Poezi | Përktheu Kujtim Morina
Dritare të larta
Kur shoh disa fëmijë
dhe hamendësoj, ai bën seks me atë,
ajo merr tabletë apo përdor kontraceptiv
E di, kjo është një parajsë.
Të gjithë të vjetrit kanë ëndërruar tërë jetën-
Lidhjet dhe gjestet të lihen mënjanë
si një autokombajnë e dalë mode,
të gjithë të rinjtë të zbresin rrëshqitses së gjatë.
drejt lumturisë së pafund, vras mendjen nëse
ndonjëri më shikonte kështu, dyzet vjet më parë
dhe mendonte: Ashtu duhet të jetë jeta;
s’ka zot më apo djersitje natën
për mëkatet apo për ta fshehur
çfarë mendon për priftin. Ai
dhe shokët e tij të zbresin rrëshqitses së gjatë
si zogj të lirë bastardë. Dhe fill
më tepër sesa fjalët vjen mendimi i dritareve të larta:
xhami që gjithë rrezet e diellit i përhumb
dhe përtej tij, ajri blu, i thellë që tregon
asgjë, që nuk është askund dhe është e pafund.
Shoqëria më e mirë
Kur isha fëmijë kujtoja
pa e vrarë mendjen se vetmia
Nuk ka nevojë kurrë të kërkohet
Sepse e ka në vetvete çdonjëri
Si lakuriqësia, e ke në dorë
S’është as e mirë as e keqe,
Një gjë e bollshme dhe e dukshme
aspak e vështirë për t’u kuptuar.
Pastaj, pas të njëzetave, u bë
menjëherë më e vështirë për ta pasur
më e dëshiruar- megjithëse prapëseprapë
më e padëshirueshme- për çfarë
të jesh vetëm, të arrish
të jesh faktikisht vetëm, për t’u shprehur
në termat e të tjerëve apo është thjesht
një shtirje kompensuese.
Shumë më mirë qëndro në shoqëri!
Të dashurosh duhet të kesh dikë tjetër,
Të japësh kërkon trashëgimi
Fqinjët e mirë kërkojnë që e gjithë famullia
e njerëzve të sillen kështu- shkurt,
virtytet janë të gjitha sociale,
Nëse e vuan mungesën e vetmisë
Është e qartë, nuk je aq tip i virtytshëm.
Në një rreth vicioz, pastaj, kyç derën,
ndihet era e gazit, jashtë era
sjell shiun e mbrëmjes, edhe njëherë
vetmia jokontradiktore
më mban në pëllëmbën e saj gjigante
dhe si një anemonë deti
apo kërmill i vogël, me kujdes
shpaloset, shfaqet çfarë vërtet jam.
Në origjinal: Best Society
Pasditet
Vera po zbehet:
gjethet po bien nga një dhe nga dy
nga pemët në kufi
me këndin e ri të lojërave.
Në zgavrat e pasditeve
mblidhen nënat e reja
tek luhatëset dhe pirgjet e rërës
duke i lënë të lirë fëmijët.
Pas tyre në intervale kohe
vijnë burrat me zanate të ndryshme,
një mal me rroba presin për t’u larë
dhe albumet e dasmës
shtrihen pranë televizorit.
Përpara tyre, era
po rrënon vendet e takimeve të dikurshme.
Që janë ende vende takimesh
(por të dashuruarit janë të gjithë në shkollë),
Fëmijët e tyre kaq të zhytur
në gjetjen e lenteve të papjekura të lisave,
presin për t’í çuar në shtëpi.
Bukuria e tyre është trashur
Diçka po i shtyn ata
mënjanë jetëve të tyre.
Ambulancat
Ambulanca la stacionin,
duke ngritur sirenat.
Njerëzit shikuan tutje të humbur në mendime
pa e ditur ta ndjekin apo jo.
Ndërsa parakaloi, ata panë
përmes një dritareje brishtësinë e jetës njerëzore.
Diku, dikush vdiq
Një pauzë e gjatë heshtjeje sirena e ambulancës.
Ishte ende diku, diçka ndaloi.
Dera e saj u mbyll. Çfarë u dëgjua?
Nata ishte krejt e zbrazët
Megjithatë në heshtjen e tyre, ata e dinë
ajo po vjen për ne.
