Përktheu nga orgjinali Roland Gjoza
Poeti që i fitoi të gjithë çmimet e mëdha. Një nga emrat më të njohur në Amerikë. Krejt i ndryshëm në larushinë ndryshe të poezisë amerikane. I thellësisë abstrakte dhe i qartësisë konkrete, i imazhit të errët dhe i dritës më ngashnjyese, profesori i universiteteve më të njohur, që e kthehu poezinë nga diëka eterne, thellësisht ndjesore në intolerancë të mendimit të thellë.
KOPSHTI
Ky shkëlqim në kopsht
në lulen e bardhë të gështenjës
në strehën e kapeles së babait
që ecën mbi guralecë
Në kopshtin që rri pezull në kohë
nëna ulet në karrigen prej druri të kuq;
drita mbush qiellin
fustani i saj me pala
hedh pala mbi trëndafilat që ka aty pranë
Dhe kur babai përkulet
t’i thotë diçka në vesh
dhe ngrihen të dy për të ikur
dhe kur dallëndyshet hedhin shigjeta në qiell
dhe hëna dhe yjet
largohen së bashku, ky shkëlqim
Dhe mbi këtë fletë kur ti përkulesh
natën vonë dhe fillikat, ky shkëlqim
dhe në këtë çast përpara se të zhduket
FRYMA
Kur t’i shohësh ata
thuaju se jam këtu, te ky vend
qëndroj në njërën këmbë, ndërsa tjetra ëndërron
kjo është mënyra ime e vetme.
Se gënjeshtrat që iu them janë të ndryshme
nga ato që ia shqiptoj vetes
duke qenë ketu dhe atje dhe kudo unë ndryshoj
bëhem horizont
Ndërsa dielli lind dhe perëndon unë filloj që gjërat t’i njoh
se ajo frymë është thelbi që më shpëton
se rrokjet që detyrohen me forcë të mos thuhen, janë frymë
se trupi është frymë, dhe në qoftë i shtrirë në arkëmort
Se fryma është pasqyrë e veshur nga avulli i fjalëve
se fryma është gjithçka që i mbijeton thirrjes për ndihmë
teksa hyn në veshin e të panjohurit
dhe qëndron aty gjersa toka të mos jetë në galaksi
Ajo frymë duhet, që t’ia fillosh përsëri, prej saj
te gjitha pengesat shëmben, siç shëmbet e keqja
nga jeta, si terri që zhduket prej dritës
LINJAT DIMËRORE
Thuaji vetes
ndërsa bën ftohtë dhe ajri gri pikon
që do të vazhdosh
të ecësh, duke dëgjuar
të njëjtin motiv, pa e vrarë mendjen
se si do ta gjesh veten-
brenda katedrales së heshtjes
apo nën thërrmimin e bardhë
të dritën së hënës në një lirishtë me dëborë.
Sonte, në terr të ftohtë
thuaji vetes
atë që di e cila nuk është asgjë
por është motivi që kockat luajnë,
ndersa ti vazhdon të ecësh. Dhe je gati
të shtrihesh nën zjarrin e vogël
të yjeve dimërorë.
Dhe nëse nuk mundesh
vazhdo ose kthehu mbrapsht
dhe kur ta gjesh veten
teksa mbërrin në fund,
thuaj
në atë vërshimin e acarit në gjymtyrët e tua
që ti do të mbetesh ai që je.
DHOMA
Është një histori e vjetër, që mund ta dëgjojmë
në dimër, ose asnjëherë, ose dikur.
Ai që e dëgjoi ra të flejë
dyert e pakënaqësisë së tij kanë mbetur të hapura
Dhe vijnë brenda në dhomë fatkeqësitë-
vdekje në agim, vdekje në ndajnatë
Mavi e bëjnë ajrin krahët e tyre prej druri
dhe hijet e tyre si qumësht derdhen mbi botën që qan
Është i nevojshëm një fund me surprizë;
fusha e gjelbër ku lopët digjen si gazeta
ku fermeri ulet dhe shikon me vëmendje
asgjënë që ndodh dhe nuk është aq e tmerrshme.
ÇDO DITË MUZIKË MAGJEPSËSE
Një tingull i ashpër u lëmua gjersa u bë
një tingull më i butë, pastaj u lëmua sërish
gjersa u bë muzikë.
Pastaj muzika u lëmua gjersa u bë
kujtimi i një nate në Venecia
ku lotët e detit pikuan nga Ura e Psherëtimave,
e cila gjithashtu u lëmua gjersa nuk kishte më muzikë
dhe nuk ishte më ajo shtëpia e zbrazët e një zemre të trishtë.
