Ka kohë që dua ta shkruaj këtë histori. E ndiej si barrë tek më rëndon shpatullat dhe kam nevojë ta hedh diku, t’ia besoj dikujt dhe pas kësaj përsiatjeje të gjatë, vetëm te ti Lexues kam besim.
Tani më njeh. Jam ai që rrëfeva “Marrja e gjakut” dhe një ndër miqtë e Noe Dajanit që jetoi “Pragu i braktisjes”. Kur të rrëfeva historinë e asaj gjakmarrjeje të tmerrshme, të qëndrova pranë dhe më pëlqeu shoqëria jote, ndërsa sa herë flisja me Noenë për atë çka mendon rreth teje, trupi më bëhej mornica: Ai nuk të pëlqen aspak. Nuk e ka me ty personale, por me të gjithë ne, me të gjithë njerëzit. Është i zhgënjyer. Thellësisht i zhgënjyer!
Të më ndjesh, fola shumë për veten dhe për ty. Nuk e bëj thuajse kurrë, por sonte më rrëshqiti dora mbi tastat e makinës së shkrimit. Mos ma vër re.
Për të parën herë, dua të të tregoj një histori timen. Po, timen, personale. Unë, rrëfyesi, Zoti i personazheve të mi sikurse e quan Floberi vetveten dhe miku i personazheve të Andreasit, tani bëhem si ti. Po të tregoj një të vërtetë timen. Uroj ta shijosh, sepse e di që nuk do e pëlqesh dot… Është e pamundur të pëlqesh për Krishtlindje një histori të trishtë.
Ndoshta nuk është e trishtë. S’di ç’të them. Mendoj se është e trishtë ngase njerëzit thonë se Krishtlindja duhet kaluar me të tjerët, por mua më duket mëse normale ta kalosh Krishtlindjen vetëm. Prandaj, ndoshta historia ime është histori normale që të ka ndodhur edhe ty. Po të jetë kështu, nuk më pritet deri sa të lexoj ndonjë rrëfim tëndin.
Ka njerëz të çuditshëm dhe ndër to, vend jo të vogël zënë ato që me vetminë krijojnë raport të tinztë: Duan t’i largohen, ta largojnë dhe kur kuptojnë se nuk munden, na thonë se ajo u dëmton ditët duke i kapërthyer në degëzat e pafundme të pemëve të trishtimit. Është e kundërta! Vetmia e thur kurorën e vet me kujtimet e kohës kur nuk ekzistonte, prandaj në shumë ditë, njeriu kujton të njëjtën; kjo sjell që një javë me kujtimin e një dite, në vetvete përjetohet si një ditë e vetme. Në vetmi, koha kalon gjithnjë më shpejt dhe kurrë më ngadalë. Nëse nuk ndodh kështu, nuk është vetmia shkaku që si pasojë ka gjendjen tënde, por je ti. Ti, mjeti dhe qëllimi, ngatërresa dhe zgjidhja, e kufijshmja dhe e pafundmja.
Historia ime nuk ka as shtyllë kurrizore, as mish apo gjak. Është një hije që ecën pa iu ngjeshur asnjë trupi, nuk ka as krye, as fund dhe s’di ku të filloj të ta rrëfej. Do të gjej një pikë në boshtet e njohura të realitetit: kohës dhe hapësirës. Kohën tanimë e merr me mend, diku pranë Krishtlindjes ndërsa hapësira ndërthuret mes asaj që ishte, është dhe pres të jetë. Janë thuajse e njëjta gjë ngase e shkuara nuk më ka lënë të kem shpresa për të ardhme që tanimë është e tashme e nesër do të jetë sërish e shkuar për të ardhme të tjera.
Jam në rrugë. Po eci me nge nën llambat zhuzhuritëse me drita të shumëngjyrta lidhur skajshëm nga shtylla të njërës anë drejt atyre të anës tjetër. Në fund, një bredh konik ka veshur kominoshe të grisura jeshile, arnuar nga copa gjithashtu të shumëngjyrta, veçse zbehtësisht. Vendos të shkoj drejt tij, duke mos e parë sepse e di që sapo të arrij, do të zhgënjehem. Kështu më ndodhi të fundit herë kur një bredh Krishtlindjeje më mbushi me shpresë: Desha ta rregulloja dhe zbukuroja, ama nuk kisha poça e drita, ndaj edhe nuk u besoj më.