Shkuarja në Kishë
Pasi jam i sigurtë se asgjë nuk ndodh aty
shkel brenda, mbyll derën me një zhurmë të mbytur.
Një tjetër shkuarje në kishë, qilima, ulëse dhe gur,
libra të vegjël, lule të shpërndara, të këputura
që të Dielën, të nxira tani, ca tunxh dhe gjëra
deri në fundin e shenjtë të katedrës, kisha e pastër, e vogël
dhe një heshtje e pashpërfillshme, e mykur dhe nervoze,
Zoti i mbrujtur e di për sa kohë. Pa kapele, heq
mbërthyeset e biçikletës me një përkulje sikletosëse.
Lëviz përpara, zgjas duart drejt ujit të pagëzimit
nga ku qëndroj, çatia duket pothuaj e re-
e pastruar apo restauruar? Dikush do ta dijë, unë jo,
afrohem te dollapi i librave, lexoj disa vargje
me shkronja të mëdha, impozante dhe shqiptoj
“ këtu mbaron” shumë më me zë sesa e marr me mend.
Jehonat më përqeshin shkurt. Më pas tek dera
nënshkruaj librin, dhuroj një gjashtë pensëshe irlandeze
që më fut në mendime se nuk ia vlente të ndalesha.
Megjithë ndalesën që bëra, në fakt e bëj shpesh,
dhe gjithnjë përfundoj me një përhumbje si kjo,
duke vrarë mendjen çfarë kërkoj aty, duke pyetur veten
kur kishat nuk do të përdoren më.
Çfarë duhet t’i kthejmë ato atëhere, nëse do t’i mbajmë
disa katedrale që mbahen vetëm për t’i vizituar,
pergamenat, kupa dhe dhe arka e bukës, në kuti të kyçura
dhe lëre pjesën tjetër në natyrë si delet në shi.
A duhet t’i shmangim ato pastaj si vende të pafat?
Oh, pas errësirës, a do të vijnë gra të frikësuara
t’i bëjnë fëmijët të prekin një gur të vecantë;
të gjejnë bimë shëruese për kancer ose të këshilluara
të shohin natën duke ecur një të vdekur fantazmë?
Fuqia në njëfarë forme ose tjetër do të mbetet;
në lojëra, enigma që duken të rëndomta
por supersticioni si besimi duhet të vdesë,
dhe çfarë mbetet kur edhe mosbesimi të jetë shuar,
barëra, rrugica me bar, driza, mure mbështetëse, qiell.
Një objekt më pak i njohur çdo javë që kalon,
një pikësynim më i errësuar, vras mendjen kush
do të jetë i fundit, i fundit fare, që do ta kërkojë
këtë vend për çfarë ai ishte: një nga shërbyesit
që tundet sipas ritmit, mban shënim dhe e di
çfarë ishte galeria e kishës?
Një i dhënë pas rrënojave, i eksituar pas antikes
apo i droguar pas Krishtlindjeve, duke nuhatur temjanin
e rasës dhe jakës së priftit, organos së kishës dhe mirës?
Apo do të jetë ai, si shembëlltyra ime,
i mërzitur, i paditur, duke parë lymin si fantazmë
të shpërndarë gjithandej, ende me drejtim tek ky kryq
përmes shkurres së periferisë sepse ajo mbante të paprishur
kaq gjatë dhe qetësisht çfarë ishte krijuar dikur
veçse të shkapërdarë tani, për martesa dhe lindje,
vdekje dhe mendime si këto – për të cilën ishte ndërtuar
kjo kishë si guaskë speciale? Megjithëse s’kam ndonjë ide
për çfarë vlen kjo plevicë me ajër të rëndë,
më pëlqen të qëndroj ende këtu në heshtje.
Kjo është një shtëpi e meditimit në një tokë të meditimit
në ajrin e përzier të së cilës detyrimet tona takohen,
njihen dhe vishen si fatet tona të paracaktuara
dhe që kurrë nuk mund aq shumë të vjetërohet.
Meqë çdo njeri përherë do të bëjë çudi,
një dëshirë e fortë në veten e tij e fut në mendime
dhe e tërheq me forcë graviteti drejt kësaj toke
të cilën ai pasi e dëgjoi, iu përshtat për t’u bërë më i mençur,
sikur vetëm kaq shumë të vdekur shtrihen rreth e rrotull.
