VETËVRASJA
“Para së gjithash”, mendoi ai me lakmi, “më duhet një gjumë i mirë, një gjumë i thellë, i gjatë, çlodhës e harrestar, për t’u ngritur i kulluar, i kthjellët, i përtërirë; një gjumë, pas të cilit ta zotëroj pamjen e gjendjes sime brenda dhe jashtë, si në pëllëmbë të dorës, ashtu siç sheh përposh nga lartësitë qiellore syri i shqiponjës edhe lëvizjet më të imëta të ndonjë hardhuce mes shkurresh. Atëherë po, atëherë do të isha i qartë, atëherë do të isha i qetë për ku po nisem”.
Andaj hoqi grykën e armës nga tëmthat dhe, para se ta linte mbi tavolinë, e vuri në siguresë; u shtri dhe priti me shekuj i përmalluar atë gjumë të ëmbël, çlodhës e harrestar, që nuk mbërriti kurrë.
9 MUAJT E FUNDIT
9 muajt e fundit që i kishin mbetur, ai u dha si i marrosur, deri në frymën e fundit pas mësimit të së parës gjuhë të huaj në jetën e tij. E bëri këtë me një këmëngulje e përdëllim të pabesueshëm për moshën e tij të shtyrë, e sidomos për shëndetin tejet të brishtë që luhatej mes drejtëpeshimit dhe rrokullimës së pandalshme. Për aq sa e lejonin fuqitë, natyrisht. Për aq sa i bënin dritë sytë. Për aq sa mendja nuk i terratisej, duke e këputur disa herë në bodrum, gjatë atyre ditënetëve torturuese.
Nuk e di në ka pasur ndonjë prej të afërmve që mund ta ketë pyetur dhe, sigurisht, nuk i di as përgjigjet që mund t’u ketë dhënë, por, kur e pyeta unë, më dha një përgjigje jo të drejtpërdrejtë:
“Po mësoj, më në fund, dhe unë, një gjuhë tjetër, me një fije shprese se mos me të do të mund të flas lirshëm me Hyjin, meqenëse gjithë jetës, me këtë shqipen tonë, kurrë s’arrita me u marrë vesh as me njerëzit e mi, e jo më me Të”.
SHFAQJA E ANËVE MË TË MIRA
Indriti, një djalë për së mbari nga lagja “Kombinat”, kishte dëgjuar prej një dore të fortësh të lagjes një parim të fshehtë, i cili, sipas tyre, duhet ta udhëheqë gjithmonë një djalë drejt suksesit në dashuri me vajzat. Parimi ishte gjithnjë i njëjti: para vajzës që do, shfaq anët e tua më të mira. Ndonëse ende adoleshent asokohe, Indriti ndjente një admirim të heshtur e të pakufishëm për atë dorë miqsh të fortë, që kishin braktisur shkollën dhe e kishin zbukuruar jetën e tyre të re me bëma dhe aventura të mahnitshme, ndonëse shpesh herë të tmerrshme. Edhe pse ajo dorë e fortë djemsh nuk mblidhej kurrë e plotë, ngase vazhdimisht disa sosh vuanin dënimin nëpër burgje të ndryshme, Indriti i ndiqte me zili të heshtur, pa iu zbehur asnjëherë admirimi për ta.
Pasi braktisi pa dhimbje gjimnazin në vitin e dytë dhe zuri punë si ndihmës-mekanik në një servis makinash në autostradë, Indriti pati rast ta analizonte më ngeshëm urtësinë e dalë nga goja e Tare Laqit, liderit kokërruar të të fortëve të lagjes dhe e gjeti të vërtetë këtë filozofi nga sa kishte mundësi të vrojtonte sjelljet midis meshkujve dhe femrave kur ndaleshin aty, në sheshin para servisit. Si e gjeti të vërtetë këtë mençuri, e shtrëngoi mirë e mirë në tëmtha me çelës anglez, që të mos lëviste asnjë vijaskë. Madje urtësia e Tares i kujtohej tani bashkë me anën e majtë të kafkës së tij, ku kishte një tatuazh blu që paraqiste një biblbil – bilbil polici apo gjyqtari sportesh, aq sa i dukej sikur e shihte ende në çastin kur e tha e fill më pas rrëkëlleu me fund një teke raki dhe mori me pirun nga tava me veshka e mëlçi të fërgura në pijetoren e lagjes. Indriti e kujtonte thënien e Tare Laqit sa herë para tij kalonte ndonjë vajzë që i pëlqente. Erdhi një ditë kur Indriti njëmend besoi se ra në dashuri. Atëherë nxitoi t’i shfaqte Stelës, një gjimnazisteje të vitit të tretë nga e njëjta lagje me të, të gjitha anët e veta më të mira. Suksesi edhe mund të vononte pak, por ajo që kishte rëndësi për Indritin ishte rezultati: dhe ky rezultat ishte i garantuar.
