Marrë nga: https://actualitte.com/article/124194/international/des-livres-pirates-avec-la-complicite-de-bibliotheques-crise-dans-les-balkans
Pirateria e librave, një plagë e vazhdueshme në Ballkan, sapo ka kaluar një vijë të kuqe të re: edhe veprat e Ismail Kadaresë, një shkrimtar emblematik i letërsisë shqipe ( i cili vdiq në korrik 2024), tani po falsifikohen masivisht. Alarmi u lëshua nga Shoqata e Botuesve të Shqipërisë, e cila denoncon përvetësimin sistematik të paligjshëm nga disa bashki dhe struktura publike, raporton Gazeta Express .
Në fakt, disa shtëpi botuese në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut (veçanërisht në Tetovë) riprodhojnë dhe shpërndajnë vepra të mbrojtura pa autorizim, shpesh në partneritet me autoritetet lokale.
Midis viktimave është botuesi i Kadaresë, Bujar Hudhri, i cili thekson një paradoks tronditës: “ Qyteti i Tetovës, i cili e nderoi Kadarenë duke e emëruar atë qytetar nderi, tani po promovon veprat e tij të piratuara, madje duke i shpërndarë ato në bibliotekat publike. « Ai shton: « Ata prodhuan libra të piratuar në marrëveshje me komunat dhe i shpërndanë ato direkt në biblioteka. Vetë shteti, përmes kryetarëve të komunave, blen këto produkte të vjedhura. “
Pirateria strukturore dhe e zakonshme
Problemi shkon përtej falsifikimit artizanal. Sipas Petrit Ymerit, president i Shoqatës së Botuesve, kopjet e paligjshme shpesh sponsorizohen nga institucionet publike, gjë që i shndërron aktet e piraterisë në politika zyrtare të shpërndarjes: “ Këto nuk janë thjesht falsifikime të lira, ato janë shkelje të qëllimshme të të drejtave të autorit, të përdorura për qëllime edukative, ndonjëherë të shitura me gjysmë çmimi për studentët .»
Praktika, sigurisht, shtrihet edhe në formatet dixhitale. Shumë libra shqip skanohen, shpërndahen në portale të paligjshme dhe më pas shiten elektronikisht, pa respekt për të drejtat e autorëve ose përkthyesve. “ Tregu i librave elektronikë në Shqipëri është një xhungël pa ligj “, vëren Ymeri.
Lexueshmëria është gjithashtu në rrezik
Botuesit theksojnë se kjo formë piraterie dëmton edhe publikun. Veprat e piratuara shpesh shfaqin cilësi të dobët editoriale: tekste të gabuara, përkthime të përafërta dhe mungesë të një paraqitjeje profesionale. “ Fenomeni nuk është i izoluar vetëm në Shqipëri. Në të gjithë Ballkanin Perëndimor, pirateria po ndikon në industrinë e librit në një shkallë shqetësuese. Sipas Deutsche Welle, fushatat kundër piraterisë janë nisur tashmë në Kosovë dhe Serbi, por sanksionet mbeten të rralla dhe legjislacioni zbatohet dobët.
Thirrje për një zgjim politik
Botuesit shqiptarë po i bëjnë thirrje qeverisë të mbajë një qëndrim të qartë kundër piraterisë, veçanërisht duke bërë dallimin midis mbështetjes publike për botimet ligjore dhe vetëkënaqësisë ndaj botimeve të piratuara. Ata gjithashtu po kërkojnë bashkëpunim rajonal për të luftuar këtë fenomen ndërkufitar.
Situata ngre pyetje themelore: çfarë të ardhmeje i pret botuesit e pavarur në një treg ku edhe institucionet marrin pjesë në falsifikim? Dhe si mund ta garantojmë transmetimin e një trashëgimie letrare si ajo e Kadaresë nëse veprat e tij bëhen kopje të degraduara dhe të paligjshme?