1955
Në anglisht, titulli: Church Going.
Dashuria Përsëri
Dashuria përsëri, duke masturbuar në tre e një çerek
(e sigurtë, ai e ka marrë atë në shtëpi tani?)
Dhoma e gjumit e nxehtë si një furrë
të bërë rrafsh nga pija, pa treguar sesi
do të takohen të nesërmen dhe më pas
dhimbja e zakonshme si dizenteri.
Dikush tjetër duke i ndjerë gjinjtë dhe fundbarkun e saj
Dikush tjetër i mbytur në atë vështrim të qerpikëve
Dhe unë që duhet të bëj të paditurin,
ta quaj qesharake, apo mos ta vras mendjen
Madje… përse ta thuash me fjalë?
Harroje më mirë atë gjë.
që përhapet te gjallesat e tjera si një pemë,
i lëkund edhe ato në një lloj kuptimi
dhe thotë, përse nuk funksionoi kurrë për mua.
Ka diçka që ka të bëjë me dhunën,
shumë kohë më përpara dhe mësimet e gabuara
dhe arrogancën që nuk m’u hoq kurrë.
Duke vazhduar të jetosh
Duke vazhduar të jetosh, është përsërit
një zakon të krijuar për të domosdoshmet-
Si të humbasësh gjithnjë apo të shkosh pa të.
Në varësi të kohës.
Kjo humbje interesi, flokësh dhe iniciative
Ah nëse loja do të ishte poker, po
Mund t’i hapësh letrat, të skicosh një shtëpi të tërë!
Por ky është shah.
Pasi ta kesh vrarë mendjen gjerë e gjatë,
ç’ke në dorë është e qartë si një listë bagazhesh.
Ndonjë gjë tjetër mendohet se nuk të duhet
për ekzistencën.
Po çfarë vlere ka? Vetëm ajo, në kohë,
identifikojmë përgjysmë shenjën e pakuptueshme
Të gjitha sjelljet tona e thonë, gjurmët aty të çojnë.
Por për ta rrëfyer,
atë mbrëmje të gjelbër kur vdekja jonë fillon,
siç ishte në atë moment, vështirë se kënaq kënd,
meqë u aplikua vetëm tek një njeri, njëherë,
madje edhe ai duke ndërruar jetë.
Philip Larkin (1922-1985) konsiderohet një prej poetëve më të shquar anglezë të gjysmës së dytë të shekullit XX. Vepra e tij vazhdon të rezonojë me lexuesit e sotëm duke ofruar një vështrim syçelët dhe shpesh melankolik të jetës së përditshme dhe të kushteve njerëzore. Poezia e Larkin karakterizohet nga një stil i kuptueshëm dhe i drejtpërdrejtë.Ai shmang errësinën, duke synuar qartësi dhe përpikmëri në gjuhën e tij. Poezitë e tij shpesh kapin tema të zakonshme si dashuria, humbja, kalimi i kohës dhe zhgënjimet e jetës por e bëjnë këtë me një ndershmëri të palëkundur dhe me nota të errëta dhe me humor që i bën ato prekëse dhe mendim-provokuese gjithashtu.
Shkrimi i Larkin buron nga English Movement (Lëvizje), një rrymë letrare e viteve 50 të shekullit të kaluar që favorizonte një kthim tek format tradicionale dhe një refuzim të stileve më eksperimentale të modernizimit. T.S. Eliot, të cilin Larkin e admironte shumë kishte një ndikim të madh në këtë Lëvizje po aq sa W.B. Yeats, Thomas Hardy, dhe Edward Thomas. Ndërsa Larkin ndante me theksin e Lëvizjes qartësinë formale, ai solli në veprën e tij një zë të dallueshëm, të shënuar nga një mprehtësi therëse dhe një realizëm të zymtë.
Ndikimi i Larkin mund të shihet në veprën e shumë poetëve bashkëkohorë që admirojnë stilin e tij të drejtpërdrejtë, sinqeritetin dhe aftësinë e tij për ta gjetur pezinë tek e zakonshmja. Ai mbetet një figurë imponuese për lexuesit e sotëm për zotërimin mjeshtëror të gjuhës dhe për eksplorimet e tij të vazhdueshme në kompleksitetet e përvojës njerëzore.