Mirëpo kaloi shumë shumë kohë dhe sukses nuk pati: Stela gjithnjë bezdisej prej tij. Kur Indriti i dilte papritur përpara si fanti spathi me një pashë buzëqeshje, ajo e shihte me tmerr e neveri, mu si t’ia kishte zënë rrugën mortja. Indriti dështoi përgjatë gjithë atij viti: Stela e urreu. Sa herë ai i dilte para me ndonjë propozim të ri, ajo shfrynte në kulmin e dëshpërimit: “Nuk e di ç’mut ha Zoti lart, që nuk ta këput qafën të më lësh rehat! Të zëntë ndonjë makinë përfund, jarebi!”
Nuk dihet sa kishte shkuar kilometrazhi i buzëqeshjeve të përditshme të Indritit, kur ai vendosi vërtet të ndalej dhe ta mendonte edhe njëherë gjendjen e tij të dështuar. Edhe pas një viti në pritje të suksesit, ai veçse i kishte përkeqësuar pozitat e tij: qe bërë mëse i urryer për Stelën.
Çfarë nuk shkon? Çfarë po bëj gabim? Mos nuk po shfaq ndaj Stelës anët e mia më të mira? Kjo duhet të jetë, mendoi ai, s’ka tjetër, duke mos e vënë asnjëherë në dyshim urtësinë që kishte dëgjuar prej të fortëve të lagjes shumë vite më parë. Atëherë ka shumë mundësi të kem gabuar rëndë në lidhje me anët e mia të mira dhe kam nxituar si trap t’i shfaq Stelës anët e mia më të këqia. Ku ta dish, mendoi: ajo që unë e kam menduar si anën time më e mirë, për Stelën mund të jetë mortja vetë? Përndryshe pse të më urojë veçse vdekjen? Po, po, këtu ka diçka që nuk shkon. Duhet gjetur më parë se cilët janë anët e mia vërtet më të mira që t’ia shfaq Stelës, u vuri kapak shestimeve të veta Indriti dhe u mbyll njëfarë kohe në vetvete duke marrë në shqyrtim të imët çështjen e hollë të anëve vërtet të mira.
Por kjo kohë zgjati shumë dhe ai nuk ishte fare i sigurtë në ia kishte dalë t’ua qëllonte se cilat ishin ato cilësi vërtet të mira. Kaloi rreth një vit që nuk i dilte më përpara Stelës duke i prerë rrugën papritur me një pashë buzëqeshje. Ndoshta s’kam asnjë anë të mirë që të mund të shfaq para Stelës, mendoi i trishtuar një mesdite përvëluese maji në vetminë e servisit të makinave, ndanë autostradës. Ndoshta anët e mira do të vijnë më vonë… por Stela atëherë mund të jetë e martuar dhe mua pastaj më rrofshin këto anë… Po Indriti e dashuronte Stelën, ashtu siç dinte ai të dashuronte, domethënë pa ditur fare. E ndjeu trurin të lodhur asaj mesdite, u ndje më i pështjelluar se kurrë; koka iu rëndua, kapitja ia plogështoi gjymtyrët dhe e zuri gjumi në një sendilje makine që e kishte rregulluar si kolltuk.
U zgjua nga një ëndërr, në të cilën një mjeshtër i vjetër japonez, me një gjuhë të garraveshur sikur po i lehte me mllef në surrat, këmbëngulte t’i mësonte sekretin e anëve vërtet të mira dhe se si duheshin shfaqur ato përpara të dashurave. Mjeshtri, një skelet i thatë me lëkurë si të zier, të verdhë e të tharë si mumje – esnaf i mbaruar karateje – kishte vënë përpara një bukuroshe të re, të brishtë e të hirshme mu si një pikturë dhe me goditjet e tmeshme me brryla, shpulla, shputat e këmbëve dhe grushta po e zbythte të tmerruar të shkretën vajzë, pak e nga pak, drejt një qoshjeje të errët ku, me gjasë, përfundoi gjithë rrënkime, çuditërisht të ëmbla. Mjeshtri japonez e la atëherë bukuroshen, lehu disa herë ca fjalë të ashpra në drejtim të tij, të cilat Indritit iu dukën papritmas të kuptueshme. Mjeshtri i kishte thënë:
“Ja se si duhen demonstruar anët vërtet të mira për ta detyruar një femër të ndjehet e lumtur».
