Përgatiti Andreas Dushi
Më 27 korrik 2021, u bë publike lista e gjatë e kandidatëve për çmimin Booker Prize.
Trembëdhjetë librat që konkurrojnë sivjet janë përzgjedhur nga juria e përbërë prej historianes Maya Jasanoff, shkrimtares Horatia Harrod, aktores Natascha McElhone, të përzgjedhurit dy herë në listën e ngushtë të Booker Prize, shkrimtarit dhe profesorit Chigozie Obioma dhe shkrimtarit e ish ipeshkvit Rowan Williams.
Për të arritur në këtë listë, u gjykuan 158 romane botuar në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandë mes tetorit, 2020 dhe shtatorit 2021.
Booker Prize është një çmim që ndahet për një vepër të shkruar nga një shkrimtar i çfarëdo kombësie, në gjuhën angleze dhe botuar në Mbretërinë e Bashkuar apo Irlandë.
I ndarë për herë të parë në vitin 1969, përgjatë viteve Booker Prize është kthyer në një vlerësim prestigjioz për letërsinë angleze. Që në krye të herës, synimi i këtij çmimi ishte stimulimi i leximit dhe i diskutimeve rreth letërsisë bashkëkohore angleze.
Në vitin 2002, u krijua edhe The Man Booker International Prize për librin më të mirë të përkthyer në gjuhën angleze. Laureati i parë i këtij çmimi, ku ishin nominuar emra si Margaret Atwood, Gabriel García Márquez, Milan Kundera, John Updike, Philip Roth e të tjerë, ishte Ismail Kadare.
Jasanoff, kryetarja e sivjetshme e jurisë, mes të tjerash u shpreh:
“Diçka që i bashkon këto libra është fuqia e tyre për të përthithur lexuesin në një histori të pazakontë, çka e bëjnë në një mënyrë artistike, karakteristike. Shumë syresh trajtojnë se si njeriu përleshet me të shkuarën, apo edhe eksperienca personale të hidhërimit, çrregullimeve si dhe trashëgiminë historike të skllavërisë, aparteidit dhe luftës civile…”
Në vijim, po paraqesim të gjithë librat, bashkë me motivacionet përkatëse dhënë nga juria.
A Passage North, Anuk Arudpragasam
A Passage North është një tekst pabesueshmërisht i qetë, i cili fuqinë e tij e ka jo në sipërfaqe, por të fshehur “nëntokë”. Ai ka një mendim të thjeshtë që sillet rreth filozofisë të së tashmes si një sëmundje e së shkuarës. Në të shkatërrohet koncepti ynë për kohën, madje edhe për atë se si një histori duhet të tregohet, kështu që ky roman arrin efektin më të fortë dhe të godasë pabesueshmërisht në shenjë shpirtin e lexuesit.
Second Place, Rachel Cusk
U mahnitëm nga vëllimi i hollë i Cuks, i cili është plot me pyetje rreth artit, dashurisë dhe asaj çfarë duhet për të jetuar një jetë të lirë, treguar me një prozë të mprehtë dhe një sy kriminalistik për vëzhgimin e shoqërisë. Dhe ka momente komike në Second Place të cilat do t’ju bëjnë të qeshni me zë të lartë (a së paku, të përpëliteni në karrigen tuaj).
The Promise, Damon Galgut
The Promise është një dëshmi e lulëzimit të romanit në shekullin XXI. Këtu, asgjë nuk është ashtu sikurse duket. Logjika standarde tregimtare e një tregimtari të gjithëdijshëm, këtu zgjerohet dhe rizbulohet për të krijuar një sy aq ndërhyrës, me shikimin e tij krejtësisht të papërfunduar. Nëpërmjet këtyre syve, fati i një familjeje të bardhë afrikano – jugore, ngarkuar me jetë dhe plagë të vjetra, krime kundër njerëzimit, histori të errëta dhe keqkuptime, bëhet fati i Afrikës së Jugut në vetvete.
An Island, Karen Jennings
An Island ka të bëjë me jetën e jetuar në kufijtë e një historie prekëse të një njeriu që ka migruar vetë nga bota e njohur, vetëm për ta gjetur veten të thirrur për t’u shërbyer të tjerëve, migruar nga bota për hir të mizorisë dhe rrethanave të tjera. Mbi këto baza, kjo shkrimtare ndërton me mjeshtëri një roman prekës të zhvendosjes, humbjes, trazirave politike, historisë dhe identitetit, të gjitha të dhëna në një proza madhështore e të jashtëzakonshme.
A Town Called Solace, Mary Lawson
Ky roman i strukturuar me shkathtësi bashkon historitë e tre njerëzve në tre faza të ndryshme të jetës, secili prej të cilëve po përballet me humbjen. Na mahniti A Town Called Solace, një ekzaminim i bukur, i dhembshur, ndonjëherë i ashpër i jetës së qyteteve të vogla.
