Përktheu: Qerim Raqi
NATË QERSHORI
Tani dielli është duke perënduar
me shkëlqimin e tij na verbon
Kufiri i muzgut bëhet orë e agimit
as e hershme as e vonë
Liqeni bartë dritën e mbrëmjes
duke rrëshqitur nëpër pasqyrën e ujit
apo nëpër valët me dyshim
të cilat shumë para se të errësohet
reflektojnë agun e ditës me rrezim
Nata e qershorit kurrë kurrë s’përfundon
i ngjan më shumë një dite me vesë
ngrihet në perëndim si një mbulesë
dhe ikën tutje në detëra ndriçon
MBRËMJA NË FSHAT
Enigmë e heshtur pasqyrohet
rrotullon mbrëmjen
në qetësi kallami.
Këtu është një lehtësi që askush nuk e vëren
në pëlhurën e barit.
Bagëtia e qetë që shikon me sy të gjelbër.
Ecin mbrëmjes së qetë deri poshtë tek uji.
Dhe liqeni u jep ujë të gjitha gojave
me lugën e tij gjigante.
RRËFIMI I KËNGËS
Ka gjëra që as nuk duam t’i dimë as t’i besojmë:
se lulet janë të verbëra, se hëna ka vdekur,
që zambaku i ujit kalbet deri në vjeshtë.
Lyra ka këngën e saj.
Ndjenja ka lojën e saj me gjuhën.
fjala me fjalën në rrathë
duke kërcyer gjirot e tyre
në mjegullën e pyllit të kuq të hënës.
Një gjuhë endacake e ëndrrave
në të cilën kërkohet dhe jepet kënaqësia
për shkak të dëshirës për një mirësjellje zbukuruese
kundër vdekjes gjithmonë të sigurtë të shëmtuar të kalbur.
Përballë këtyre perspektivave, fjalët bëhen spontanisht kukudhë.
Përrallë e modës së vjetër që lëkundet me fundet e saj të zambakut.
I goditur nga njohuritë, i shqyrtuar.
Ende e gjallë, duke u ngjitur në marramendje
nën besimin e vet
dhe duke kërcyer me radhë
në tonet e kësaj loje të gjuhës sonë luginës së natës.
DHIMBJA E MADHE
Ligjet e natyrës janë tashmë në rrugë
për të na vënë të gjithëve për muri.
Ky mur është ligj i natyrës.
I mungon ungjilli.
Dhimbjen e madhe duhet ta ndajmë të gjithë.
Atëherë bëhet e mundur ta mbajmë.
Trishtimi i madh është pikëllimi i madh.
Këtë duhet ta mësojmë të gjithë.
Është dhe duhet të ekzistojë
një domosdoshmëri për të gjithë.
Të gjithë duhet të mësojnë të ndjejnë dhembje për botën.
Kur njeriu tani ka fuqi të mjaftueshme
për t’ i shkaktuar pikëllim botës
atëherë ka ardhur koha
për të kuruar me kohë pikëllimin e botës
para se e gjithë natyra të bëhet
një fëmijë pikëllimi i të gjithëve.
Ky quhet kujdesi në kohë.
Dhimbja e vërtetë
që me kohë vrojton dhe kupton.
DHEMBJA DHE GËZIMI
Çdo dhembje e thellë
ka gëzimin e humbur si qëllim
Mos e humb këtë drejtim
Mos e lërë dhembjen ta harrojë detyrën e saj,
dhembja është nderi më i madhë
që gëzimi mund ta ketë.
DRITA E BRENDSHME
Në hapësirat e brendëshme, në më të voglat, luhet një lojë e heshtur dhe e vazhdueshme ngjyrash
e pakapshme për syrin
Është drita e mbërthyer
që dikur në çastin e krijimit
lindi nga brenda dhe qëndroi aty në lëvizje
pasi të jetë ndarë në spektrin më të vogël
sipas ligjit prizmatik
me shifra të përziera që nga ata që shohin do të quhej ngjyrë
nëse ndeshen me sytë që shohin.
Ato lëvizën periudha
jashtëzakonisht të vogëla kohore e hapsinore
e megjithatë kohë dhe hapësirë të mjaftueshme për intervalet më të vogëla.
Në fakt dukej sikur kishin mjaf kohë e hapësirë.
Cikle të tëra nanosekondash dhe nanohapësirash
prej dritës së bardhë deri te ngjyrat e spektrit
dhe përsëri te drita e bardhë.
Një lloj frymëmarrje e dritës.
Fotonet merrnin frymë dhe pulsonin me njëra-tjetrën
ndërronin shenjat dhe nivelet.
Kështu drita mbahej në lëvizje
në drejtpeshimin spektror
nga dritë e dendur në atë ndarëse
dhe prapë në dritë të dendur dhe ndarëse
në cikle spektrore
pambarimisht në përsëritje.
Ishte si një lojë erashke
sipas ligjit të njëjtë që vlenë për ylberë,
por me erashka të hapura dhe të mbledhura
që këmbeheshin me njëra-tjetrën
sipas një ligji të dritës që ishte i shkruar.