Me t’i thënë këto fjalë, mjeshtri-mumje i zgjati një shall dhe ia lëshoi vendin të demonstronte dijen e nxënë.
Pikërisht në këtë pikë i doli gjumi Indritit. Hapi sytë dhe iu desh pak çaste ta merrte veten nga habia, sepse në veshë i jehonte ende urdhëri i mjeshtrit japonez, ndërsa para vetes shihte Stelën që qëndronte në këmbë para tij. Indriti hodhi sytë përreth dhe kuptoi se ajo ishte vetëm. As që mendoi t’i buzëqeshte, siç kishte bërë çdo herë para një viti. As fjalë të ëmbla, të zgjedhura. Ai u ngrit ngadalë përballë Stelës që vazhdonte t’i buzëqeshte duke pritur reagimin e tij për këtë surprizë, por Indriti nuk i la kohë të priste sepse ia ndezi papritmas me një flakërimë faqeve. Pa e marrë veten nga flakërima e parë, pasoi me shpejtësi e dyta, pastaj e treta, sa Stelës filluan t’i merren këmbët e të zbythet mbrapshtas në brendësi të servisit.
“Oh, oh!” – rrënkonte ajo para vrullit të çmendur të goditjeve të Indritit dhe vazhdoi të rrënkojë e të qajë gjithë duke kërkuar një vend ku të fshihet, derisa nuk e mbajtëm më këmbët dhe ra në qoshkun e servisit mbi një grumbull të ndyrë leckash gjithë naftë e vajra makinash.
“Oh, qëllomë, qëllomë! Ti ke të drejtë!”, – rrënkonte Stela – “Unë jam një budallaqe, që nuk meritoj gjë tjetër më të mirë!”, – tha ajo dhe u shkreh në të qarë me fytyrën e zhytur në pëllëmbë.
Por Indriti u ndal, nuk e qëlloi më.
Stela ngriti fytyrën e përlotur dhe tha:
“Unë erdha veç të të them, se dhe unë… se dhe unë gjithashtu…”
“Më do?” – e nxiti ai që ta përmbyllte mendimin.
Stela pohoi me kokë.
“Epo budallaqja!” – shfryu ai dhe ia flakëriu për herë të fundit me dackë.
Pastaj i zgjati dorën, e ndihmoi të ngrihet, e pastroi nga pluhurat dhe mori rrugën me të pëdore drejt kafes më të afërme ndanë autostradës, gjithë mirëjohje për mjeshrin japonez që i mësoi sekretin se si t’i shfaqte anët e tij vërtet më të mira dhe si ta shtrëngonte të dashurën të ndjehej e lumtur.
KUR NUK TË DO AMERIKA
Kriminel e biznesmen (çka është e njëjta gjë), Memush Memuti u lëkund jo pak, pa anuar nga t’ia mbante, pasi për të, siç thotë poeti – “njëra më e shtrenjtë se tjetra qe”.
Tekefundit Memush Memuti e shtyu për më vonë zgjedhjen e tij: të mbetej kriminel apo biznesmen? Kohërat kishin ndryshuar dhe ai e kishte vënë re në lëkurën e të tjerëve sa e rrezikshme ishte të mbeteshe si më parë – kriminel e biznesmen njëkohësisht. U poq e u përpoq Memua dhe asgjë nuk qullosi mendja e tij. Nuk i njihte, nuk i pranonte dështimet e aftësive të veta mendore, andaj kërkoi dhe e përligji atë ditë ngecjen me një pengesë irracionale: mu në çastet e ethshme kur ai hepohej dhe gati po e zgjidhte enigmën, trurin ia kaploi batica e një motivi tallawa me një varg batërdisës, që lehte gjithë lëgëzime mallëngjimi të tërbueshëm: “Hajde moj dashni-e-e!…”.