No One is Talking About This, Patricia Lockwood
Si trajtohet gjuha e papërfillshme vetë-ironizuese dhe joserioze e mediave sociale në raport me aktualitetet e vuajtjes së zakonshme e të tmerrshme njerëzore? Munden influencerat të gjejnë ndonjë fjalë për humbjen? No One is Talking About This është një libër brilant, qesharak rreth tragjedisë dhe mbijetesës. Ai asnjëherë nuk e merr veten seriozisht, asnjëherë nuk merr seriozisht mungesën e vet të seriozitetit. Një libër tejet i parehatshëm, i cili dhembshurinë e tij të thjeshtë dhe themelore e bën gjithnjë e më të fuqishme.
The Fortune Men, Nadifa Mohamed
Shumëllojshmëria racore rrallëherë është një kundërshtim thjeshtë i dyfishtë. The Fortune Men është një rimarrje e mrekullueshme e një larmie veçanërisht të pasur të jetës në qytet-portin Cardiff të viteve ’50. Të gjithë zërat kulturor nxirren të plotë dhe me simpati. Por, me të drejtë, historia dominohet nga një rast i vetëm, shokues i dhunës së përligjur nga ligji kundër një njeriu të vetëm. Një kujtesë së shenjat që lënë vrasjet e padiskutueshme dhe rutinë për shkak të racizmit, nuk shërohen dhe nuk duhet të shërohen.
Bewilderment, Richard Powers
Na preku shumë Bewilderment, historia që ndjek një astrobiolog vejan dhe djalin e tij të vogël ndërkohë që gjejnë rrugën e tyre në një botë ku djali është hedhur si jonormal. Fuqitë na emocionojnë me ide të ndërlikuara shkencore, ndonëse ai banon në vetëdijen e një fëmije të pikëlluar, jo-neuroptik dhe na tregon vetminë dhe kompleksitetin e përfshirë në prindërimin e tij.
China Room, Sunjeev Sahota
Duke gërshetuar së bashku dy realitete kohore dhe dy kontinente, China Room bën një kthesë të shkëlqyer në romanin e përvojës së emigrantëve, duke marrë parasysh në mënyrë delikate dhe të lëvizshme traumat e trashëguara nga njëri brez në tjetrin. Në prozë të freskët dhe të pastër, me një linjë melodramatike të ngjarjeve, Sahota i kthen këto tema të rënda në diçka të mbushur me dashuri, shpresë dhe humor.
Great Circle, Maggie Shipstead
Na mbërtheu ambicia dhe spastrimi epik i këtij romani të shkruar bukur për piloten imagjinare, Marian Graves, të dënuar për të dështuar dhe një aktoreje hollivudiane, pjesë e filmit të saj biografik dekada më vonë. Na u bë sikur i njihnim këto njerëz dhe e gjetëm veten duke e krahasuar përvojën e leximit të këtij romani me disa prej romaneve më të mëdhenj të shekullit XIX. Megjithatë, Great Circle është i freskët dhe krejtësisht i pazakontë.
Light Perpetua, Francis Spufford
Light Perpetual çelet me një zhurmë (një raketë V2 godet një Woolworths [linjë marketesh, shën. përkth.] në Londrën e Jugut më 1944, duke lënë pesë fëmijë të vrarë) dhe vazhdon me arrestimet për këtë. Po sikur të vrarët të kishin jetuar? Një kronikë përthithëse e trajektoreve të mundshme të të pestëve në pleqërinë e tyre, romani na bëri të reflektojmë mbi ndodhitë e paparashikuara në secilën jetë njerëzore dhe qëllimin e trillimit në vetvete.
The Sweetness of Water, Nathan Harris
Ky roman debutues na mahniti aq shumë për zërin e tij të mençur lirik, sa edhe për realizmin e dendur të një qyteti të vogël imagjinar në Gjeorgji, në një moment për të cilin rrallë është shkruar, menjëherë pas Luftës Civile. Na impresionoi shumë mënyra se si autori shqyrton tema me rëndësi trans-historike për racën, seksualitetin, dhunën dhe pikëllimin përmes personazheve të konturuar me përpikmëri dhe një ekzaminim të kryer me durim të marrëdhënieve mes tyre.
Klara and the sun, Kazuo Ishiguro
Çka qëndron me ju te Klara and the sun është zëri narrativ përhumbës, një perspektivë vërtetë e pafajshme, pa ego, mbi sjelljen e çuditshme të njerëzve të fiksuar dhe plagosur nga fuqia, statusi dhe frika. Ky është një fiction që jo vetëm pyet në përgjithësi për natyrën e ndërgjegjes dhe dinjitetin personal, por përsërit supozimet që ne bëjmë rreth mënyrës, se si vlerësojmë disa ndërgjegje më shumë se disa të tjera dhe se si i bëjmë të tjerët t’i shërbejnë kauzës sonë për mbijetesë.