Ul shikimin dhe ec. Kambale të gjera ngjyrë të verdhë që nuk më pëlqejnë, hasin simotra identike ndër këmbë të pafundme që mbajnë drejt trupa, duart e të cilëve ngërthehen mes tyre nën hije buzëqeshjesh dhëmbëjashtë. Dora ime e vetmuar hyn në xhepin mallkueshëm të vogël për të zënë edhe tjetrën që të paktën, të jenë bashkë. E di se aty është errësirë dhe ftohtë vetmie. Çdo i ftohtë ka shije vetmie.
Por edhe çdo vetmi është e ftohtë. Majën e kambales e shtie, padashur sigurisht, në një prroskë të vogël me ujë të ndenjur. Ka ditë që nuk ka rënë shi dhe dëbora e fundit plot gjurmë engjëjsh ka rënë vite më parë. Bëj pak pas. Pasqyrimi im më shtyn hapin para drejt dëshirës për ta shkelur veten dhe me lutje kërkoj të jem pak Narçiz; shoh shpatullat e mia të ngushta, duart ngjitur me trupin dhe kuptoj se kam kohë pa marrë dhe pa dhënë një përqafim. Si unë janë të gjithë të vetmuarit e tjerë, mjafton t’i shohësh. Ngase na mungojnë përqafimet, kemi edhe ftohtë. Ja, të gjithë ne.
Shkel veten dhe zgjeroj në kufijtë e ngushtë të shpresës, shpatullat. Vazhdoj rrugën, tani me kokën lart nga frika mos prroska të tjera do të has. Ndër llamba, sërish unë. Në atë më të errëtën, jeshilen e rëndë, sytë e terratisur vetëtijnë për të pasur ndonjë dëshirë. Dua ta thyej llambën, ta zhbëj dritën dhe të thërras errësirën, miken me të cilën mund të bëj dashuri. E dua dashurinë!
Vazhdoj sërish rrugën, i detyruar të shoh drejt dhe mendoj mos ndoshta nën pemë më pret ndonjë dhuratë, ndonjë befasi e gëzueshme. Druaj se shpejtova edhe hapin, shpresa po lindte dhe nuk kisha më forcë ta ndaloja, ta shtypja, t’i thoja rri aty, mos e zër shtatin me një foshnje të vdekur. Jo, nuk e bëj dhe ec drejt pemës duke menduar se aty, paketuar në kuti kartoni shtrënguar ndër fjongo të kuqe gjendet shpëtimi im.
Shoh pemën dhe hapin që çapit drejt saj. Mendoj. Kur mendoj shumë, filloj e kujtoj dhe kështu, pashë atë. Po, vetë atë e cila më ndihmoi të shkruaja “Marrja e gjakut” dhe për të cilën, herë pas here flet Noeja te “Pragu i braktisjes”. E shoh ashtu sikurse ishte, në këtë periudhë të vitit, vite më parë duke më parë drejt e në sy ku ndiej vetveten rrethuar nga gjelbërimi më shpresëdhënës që ndokush mund të imagjinojë. E shoh dhe buzëqesh, besoj se edhe hapi e nxiton çapitjen pa kuptuar se kur të jem më pranë Saj, atëherë do ta humbas sërish.
Këmbanat e së shkuarës më thonë fjalët e saj: “Ja, po vjen elfi im!”, “Ja, babagjyshi s’qenka veshur me të kuqe!”, “Dhurata ime e Krishtlindjes je ti!”, “Dua të kalojmë bashkë çdo Krishtlindje!” dhe unë që kujtohem se dikur po, falë dikujt Krishtlindja kishte pasur kuptim edhe për mua. Rend drejt kuptimit duke besuar se është thjesht i shkuar, jo edhe i shuar dhe gjendem ballë pemës.
