme t’i përgjigjej ato çaste.
– Je më e bukur në errësirë, – i tha teksa e vështronte përmallshëm. Dhe iu lut të mos vinte aty ditën, por të vinte vetëm natën, kur të binte terri.
– Nuk ka gjë edhe nëse vij nganjëherë ditën, – ia ktheu ajo, – Edhe pse nuk më sheh, ti më prek… Dhe sapo më prek, më merr me vete. Kështu më ke thënë.
– Po, ta kam thënë, – pranoi ai, – Por më parë më duhet të të shoh. Prandaj hajde gjithmonë kur katundin ta ketë mbuluar terri. Ti e di që unë vetëm në errësirë të shoh. Aty ku ka dritë ti njësohesh me të dhe zhbëhesh. Në terr ti llamburin. Llamburin me gjithçka, por më shumë me buzëqeshjen.
Ajo e dinte këtë. E kish mësuar qysh në herë të parë, kur e pati pështetur kokën në gjoksin e tij dhe i dëgjoi rrahjet e zemrës; rrahjet që i vinin në vesh të deshifruara, – një gjuhë dashurie që s’kishte si të ishte e kësaj bote. “Zemra e njeriut që di të dashurojë mund të ndalojë së rrahuri, – i pati thënë asokohe ai, – Po rrahjet e saj janë si fjalët që thuhen. Ato nuk harrohen kurrë. Vazhdojnë të sillen qiellit në eter dhe të dëgjohen në jetë të jetëve, mjafton të dish të mbash vesh”.
Ia vendosi dorën në faqen e parruar dhe u përpoq t’i gjente me mollëzat e gishtave vragën e plagës së mbyllur, të plagës që i pat hapur rrufeja.
– Edhe unë jam një e verbër, Progan, – tha pas pak ajo, – Një e verbër në errësirë. Kurse ti je i verbër në dritë. A nuk jemi njësoj?!
– Ndoshta, – ia pat mendueshëm ai.
– Ti je i fortë, Progan! i fortë si një lis. Nuk thyhesh kollaj. Po ajo ditë ka qenë gazep, ta dish! Edhe dheu u shkrumbua nga flaka e vetëtimave!
– Aq shumë vetëtima shkrepëtinë, sa edhe ajri digjej aty ku binin, kthehej në tym e përhapej gjithkah një erë shkrumbi! – tha ai teksa kollitej mendueshëm, – Ndiqnin qiellit njëra-tjetrën lakadredhas si gjarpërinj të zjarrtë dhe bënin që t’i dilte tymi gjithçkaje. Edhe gjëmimet patën qenë një llahtar më vete! Athua se Zoti e kish mbërthyer rruzullin me duar dhe kish nisur ta tundte e shkundte egërsisht për ta thyer njëqind copash. Të kujtohet, Nina?
– Po, – tha ajo, – Më kujtohet.
– Gjithçka e humbi kuptimin. Mbeti vetëm një sens i rëndomtë kotësie…
– Me sa mbaj mend unë, atë natë qenë njëzetë e nëntë të vdekur nga rrufetë, – tha ajo.
– Unë pata frikë për ty, Nina. Dola në ballkon e të thirra që të vije. Të thirra, edhe pse nuk e dija ku ishe; edhe pse qeshë i bindur që në gjithë atë kiamet, nuk mund të më dëgjoje. Po ti erdhe në çast; erdhe si një nuse e ditës së parë.
– Si një nuse?! – pyeti e mikluar ajo teksa buzëqeshte e ngrinte vetullat.
– Po, – tha ai, – Erdhe bashkë me vetëtimën! Me atë vetëtimë që zoti e kish taksur për mua e që ma ktheu natën në ditë. Kurse ditën ma bëri natë.
Ajo u përkul mbi të dhe e puthi lehtë në ballë.
Një feks rrezesh hëne të vrerosur përshkoi dritaren dhe u avit pahetueshëm aty brenda. Atëherë ajo mundi të shquante vragën e plagës së mbyllur që pati hapur rrufeja përgjatë faqes së tij.
– Zoti di çfarë bën, Progan, – mërmëriti ajo pasi kishte nxjerrë një ofshamë të thellë, – Le të shpresojmë që me këtë vragë që të la, të ka shenjuar për mirë.
Dhoma tashmë qe ndriçuar disi për gruan; por ai pa se si një pluhurizë e hirtë nisi të derdhej gjithkah. Miset e fytyrës së saj dalëngadalë u zbehën dhe u përnjësuan me atë dritëz të pakët hëne mistike. Dhe në atë gjysmerrësirë, ajo u bë disi e tejdukshme.
Atëherë sytë e tij u hapën. Sy të mëdhenj, të habitur, të trishtë e të frikësuar njëherësh, sepse Nina kish filluar të zhbëhej.
– Çfarë ndodhi? – pyeti.
– Hëna, – tha ajo me një zë që i rezonoi thellë kraharorit, – Sapo doli nga prapa reve të zeza.
– Tani e kuptova, – tha ai, – Prandaj nuk po të shoh mirë!