Kjo, ashiqare, e pengoi të arsyetonte qartë atë ditë. Kaq mjaftoi që Memua ta shtynte edhe një dhjetëvjeçar tjetër mëdyshjen: të mbetej kriminel apo biznesmen i suksesshëm? Në krye të dhjetë vjetëve Memush Memuti e gjeti fillin e artë që i lidhte dhe i mbante bashkë këto dy atribute, pa dëmtuar asnjërin sosh: vendosi të bëhej politikan! Kështu pra, kriminel dhe biznemen mund të jesh vetëm nëse bëhesh deputet (çka tekefundit, që të trija, e njëjta gjë janë). Atëherë Memush Memuti e shpalli dëshirën e tij të hapur në formë mëdyshjeje gjatë disa drekave që shtroi me disa të zgjedhur të qeverisë në restorantet e veta buzë detit.
Po kur kjo mëdyshje ra në vesh të një partie të madhe politike, lideri i saj e thirri Memush Memutin në një darkë miqësore, ku patën rastin të njihen.
Dy ditë më vonë miqësia e tyre mori dhenë; ajo u shpall në gazetë: Memush Memuti u zgjodh në listën lehtësisht fituese të deputetëve të kryeqytetit.
Tani që po flasim, Memush Memuti është deputet prej tre legjislaturash; ai nuk e mban mend më as numrin e saktë të firmave e kompanive që ka krijuar ndër vite, as emrat e tyre të ngatëruar me shkurtime dhe indekse, por duhet thënë, gjithashtu, që fytyra e tij ka tash vulën e një brenge pa rrugëdalje. Sadoqë u përpoqën paratë e tij, atë s’di pse zgjodhi të mos e dojë Amerika.
Ka shumë deputetë të trishtuar tek ne, që nuk i do Amerika.
Madje dhe vetë Amerika është e trishtuar, nga që nuk e do Amerika.
E kushedi sa e trishtuar duhet të ketë qenë bota, para se të zbulohej Amerika…
MBIJETESA
I shumëpërfoluri e i nderti qytetari ynë, Dr. Fuxi, pati një fat njëmend të keq më 23 prill 1982. Organet e Sigurimit të Shtetit e zunë gafil, duke pirë tinëzisht një kanë me lëng kajsie në gjysëmerrësirën e ahurit të fqinjit.
Dhe të ketë filluar atëbotë një rrahje e unshme, sa zogjtë e tromaksur humbën fiqirin derisa u mekën krejt.
Limfa shtangu në protoplazëm dhe klorofilit iu zvordh vetja.
Por, megjithkëtë, qytetari ynë, i nderti Dr. Fuxi, qëlloi kaplloqe e fortë: si kundërpërgjigje ai nuk nxorri makar asnjë “gëk”.
Thënë shkurt, ai u mbijetoi të rrahurave, duke u mjaftuar veçse me një pasojë të vockël, thuajse të papërfillshme: humbjen e titullit “Dr”…
DO T’IA DALIM…
“Me pak fat e me pak mund, them se do t’ia dalim vëlla”, – foli ai me një zë të mallëngjyer që në fjalët e fundit u duk se iu ngjit për qiellze. Me bëri përshtypje toni ngushëllimtar, a thua se i panjohuri im përballë në kupe të kishte bërë kështu një farë bilanci të qartë të një asi gjendjeje, sikur ne të vareshim në zgrip të ekzistencës.
Pas fjalëve të tij ra prapë heshtja e troshitur nga revani metalik i trenit mbi shina, siç kishte qenë edhe më parë, prej dy orësh, qëkurse qem nisur nga Koschalin-i e kështu do të soste, deri sa të mbërrinim në Varshavë.
“Çfarë thatë, ju lutem…?”, pyeta pas një grimëkohe, duke thyer kësisoj monotoninë kërkëllitëse dhe saora u pendova për ndërhyrjen.
“E di… thjesht duhet pak fat”, – tha ai me njëfarë sikleti intim e familjar, duke perënduar sytë e mjegullt e ëndërritës nga qelqi i dritares, që ende ruante reflekset e kuqërremta prej reve, nonëse dielli kishte kohë që kishte perënduar. “ – …Dhe natyrisht, pak përpjekje, që më në fund… t’ia dalim mbanë”, – shtoi kësaj here duke fërkuar paksa pëllëmbët me njëra-tjetrën, gjithë pa ia hequr vështrimin e papërcaktuar qelqit me reflekse të manushaqta.