Ishte drita kur vallëzon mbështjellur
kur e brendshmja udhëton drejt së jashtmes dhe shihet…
*
Është në natyrën e dritës
që të mund të mbyllet kështu
e megjithatë të mos shuhet gjatë lëvizshmërisë së saj
që të qëndroj edhe në errësirë
si mendim, ide dhe dije
që ta mbaj në mend ndryshueshmërinë e saj
dhe të arrijë të vallëzojë, lojën e ndërsjellë
Kështu me artin e saj drita mban tubat e materies
dhe këndon me krahët spektror të dritës
himnin e përjetshëm të universit
ANIARA
Në vitin e gjashtë Aniara
me shpejtësi të pazvogëluar
mori drejtimin kah zodiaku Lyra
Astronomi i shefit mbante një ligjëratë
mbi emigrantët në thellësinë e gjithësisë.
Në dorë mbante një brokë të bukur qelqi:
Ne kemi filluar ta kuptojmë se gjithësia
drejt së cilës shkojmë është e një natyre tjetër
nga ajo që kemi menduar gjithëherë kur
është thënë fjala gjithësi
në Tokë mbështillej me fantazinë tonë.
Kemi filluar ta kuptojmë që humbja e rrugës sonë
është edhe më e thellë se sa kemi menduar në fillim
se dija është një naivitet blu
sikur nga një masë vizioni
ka lindur ideja që Enigma ka strukturë.
Ne e kuptojmë tani se atë që quajmë gjithësi dhe qartësi kristalore rreth trupit të Aniares
është shpirt, shpirt përjetësie i pakuptueshëm
aq sa kemi humbur në detin e shpirtit.
Anija jonë kozmike Aniara udhëton kah diçka që nuk e posedon asnjë mendje dhe nuk ka nevojë për asnjë substancë të trurit.
Ajo udhëton në diçka që është
por që nuk ka nevojë të rrugëtojë rrugës së mendjes;
një shpirt që është më shumë se botë mendore.
Po, përmes Zotit , Vdekjes dhe Enigmës
udhëton anija jonë kozmike Aniara pa cak e pa gjurmë
O, sikur të mund të ktheheshim në bazë,
tani që kemi zbuluar ku ndodhet anija jonë:
një frymë e vogël në qelqin e shpirtit të Zotit.
*
I tmerruar nga kjo qartësi unë ika nga të ftohtit
nga salloni-mimi tek drita e kuqe, në sallën e vallëzimit, e gjej Daisin aty
Unë hesht, përqafimi i saj më shpëton
unë lutem të hyj në një organ me qime
ku qartësi e ftohtë e vdekjes nuk ekziston.
Aty jeta ndizet në kthinat e Mimit
Në vagjinën e Daisit jetojnë luginat e Dorisit
ku pa mbrojtje e pa rrezikun e asnjërës
ne harrojmë qiejt rreth Aniarës.
**
Koha dhe vitet kalonin në gjithësinë e ftohtë e të ashpër
Jeta bëhej gjithnjë e më e përjetshme për shumicën që ishin ulur aty
duke soditur në dritaret e gjera, duke pritur që ndonjë yll
të shkëputej nga të tjerët, të vinte më afër, më afër
**
Fëmijët rriteshin dhe loznin nëpër tundrat e mbërthyera
në dyshemen gjithnjë të vjetruar dhe me gropa të sallës së ballos.
Kohë të reja, zakone të reja. Yurgeni ishte harruar tashmë
në një dalldisje vallëzimi Daisi flinte gjithnjë në guaskën e saj
në rrethin ku flinin vetëm valltaret profesioniste.
**
Por unë vetë qëndroja ulur dhe mendoja për të mrekullueshmen Kareli.
aty ku dikur kisha jetuar, ku kam pritur një jetë të tërë dhe kam qëndruar më shumë se tridhjetë dimra dhe njëzet e nëntë vera,
para se të provoja vende të tjera, fate të tjera gjatë shtegtimit tim të ngadalshëm.
**
Kujtimet më vijnë të ndritshme. Këtu në gjithësi nuk ka pengesa,
të gjitha kohërat njëjtësohen dhe më kujtohen mbretëri të ndryshme
fragmente nga shtegtimi im i gjatë.
**
Më i bukuri ndër më të bukurit shkëlqim duket mbrëmja në Kareli.
Si një shkëlqim i ujit mes pemëve, si një verë me dritë
në motin me diell qershori kur mbrëmja nuk arrin të errësohet
para se të këndoj qyqja që me këngen e saj t’a thërras të ëmblën Aino , për ta marrë mbulesen e mjegulles me vete, të ngrihet nga uji i qershorit
e të ecën në drejtim të kundërt me tymin e ngritur, të shkojë
te qyqja e gëzuar,
në Karelinë pëshpëritëse.
**
Ne erdhëm nga toka, vendi Doris,
perla e sistemit tonë diellor,
i vetmi planet ku Jeta gjeti
një vend nga qumështi dhe mjalti.
Përshkruaje natyrën që ishte aty,
ditët që atje agonin.
Përshkruaji njerëzit që në dritë
qepnin kostumin e vdekjes për fisin e tyre
derisa Zoti dhe Djalli dorë për dorë
në një vend të shkatërruar, të helmuar
iknin kodër pas bregu
nga njeriu: mbreti i hirit
