I
E hëna është një këpucë teke;
me tjetrën, ndoshta, po argëtohet qeni i lidhur te porta.
Dielli del gjithmonë nga një deriçkë
dhe derdhet si krundet nëpër rrugë – gjithsesi i panevojshëm.
Burrat që zbresin zallit
me trupin drejt e duart të lidhura pas shpine
janë nisur për askund.
Ata ngjajnë me thepin e pushkës në vijën e shënjestrës;
duhet të mbash frymën për t’i fiksuar.
Pështyma e tyre akoma e hidhur nga kafeja
dhe mbi jakat e xhaketave – barriera zbokthi
apo flamuj të bardhë dorëzimi.
Javë të tëra pa rënë një pikë shi. Përroi i vetëm digjet nga sifilizi.
Një fëmijë i përvidhet së ëmës; nuk do të shkojë në shkollë.
Është nëntë vjeç dhe mbledh e zbret me gishtat e nxirë me arra të njoma
vitet që i kanë mbetur deri në rekrutim.
Përtej dhjetës, ai është i hutuar.
Vizaton rreth vetes një rreth të madh në pluhur,
si një copë lëkurë e shënuar
atje ku do të kryhet një heqje tumori…
II
Si salmonët lënë detin dhe i ngjiten grykëderdhjes së lumit
kur vjen koha e dyzimit,
– dasmorët bëjnë një hap prapa në histori
ndërsa kthehen të nesërmen, me sytë përdhe, duke i kërkuar lëkurët
të zonjës së shtëpisë:
“Imja është krejt e bardhë, me manikyr në thonj!”
“Imja është e butë dhe ka një damkë djegieje hekuri në parakrah!”
“Imja mban erë sherbel’; pa kanavacë e pa astar!”
“Imja është e magjepsur; mund ta veshësh nga të dyja anët!”
“Më jep një çfarë të mundesh, pak rëndësi ka!”
Ja dhe Mustafai, pijaneci…
me kokën e ngjitur në të djathtë të trupit.
Ai është shenjti i së hënës – fajtor për gjithçka,
ndërsa përthith mallkimet e të tjerëve
si një copë pambuk e lagur me alkool,
përmbi plagë.
III
Para gjumit bota kthehet nën qepallë
si ushtria nën një hark triumfi, e ngopur në kotësinë e vet.
Në fund të kolonës – plaçka e luftës,
riti i përnatshëm i bashkimit trup me trup,
ajo muzikë rrecka-rrecka
që mjafton sa për të fshehur
motivin për të cilin u zgjuam sot në mëngjes,
aq më tepër atë për të cilin duhet të zgjohemi nesër.
Llamba shuhet për herë të fundit
dhe gjaku iu rikthye qarkullimit të vogël.
IV
Kur ime gjyshe erdhi nuse këtu,
shtëpia ishte bosh: vetëm armët varur e një emër të mirë.
Me kaq pak gjëra asaj iu desh të ndërtojë një qytet,
të gjejë një palë shpatulla për një kokë.
E filloi duke mbjellë një kajsi para shtëpisë.
Më tej një të dytë. Si një deadline
apo si dora e vënë para fytyrës
që fryma të kthehej e ngrohtë mbrapsht.
Pastaj prej trupit të saj pikuan fëmijët,
shiu nga tenda prej llamarine.
Ata që ranë në tokë të butë, u harruan;
të tjerët mbi çimento ia dolën mbanë.
E ata që mbijetuan,
sot e kësaj dite janë ngurosur në një fotografi bardhë e zi,
me kostumet prej stofi dhe shtegun e qartë të flokëve me brilantinë,
të parehatshëm,
si brenda një jete të marrë hua.
V
Lodrat e prishura ishin argëtimi im.
Zebra, karroca kineze e akullores me kurdisje,
që im atë m’i solli dhuratë për Vit të Ri,
asgjë nuk vlenin,
ishin si torta me kremin e lëpirë fshehtas në kuzhinë,
derisa diçka metalike u thyhej përbrenda
dhe hidheshin tej të panevojshme…
Atëherë ua hapja barqet, ingranazhet mikroskopike, bateritë,
pa e ditur se kisha bërë hapin tim të parë drejt të kuptuarit,
si liri nga funksioni.
Kur për herë të parë pashë një pikturë të vërtetë,
bëra disa hapa mbrapa, instinktivisht, me thembra,
po zgjidhja pikën e vdekjes,
nga ku mund të hyja në brendinë e gjërave.
Ndërsa me njerëzit ishte tjetër gjë,
ata i ndërtova vetë. Njerëzit i desha,
qëllimisht jo deri në fund. Asnjëri prej tyre
nuk preku tavanin e kaltër me kokë,
si shtëpitë e lëna në mes, me një plastmasë në vend të çatisë
kur sapo ka filluar vjeshta e lagësht e të kuptuarit.
VI
Ja ku është ai burri i ndershëm, burri i drejtë,
me fytyrën e shkundur mirë nga thërrimet
si një shtrojë pikniku.