Druhem t’i kthej ndonjë nga përgjigjet e mundshme. Druhem t’i bëj tjetër pyetje. Druhem të shpreh habinë time. Aq më pak, moskuptimin. Zgjedh si më të përshtatshme gjestin e pafjalë, solidar: një tundje pohuese me kokë.
I panjohuri kutullohet rishmi me heshtjen e vet ndërsa unë picërroj sytë në gjendje gjysmëgjumi. Kalon kështu, pa fjalë, si nja një orë, një orë e gjysëm, kur sërish ai then heshtjen:
“A thua do ta kemi atë pak fat vallë?”
Nga sa tha, kuptova fort mirë, se ai ishte i sigurtë vetëm për përpjekjet, andaj, duke ia ngulur sytë vështrimit të tij të mjegulluar e paksa lagështitës, tunda kokën fort, demonstrativisht, në mënyrë pohuese, me buzët e puthitura fortë e rreptë sikur po shprehja një betim të patunduar me atë gjest.
“Që… domethënë… jo gjithçka mund të konsiderohet e humbur, a?”, – gati sa s’vikati prej gëzimit, por me zë të përmbajtur, të lëmekur, gjithë ankth e pështymëtharë.
Llogarita me mend kohën që duhej për të arritur në perronin e Varshavës, kohën kur do të merrte fund arti torturues i mos’hyrjes në bisedë. Edhe kësaj here e tunda kokën fort, plot zell e besim për shpresën e begatë, se “jo gjithçka mund të konsiderohet e humbur”.
Kjo dha një efekt të menjëhershëm: tiparet e bashkudhëtarit tim të panjohur dalëngadalë u zbutën dhe pas disa kilometrash të tjerë nën trokthin e butë të trenit atë e zuri gjumi. Një gjumë i paqtë mbi fytyrën e parruar, e cila kishte shkarë paksa shtrembër në shpinoren e kupesë, si ndonjë maskë teatrosh amatore.
Kuptohet, nuk e dija nga vinte, ku shkonte e kush ishte, por kisha bindjen se i përket një fisi të dëshpëruar njerëzor, i cili rreh syshqyer të mbahet qoftë dhe pas një fije bari në buzë të greminës.
Kur treni hyri ne perron (lavdi ty, o Zot!), desha për një moment ta zgjoja, por në çastin e mbramë hoqa dorë dhe kërceva vrikthi jashtë. Para se të largohem, pasi i shtiva krahët çantës së shpinës, pata një dyzim tjetër, por dera e kabinës qe mbyllur tashmë. Ngjesha fytyrën në xham dhe e dallova serish siluetën e tij të fjetur. Instinktivisht i tunda dorën, ndonëse e dija se nuk më sheh, duke i pëshpëritur përmes buzëqeshjes me një zë, që m’u shkep tejet i mallëngjyer:
“Sigurisht, or mik, sigurisht… do t’ia dalim edhe kësaj here…”
FIKU I BARDHË
E ndjente se do të jepte shpirt pas disa ditësh midis pronës së tij të bukur, të qetë e divine, një oazë e harlisur me pemë e gjelbërim, e rrethuar me gardh të lartë prej rrjetash të dendura me thurimë teli. Por, siç më pati thënë i biri, plaku ruajti një bindje të ngulitur e kokëfortë se, në njëfarë mënyre, ai do vazhdonte të mbetej aty edhe pas sosjes, mes atij Edeni parajsor që e kishte ngritur vetë me thonj, përmes përpjekjesh mbinjerëzore e privimesh të skajshme, përmes goditjesh të pabesa dhe intrigash të miqve cmirëzinj. “Do të vazhdoj të mbetem këtu, ndonëse i padukshëm, duke soditur jetën e qetë e të lumtur të pasardhësit tim, rritjen e hareshme të nipave dhe mbesave dhe mbi të gjitha – zilinë përvëluese të gjindjes së kësaj qyteze të vogël, të krimbur në ligësi”. Për këtë mendonte qetësisht kohëve të fundit herë me zë, herë heshturazi, më pati thënë i biri, me të cilin më qëlloi të kthehesha njëherë nga stacioni, duke e ndihmuar madje të bartte një vazo të rëndë qeramike me një fidan të madh fiku. Plaku e kishte porositur t’i blinte një varietet të rrallë të ficus carica, të bardhë, të ëmbël e kokërrmadh.