– Të shoh unë, – ia pat ajo teksa i merrte dorën. Dorën e tij të madhe e të rëndë, – Ti do më shohësh mirë sapo hëna të fshihet sërish prapa reve.
Ato çaste u dëgjuan apet trokitje në portë! Kësaj here trokitjet qenë të lehta, të ndrojtura, si prej gishtash delikatë, por që Ninës iu bë se mbartnin në vetvete diçka të ngucakeqshme. Fill pas trokitjeve pasoi një heshtje e rëndë si plumbi.
– Huuu…! Huuu…! – çau errësirën klithma e një hutini.
Të dy palët, brenda dhe jashtë, mbanin vesh.
Ata që gjendeshin jashtë nisën të flisnin.
– Edhe pse nuk ka numër të vendosur në portë, duhet të jetë katërqind e njëzet e pesa, – tha zëri i parë.
– Po! – u dëgjua të thoshte zëri i dytë, – Sipas radhës, kështu i bie.
– Trokit edhe një herë ti, shef…
Sërish trokitje…! Kësaj here ndryshe; të guximshme, të forta e plot vendosmëri.
Heshtje.
– Çfarë duan?! – pyeti pas pak ajo me pëshpërimë, – Kush janë dhe prej nga vijnë?!
Ai u mendua një çast, pastaj tha:
– Lëri të trokasin deri sa të lodhen.
– Përse na kërkojnë, xhanëm?!
Në vend që të fliste, ai ngriti supet dhe buzëqeshi. Zgjati dorën dhe i preku me gisht majën e hundës. Bëri siç bën rëndom një i rritur me një vajzë piciruke, të vogël, marroke e naive.
Gjithçka ra për pak kohë në fashë. Pastaj u dëgjua zhurma e mbytur e hapave që largoheshin; njëherë përmes rruginës së ngushtë të shtruar me zhavorr; pastaj në rrugën e kalldrëmtë që zbriste drejt lagjes së Bosinëve.
Huuu…! Huuu…! çante errësirën klithma e hutinit.
Ajo fërgëlloi dhe u ngjesh pas tij.
Ai e mbështolli përflaktas me krahë rreth vetes. Pastaj ia mori kokën me pëllëmbët e duarve dhe nisi ta puthte ngadalë, si të druhej se mos e lëndonte dhe i shkërmoqej në duar.
– Ti më jep jetë, Nina, – i tha, – Më jep jetë, në mos qofsh jeta vetë.
– Më duhet të iki, – tha disi me ndrojtje ajo.
– Prit edhe pak, – iu lut ai, – Sa të jenë larguar mjaftueshëm ata. Nuk dua të të shohin.
Hëna tashmë qe fshehur sërish prapa reve. Errësira në dhomë u bë më e dendur.
Ajo u shtri pranë tij me kokën e pështetur në kraharor dhe nisi t’i dëgjonte rrahjet e zemrës.
– Zemra jote troket në zemrën time, – i tha, – I njoh këto rrahje! Janë si fjalët e ngrohta që më thua, si premtimet, si përqafimet e puthjet. Ato nuk harrohen kurrë. Do vazhdoj t’i dëgjoj në jetë të jetëve. Vetë ma ke thënë këtë.
Ai qeshi, sepse u kujtua që vërtet ia kish thënë ato fjalë. Ia kish thënë vite të shkuara, atë natën e parë të dashurisë. Atë natë të paharrueshme.
Qëndruan kësisoj për një kohë bukur të gjatë të përqafuar; të ndërkallur shpirt e korp brenda njëri-tjetrit. Dëgjohej vetëm një frymëmarrje, – një e vetme për të dy. Dhe vetëm një rrahje zemre, – zemra e tyre.
Tashmë ajo kish harruar se i duhej të ngrihej e të dilte Dhe kushedi sa do të kishin qëndruar kësisoj sikur të mos qenë dëgjuar apet lehjet e qenit në oborrin e shtëpisë kundruall. Lehje të rralla, monotone, jo dhe aq të sigurta.
Ata panë njëri-tjetrin dhe mbajtën vesh.
U dëgjuan zëra njerëzish. Po nuk mund të kuptohej sa ishin. Të sapoardhurit trokitën në portë dhe pritën. Trokitje të tjera u dëgjuan, tashmë më të forta. Atëherë të lehurat e kafshës erdhën e u bënë nervoze, alarmante. Pastaj u dëgjua të hapej me kërkëllimë porta e shtëpisë kundruall dhe një burrë shpalli me zë të lartë:
– Nuk ka njeri aty, jo! Ajo shtëpi është ngallmuar e braktisur prej kohësh.
– Ashtu?! Atëherë po e fshijmë nga lista…
Dhe sërish hapa që largoheshin e dëgjoheshin gjithnjë e më pak, njëherë përmes rruginës së ngushtë të shtruar me zhavorr; pastaj në rrugën e kalldrëmtë që zbriste drejt lagjes së Bosinëve.
Huuu…! Huuu…! çante errësirën klithma e hutinit.
New York, nëntor 2019