Soji i tij nuk mbetet kurrë pa punë:
“Kam një vrimë të gatshme në gjoks,
a ka kush ndonjë gozhdë për të ngulur?”
Të njëjtën gjë ka bërë edhe stërgjyshi,
edhe gjyshi, babai…
Ndoshta të njëjtin zanat do të ketë edhe i biri, për analogji.
Ai që pikërisht tani i ka ngulur sytë si diçkaje të pavlerë
(hapu dhe futu!)
herët e vonë…
“Sa larg do të shkoj?” – e kishte pyetur një herë i biri.
“Aq sa të mos e humbasësh veten nga sytë!”
Mund të kishte qenë një ëndërr, sepse pema e tij gjenealogjike
u dogj nga rrufeja
dhe një erë e mirë prej uluweah u përhap nëpër katund.
VII
Kundërmim rrënjësh. Shirat kthehen në zgjoin e vet
si bletët, të gjitha njëherësh, pa hierarki. Është traditë.
E për të dalluar shirat e freskëta nga ato melankolike,
të mbarsura mbi kodrina gjatë verës,
unë mbyll njërin vesh, njëlloj siç perceptohet identiteti.
Im ungj më kërkon një fazzoletto për të fshirë syzet;
e quan kështu që prej kohës kur ishte për kurim nga
bronkopneumonia në Firence,
kohë për të cilën flet
si për muajin e mjaltit.
Ai tashmë ka dëftesën e notave të mia semestrale në dorë;
gjaku i pulson në tëmtha – çështje për jetë e vdekje.
Varet prej tij
të përcaktojë
në jam një tullë për shtëpi
apo një gur për një kullë bari.
Dhe ajo dorë që pritet të më godasë
është manual përdorimi që lexohet vetëm një herë,
por ulluqet në pëllëmbë, vijat e tij të fatit,
janë të vetmet që nuk do të më lënë shenjë.
Djalli e marrtë! Më sill një fazzoletto!
VIII
Nëse ke një lëkurë të zezë,
buzëqeshja jote duhet të jetë e përkryer.
Ajo s’mund të jetë gjysmake dhe as me dhëmbët copë-copë.
F. e di këtë. Ajo mban zi për të birin,
hap dritaren herët,
ndez sobën me vajguri dhe me një copë telegram të spërdredhur,
pastron oborrin, ushqen pulat, gatuan sa për dhjetë veta,
fikson karrigen e saj me krahë sfinksi përballë derës
dhe si çdo ditë kapet si një skifter, fort, me kthetra
pas rregullit,
formës,
duke joshur si kuadratet në fushat me grurë
atë pjesë të saj që fluturon pamëshirshëm në vijë të drejtë
dhe që nuk e prek tokën.
Ajo i merr përshëndetjet me sy.
Rruga i hapet nga të dy krahët,
si e diela midis ditëve të javës, e caktuar për mirënjohje
dhe meditim.
IX
Në mes je i shpëtuar – thoshin latinët.
Mbulesa e qëndisur në mesin e tryezës.
Tryeza në mesin e qilimit.
Qilimi në mesin e dhomës.
Dhoma në mesin e shtëpisë.
Shtëpia në mesin e bllokut.
Blloku në mesin e qytetit.
Qyteti në mesin e hartës.
Harta në mesin e dërrasës së zezë.
Dhe dërrasa e zezë
në mesin e hiçit.
Lola është një engjëll. Balli i saj nuk është rritur që kur ishte tetë vjeçe,
për të ruajtur të njëjtën qendër graviteti. Dhe ajo pëlqen skajet, qoshet,
pavarësisht se veten e gjen gjithmonë në mes të një autobusi
kur njerëzit turren drejt hyrjes dhe daljes.
Fqinjët e mi janë njerëz të pashkollë,
nuk kanë dëgjuar asgjë për estetikën
dhe zor se kanë lexuar gjë mbi boshtin, simetrinë dhe të vërtetën absolute.
Por ata lëshohen instinktivisht drejt mesit,
ashtu si koka e burrit lëshohet krejtësisht në prehrin e gruas,
që me një palë gërshërë, pabesisht, deri nesër
do ta bëjë atë më të prekshëm se kurrë.
X
Përgatitjet për dimër nuk janë një zakon,
por shqisë. Flakim nga vetja makthet tona të tepërta,
si objektet nga një anije e ngecur në cekëtinë.
Taedium vitae është ora lokale që nuk bën më punë,
përderisa vetëm një erë fasulesh të ziera na ndan nga fqinjët.
Nga paraardhësit – një ëndërr sipër stufës.
Mes meje dhe fuqive të mia nuk ka asnjë ndërmjetës.
Era predikon rreth e rrotull me zë hundor prej profeti të rremë.
Vitet përbrenda rrokullisen me kollotumba pjerrësirës së ngrirë,
duke fshehur instinktivisht kokën midis gjunjëve.
Kufijtë rrudhen. Edhe pse më abstrakt se kurrë,
trupi është atdheu im pa himn,
me të cilin prekem në kllapi, në kufijtë e ekzistencës
si buzët e nënës mbi ballin e fëmijës me temperaturë…
kur është fjala
për mbijetesë.