Kur ia sollën fidanin plaku e këqyri gjatë dhe u gjallërua sakaq: la shtratin e dergjës, mori bastunin dhe brodhi ngeshëm duke i shëtitur sytë nëpër oazë duke pushuar herë pas here mbi kokën e bastunit, derisa u ndal në skaj të kopshtit, mu buzë rrugës magjistrale. Shënoi një vend me shkop dhe i bëzajti të birit t’i sillte një kazëm e një lopatë. I biri, djali i tij i vetëm, ia solli veglat, madje u bë gati t’i përvishej punës për të hapur gropën, por plaku nuk e la.
“Vetë, vetë”, – këmbënguli ai.
“Po pse pikërisht këtu?” – e pyeti i biri.
“Kam ndërmend të paraprij një situatë”, – tha plaku dhe si ndeshi fytyrën e hutuar të të birit e vazhdoi arsyetimin: – “kur të mos jem më, gjindja prapë do të më shohin, në njëfarë mënyre… Do të kalojnë rrugës dhe do t’u shkojë goja lëng duke parë fikun tim të pjekur këndej gardhit. Njeriu ndoshta dhe vdes, por jo mendimi, jo vepra… Ato janë të vetmet zgjatime që na përfaqësojnë edhe pasi ta kemi lënë këtë botë”.
Biri nuk ishte i prirur për përsiatje andaj nuk ia ushqeu vramendjet të atit. E la të mihte dhe në drekë u mundua, pa sukses, ta ndihmonte të kthehej në vilë. Pasdreke vonë, pas një gjumi çlodhës, plaku mihu sërish me ato forca të pakta e të flashkëta që i kishin mbetur, derisa gropa qe gati. I biri vetëm sa i mbajti fidanin të rrinte drejt në gropën e hapur rrëzë gardhit të telit, buzë rrugës; plaku hodhi dheun në gropë me lëvizje të ngadalta, të rralluara, gjersa sosi. Mandej e ngjeshi dheun me këmbë, i la amanet të birit ta ujisnin fidanin një herë në javë dhe u kthye vetë në vilë, gjithë duke peshuar me duart që i dridheshin mbi kokën e bastunit.
Këtë skenë e mbaj mend qartë se e pata ndjekur atëherë nga balkoni i apartamentit tim, që gjendej në anën tjetër të rrugës përkundruall, ndërsa hollësitë e kuvendimit buzë gardhit ku po mbillej fiku m’i rrëfeu i biri, disa muaj më vonë, kur pema e fikut ishte ende filiz dhe mezi pikasej nga ballkoni im përtej rrjetës së telit. Po atë mbrëmje, gjithë sipas kallëzimit të të birit, plaku hëngri darkën, gjithëqysh, një sallatë me perimet e kopshtit dhe djathë, një fetë bukë, një kofshë të pjekur pule, të shoqëruara me një gotë verë të kuqe, të bërë vetë. U shtri mandej dhe u krodh në një gjumë të thellë, prej të cilit nuk u zgjua më.
Fikun e kam përcjellë thuajse çdo ditë, nga i njëjti ballkon, përsa kohë banova në atë qytezë; mbaj mend rritjen, gjethnimin dhe zgjerimin e kurorës ndër vite, derikur gjysma e degëve të fikut kapërceu telat e gardhit dhe u shtri mbi rrugë. Nuk e teproj po të them se nuk mbaj mend kalimtar që të mos mbante këmbët kur kalonte rrugës nën fik; shumëkush shihte me lakmi kokrrat e mëdha, të pjekura e të lëngshme të fikut të bardhë dhe pas një mëdyshje kalimtari vazhdonte rrugën, gjithsesi duke e kthyer kokën edhe njëherë prapa. Por nga ballkoni im, ku rëndom pija kafet dhe cigaret duke bërë sehir rrugën dhe oazën përtej gardhit, kam parë kalimtarë këmbëngulës që nuk i rezistonin tundimit: ata kërcenin, kapnin degët e fikut, i tërhiqnin poshtë, këpusin kokrrat e pjekura me të cilat mbushin xhepa e çanta dhe do të vazhdonin përditë kështu, çdo verë, deri kur të shfaqeshin të zotët. Nisnin atëherë shkëmbime të vrazhda fjalësh, fyerjesh e kërcënimesh, derisa një ditë (ishte viti i pestë i prodhimit), i biri nuk u përmbajt nga fyerja që i bëri një adoleshent, të cilin e kisha parë të vinte rregullisht mbi një biçikletë të lartë nën fik: ngrihej në këmbë mbi ndenjësen e biçikletës dhe mbushte me shkathtësi një trastë bezeje të varur për qafe. Adoleshenti kishte një zhargon të pasur ofendues dhe fjalët lënduese i shoqëroi me një gjest të shëmtuar të akit seksual, bash në kohën më të papërshtatshme, kur pas shpinës së birit qe shfaqur papritmas e shoqja, një mësuese e njohur në atë qytezë. Biri i tha adoleshentit, që ende qëndronte në këmbë mbi biçikletën e tij nën fik, matanë gardhit:
“A ta mban të më presësh sa të dal në rrugë dhe ta shohim sa të vlen lëkura?”