E shoh. E shoh prapë dhe jam i bindur se po buzëqesh. I sillem rrotull, nxjerr duart nga xhepat dhe i drejtoj për në hapësirë duke imagjinuar të sajat rrotull të mijave.
Bukuria e Qiejve zbret me hov në mesin tonë. Ai e do dashurinë dhe asnjëherë nuk i rri asaj larg, madje bëhet pjesë e saj sepse prej Tij ajo buron. Vetë i Lumi dhuron lumturinë që prania e njëri – tjetrit na jep, duke pranuar të bëhet si ne, madje më i vogël se ne. Më i madhi, krijuesi i të mëdhenjve, bëhet më i vogli, dhe ne e mirëpresim, me ngrohtësinë që japin dy zemra të dashuruara. Drita që ndriçon botën kërkon të më ndriçojë mua dhe niset të na ndriçojë plot prani ngrohtësie. Ne gëzohemi sepse të presësh dikë si Atë është gjithnjë gëzim!
Zilet e së shkuarës më thonë fjalët e mia: “Shtrëngoma dorën e mos ma lësho asnjëherë!”, “Dy duart tona i mbulon doreza e përjetësisë!”, “Dashuria jonë rri brenda duarve të pandara, ndaj nuk do të largohet kurrë!” dhe unë që kujtohem se dikur po, falë meje Krishtlindja kishte pasur kuptim për dikë. Rend drejt kuptimit, por ngadalësoj rrugës: e kuptoj se ai është edhe i shkuar, edhe i shuar dhe gjendem shpinë pemës.
Një vajzë e re me flokë të çuditshëm qëndron përballë një burri prej bore dhe çoç i këndon. A jam vallë unë burri i borës? Mos qaj i thotë ajo. Unë a po qaj? Le ta quajmë Andrea burrin e borës sepse në ditën e fundit të paraardhjes së tij, kujtohet shën Andrea. Andrea, i thotë ajo, le të shkojmë nën zero e të jetojmë aty. Po unë aty kam shkuar? Nën zero mund të jetojë vetëm ftohtësia ime, Ajo do të vdiste. Ndoshta aty jemi ndarë. Andrea, mos iu frikëso diellit, i thotë ajo. Unë e kam frikë diellin? Kush është dielli? Ku ta shoh diellin, ka kohë që sytë janë mbuluar nga një perde e trashë plot ngjyra të zeza.
Nuk e dëgjoj më bisedën mes tyre dhe largohem. Ndiej lagështirë, kthej kokën dhe shoh se Andrea po shkrin. Dashuria të shkrin, ndaj edhe…
Dashurinë e zboj nga zemra. Atij që këto ditë do të lindë, i them të largohet, të më lërë vetëm dhe të mos e mbushë me lumturi hapësirën e vuajtjes sime. E ndiej tek ngul këmbë, por i kërkoj me forcë të iki; bindet ngase e do lirinë time, por sërish lë diçka në mua: Shpirtin e Tij. Atë nuk e largoj dot, sepse është forca ime, sado e pakët ajo qoftë.
Por bëj diçka tjetër. Nuk e përdor atë forcë që më shtyn të shoh të ardhmen ku Ai më fton. Përplas duart në astarin e xhepave, ul shikimin përtokë dhe vijoj udhën drejt së shkuarës, vend, trualli i të cilit pranon të varrosë shpresa të palindura!
Nuk e kisha menduar asnjëherë se do të vinte një moment kur koha e cila dikur më gëzonte më së tepërmi ngase e shihja të thurur me rrezet e lumturisë, do të më gëzonte vetëm kur të kalonte pa më trishtuar shumë. Tani që erdhi, si të përballem me të?
Arrij. Ndiej nën këmbë flokë të lehtë dëbore që ngrihen lart e bashkë me to, po tundem i gjithi me këmbë të palëvizshme ngjitas tokës. Vazhdon për pak ky tërmet i pazë. Mori fund. Nën këmbë diçka pa ngjyrë mes grihes dhe kafes, ndërsa lart, flokët e lehtë të dëborës po marrin udhën për poshtë. Paskam hyrë sërish në globin e xhamtë të Krishtlindjes, tani pa ndonjë shpresë se dikush do të më nxjerrë.