Pastaj papritur doli dielli dhe muzika u kthye sërish
dhe trafiku gjëmonte e humbte në largësi
në skaj të qytetit u shfaq një varg pa fund me re
dhe u dëgjuan bubullimat, megjithëse të frikshme
sërish do të kishte muzikë dhe ajo natë në Venecia
do të kujtohej dhe çfarë kishte ngjarë
në shtëpinë e zbrazët ku një zemër e trishtë ishte ndarë më dysh
sërish do të kishte muzikë
NGA NJË PRITJE E MËRZITSHME
QË ZGJATI SHUMË
Dikush po thoshte diçka
për hijet që mbulojnë fushën, diçka
për gjërat që s’janë më, për gjumin në mëngjes
ndërsa mëngjesi ka ikur me kohë
Dikush po thoshte diçka
për erën që ikën dhe vjen përsëri, diçka
për guaskat që janë arkëmorte të erës,
ndërsa moti bënte punën e vet
Ishte një natë e gjatë
dhe dikush tha diçka për hënën që po dedhte ngjyrën e saj të bardhë
në fushën e ftohtë, asgjë s’kishte tjetër
veç gjërave që ishin thënë
Dikush përmendi
një qytet ku kishte qenë para luftës, kujtoi një dhomë
dy qirinj përballë një muri, dikush kërcente, dikush shikonte
dhe ne e besuam.
Nata s’kishte fund
dikush po thoshte se muzika kishte mbaruar me kohë
dhe askush nuk e kishte kuptuar
pastaj një tjetër tha diçka për planetet, yjet
që dukeshin aq të vegjël dhe ishin larg që aty
T’I MBASH GJËRAT TË PLOTA
Në një fushë
unë jam mungesa
e fushës.
Rasti është ky
gjithmonë.
Kudo që të jem
unë jam ajo që mungon
Kur eci
ndaj ajrin
dhe gjithmonë
ajri lëviz
për të mbushur hapësirat
ku ka qenë trupi im
Të gjithë kemi arsye
për të lëvizur.
Unë leviz
që t’i mbaj gjërat të plota
ARDHJA E DRITËS
Edhe pse kaq vonë, ndodh
ardhja e dashurisë, ardhja e dritës,
ti zgjohesh dhe qirinjtë ndizen vetiu
yjet të rrethojnë, ëndrrat të hapen në nënkresë
dhe të sjellin buqeta të ngrohta ajri
edhe pse kaq vonë, eshtrat e trupit të shkëlqejnë
dhe pluhuri i të nesërmes të shkrepëtin në frymë
NJË IMTË STUHIE
Nga hija e katedraleve në qytetin e katedraleve
Një pllaz dëbore, një imtë stuhie, pa fare peshë, hyri në dhomën tënde
Dhe u drejtua kah njëri krah i karriges, ku ti ngrite sytë
Nga libri dhe e ndoqe ndërsa binte.
Kjo ishte gjithçka e asaj që ndodhi. Jo më shumë se një zgjim solemn
Për atë grimë kohe, për shkëputjen e vëmendjes, për befasinë e shpejtë
Për atë kohë midis kohëve, një funeral pa lule. Jo më tepër se kaq,
Përveç ndjesisë se kjo imtë e stuhisë,
U kthye në asgjë para syve të tu dhe kur të shfaqet sërish
Dikush në vitet që do vijnë, si ju tani që rrini ulur, do të thotë;
“Erdhi koha. Ajri është gati të më presë. Qielli po hapet për mua.”
JAM
Zbraz veten nga emrat e të tjerëve, zbraz xhepat
Zbraz këpucët dhe i le në anë të rrugës
I kthej orët e natës pas
Hap albumin e familjes dhe shikoj veten djalë.
Ç›fitoj prej kësaj? Orët bëjnë punën e tyre
Unë shqiptoj emrin tim dhe them mirupafshim
Fjalët ndjekin njëra- tjetrën në drejtim të erës
E dua gruan, por e mbaj larg meje
Prindërit e mi ngrihen nga kolltukët
Në dhomat prej qumështi të reve. Si mund të këndoj?
Koha më tregon se çfarë jam. Unë ndryshoj dhe jam i njëjti.
Zbraz veten nga jeta ime dhe jeta ime mbetet.
HA POEZI
Boja rrjedh nga cepat e buzëve të mia
nuk ka lumturi më të madhe se kjo
unë ha poezi
Zonja e bibliotekës nuk iu beson syve të saj
më sheh e trishtuar
dhe ecën e hutuar me duart që i ngjesh në fustan
Poezitë janë zhdukur ndërkaq
drita është e zbehtë
qentë ngjiten shkallëve të bodrumit dhe vijnë lart
Kokërdhokët e syve sa nuk iu dalin jashtë
këmbët e verdha iu digjen si furçë
zonja e gjorë përplas këmbët dhe qan
Ajo nuk e kupton
kur unë bie në gjunjë dhe i lëpij dorën
po thërret sikur e kafshoj
Unë jam një burrë i ri
hungëroj dhe i leh në fytyrë
pastaj kërcej me gëzim në errësirën e librit…