“Kur të duash, bythec!” – iu gjegj acarueshëm djaloshi, gjithë duke menduar, me shumë gjasa, se zoti i fikut do të dilte në rrugë përmes një porte, e cila gjendej rreth pesëdhjetë metër më poshtë dhe se do ta kishte kurdo në dorë kohën të bëhej erë me biçikletë. Andaj u ngut të këpuste edhe disa kokrra të tjera fiqsh, para se të shfaqej poshtë në rrugë i zoti i fikut, pa e vënë re fare ngjitjen e tij të rrufeshme në pemë, kacavarjen përmes degëve dhe, mandej, kërcimin befasues poshtë në rrugë. Djaloshi tentoi në grimë të fundit të ulej në biçikletë, por ishte vonë: biri e përmbysi biçikletën bashkë me të, e zuri keq dhe ia ndezi disa shpulla të thata faqeve gjersa nga hundët e djaloshit rrodhi gjak. Ia hoqi torbën e fiqve nga qafa, e ngriti, e vuri në biçikletë dhe në kohën që adoleshenti i tmerruar u nis, gjithë duke kulluar gjak nga hundët, biri i dha dhe një shpullë në zverk.
Pasi mbeti me trastën e tij të fiqve në dorë, pa rreth e rrotull, mandej, ndoshta për shkak se më pikasi mua në ballkon, e flaku trastën me fiq në mes të asfaltit. Mbi të kaloi makina e parë dhe kjo pamje poshtë ballkonit tim s’di pse më ngjau me një iriq të shtypur.
Ishin ende orët e hershme të pasdites kur dëgjova zhurma dhe dola në ballkon. Pashë se tani fikut i qenë ngjitur tre burra rreth të dyzetave, të cilët shanin me zë të lartë dhe këpusnin tërbimthi degët e fikut. Si duket atyre nuk u interesonin fare kokrrat. Pak më vonë u dëgjua matanë gardhit dhe zëri i errët e i ngarkuar me fyerje i birit:
“Ç’bëni more kështu? Ku kujtoni se jeni? Në mall pa zot? Daleni more, po pse shani? Ju qenkeni me keq se kalamajtë!”
Të sharat dhe kërcënimet nga rruga vërshuan duke e mbuluar zërin e birit. Ai u përkul përtokë kapi diçka dhe e vërviti kundër tyre. U dëgjua njëkohësisht britma e mprehtë dhe rënia e njërit që i qe ngjitur gardhit e qe kapur në degët e fikut. Guri e kishte kapur në tytë të veshit andaj dhe shkëpurdhej përtokë si bisht i këputur gjarpri. Pas kësaj u dëgjua krisma e një arme dhe fill mandej dallova kalamendjet e birit që largohej marrakëmbas në thellësi të kopshtit.
Atë mbrëmje biri vdiq në urgjencën e spitalit rajonal.
Pas të tretave disa burra të fisit e sharruan fikun e bardhë.
Gjatë gjithë atij muaji, pas vdekjes së birit, oaza doli në shitje me gjithë vilë. Blerësi i ri i sharroi të gjitha pemët, hoqi gardhet me rrjeta telash, betonoi gjithë sipërfaqen prej dy hektarësh dhe e shndërroi atë në parking. Kafet e mia në ballkon lidheshin vetvetiu me ngjarjen tragjike dhe, para së gjithash me praninë e mundshme, ndonëse të padukshme të plakut, që e kishte mbjellë pikërisht aty fikun, për të “paraprirë atë situatë”…
